Ustawa o obronie Ojczyzny

1. Kandydat do zawodowej służby wojskowej ubiegający się o przyjęcie na uczelnię wojskową, do szkoły podoficerskiej, centrum szkolenia lub ośrodka szkolenia jest poddawany postępowaniu rekrutacyjnemu, o którym mowa w art. 81 postępowanie rekrutacyjne mające na celu powołanie do służby wojskowej, oraz postępowaniu rekrutacyjnemu w uczelni wojskowej, w szkole podoficerskiej, centrum szkolenia lub ośrodku szkolenia.
2. Postępowanie rekrutacyjne na uczelni wojskowej, w szkole podoficerskiej, centrum szkolenia lub ośrodku szkolenia obejmuje egzamin wstępny, rozmowę kwalifikacyjną oraz analizę ocen uzyskanych przez osobę ubiegającą się o powołanie do tej służby na świadectwie dojrzałości lub świadectwie ukończenia szkoły.
2a. Kandydatem do zawodowej służby wojskowej ubiegającym się o przyjęcie na uczelnię wojskową lub uczelnię inną niż uczelnia wojskowa może być również osoba, która nie ukończyła 18. roku życia, jeżeli wiek 18 lat osiągnie do końca roku kalendarzowego, w którym jest prowadzone postępowanie rekrutacyjne.
2b. Przystąpienie do postępowania rekrutacyjnego, o którym mowa w art. 81 postępowanie rekrutacyjne mające na celu powołanie do służby wojskowej, oraz postępowania rekrutacyjnego w uczelni wojskowej lub w uczelni innej niż uczelnia wojskowa przez osobę, o której mowa w ust. 2a, następuje za pisemną zgodą jej przedstawicieli ustawowych.
2c. Zgoda, o której mowa w ust. 2b, obejmuje wszystkie czynności podejmowane w ramach postępowania rekrutacyjnego, w tym w szczególności poddanie się przez osobę, o której mowa w ust. 2a, badaniom lekarskim i psychologicznym bez udziału przedstawicieli ustawowych.
2d. Jeżeli osoba, o której mowa w ust. 2a, nie ukończyła 18. roku życia w dniu wydania orzeczenia przez wojskową komisję lekarską oraz orzeczenia psychologicznego, orzeczenia te doręcza się przedstawicielom ustawowym.
2e. Wniosek, o którym mowa w art. 80 dane wskazywane we wniosku o powołanie do służby wojskowej ust. 1, osoba, o której mowa w ust. 2a, składa po ukończeniu 18. roku życia.
2f. W przypadku niezłożenia wniosku, o którym mowa w art. 80 dane wskazywane we wniosku o powołanie do służby wojskowej ust. 1, albo niepowołania do dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej pełnionej na czas kształcenia w uczelni wojskowej w terminie do zakończenia pierwszego semestru osobę, o której mowa w ust. 2a, skreśla się z listy studentów.
2g. Osobie, o której mowa w ust. 2a, przyjętej na uczelnię wojskową lub uczelnię inną niż uczelnia wojskowa przysługuje bezpłatne wyżywienie i zakwaterowanie, jednak nie dłużej niż do końca pierwszego semestru.
3. Przyjęcie na uczelnię wojskową, do szkoły podoficerskiej, centrum szkolenia lub ośrodka szkolenia jest uzależnione od:
1) wyniku uzyskanego w postępowaniu rekrutacyjnym w tej uczelni, szkole, centrum szkolenia lub ośrodku;
2) orzeczenia wojskowej komisji lekarskiej ustalającej kategorię zdolności do zawodowej służby wojskowej;
3) orzeczenia psychologicznego o braku przeciwwskazań do pełnienia zawodowej służby wojskowej.
4. Rozpoczęcie kształcenia kandydata do zawodowej służby wojskowej następuje po jego powołaniu do dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej, trwającej przez okres:
1) pierwszego roku kształcenia określonego programem studiów uczelni wojskowej – w przypadku kształcenia w uczelni wojskowej;
2) w przypadku kształcenia w szkole podoficerskiej oraz centrum szkolenia lub ośrodku szkolenia, a także w przypadku kształcenia w uczelni wojskowej w ramach kursu oficerskiego przez kandydatów posiadających tytuł magistra lub równorzędny:
a) pierwszego roku kształcenia – gdy program kształcenia jest dłuższy niż 12 miesięcy,
b) kształcenia – gdy program kształcenia jest krótszy niż 12 miesięcy.
5. Powołanie do zawodowej służby wojskowej żołnierza, o którym mowa w ust. 4 pkt 1 i pkt 2 lit. a, następuje na wniosek tego żołnierza, z uwzględnieniem potrzeb Sił Zbrojnych, po podpisaniu umowy określającej warunki zwrotu poniesionych kosztów na utrzymanie i naukę. Koszty te nie podlegają zwrotowi w przypadku orzeczenia o niezdolności do służby wojskowej lub orzeczenia psychologicznego stwierdzającego przeciwwskazania do pełnienia tej służby.
6. Powołanie do zawodowej służby wojskowej żołnierza, o którym mowa w ust. 4 pkt 2 lit. b, następuje po odbyciu dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej, na wniosek tego żołnierza, z uwzględnieniem potrzeb Sił Zbrojnych. W przypadku braku wniosku żołnierza przenosi się do pasywnej rezerwy.
7. Żołnierz po powołaniu do zawodowej służby wojskowej, w przypadku dalszego kształcenia w uczelni wojskowej, szkole podoficerskiej, centrum lub ośrodku szkolenia, nabywa uprawnienia przewidziane dla żołnierzy zawodowych, z wyłączeniem uprawnień wskazanych w art. 105 pobieranie nauki przez żołnierza zawodowego, art. 189 prawo do ostatnio pobieranego wynagrodzenia od pracodawcy, art. 236 możliwość korzystania przez żołnierza zawodowego z pomocy w zakresie doradztwa zawodowego, przekwalifikowania i pośrednictwa pracy po zwolnieniu ze służby na skutek ustalenia przez wojskową komisję lekarską niezdolności do pełnienia zawodowej służby wojsk, art. 275 określenie wymiaru czasu służby żołnierzy zawodowych ich zadaniami służbowymi ust. 2, art. 276 zwolnienie lekarskie żołnierza zawodowego ust. 1 pkt 4–6 i ust. 2–4, art. 277 stwierdzenie okresu przebywania na zwolnieniu lekarskim pkt 3 i 4, art. 281 dodatkowy urlop wypoczynkowy przysługujący żołnierzowi zawodowemu, art. 284 uprawnienia pracownicze żołnierza związane z rodzicielstwem, art. 286 prawo żołnierza zawodowego do urlopu wychowawczego, art. 289 bezpłatne dodatkowe świadczenia stomatologiczne oraz materiały stomatologiczne, art. 293 świadczenia socjalno-bytowe dla członków rodziny żołnierza zawodowego i art. 298 prawo do zakwaterowania oraz innych świadczeń z tym związanych. Przepis art. 336 zakaz brania udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia lub zleceniu stosuje się odpowiednio.
8. Jeżeli żołnierz pełniący zawodową służbę wojskową w trakcie kształcenia w uczelni wojskowej nie ukończy nauki w uczelni wojskowej, szkole podoficerskiej, centrum lub ośrodku szkolenia, zostaje z mocy prawa zwolniony z zawodowej służby wojskowej z dniem skreślenia z ewidencji tej uczelni, szkoły, centrum lub ośrodka, o ile nie wyrazi chęci dalszego pełnienia zawodowej służby wojskowej na stanowisku służbowym w jednostce wojskowej.
9. Przepisów ust. 1 i 4–8 nie stosuje się do żołnierzy zawodowych skierowanych na kształcenie w uczelni wojskowej, szkole podoficerskiej, centrum lub ośrodku szkolenia, w czasie pełnienia przez nich zawodowej służby wojskowej.
10. Do odbywania dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej, o której mowa w ust. 4, nie stosuje się przepisu art. 144 skrócenie czasu trwania dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej.
11. Kandydat do zawodowej służby wojskowej po jego powołaniu do dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej oraz żołnierz zawodowy mogą równocześnie pobierać naukę w uczelni innej niż uczelnia wojskowa.
12. Żołnierze, o których mowa w ust. 11, odbywają szkolenie wojskowe w czasie przerw wakacyjnych oraz pozostają na zaopatrzeniu wybranej uczelni wojskowej.

1. Żołnierzom pełniącym zawodową służbę wojskową w trakcie kształcenia w uczelni wojskowej, szkole podoficerskiej, centrum szkolenia lub ośrodku szkolenia przysługuje uposażenie zasadnicze, dodatki do uposażenia zasadniczego oraz inne należności pieniężne.
2. Żołnierze, o których mowa w ust. 1, otrzymują uposażenie zasadnicze w wysokości nie niższej niż najniższe uposażenie zasadnicze żołnierza zawodowego oraz mogą być im przyznane dodatki do tego uposażenia, o których mowa w art. 479 uposażenie zasadnicze przysługujące żołnierzom odbywającym ćwiczenia wojskowe oraz żołnierzom pełniącym służbę w aktywnej rezerwie ust. 3 i 4, i inne należności pieniężne.
3. W sprawach dotyczących uposażenia i innych należności pieniężnych żołnierzy, o których mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy art 433–435, art. 440 wypłacanie uposażeń zasadniczych i dodatków o charakterze stałym, art. 469 potrącenia dokonywane z uposażenia żołnierza zawodowego, art 471–475, art. 476 powstanie prawa do uposażenia ust. 1, art. 477 wygaśnięcie prawa do uposażenia, art. 478 wypłacanie uposażenia według zasad obowiązujących w dniu wypłaty, art. 481 koszt pogrzebu i przewozu zwłok żołnierza innego niż żołnierz zawodowy, art. 482 stosowanie przepisu odpowiednio w przypadku śmierci żołnierza innego niż żołnierz zawodowy, po zwolnieniu ze służby wojskowej, w następstwie wypadku lub choroby pozostających w związku ze służbą wojskową, art 484–487 oraz przepisy wydane na podstawie art. 445 świadczenia przysługujące żołnierzowi zawodowemu wyznaczonemu na stanowisko służbowe poza miejscowością dotychczasowej służby ust. 15 i art. 473 przyznanie nagrody za wykonywanie zadań służbowych o wysokiej odpowiedzialności albo zadań wykraczających poza zwykłe obowiązki służbowe ust. 8.
4. Prokuratorom powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury pełniącym służbę wojskową na czas kształcenia w uczelni wojskowej przysługuje prawo do wynagrodzenia określone w ustawie z dnia 28 stycznia 2016 r. – Prawo o prokuraturze (Dz. U. z 2023 r. poz. 1360, 1429 i 1860). W takim przypadku uposażenia zasadniczego, o którym mowa w ust. 1, nie wypłaca się.
5. Minister Obrony Narodowej w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw pracy określi, w drodze rozporządzenia, stawki uposażenia zasadniczego dla żołnierzy pełniących służbę wojskową na czas kształcenia odpowiednio w uczelni wojskowej, szkole podoficerskiej, centrum szkolenia lub ośrodku szkolenia, mając na uwadze, by stawki uposażenia były nie niższe niż uposażenie żołnierzy odbywających obowiązkową zasadniczą służbę wojskową, oraz uwzględniając potrzeby Sił Zbrojnych.

W okresie pełnienia przez kandydata do zawodowej służby wojskowej dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej, o którym mowa w art. 95 postępowanie rekrutacyjne ust. 4, stosuje się odpowiednio przepisy art. 190 ustalanie zdolności fizycznej i psychicznej do pełnienia zawodowej służby wojskowej, art. 276 zwolnienie lekarskie żołnierza zawodowego ust. 1 pkt 1–3, art. 277 stwierdzenie okresu przebywania na zwolnieniu lekarskim pkt 1, 2 i 5, art. 278 doręczenie zaświadczenia lekarskiego, art. 279 kontrola prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do służby z powodu choroby, prawidłowości wykorzystania zwolnienia lekarskiego, spełnienia wymogów formalnych zaświadczeń lekarskich oraz oświadczenia żołnierza zawodowego ust. 1, 2 i 7 oraz art. 287 ubezpieczenie zdrowotne i inne uprawnienia żołnierzy zawodowych z zakresu opieki zdrowotnej–290.

Po zakończeniu kształcenia przewidzianego programem studiów uczelni wojskowej albo nauczania szkoły podoficerskiej lub ośrodka szkolenia oraz wyznaczeniu na stanowisko służbowe żołnierz nabywa pozostałe uprawnienia przewidziane dla żołnierzy zawodowych.

Zadaniami szkół podoficerskich są w szczególności:
1) kształcenie kandydatów na podoficerów;
2) prowadzenie kursów dla podoficerów.

Minister Obrony Narodowej, w drodze rozporządzenia:
1) tworzy i znosi szkoły podoficerskie,
2) określi szczegółowe warunki i tryb składania egzaminów końcowych w szkołach podoficerskich oraz odbywania praktyk, a także wzór świadectwa stwierdzającego jej ukończenie,
3) określi cele, organizację i podstawowe założenia procesu kształcenia w szkołach podoficerskich
– mając na uwadze efektywne przygotowanie kadry zawodowej Sił Zbrojnych do pełnienia służby wojskowej.

1. Wysokość opłaty z tytułu egzaminów wstępnych do uczelni wojskowych dla osób ubiegających się o pełnienie zawodowej służby wojskowej, w przypadku przeprowadzania egzaminu wstępnego obejmującego sprawdzian sprawności fizycznej, określa się w wysokości opłaty za przeprowadzenie rekrutacji na studia ustalonej w przepisach wydanych na podstawie art. 81 rozporządzenie w sprawie studiów ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2023 r. poz. 742, 1088, 1234, 1672, 1872 i 2005).
2. Wysokość opłaty z tytułu egzaminów wstępnych dla osób będących cywilnymi studentami uczelni wojskowej, w przypadku ubiegania się o przeniesienie na studia dla kandydatów na oficerów zawodowych na tej uczelni, albo będących cywilnymi studentami innej uczelni niż uczelnia wojskowa oraz ubiegających się o przyjęcie do zawodowej służby wojskowej na uczelni wojskowej oraz osób ubiegających się o przyjęcie do szkół podoficerskich określa się w wysokości 50% opłaty, o której mowa w ust. 1.

Minister Obrony Narodowej określi, w drodze rozporządzenia:
1) tryb ubiegania się o przyjęcie, w tym tryb postępowania rekrutacyjnego, do uczelni wojskowych, szkół podoficerskich, centrów szkolenia i ośrodków szkolenia, dokumenty wymagane przy ubieganiu się o przyjęcie do tych uczelni, szkół, centrów i ośrodków szkolenia oraz zakres i terminy składania egzaminów wstępnych,
2) warunki i tryb powoływania do służby wojskowej pełnionej na czas kształcenia odpowiednio w uczelni wojskowej, szkole podoficerskiej, centrum szkolenia lub ośrodku szkolenia,
3) warunki i tryb przyjmowania do uczelni wojskowych, szkół podoficerskich, centrów szkolenia i ośrodków szkolenia,
4) sposób ustalania kosztów kształcenia na uczelni wojskowej, w szkole podoficerskiej, centrum szkolenia i ośrodku szkolenia oraz wzór umowy, o której mowa w art. 95 postępowanie rekrutacyjne ust. 5,
5) sposób wnoszenia opłat z tytułu egzaminów wstępnych dla osób niebędących żołnierzami zawodowymi, ubiegających się o przyjęcie do uczelni wojskowych, szkół podoficerskich, centrów szkolenia i ośrodków szkolenia oraz szczegółowy tryb ich pobierania,
6) warunki i tryb mianowania na stopnie wojskowe żołnierzy pełniących służbę wojskową na czas kształcenia odpowiednio w uczelni wojskowej, szkole podoficerskiej, centrum szkolenia lub ośrodku szkolenia,
7) przebieg służby, warunki i tryb opiniowania żołnierzy pełniących tę służbę, w tym wzór arkusza opinii, ich uprawnienia inne niż określone w ustawie oraz tryb postępowania związany ze zwalnianiem z tej służby
– uwzględniając konieczność zapewnienia sprawności procesu powoływania do zawodowej służby wojskowej i ustalenia w jego toku przydatności do tej służby, konieczność zapewnienia sprawności postępowania przy przyjmowaniu do uczelni wojskowych, szkół podoficerskich, centrów szkolenia i ośrodków szkolenia.

Minister Obrony Narodowej określi, w drodze rozporządzenia:
1) warunki i tryb mianowania na stopnie wojskowe żołnierzy pełniących zawodową służbę wojskową na czas kształcenia odpowiednio w uczelni wojskowej, szkole podoficerskiej, centrum szkolenia lub ośrodku szkolenia,
2) przebieg służby, warunki i tryb opiniowania żołnierzy pełniących tę służbę, w tym wzór arkusza opinii oraz tryb postępowania związany ze zwalnianiem z tej służby
– uwzględniając konieczność zapewnienia, aby warunki mianowania uwzględniały poszczególne okresy nauki, opinie oraz wyniki uzyskiwane w nauce przez żołnierzy pełniących zawodową służbę wojskową oraz aby przebieg i czas trwania nauki uwzględniał praktyki zawodowe i przerwy wakacyjne oraz urlopy z różnych tytułów.

Absolwenta uczelni wyższej innej niż uczelnia wojskowa, posiadającego tytuł zawodowy magistra lub równorzędny, który ukończył kierunek studiów zapewniający nabycie kwalifikacji szczególnie przydatnych w Siłach Zbrojnych oraz złożył wniosek o powołanie do zawodowej służby wojskowej, można skierować na kurs oficerski, pod warunkiem odbycia szkolenia, o którym mowa w art. 143 okres pełnienia dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej ust. 2 pkt 1.