1. W razie wypadku dowódca jednostki wojskowej, w której poszkodowany żołnierz pełni służbę, powołuje niezwłocznie komisję powypadkową w celu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku.
2. Jeżeli z okoliczności wypadku wynika uzasadnione przypuszczenie, że żołnierz znajdował się w stanie nietrzeźwości albo po użyciu alkoholu, środków odurzających, substancji psychotropowych lub innych podobnie działających substancji lub środków, właściwy organ kieruje go na badanie niezbędne do ustalenia zawartości alkoholu, środków odurzających, substancji psychotropowych lub innych podobnie działających substancji lub środków w organizmie; odmowa poddania się badaniu lub inne zachowanie uniemożliwiające jego przeprowadzenie powodują pozbawienie prawa do świadczeń, chyba że żołnierz udowodni, iż miały miejsce przyczyny, które uniemożliwiły poddanie się temu badaniu.
3. Koszty badań, o których mowa w ust. 2, ponosi organ kierujący na badania.
1. O uszczerbku na zdrowiu żołnierza wskutek wypadku lub choroby, a także o związku śmierci żołnierza ze służbą wojskową wskutek wypadku lub choroby orzekają nieodpłatnie wojskowe komisje lekarskie.
2. O uznaniu za całkowicie niezdolnego do pracy oraz niezdolnego do samodzielnej egzystencji orzekają:
1) w odniesieniu do rencisty – wojskowe komisje lekarskie;
2) w odniesieniu do inwalidy – lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
3. Minister Obrony Narodowej w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia:
1) właściwość miejscową i tryb postępowania wojskowych komisji lekarskich, w tym sposób ustalania uszczerbku na zdrowiu żołnierza oraz związku jego śmierci ze służbą wojskową wskutek wypadku lub choroby, jak również sposób ustalania zwiększenia uszczerbku na zdrowiu, terminy badań lekarskich, tryb kierowania na te badania, tryb wydawania orzeczeń oraz zatwierdzania projektów orzeczeń, niezbędne elementy orzeczenia, a także tryb rozpatrywania odwołań i sprzeciwów od tych orzeczeń,
2) niezbędną dokumentację lekarską i inne dokumenty, w tym dotyczące przebiegu i warunków służby wojskowej żołnierza, mogące stanowić podstawę orzeczenia wojskowej komisji lekarskiej,
3) wykaz norm oceny uszczerbku na zdrowiu oraz wzór skierowania do wojskowych komisji lekarskich, jak również wzory orzeczeń wydawanych przez te komisje w sprawach uszczerbku na zdrowiu lub śmierci żołnierza wskutek wypadku albo choroby
– kierując się ochroną interesów osób poszkodowanych wskutek wypadku lub choroby żołnierza oraz koniecznością sprawnego i terminowego prowadzenia postępowań.
Postępowanie w sprawie świadczeń odszkodowawczych wszczyna się na wniosek osoby zainteresowanej albo z urzędu.
1. Prawo do świadczenia odszkodowawczego i jego wysokość ustala, w drodze decyzji, Szef Centralnego Wojskowego Centrum Rekrutacji.
2. Jeżeli wypadkowi uległ Szef Centralnego Wojskowego Centrum Rekrutacji, Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, dowódca rodzajów Sił Zbrojnych, dowódca wojsk, dowódca (szef) jednostki organizacyjnej podległej Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowanej albo ich zastępcy – decyzję, o której mowa w ust. 1, wydaje Minister Obrony Narodowej.
3. Przy podejmowaniu decyzji w sprawie, w której pomimo dołożenia najwyższej staranności nie można ustalić okoliczności wypadku, któremu żołnierz uległ w warunkach zbliżonych do działań wojennych, właściwy organ, o którym mowa w ust. 1 i 2, rozstrzyga wątpliwości na korzyść poszkodowanego.
4. Od decyzji i postanowień organów, o których mowa w ust. 1 i 2, w sprawach odszkodowań przysługuje osobie zainteresowanej odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych na zasadach i w terminach określonych w przepisach ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2023 r. poz. 1550, z późn. zm.).
5. Odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych przysługuje także w przypadku, gdy właściwy organ nie wyda decyzji w terminie 60 dni od dnia otrzymania orzeczenia o ustaleniu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.
6. Od decyzji wydanej w trybie art. 520 możliwość przyznania jednorazowego odszkodowania w szczególnych przypadkach odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych nie przysługuje.
Organy administracji publicznej, organy prokuratury i inne organy państwowe, podmioty lecznicze oraz instytucje ubezpieczeniowe są obowiązane udzielać organom, o których mowa w art. 527 ustalanie prawa do świadczenia odszkodowawczego i jego wysokości ust. 1 i 2, na ich żądanie, informacji niezbędnych do ustalenia okoliczności mających znaczenie w prowadzonych postępowaniach w sprawach dotyczących odszkodowań.
Świadczenia odszkodowawcze wypłaca dowódca jednostki wojskowej, na którego zaopatrzeniu pozostaje Szef Centralnego Wojskowego Centrum Rekrutacji.
Minister Obrony Narodowej określi, w drodze rozporządzenia:
1) tryb postępowania w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przez właściwe organy, w tym tryb zgłaszania przez osoby zainteresowane zastrzeżeń do ustaleń tych organów, jak również tryb postępowania w przypadku ujawnienia choroby,
2) tryb przyznawania i wypłaty odszkodowań, terminy postępowania w tych sprawach oraz przypadki, w których postępowanie w sprawie odszkodowania prowadzi się z urzędu, jak również sposób doręczeń decyzji dotyczących odszkodowań,
3) wzory dokumentów sporządzanych w toku postępowania w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków oraz postępowania o przyznanie i wypłatę odszkodowania,
4) tryb postępowania w sprawach, o których mowa w art. 520 możliwość przyznania jednorazowego odszkodowania w szczególnych przypadkach
– mając na względzie ochronę interesów osób poszkodowanych wskutek wypadku lub choroby żołnierza oraz konieczność sprawnego i terminowego prowadzenia postępowań i wypłaty odszkodowań.
1. Żołnierzy rezerwy, których w pierwszej kolejności przewiduje się powołać do służby wojskowej pełnionej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny, przeznacza się do tej służby przez nadanie w czasie pokoju przydziału mobilizacyjnego na stanowiska służbowe lub do pełnienia funkcji wojskowych, które są określone w etacie jednostki wojskowej i występują w czasie wojny.
2. Przydział mobilizacyjny może zostać nadany również żołnierzowi w służbie wojskowej w dniu jego zwolnienia z tej służby, ze skutkiem następującym po dniu zwolnienia ze służby.
3. Przydział mobilizacyjny nadaje się na wolne stanowisko służbowe lub do pełnienia nieobsadzonej funkcji wojskowej, a w razie potrzeby również na stanowiska lub funkcje, na które nadano już taki przydział.
4. Przydziałów mobilizacyjnych nie nadaje się osobom, które są wyłączone od obowiązku pełnienia służby wojskowej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny, oraz osobom, którym odroczono obowiązek służby wojskowej.
5. Pracownikom resortu obrony narodowej nadaje się pracownicze przydziały mobilizacyjne na stanowiska określone w etacie jednostki wojskowej albo komórki organizacyjnej występujące w czasie wojny.
6. W razie potrzeby również pracownikom zatrudnionym u innych pracodawców oraz innym osobom niebędącym pracownikami mogą być nadawane w czasie pokoju pracownicze przydziały mobilizacyjne na stanowiska pracownicze, które są określone w etacie jednostki wojskowej i występują w czasie wojny.
7. Pracowniczych przydziałów mobilizacyjnych nie nadaje się osobom, które:
1) nie ukończyły 18 lat życia;
2) ukończyły 60 lat życia, z wyjątkiem osób zatrudnionych w jednostce wojskowej albo komórce organizacyjnej, które wyraziły zgodę na nadanie im tego przydziału;
3) posiadają nadany przydział mobilizacyjny;
4) są sędziami, asesorami sądowymi lub prokuratorami;
5) są funkcjonariuszami Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Służby Ochrony Państwa, Straży Granicznej, Służby Więziennej, Państwowej Straży Pożarnej, Straży Ochrony Kolei, Straży Marszałkowskiej, Służby Celno-Skarbowej lub pracownikami specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych w jednostkach organizacyjnych podległych, podporządkowanych lub nadzorowanych przez ministrów, kierowników urzędów centralnych, wojewodów, Prezesa Narodowego Banku Polskiego oraz Krajową Radę Radiofonii i Telewizji;
6) są wyłączone od obowiązku pełnienia służby wojskowej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny;
7) zostały uznane za trwale lub długotrwale niezdolne do pracy w gospodarstwie rolnym na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników lub za całkowicie niezdolne do pracy oraz samodzielnej egzystencji albo całkowicie niezdolne do pracy na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych lub zaliczone do osób o znacznym stopniu niepełnosprawności albo umiarkowanym stopniu niepełnosprawności w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
8. Przydziały mobilizacyjne oraz pracownicze przydziały mobilizacyjne nadaje oraz uchyla szef wojskowego centrum rekrutacji, działając w porozumieniu z dowódcą jednostki wojskowej, a w przypadku stanowisk określonych w etacie komórek organizacyjnych, w porozumieniu z Dyrektorem Generalnym urzędu obsługującego Ministra Obrony Narodowej.
9. Nadanie przydziału mobilizacyjnego oraz pracowniczego przydziału mobilizacyjnego następuje w formie karty mobilizacyjnej. Osoba, której nadano przydział mobilizacyjny lub pracowniczy przydział mobilizacyjny, jest obowiązana przyjąć kartę mobilizacyjną.
10. W karcie mobilizacyjnej określa się co najmniej datę jej wydania, organ wydający, dane osobowe żołnierza rezerwy, pracownika lub innej osoby niebędącej pracownikiem, w tym stopień wojskowy, imię i nazwisko, dane jednostki wojskowej albo komórki organizacyjnej, w tym nazwę, adres, numer mobilizacyjny, pododdział, przydział mobilizacyjny lub pracowniczy przydział mobilizacyjny, a także termin i miejsce stawienia się do jednostki wojskowej albo komórki organizacyjnej, pouczenie o skutkach uchylania się odpowiednio od obowiązku służby wojskowej lub pracy, sposób postępowania w przypadku utraty karty oraz w przypadku niemożliwości stawienia się w miejscu określonym w tej karcie, a także wykaz przedmiotów użytku osobistego, które żołnierz rezerwy, pracownik lub inna osoba niebędąca pracownikiem powinna zabrać ze sobą, stawiając się do jednostki wojskowej albo komórki organizacyjnej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny.
11. Kartę mobilizacyjną szef wojskowego centrum rekrutacji doręcza w trybie określonym w art. 39 doręczanie pism przez organ ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego.
12. Kartę mobilizacyjną można również doręczyć żołnierzom w czasie pełnienia lub odbywania służby wojskowej oraz pełnienia zawodowej służby wojskowej w miejscu pełnienia służby, a pracownikom zatrudnionym w jednostkach wojskowych albo komórkach organizacyjnych – w miejscu pracy.
13. Minister Obrony Narodowej określi, w drodze rozporządzenia, tryb i warunki nadawania i uchylania przydziałów mobilizacyjnych oraz pracowniczych przydziałów mobilizacyjnych oraz warunki, jakie powinni spełniać żołnierze rezerwy, pracownicy lub inne osoby niebędące pracownikami do przeznaczenia ich do służby wojskowej lub pracy w jednostkach wojskowych albo komórkach organizacyjnych w razie ogłoszenia mobilizacji lub w czasie wojny oraz wzory kart mobilizacyjnych, uwzględniając konieczność zapewnienia mobilizacyjnego rozwinięcia Sił Zbrojnych oraz mając na uwadze konieczność sprawnego i prawidłowego przeprowadzenia procesu mobilizacji.
1. W razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny osoby uznane za zdolne do służby wojskowej mogą być w każdym czasie powołane do służby wojskowej.
2. Do służby wojskowej mogą być powołane również inne osoby, które zgłosiły się do pełnienia tej służby w drodze zaciągu ochotniczego i które stawały do kwalifikacji wojskowej, zdolne do pełnienia służby wojskowej.
3. Do pełnienia służby wojskowej mogą zgłaszać się, w drodze zaciągu ochotniczego, również osoby, które nie stawały do kwalifikacji wojskowej, oraz osoby niepodlegające obowiązkowi służby wojskowej, pod warunkiem że ukończyły 18 lat i nie ukończyły:
1) w przypadku mężczyzn – 60 lat;
2) w przypadku kobiet – 50 lat.
4. Osoby, o których mowa w ust. 2 i 3, zgłaszają się w sprawach zaciągu ochotniczego do właściwego, ze względu na ich miejsce stałego pobytu lub pobytu czasowego trwającego ponad 3 miesiące, szefa wojskowego centrum rekrutacji.
5. Zaciąg ochotniczy przeprowadza szef wojskowego centrum rekrutacji właściwy ze względu na miejsce pobytu stałego albo pobytu czasowego ochotnika trwającego ponad 3 miesiące.
6. Obywatele polscy mający stałe miejsce zamieszkania za granicą w sprawach zaciągu ochotniczego zgłaszają się do konsula Rzeczypospolitej Polskiej.
7. W ramach zaciągu ochotniczego nie powołuje się do służby wojskowej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny osób, które nie podlegają obowiązkowi tej służby.
8. Minister Obrony Narodowej określi, w drodze rozporządzenia, sposób i tryb przeprowadzania zaciągu ochotniczego, z uwzględnieniem sytuacji, w których przeprowadzany będzie zaciąg, oraz konieczności zapewnienia sprawnego i prawidłowego przeprowadzenia procesu tego zaciągu.
1. Powołanie do służby wojskowej pełnionej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny następuje za pomocą kart powołania lub w drodze podania informacji o powołaniu do publicznej wiadomości. Zorganizowanie doręczania i doręczanie kart powołania oraz podanie informacji o powołaniu do publicznej wiadomości należy do wójtów, burmistrzów albo prezydentów miast.
2. Karta powołania zawiera co najmniej: imię i nazwisko, numer PESEL, adres zamieszkania osoby powołanej do służby pełnionej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny, czas i miejsce stawienia się do tej służby, pouczenie o skutkach uchylenia się od służby wojskowej pełnionej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny i o postępowaniu w razie utraty karty powołania lub w przypadku niemożności stawienia się do tej służby oraz wykaz dokumentów i przedmiotów użytku osobistego, które osoba powołana powinna zabrać ze sobą, stawiając się do tej służby.
3. W przypadkach, o których mowa w ust. 1, doręczenie kart powołania może nastąpić również przez jednostki wojskowe, jednostki organizacyjne Poczty Polskiej Spółki Akcyjnej lub Policję.
4. Karty powołania w uzasadnionych przypadkach mogą być doręczane również w dniach ustawowo wolnych od pracy i o każdej porze doby.
5. Minister Obrony Narodowej określi, w drodze rozporządzenia, wzór karty powołania do służby wojskowej pełnionej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny, mając na uwadze konieczność zapewnienia sprawnego i prawidłowego powołania do tej służby.
6. Minister Obrony Narodowej w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw administracji publicznej oraz ministrem właściwym do spraw łączności określi, w drodze rozporządzenia, sposób i tryb doręczania kart powołania do służby wojskowej pełnionej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny i podawania informacji o tym powołaniu do publicznej wiadomości, tryb postępowania organów jednostek wojskowych, Policji i Poczty Polskiej Spółki Akcyjnej w tym zakresie oraz sposób pokrywania kosztów związanych z doręczeniem dokumentów powołania i podawaniem informacji o powołaniu do publicznej wiadomości, uwzględniając konieczność zapewnienia sprawności postępowania w tych sprawach.
1. W czasie pokoju dowódca jednostki wojskowej nadaje i uchyla przydziały mobilizacyjne na stanowiska służbowe lub funkcje wojskowe określone w etacie jednostki wojskowej żołnierzom w służbie wojskowej, którzy będą pełnili służbę wojskową w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny na stanowiskach służbowych lub funkcjach wojskowych innych niż te, które zajmują w czasie pokoju.
2. W przydziale mobilizacyjnym określa się stanowisko służbowe lub funkcję wojskową oraz nazwę lub numer jednostki wojskowej, w której żołnierz będzie pełnił służbę wojskową w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny.
3. Przydział mobilizacyjny wygasa z mocy prawa z dniem zwolnienia żołnierza ze służby wojskowej, a pracowniczy przydział mobilizacyjny – z dniem rozwiązania stosunku pracy.
4. Żołnierzowi odbywającemu zasadniczą służbę wojskową lub służbę w aktywnej rezerwie można nie nadawać imiennie oznaczonego przydziału mobilizacyjnego, jeżeli dla stanowiska służbowego lub funkcji wojskowej, którą zajmuje lub pełni ten żołnierz, dowódca jednostki wojskowej określił taki przydział.
5. Wyznaczenie żołnierza w czasie pokoju na stanowisko służbowe lub funkcję wojskową, na których również będzie pełnić służbę wojskową w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny, jest równoznaczne z nadaniem temu żołnierzowi przydziału mobilizacyjnego na to stanowisko lub funkcję.
6. Przydziałów mobilizacyjnych dowódca jednostki wojskowej nie nadaje żołnierzom zawodowym, które nadawane są zgodnie z art. 545 nadanie przydziałów mobilizacyjnych żołnierzom zawodowym ust. 1, oraz żołnierzom rezerwy, które nadawane są zgodnie z art. 531 przydział mobilizacyjny ust. 1.
7. Minister Obrony Narodowej określi, w drodze zarządzenia, warunki i tryb nadawania oraz uchylania przydziałów mobilizacyjnych żołnierzom w służbie wojskowej pełnionej w czasie pokoju oraz właściwość organów wojskowych w tych sprawach, uwzględniając niejawny charakter tego zarządzenia.
1. Osoby posiadające przydział mobilizacyjny są obowiązane w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny stawić się w miejscu i czasie określonych w karcie mobilizacyjnej. Osoby posiadające pracowniczy przydział mobilizacyjny są obowiązane stawić się w miejscu i czasie określonych w karcie mobilizacyjnej, w razie ogłoszenia mobilizacji, w czasie stanu wojennego oraz w czasie wojny.
2. Żołnierze rezerwy, o których mowa w art. 531 przydział mobilizacyjny ust. 1, stają się z mocy prawa po ogłoszeniu mobilizacji lub w czasie wojny żołnierzami w czynnej służbie wojskowej z chwilą stawienia się do tej służby w określonych miejscu i czasie.
3. W razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny dotychczasowy stosunek pracy pracownika, któremu nadano pracowniczy przydział mobilizacyjny do jednostki wojskowej, z dniem jego stawienia się do tej jednostki, określonym w karcie mobilizacyjnej, ulega zawieszeniu na czas wykonywania zadań wynikających z przydziału, nie dłużej niż na czas do dnia ogłoszenia demobilizacji.
4. Z dniem ogłoszenia mobilizacji lub z dniem, w którym rozpoczyna się czas wojny, określonym przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie art. 24 prerogatywy Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej ust. 1 pkt 7, dowódca jednostki wojskowej rozwiązuje stosunek pracy z pracownikiem tej jednostki, któremu nie nadano pracowniczego przydziału mobilizacyjnego. Pracownikowi temu wypłaca się świadczenia należne pracownikom z tytułu rozwiązania z nimi stosunku pracy z przyczyn dotyczących pracodawcy.
5. Pracownik, o którym mowa w ust. 3, inna osoba niebędąca pracownikiem po stawieniu się w jednostce wojskowej w dniu określonym w karcie mobilizacyjnej oraz pracownik komórki organizacyjnej staje się z mocy prawa osobą cywilną wchodzącą w skład personelu Sił Zbrojnych, w rozumieniu obowiązujących Rzeczpospolitą Polską przepisów prawa międzynarodowego.
6. Do osób świadczących po ogłoszeniu mobilizacji, w stanie wojennym lub w dniu, w którym rozpoczyna się czas wojny, określonym przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie art. 24 prerogatywy Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej ust. 1 pkt 7, pracę w jednostkach wojskowych oraz komórkach organizacyjnych na podstawie pracowniczego przydziału mobilizacyjnego, w tym w zakresie ich obowiązków i uprawnień, stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące osób pełniących służbę w jednostkach zmilitaryzowanych. Do osób tych nie stosuje się przepisów dotyczących powszechnego obowiązku wykonywania pracy, o którym mowa w przepisach ustawy z dnia 29 sierpnia 2002 r. o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej.
Żołnierze odbywający czynną służbę wojskową w dniu ogłoszenia mobilizacji lub w dniu, w którym rozpoczyna się czas wojny, określonym przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie art. 24 prerogatywy Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej ust. 1 pkt 7, a także żołnierze powołani do tej służby na podstawie art. 531 przydział mobilizacyjny i art. 532 możliwość powołania do służby wojskowej osób uznanych za zdolne do służby wojskowej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny ust. 2 pozostają w czynnej służbie wojskowej do czasu zwolnienia.
1. W razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny żołnierze powołani do służby wojskowej mogą być przeznaczeni do pełnienia tej służby w jednostkach zmilitaryzowanych.
2. Minister Obrony Narodowej określi, w drodze rozporządzenia, sposób i tryb przeznaczania żołnierzy powołanych do służby wojskowej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny, do służby w jednostkach zmilitaryzowanych, z uwzględnieniem sytuacji, w których następuje nadanie przeznaczenia do służby, oraz specyfiki i rodzaju jednostek, w których służba ta będzie pełniona.
1. W razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny duchowni, z wyjątkiem wybieranych na określoną kadencję, mogą być powołani do służby wojskowej wyłącznie do pełnienia funkcji kapelanów wojskowych.
2. W razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny słuchacze seminariów i szkół duchownych oraz członkowie zakonów mogą być powołani do służby wojskowej wyłącznie do służby sanitarnej.
1. Przeprowadzenie kwalifikacji wojskowej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny zarządza Minister Obrony Narodowej.
2. Do przeprowadzania kwalifikacji wojskowej są właściwi szefowie wojskowych centrów rekrutacji.
3. Szefowie wojskowych centrów rekrutacji powołują powiatowe i wojewódzkie komisje lekarskie.
4. Orzeczenia powiatowych komisji lekarskich są ostateczne.
5. Orzeczenie powiatowej komisji lekarskiej może być zmienione lub uchylone przez wojewódzką komisję lekarską tylko w trybie nadzoru, jeżeli zostało wydane z naruszeniem przepisów prawa lub jest oczywiście błędne.
6. Do przeprowadzenia kwalifikacji wojskowej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny stosuje się odpowiednio przepisy art. 56 cel kwalifikacji wojskowej–59, z zastrzeżeniem, że przewidziane w tych przepisach kompetencje starosty oraz wójta (burmistrza, prezydenta miasta) przysługują szefowi wojskowego centrum rekrutacji.
Odroczenia czynnej służby wojskowej udziela się tylko ze względu na stan zdrowia na czas ustalony przez powiatową komisję lekarską, nie dłuższy jednak niż 6 miesięcy. Po upływie tego okresu osoba korzystająca z odroczenia obowiązana jest stawić się ponownie przed właściwą komisją lekarską.
1. Nie powołuje się do służby wojskowej pełnionej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny osób, które zostały wyłączone z obowiązku jej pełnienia.
2. Wyłączenia dokonuje szef wojskowego centrum rekrutacji, a w przypadku żołnierzy pełniących czynną służbę wojskową dowódca jednostki wojskowej.
3. Wyłączenia dokonuje się również w czasie pokoju.
4. W czasie pokoju nie podlegają wyłączeniu osoby, o których mowa w ust. 5 pkt 1 lit. b, które dobrowolnie zgłosiły się do pełnienia czynnej służby wojskowej.
5. Wyłączenie następuje:
1) z urzędu i dotyczy osób, które:
a) wykonują mandat posła albo senatora,
b) wykonują mandat radnego,
c) zajmują kierownicze stanowiska państwowe określone w art. 2 zakres podmiotowy ustawy ustawy z dnia 31 lipca 1981 r. o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 624) lub stanowiska organów administracji publicznej w rozumieniu ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego,
d) ze względu na posiadane kwalifikacje lub zajmowane stanowiska są niezbędne dla zapewnienia obrony lub bezpieczeństwa państwa;
2) na wniosek i dotyczy osób, których powołanie do służby wojskowej, o której mowa w ust. 1, groziłoby zaprzestaniem lub poważnym zakłóceniem pracy urzędu państwowego lub samorządowego albo działalności gospodarczej przedsiębiorcy niezbędnej dla zapewnienia obrony lub bezpieczeństwa państwa.
6. Podstawę wyłączenia z urzędu stanowi pisemne zawiadomienie (imienny wykaz osób) przekazane przez Kancelarię Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, Kancelarię Senatu Rzeczypospolitej Polskiej oraz kierowników urzędów jednostek samorządu terytorialnego w stosunku do osób, o których mowa w ust. 5 pkt 1 lit. a i b, lub kierowników urzędów państwowych lub urzędów jednostek samorządu terytorialnego oraz przedsiębiorców, pracodawców lub innych podmiotów uprawnionych do zatrudnienia lub nawiązania stosunku służbowego w stosunku do osób, o których mowa w ust. 5 pkt 1 lit. c i d.
7. Podstawę wyłączenia na wniosek stanowi pisemny udokumentowany wniosek kierowników urzędów państwowych lub samorządowych albo przedsiębiorców w stosunku do osób, o których mowa w ust. 5 pkt 2.
8. Informacja o wyłączeniu podlega zamieszczeniu w ewidencji wojskowej.
9. Odmowa dokonania wyłączenia na wniosek lub jej uchylenie w czasie pokoju stanowi decyzję administracyjną, od której służy wnioskodawcy odwołanie do Szefa Centralnego Wojskowego Centrum Rekrutacji.
10. Osoby wyłączone z obowiązku jej pełnienia powiadamiają szefa wojskowego centrum rekrutacji o okolicznościach mających wpływ na to wyłączenie w terminie 30 dni od dnia ich powstania, przedstawiając do wglądu stosowne dokumenty.
11. W przypadku ustania przyczyn wyłączenia wygasa ono z mocy prawa.
12. Odmowa dokonania wyłączenia może nastąpić, jeżeli istnieje potrzeba uzupełnienia Sił Zbrojnych stanem osobowym, a w ewidencji wojskowej nie występują zasoby osób, którym z racji posiadanego wieku, stopnia wojskowego, wykształcenia, kwalifikacji, stanu zdrowia lub miejsca zamieszkania można nadać przydział mobilizacyjny lub pracowniczy przydział mobilizacyjny.
13. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, tryb wyłączenia od obowiązku pełnienia czynnej służby wojskowej, szczegółowy wykaz kwalifikacji lub stanowisk, których posiadanie lub zajmowanie powoduje wyłączenie z urzędu, wzory zawiadomień i wniosków w sprawie wyłączenia, uwzględniając konieczność uzupełnienia stanu osobowego Sił Zbrojnych na wypadek ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny oraz nakłady poniesione przez Siły Zbrojne na wyszkolenie żołnierzy rezerwy.
1. Pracownikowi resortu obrony narodowej, któremu został nadany pracowniczy przydział mobilizacyjny, mogą być przyznane świadczenia socjalno-bytowe w postaci pomocy finansowej i rzeczowej na zakup lub dofinansowanie usług związanych z wypoczynkiem albo rehabilitacją pracownika resortu obrony narodowej lub członków jego rodziny.
2. W przypadku zbiegu uprawnień do świadczeń socjalno-bytowych przysługujących na mocy niniejszej ustawy i innych przepisów pracownikowi resortu obrony narodowej przysługują świadczenia dla niego korzystniejsze.
3. Wysokość świadczeń, o których mowa w ust. 1, jest uzależniona od wysokości dochodu uzyskiwanego przez pracownika resortu obrony narodowej w przeliczeniu na członka rodziny.
4. Minister Obrony Narodowej określi, w drodze rozporządzenia, rodzaj, wysokość i zakres świadczeń socjalno-bytowych, a także sposób i tryb przyznawania świadczeń oraz członków rodziny uwzględnianych przy ustalaniu uprawnień do tych świadczeń, uwzględniając sprawność i efektywność postępowania w tym zakresie oraz wysokość dochodów osób ubiegających się o te świadczenia.
1. Pracownikom resortu obrony narodowej, którym nadano pracowniczy przydział mobilizacyjny, o którym mowa w art. 531 przydział mobilizacyjny ust. 5, przysługuje dodatek za przydział mobilizacyjny.
2. Minister Obrony Narodowej określi, w drodze rozporządzenia, wysokość, szczegółowe warunki i tryb przyznawania dodatku za przydział mobilizacyjny, uwzględniając rodzaje stanowisk służbowych, na które przyznany został przydział.
Żołnierze odbywający służbę wojskową w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny są objęci obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym na zasadach określonych w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
1. Żołnierzom zawodowym, którzy w razie ogłoszenia mobilizacji, ogłoszenia stanu wojennego i w czasie wojny będą pełnili służbę wojskową na stanowiskach służbowych innych niż te, które zajmują w czasie pokoju, nadaje się przydziały mobilizacyjne na stanowiska przewidziane do objęcia w razie ogłoszenia mobilizacji, ogłoszenia stanu wojennego i w czasie wojny.
2. Przydziały mobilizacyjne, o których mowa w ust. 1, dotyczą również stanowisk w międzynarodowych strukturach wojskowych.
3. W przydziale mobilizacyjnym określa się stanowisko służbowe żołnierza zawodowego w jednostce wojskowej.
4. W przydziale mobilizacyjnym do międzynarodowych struktur wojskowych określa się stanowisko służbowe żołnierza zawodowego na czas wojny oraz jednostkę organizacyjną istniejącą w czasie pokoju, której powierzono zadania związane z administrowaniem żołnierzami zawodowymi pełniącymi służbę na stanowiskach służbowych w międzynarodowej strukturze wojskowej, oraz jej miejsce stałej dyslokacji.
5. Przydział mobilizacyjny żołnierzowi zawodowemu nadaje się w formie rozkazu personalno-mobilizacyjnego.
6. Organami właściwymi do wydawania rozkazów personalno-mobilizacyjnych w czasie pokoju są:
1) Minister Obrony Narodowej – w odniesieniu do stanowisk służbowych o stopniach etatowych pułkownika (komandora) i generałów (admirałów) oraz stanowisk, na które wyznacza na podstawie przepisów odrębnych ustaw;
2) Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego – w odniesieniu do pozostałych stanowisk służbowych korpusu oficerów;
3) dowódca jednostki wojskowej – w odniesieniu do stanowisk służbowych korpusu podoficerów i szeregowych.
6a. Rozkaz personalno-mobilizacyjny dotyczący nadania lub unieważnienia przydziału mobilizacyjnego żołnierzowi zawodowemu na stanowisko w jednostce wojskowej innej niż ta, w której pełni służbę, wydaje właściwy organ, któremu podlegają obie te jednostki.
7. Doręczenie żołnierzowi zawodowemu rozkazu personalno-mobilizacyjnego jest równoznaczne z nadaniem przydziału mobilizacyjnego.
8. Minister Obrony Narodowej określi, w drodze rozporządzenia, sposób i tryb nadawania oraz unieważniania przydziałów mobilizacyjnych żołnierzom, uwzględniając konieczność zapewnienia sprawności postępowania w tych sprawach.
1. Żołnierze zawodowi, którym nadano przydziały mobilizacyjne, w razie ogłoszenia mobilizacji, ogłoszenia stanu wojennego i w czasie wojny stawiają się niezwłocznie do pełnienia służby wojskowej w jednostkach wojskowych, do których nadano im przydziały mobilizacyjne.
2. Dowódca jednostki wojskowej, w której żołnierz zawodowy pełni służbę w czasie pokoju, niezwłocznie kieruje żołnierza, o którym mowa w ust. 1, zgodnie z posiadanym przez niego przydziałem mobilizacyjnym, a ubycie żołnierza stwierdza w rozkazie dziennym.
3. Objęcie przez żołnierza zawodowego stanowiska służbowego określonego w nadanym przydziale mobilizacyjnym stwierdza w rozkazie dziennym dowódca jednostki wojskowej, w której żołnierz objął stanowisko służbowe. Stwierdzenie to jest równoznaczne ze zwolnieniem z dotychczas zajmowanego stanowiska służbowego.
Do żołnierzy zawodowych, w razie ogłoszenia mobilizacji, ogłoszenia stanu wojennego i w czasie wojny, nie stosuje się art. 96 uposażenie zasadnicze, dodatki do uposażenia zasadniczego oraz inne należności pieniężne ust. 1, art. 103 rozporządzenie określające warunki i tryb mianowania na stopnie wojskowe żołnierzy pełniących zawodową służbę wojskową na czas kształcenia odpowiednio w uczelni wojskowej, szkole podoficerskiej, centrum szkolenia lub ośrodku szkolenia, art. 105 pobieranie nauki przez żołnierza zawodowego, art. 106 zwrot kosztów poniesionych na utrzymanie i naukę w przypadku przerwania, odwołania z kształcenia lub zwolnienia z zawodowej służby wojskowej przed określonym w umowie okresem służby wojskowej, art. 122 odwołanie od decyzji wydanych przez właściwe organy, art. 127 opiniowanie służbowe, art. 138 równorzędność stopni w służbach, art. 140 mianowanie na stopnie wojskowe ust. 1–4, 10, 11 i 15–19, art. 185 powołanie do zawodowej służby wojskowej–190, art. 192 wyznaczanie żołnierza zawodowego na stanowisko służbowe–202, art. 222 zaliczanie żołnierza zawodowego do określonego korpusu osobowego, grupy osobowej i specjalności wojskowej ust. 1, art. 226 obligatoryjne przesłanki zwolnienia żołnierza zawodowego z zawodowej służby wojskowej–236, art. 239 świadectwo służby, art. 271 urlop szkoleniowy–286, art. 288 badania profilaktyczne, świadczenia zdrowotne i zaopatrzenie w produkty lecznicze przysługujące żołnierzom zawodowym ust. 1, 13–21 i 23, art. 291 dodatek za rozłąkę i zwrot kosztów przejazdów–298, art. 335 zakaz podejmowania pracy zarobkowej i prowadzenia działalności gospodarczej, art. 336 zakaz brania udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia lub zleceniu, art. 338 oświadczenie o stanie majątkowym, art. 430 przeciętne uposażenie żołnierzy zawodowych–433, art. 435 powstanie prawa do uposażenia. Zmiana wysokości uposażenia, art. 437 wysokość uposażenia zasadniczego żołnierza zawodowego ust. 3 i 4, art. 438 zachowanie prawa do stawki uposażenia zasadniczego pobieranego na poprzednio zajmowanym stanowisku, art. 439 dodatki do uposażenia zasadniczego, art. 440 wypłacanie uposażeń zasadniczych i dodatków o charakterze stałym ust. 2, 4 i 5, art. 441 zasiłek na zagospodarowanie–454, art. 458 odprawa przysługująca żołnierzowi zwolnionemu z zawodowej służby wojskowej–467 i art. 470 stanowiska służbowe równorzędne.
1. Żołnierze zawodowi pełniący zawodową służbę wojskową w czasie pokoju w oddelegowaniu pełnią w razie ogłoszenia mobilizacji, ogłoszenia stanu wojennego i w czasie wojny nadal tę służbę na tych stanowiskach, jeżeli stanowiska te występują w strukturze organizacyjnej tych jednostek na czas wojny.
2. Żołnierzy zawodowych pełniących zawodową służbę wojskową w czasie pokoju w oddelegowaniu na stanowiskach służbowych niewystępujących w strukturze organizacyjnej na czas wojny w razie ogłoszenia mobilizacji, ogłoszenia stanu wojennego i w czasie wojny, kierownik podmiotu, do którego żołnierz był oddelegowany, niezwłocznie kieruje ich do kierownika komórki organizacyjnej właściwej do spraw kadr w celu wyznaczenia do pełnienia służby w określonej jednostce wojskowej. Przepisu nie stosuje się do sędziów sądów wojskowych i prokuratorów do spraw wojskowych będących żołnierzami zawodowymi.
3. Prokuratorzy do spraw wojskowych będący żołnierzami zawodowymi w razie ogłoszenia mobilizacji, ogłoszenia stanu wojennego i w czasie wojny kierowani są niezwłocznie przez Prokuratora Generalnego do Ministra Obrony Narodowej w celu wyznaczenia do pełnienia służby na stanowisko prokuratora do spraw wojskowych na czas wojny.
4. Żołnierze zawodowi w razie ogłoszenia mobilizacji, ogłoszenia stanu wojennego i w czasie wojny mogą być kierowani do pełnienia służby wojskowej na odpowiednich stanowiskach służbowych poza Siłami Zbrojnymi. Przepisu nie stosuje się do prokuratorów do spraw wojskowych będących żołnierzami zawodowymi.
1. Żołnierza zawodowego wyznacza się w razie ogłoszenia mobilizacji, ogłoszenia stanu wojennego i w czasie wojny na stanowisko służbowe stosownie do potrzeb Sił Zbrojnych, w zależności od kwalifikacji, predyspozycji i opinii służbowej.
2. Organami właściwymi do wyznaczania żołnierzy zawodowych na stanowiska służbowe w razie ogłoszenia mobilizacji, ogłoszenia stanu wojennego i w czasie wojny oraz zwalniania z tych stanowisk są:
1) Minister Obrony Narodowej – na wszystkie stanowiska służbowe do stopnia etatowego generała (admirała) włącznie oraz których wyznaczenie wynika z postanowień odrębnych ustaw, z wyjątkiem stanowisk służbowych, na które wyznacza i z których zwalnia Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych;
2) Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych – na wszystkie stanowiska służbowe do stopnia etatowego generała (admirała) włącznie w podległych mu jednostkach wojskowych;
3) Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, dowódcy rodzajów Sił Zbrojnych, dowódcy wojsk, Szef Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Szef Służby Wywiadu Wojskowego i Komendant Główny Żandarmerii Wojskowej – w odniesieniu do stanowisk służbowych do stopnia etatowego pułkownika (komandora) włącznie w podległych jednostkach wojskowych;
4) dowódca korpusu, Dowódca Garnizonu Warszawa, szef Centralnego Wojskowego Centrum Rekrutacji i rektor-komendant wojskowej uczelni akademickiej – w odniesieniu do stanowisk służbowych do stopnia etatowego podpułkownika (komandora porucznika) włącznie w podległych jednostkach wojskowych;
5) dowódca dywizji, dowódca flotylli i dowódca brygady niewchodzącej w skład dywizji, szef wojskowego centrum rekrutacji i rektor-komendant wojskowej uczelni zawodowej – w odniesieniu do stanowisk służbowych do stopnia etatowego majora (komandora podporucznika) włącznie w podległych jednostkach wojskowych;
6) dowódca brygady wchodzącej w skład dywizji i dowódca pułku oraz szef wojskowego centrum rekrutacji – w odniesieniu do stanowisk służbowych do stopnia etatowego kapitana (kapitana marynarki) włącznie w podległych jednostkach wojskowych;
7) pozostali niewymienieni w pkt 2–6 dowódcy jednostek wojskowych – w odniesieniu do stanowisk służbowych do stopnia etatowego starszego chorążego sztabowego (starszego chorążego sztabowego marynarki) włącznie w podległych jednostkach wojskowych;
8) kierownik komórki organizacyjnej właściwej do spraw kadr – w odniesieniu do stanowisk służbowych do stopnia etatowego pułkownika (komandora) włącznie w pozostałych niewymienionych w pkt 2–7 jednostkach organizacyjnych.
3. Do przenoszenia żołnierza zawodowego z jednostki wojskowej, w której zajmował stanowisko służbowe, do innej jednostki wojskowej jest uprawniony organ, któremu podlegają obie te jednostki, przy zachowaniu posiadanych uprawnień do wyznaczania na stanowiska.
4. Jeżeli właściwy organ nie ma możliwości wyznaczenia żołnierza zawodowego na stanowisko służbowe, kieruje tego żołnierza do stanu zmiennego pododdziału uzupełnienia kadrowego bezpośredniego przełożonego.
5. Dowódcy jednostek wojskowych wykonujący na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o zasadach użycia lub pobytu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej poza granicami państwa zadania poza granicami państwa posiadają uprawnienia do wyznaczania żołnierzy zawodowych, o których mowa w ust. 2, na stanowiska służbowe w razie ogłoszenia mobilizacji, ogłoszenia stanu wojennego i w czasie wojny, przysługujące ich bezpośrednim przełożonym.
6. Warunkiem objęcia stanowiska służbowego jest posiadanie lub mianowanie na stopień wojskowy odpowiadający stopniowi etatowemu stanowiska, na jakie żołnierz zawodowy ma być wyznaczony.
1. Żołnierza zawodowego w razie ogłoszenia mobilizacji, ogłoszenia stanu wojennego i w czasie wojny zwalnia się z zajmowanego stanowiska służbowego:
1) jeżeli nie wywiązuje się z obowiązków służbowych, co potwierdzono w opinii służbowej;
2) jeżeli wojskowa komisja lekarska orzekła jego niezdolność do pełnienia służby na zajmowanym stanowisku;
3) jeżeli zlikwidowano zajmowane przez niego stanowisko.
2. Żołnierza zawodowego w razie ogłoszenia mobilizacji, ogłoszenia stanu wojennego i w czasie wojny można zwolnić z zajmowanego stanowiska służbowego:
1) jeżeli złożył wniosek o zwolnienie z zajmowanego stanowiska;
2) w przypadku uzasadnionym potrzebami Sił Zbrojnych.
Minister Obrony Narodowej określi, w drodze rozporządzenia, warunki i tryb wyznaczania żołnierzy zawodowych na stanowiska służbowe oraz zwalniania z tych stanowisk w razie ogłoszenia mobilizacji, ogłoszenia stanu wojennego i w czasie wojny, uwzględniając strukturę stanowisk, wymogi kwalifikacyjne i zdrowotne, opinię służbową, wymaganą wiedzę specjalistyczną i ogólną żołnierza zawodowego oraz potrzeby Sił Zbrojnych.
1. Mianowanie żołnierza zawodowego w razie ogłoszenia mobilizacji, ogłoszenia stanu wojennego i w czasie wojny na wyższy stopień wojskowy, w obrębie korpusu Sił Zbrojnych, odpowiadający stopniowi etatowemu stanowiska służbowego, na jakie został wyznaczony, następuje z dniem objęcia stanowiska służbowego.
2. Mianowanie na:
1) stopień podporucznika (podporucznika marynarki) – następuje w drodze postanowienia Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych;
2) stopnie generalskie (admiralskie) – następuje w drodze postanowienia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych lub Ministra Obrony Narodowej;
3) pozostałe stopnie – następuje decyzjami organów, o których mowa w art. 549 wyznaczanie żołnierzy zawodowych na stanowiska służbowe w razie ogłoszenia mobilizacji, ogłoszenia stanu wojennego i w czasie wojny oraz zwalnianie z tych stanowisk ust. 2.
3. Dowódca jednostki wojskowej może czasowo powierzyć żołnierzowi zawodowemu wykonywanie obowiązków służbowych na stanowisku służbowym zaszeregowanym do stopnia etatowego podporucznika (podporucznika marynarki), gdy posiada on niższy stopień wojskowy.
4. Minister Obrony Narodowej określi, w drodze rozporządzenia, warunki i tryb mianowania żołnierzy zawodowych na stopnie wojskowe w związku z wyznaczeniem na wyższe stanowisko służbowe, uwzględniając konieczność zapewnienia maksymalnego uproszczenia procedur dotyczących obiegu dokumentów w tych sprawach.
1. W razie ogłoszenia mobilizacji, ogłoszenia stanu wojennego i w czasie wojny żołnierze zawodowi podlegają opiniowaniu służbowemu.
2. Opinię służbową sporządza się:
1) na zakończenie szkolenia trwającego co najmniej miesiąc;
2) w przypadku niewywiązywania się z obowiązków służbowych na zajmowanym stanowisku służbowym;
3) na żądanie dowódcy jednostki wojskowej zajmującego stanowisko służbowe nie niższe niż dowódca pułku (równorzędne);
4) na zarządzenie szefa organu kadrowego szczebla co najmniej dowódcy rodzaju Sił Zbrojnych;
5) w przypadku zwolnienia żołnierza zawodowego z zawodowej służby wojskowej.
3. Opinię służbową, o której mowa w ust. 1, udostępnia się na żądanie sądu, prokuratora, Żandarmerii Wojskowej, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego lub Policji.
1. Przełożony, który sporządził opinię, zapoznaje niezwłocznie żołnierza zawodowego z jej treścią.
2. Żołnierz zawodowy potwierdza własnoręcznym podpisem zapoznanie się z opinią; w przypadku odmowy złożenia podpisu zapoznający czyni na opinii adnotację o tej odmowie.
3. Żołnierzowi zawodowemu przysługuje prawo wniesienia odwołania od wydanej o nim opinii do wyższego przełożonego, w terminie 14 dni od dnia zapoznania się z treścią opinii.
4. Wyższy przełożony, do którego wniesiono odwołanie od opinii, rozstrzyga ostatecznie o treści tej opinii przez:
1) utrzymanie jej w mocy;
2) zmianę jej treści w całości albo w części.
5. Minister Obrony Narodowej określi, w drodze rozporządzenia, sposób i tryb opiniowania żołnierzy zawodowych w razie ogłoszenia mobilizacji, ogłoszenia stanu wojennego i w czasie wojny, zapoznawania ich z treścią opinii oraz wnoszenia i rozpatrywania od nich odwołań, uwzględniając poziom wykształcenia i kwalifikacji zawodowych, w tym przydatności do służby na zajmowanym stanowisku służbowym, cech osobowości żołnierza, w tym szczególnie odporności psychofizycznej na trudy służby, poziomu wykonywania zadań służbowych oraz predyspozycji do zajmowania wyższych stanowisk służbowych.
Wymiar czasu służby żołnierzy zawodowych w razie ogłoszenia mobilizacji, ogłoszenia stanu wojennego i w czasie wojny jest określony ich zadaniami służbowymi.
1. Żołnierze zawodowi w razie ogłoszenia mobilizacji, ogłoszenia stanu wojennego i w czasie wojny pozostają w służbie wojskowej do dnia zwolnienia ich z tej służby.
2. Zwolnienie żołnierza zawodowego ze służby wojskowej w razie ogłoszenia mobilizacji, ogłoszenia stanu wojennego i w czasie wojny następuje w przypadku:
1) uznania przez wojskową komisję lekarską za trwale niezdolnego do tej służby;
2) osiągnięcia przez żołnierza wieku 60 lat, z zastrzeżeniem art. 227 zgoda na dalsze pełnienie przez żołnierza zawodowego zawodowej służby wojskowej;
3) niewywiązywania się z obowiązków służbowych, potwierdzonego w opinii służbowej;
4) zaistnienia potrzeb Sił Zbrojnych;
5) prawomocnego orzeczenia o wymierzeniu kary dyscyplinarnej określonej w art. 362 rodzaje kar dyscyplinarnych ust. 1 pkt 7;
6) prawomocnego orzeczenia środków karnych w postaci pozbawienia praw publicznych lub degradacji albo wydalenia z zawodowej służby wojskowej lub zakazu wykonywania zawodu żołnierza zawodowego;
7) skazania prawomocnym wyrokiem sądu na karę pozbawienia wolności (aresztu wojskowego) bez warunkowego zawieszenia jej wykonania.
3. Zwolnienie żołnierza zawodowego ze służby wojskowej w razie ogłoszenia mobilizacji, ogłoszenia stanu wojennego i w czasie wojny może nastąpić:
1) w przypadku uznania go przez wojskową komisję lekarską za czasowo niezdolnego do czynnej służby wojskowej;
2) w celu sprawowania opieki nad dziećmi do lat 16, gdy oboje rodzice są żołnierzami lub gdy żołnierz samotnie sprawuje tę opiekę, a nie ma innego członka rodziny, któremu można powierzyć jej sprawowanie.
1. Żołnierza zawodowego w razie ogłoszenia mobilizacji, ogłoszenia stanu wojennego i w czasie wojny zwalnia się ze służby wojskowej decyzją wydaną przez organ uprawniony do wyznaczenia na stanowisko służbowe.
2. Decyzję, o której mowa w ust. 1, doręcza się żołnierzowi zawodowemu wraz z opinią służbową, za pośrednictwem dowódcy jednostki wojskowej, w której żołnierz pełni służbę.
3. Żołnierzowi przysługuje prawo wniesienia odwołania od decyzji o zwolnieniu w terminie 14 dni od dnia jej doręczenia.
4. Odwołanie od decyzji o zwolnieniu wnosi się do organu, który wydał tę decyzję, za pośrednictwem dowódcy jednostki wojskowej, w której żołnierz pełni służbę.
5. Odwołanie wniesione po upływie terminu, o którym mowa w ust. 3, pozostawia się bez rozpoznania.
6. Właściwym do rozpatrzenia odwołania i wydania decyzji ostatecznej jest organ będący wyższym przełożonym w stosunku do organu, który wydał zaskarżoną decyzję.
7. Wniesienie odwołania od decyzji o zwolnieniu wstrzymuje wykonanie tej decyzji, z wyjątkiem przypadków określonych w art. 556 zwolnienie żołnierza zawodowego ze służby wojskowej w razie ogłoszenia mobilizacji, stanu wojennego i w czasie wojny ust. 2.
8. Zwolnienie żołnierza z czynnej służby wojskowej następuje w dniu, w którym decyzja o zwolnieniu stała się ostateczna.
9. Minister Obrony Narodowej określi, w drodze rozporządzenia, sposób i tryb zwalniania żołnierzy z zawodowej służby wojskowej w razie ogłoszenia mobilizacji, ogłoszenia stanu wojennego i w czasie wojny, uwzględniając konieczność zapewnienia sprawności postępowania w tych sprawach.
1. Żołnierza zawodowego, który w razie ogłoszenia mobilizacji, ogłoszenia stanu wojennego i w czasie wojny poległ, zmarł lub został uznany za zmarłego albo zaginął, skreśla z ewidencji, o której mowa w art. 70 dokumenty prowadzone w ewidencji wojskowej ust. 1, dowódca jednostki wojskowej, w której żołnierz zajmował stanowisko służbowe.
2. O skreśleniu z ewidencji, o której mowa w art. 70 dokumenty prowadzone w ewidencji wojskowej ust. 1, lub odnalezieniu się żołnierza zawodowego dowódca jednostki wojskowej powiadamia właściwe organy.
3. Dla żołnierzy zawodowych, którzy w razie ogłoszenia mobilizacji, ogłoszenia stanu wojennego i w czasie wojny polegli, zmarli lub zostali uznani za zmarłych albo zaginęli, prowadzi się odrębną ewidencję, zwaną dalej „ewidencją strat osobowych”.
4. Ewidencję strat osobowych prowadzą:
1) dowódca jednostki wojskowej – w stosunku do wszystkich podległych mu żołnierzy;
2) szef wojskowego centrum rekrutacji – w stosunku do żołnierzy, którzy posiadali miejsce pobytu stałego lub pobytu czasowego trwającego ponad trzy miesiące na obszarze działania wojskowego centrum rekrutacji;
3) jednostka organizacyjna właściwa do spraw prowadzenia ewidencji osobowej – w stosunku do żołnierzy pełniących służbę w Siłach Zbrojnych, w tym wyznaczonych do służby poza Siłami Zbrojnymi oraz wyznaczonych lub skierowanych do pełnienia służby poza granicami państwa.
5. Ewidencję strat osobowych prowadzi się w formie:
1) imiennego spisu poległych, zmarłych lub uznanych za zmarłych albo zaginionych, zwanego dalej „imiennym spisem strat” – we wszystkich jednostkach wojskowych;
2) księgi alfabetycznej strat – w wojskowych centrach rekrutacji;
3) zbiorczej ewidencji strat – w jednostce organizacyjnej właściwej do spraw prowadzenia ewidencji osobowej.
6. Ewidencję strat osobowych w jednostce organizacyjnej właściwej do spraw prowadzenia ewidencji osobowej, w jednostkach wojskowych i w wojskowych centrach rekrutacji prowadzi się również w formie elektronicznej, jeżeli umożliwiają to warunki występujące po ogłoszeniu mobilizacji, ogłoszeniu stanu wojennego i w czasie wojny.
7. W imiennym spisie strat ujmuje się:
1) stopień wojskowy, nazwisko i imię (imiona), seria i numer karty tożsamości, numer tabliczki tożsamości;
2) rodzaj pełnionej służby, stanowisko służbowe (funkcje), numer jednostki wojskowej lub poczty polowej;
3) datę i miejsce urodzenia;
4) stan cywilny;
5) numer PESEL;
6) datę powołania i organ powołujący do służby wojskowej;
7) adres ostatniego miejsca zamieszkania;
8) nazwisko, imię i adres najbliższego członka rodziny;
9) datę, miejsce i okoliczności zgonu (znalezienia zwłok), uznania za zmarłego albo zaginięcia, ze wskazaniem dokładnego miejsca pochowania zwłok (przybliżone współrzędne topograficzne i skala mapy, położenie cmentarza, grobu wspólnego lub pojedynczego);
10) związek przyczynowy śmierci ze służbą wojskową (z wypadkiem przy pracy, chorobą zawodową, działaniami wojennymi);
11) adnotacje o przesłaniu zawiadomienia o poległym, zmarłym lub uznanym za zmarłego albo zaginionym.
8. W księdze alfabetycznej strat ujmuje się:
1) stopień wojskowy, nazwisko i imię (imiona), seria i numer karty tożsamości, numer tabliczki tożsamości;
2) rodzaj pełnionej służby, stanowisko służbowe (funkcje), numer jednostki wojskowej (zmilitaryzowanej) lub poczty polowej;
3) numer PESEL;
4) datę i miejsce urodzenia;
5) związek przyczynowy śmierci ze służbą wojskową (z wypadkiem przy pracy, chorobą zawodową, działaniami wojennymi);
6) datę, miejsce i okoliczności zgonu (znalezienia zwłok), uznania za zmarłego albo zaginięcia, ze wskazaniem dokładnego miejsca pochowania zwłok (przybliżone współrzędne topograficzne i skala mapy, położenie cmentarza, grobu wspólnego lub pojedynczego);
7) nazwisko, imię i adres najbliższego członka rodziny, któremu doręczono zawiadomienie (data i numer pisma wychodzącego);
8) urząd stanu cywilnego, któremu przesłano zgłoszenie zgonu (data i numer pisma wychodzącego);
9) adnotacje o odnalezieniu się żołnierza (podstawa, data i numer zawiadomienia przesłanego do rodziny).
9. W zbiorczej ewidencji strat ujmuje się dane, o których mowa w ust. 7.
