Prawo lotnicze

1. Przepisy Prawa lotniczego regulują stosunki prawne z zakresu lotnictwa cywilnego.
2. Przepisy Prawa lotniczego stosuje się do polskiego lotnictwa cywilnego oraz, w zakresie ustalonym przez to prawo, również do obcego lotnictwa cywilnego.
3. Lotnictwo cywilne obejmuje wszystkie rodzaje lotnictwa, z wyjątkiem lotnictwa państwowego, to jest państwowych statków powietrznych, załóg tych statków oraz lotnisk państwowych wykorzystywanych wyłącznie do startów i lądowań państwowych statków powietrznych.
4. Przepisów prawa lotniczego nie stosuje się do lotnictwa państwowego, z wyjątkiem przepisów:
1) art. 1 zakres i stosowanie przepisów ustawy ust. 6, art. 2 objaśnienie pojęć ustawowych–9, art. 14 właściwość prawa dla zdarzenia na statku powietrznym w czasie lotu lub przebywania na obszarze niepodlegającym zwierzchnictwu żadnego państwa, art. 17 Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych ust. 17, ust. 22 pkt 2 i ust. 23, art. 35 statki powietrzne podlegające wpisowi do rejestru cywilnych statków powietrznych ust. 2, art. 43 rejestr wojskowych statków powietrznych, art. 59a certyfikat lotniska ust. 6, art. 60 rejestr lotnisk i lądowisk wojskowych i rejestr lotnisk i lądowisk lotnictwa służb porządku publicznego, art. 66 korzystanie z lotnisk wpisanych do rejestru lotnisk ust. 1a–1d i 3, art. 66a starty i lądowania cywilnych statków powietrznych na lotniskach wojskowych, art. 66b wykorzystywanie lotnisk wojskowych do startów i lądowań cywilnych statków powietrznych, art. 68 obowiązki zarządzającego lotniskiem ust. 2, 2e i 2f, art. 69 instrukcja operacyjna lotniska ust. 1–3, ar. 74–76, art. 82 uprawnienia zarządzającego lotniskiem w zakresie zapewnienia bezpiecznej eksploatacji lotniska ust. 1 pkt 6–8, ust. 1a, 1b i 3–8, art. 87 obiekty naturalne i sztuczne w pobliżu lotnisk, art. 87¹ przeszkody lotnicze ust. 1–8 i 10, art. 87² znakowanie przeszkód lotniczych, art. 87⁴ ograniczenie nasadzeń i upraw w pobliżu lotniska ust. 1, 2, 4 i 5, art. 87⁵ decyzja nakazująca usunięcie lub przycięcie drzew lub krzewów ust. 1–4, art. 87⁶ zakazy niektórych działań w pobliżu lotniska–87a, art. 89 rejestr wojskowych lotniczych urządzeń naziemnych, art. 92 rozporządzenie w sprawie eksploatacji lotniczych urządzeń naziemnych, art. 93a wykorzystanie do startu i lądowania statku powietrznego terenu innego niż lotnisko i lądowisko ust. 1 pkt 5 i 7, art. 104 rozporządzenia w sprawach licencji i świadectw kwalifikacji w zakresie wykonywania czynności lotniczych ust. 4–9, art 119–125, art. 128 rozporządzenie w sprawie wyznaczania instytucji zapewniających służby żeglugi powietrznej, art. 130 opłaty nawigacyjne, art. 133 rozporządzenie w sprawie zapewniania osłony meteorologicznej lotnictwa cywilnego, art. 134 udostępnianie wyników badań okoliczności oraz przyczyn wypadków i incydentów lotniczych ust. 1–1f, art. 135 badanie wypadków i incydentów lotniczych przez Państwową Komisję Badania Wypadków Lotniczych ust. 3 pkt 3, art. 135a system obowiązkowego zgłaszania zdarzeń Państwowej Komisji Badania Wypadków Lotniczych ust. 2 pkt 8, art. 136 uprawnienia członków Komisji Badania Wypadków Lotniczych, art. 137 obowiązek współdziałania z Komisją Badania Wypadków Lotniczych i udzielania niezbędnej pomocy ust. 1–4, art 140–140e, art. 149a zezwolenia na loty międzynarodowe obcych cywilnych statków powietrznych dla potrzeb Sił Zbrojnych RP, art. 150 zasady międzynarodowych lotów państwowych statków powietrznych, art. 156a warunki wykonywania operacji z użyciem systemu bezzałogowego statku powietrznego, art. 156b wyłączenie stosowania niektórych przepisów ustawy ust. 2, art 156h–156k, art. 156zd sprawdzenie zgodności z przepisami prawa operacji z użyciem systemu bezzałogowego statku powietrznego, art. 156ze dopuszczalność zniszczenia, unieruchomienia lub przejęcia kontroli nad bezzałogowym statkiem powietrznym, art. 193 wyznaczenie do wykonywania przewozów lotniczych przewoźnika lotniczego z państwa trzeciego ust. 5 oraz art. 207 odpowiedzialność osoby eksploatującej statek powietrzny ust. 8, z zastrzeżeniem ust. 5 – w odniesieniu do wojskowych statków powietrznych, załóg tych statków oraz lotnisk i lądowisk wojskowych;
2) art. 1 zakres i stosowanie przepisów ustawy ust. 6, art. 2 objaśnienie pojęć ustawowych–9, art. 14 właściwość prawa dla zdarzenia na statku powietrznym w czasie lotu lub przebywania na obszarze niepodlegającym zwierzchnictwu żadnego państwa, art. 17 Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych ust. 17, ust. 22 pkt 2 i ust. 23, art. 35 statki powietrzne podlegające wpisowi do rejestru cywilnych statków powietrznych ust. 2, art. 44 rejestr statków powietrznych lotnictwa służb porządku publicznego, art. 59a certyfikat lotniska ust. 6, art. 60 rejestr lotnisk i lądowisk wojskowych i rejestr lotnisk i lądowisk lotnictwa służb porządku publicznego, art. 66 korzystanie z lotnisk wpisanych do rejestru lotnisk ust. 3, art. 68 obowiązki zarządzającego lotniskiem ust. 2, art. 69 instrukcja operacyjna lotniska ust. 1–3, art 74–76, art. 82 uprawnienia zarządzającego lotniskiem w zakresie zapewnienia bezpiecznej eksploatacji lotniska ust. 1 pkt 6–8, ust. 1a, 1b i 3–8, art. 87 obiekty naturalne i sztuczne w pobliżu lotnisk, art. 87¹ przeszkody lotnicze ust. 1–8 i 10, art. 87² znakowanie przeszkód lotniczych, art. 87⁴ ograniczenie nasadzeń i upraw w pobliżu lotniska ust. 1, 2, 4 i 5, art. 875 ust. 1–4, art. 87⁶ zakazy niektórych działań w pobliżu lotniska–87a, art. 92 rozporządzenie w sprawie eksploatacji lotniczych urządzeń naziemnych, art. 93a wykorzystanie do startu i lądowania statku powietrznego terenu innego niż lotnisko i lądowisko ust. 1 pkt 7, art. 94 licencje na wykonywanie czynności lotniczych ust. 2 pkt 2, art. 104 rozporządzenia w sprawach licencji i świadectw kwalifikacji w zakresie wykonywania czynności lotniczych ust. 4–9, art 119–125, art. 128 rozporządzenie w sprawie wyznaczania instytucji zapewniających służby żeglugi powietrznej, art. 130 opłaty nawigacyjne, art. 133 rozporządzenie w sprawie zapewniania osłony meteorologicznej lotnictwa cywilnego, art. 134 udostępnianie wyników badań okoliczności oraz przyczyn wypadków i incydentów lotniczych ust. 1–1f, art. 136 uprawnienia członków Komisji Badania Wypadków Lotniczych, art. 137 obowiązek współdziałania z Komisją Badania Wypadków Lotniczych i udzielania niezbędnej pomocy ust. 1–4, art 140–140e, art. 150 zasady międzynarodowych lotów państwowych statków powietrznych, art 156a–156ze, art. 193 wyznaczenie do wykonywania przewozów lotniczych przewoźnika lotniczego z państwa trzeciego ust. 5 oraz art. 207 odpowiedzialność osoby eksploatującej statek powietrzny ust. 8, z zastrzeżeniem ust. 5 – w odniesieniu do statków powietrznych lotnictwa służb porządku publicznego, załóg tych statków oraz lotnisk i lądowisk lotnictwa służb porządku publicznego;
3) art. 1 zakres i stosowanie przepisów ustawy ust. 6, art. 2 objaśnienie pojęć ustawowych–9, art. 14 właściwość prawa dla zdarzenia na statku powietrznym w czasie lotu lub przebywania na obszarze niepodlegającym zwierzchnictwu żadnego państwa, art. 35 statki powietrzne podlegające wpisowi do rejestru cywilnych statków powietrznych ust. 2, art 74–76, art. 87a emisja wiązki lasera lub światła z innych źródeł w strefach przestrzeni powietrznej, art. 93a wykorzystanie do startu i lądowania statku powietrznego terenu innego niż lotnisko i lądowisko ust. 1 pkt 7, art. 94 licencje na wykonywanie czynności lotniczych ust. 1 i ust. 2 pkt 2, art 119–125, art. 128 rozporządzenie w sprawie wyznaczania instytucji zapewniających służby żeglugi powietrznej, art. 130 opłaty nawigacyjne, art. 133 rozporządzenie w sprawie zapewniania osłony meteorologicznej lotnictwa cywilnego, art. 134 udostępnianie wyników badań okoliczności oraz przyczyn wypadków i incydentów lotniczych ust. 1–1f, art. 135 badanie wypadków i incydentów lotniczych przez Państwową Komisję Badania Wypadków Lotniczych ust. 3, art. 136 uprawnienia członków Komisji Badania Wypadków Lotniczych, art. 137 obowiązek współdziałania z Komisją Badania Wypadków Lotniczych i udzielania niezbędnej pomocy ust. 1–4, art 140–140e, art. 150 zasady międzynarodowych lotów państwowych statków powietrznych, art 156a–156ze oraz art. 207 odpowiedzialność osoby eksploatującej statek powietrzny ust. 8, z zastrzeżeniem ust. 5 - w odniesieniu do bezzałogowych statków powietrznych służb specjalnych, operatorów systemów bezzałogowych statków powietrznych oraz pilotów bezzałogowych statków powietrznych.
5. W przypadku wykorzystywania:
1) polskich i obcych państwowych statków powietrznych do prowadzenia działalności innej niż służba publiczna,
2) lotnisk lotnictwa państwowego do startów i lądowań cywilnych statków powietrznych oraz statków, o których mowa w pkt 1,
przepisy ustawy stosuje się odpowiednio.
6. Nadzór nad działalnością lotnictwa państwowego, z zastrzeżeniem przepisów ustawy, sprawują odpowiednio ministrowie właściwi ze względu na przynależność jednostki będącej właścicielem lub użytkownikiem danego statku powietrznego lub zarządzającej lotniskiem, a w przypadku bezzałogowych statków powietrznych służb specjalnych oraz bezzałogowych statków powietrznych używanych przez jednostki organizacyjne Policji, Straży Granicznej i Państwowej Straży Pożarnej oraz Służbę Ochrony Państwa – odpowiednio centralne organy administracji rządowej właściwe ze względu na przynależność jednostki będącej właścicielem lub użytkownikiem danego statku powietrznego lub zarządzającej lotniskiem.
7. (uchylony)
8. (uchylony)

W rozumieniu przepisów ustawy:
1) statkiem powietrznym jest urządzenie zdolne do unoszenia się w atmosferze na skutek oddziaływania powietrza innego niż oddziaływanie powietrza odbitego od podłoża;
1a) bezzałogowym statkiem powietrznym jest bezzałogowy statek powietrzny w rozumieniu art. 3 pkt 30 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1139 z dnia 4 lipca 2018 r. w sprawie wspólnych zasad w dziedzinie lotnictwa cywilnego i utworzenia Agencji Unii Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Lotniczego oraz zmieniającego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 2111/2005, (WE) nr 1008/2008, (UE) nr 996/2010, (UE) nr 376/2014 i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/30/UE i 2014/53/UE, a także uchylającego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 552/2004 i (WE) nr 216/2008 i rozporządzenie Rady (EWG) nr 3922/91 (Dz. Urz. UE L 212 z 22.08.2018, str. 1, z późn. zm), zwanego dalej „rozporządzeniem nr 2018/1139/UE”;
1b) systemem bezzałogowego statku powietrznego jest system bezzałogowego statku powietrznego w rozumieniu art. 2 objaśnienie pojęć ustawowych pkt 1 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2019/947 z dnia 24 maja 2019 r. w sprawie przepisów i procedur dotyczących eksploatacji bezzałogowych statków powietrznych (Dz. Urz. UE L 152 z 11.06.2019, str. 45, z późn. zm.);
2) polskim państwowym statkiem powietrznym jest:
a) statek powietrzny używany przez Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej (wojskowy statek powietrzny),
b) statek powietrzny używany przez jednostki organizacyjne Policji, Straży Granicznej i Państwowej Straży Pożarnej oraz Służbę Ochrony Państwa (statek powietrzny lotnictwa służb porządku publicznego),
c) bezzałogowy statek powietrzny używany przez służby specjalne, o których mowa w art. 11 Kolegium do Spraw Służb Specjalnych ustawy z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu (Dz. U. z 2024 r. poz. 812, 1222, 1562, 1684 i 1871 oraz z 2025 r. poz. 179) (bezzałogowy statek powietrzny służb specjalnych);
3) użytkownikiem statku powietrznego jest jego właściciel lub inna osoba wpisana jako użytkownik do rejestru statków powietrznych;
4) lotniskiem jest wydzielony obszar na lądzie, wodzie lub innej powierzchni w całości lub w części przeznaczony do wykonywania startów, lądowań i naziemnego lub nawodnego ruchu statków powietrznych, wraz ze znajdującymi się w jego granicach obiektami i urządzeniami budowlanymi o charakterze trwałym, wpisany do rejestru lotnisk;
5) lądowiskiem jest obszar na lądzie, wodzie lub innej powierzchni, który może być w całości lub w części wykorzystywany do startów i lądowań naziemnego lub nawodnego ruchu statków powietrznych;
6) część lotnicza lotniska to obszar trwale przeznaczony do startów i lądowań statków powietrznych oraz do związanego z tym ruchu statków powietrznych, wraz z urządzeniami służącymi do obsługi tego ruchu, do którego dostęp jest kontrolowany;
7) zarządzającym lotniskiem jest podmiot, który został wpisany jako zarządzający do rejestru lotnisk cywilnych;
8) lądowaniem handlowym jest lądowanie w celu zabrania lub pozostawienia pasażerów, bagażu, towarów lub poczty, przewożonych odpłatnie;
9) lotem handlowym jest lot związany z lądowaniem handlowym;
10) lotem międzynarodowym jest lot, w trakcie którego następuje przekroczenie granicy państwowej;
11) lotem tranzytowym jest lot w przestrzeni powietrznej Rzeczypospolitej Polskiej, rozpoczynający się i kończący poza jej terytorium;
12) lotem długodystansowym jest jednoodcinkowy lot na dystansie, którego pokonanie wymaga minimum 8 godzin lotu statku powietrznego;
13) przewozem lotniczym jest lot lub seria lotów, w których przewozi się pasażerów, towary lub pocztę, za wynagrodzeniem, w tym na podstawie umowy o czasowym oddaniu lub wzięciu statku powietrznego do używania;
14) regularnym przewozem lotniczym jest przewóz lotniczy, jeżeli w każdym locie miejsca w statkach powietrznych przeznaczone do przewozu pasażerów, bagażu, towarów lub poczty są publicznie oferowane do nabycia, a przewóz jest wykonywany między tymi samymi punktami według opublikowanego rozkładu lotów albo w stałych odstępach czasu lub z częstotliwością wskazującą na regularność lotów;
15) przewozem czarterowym jest przewóz lotniczy dokonywany na podstawie umowy czarteru lotniczego, w której przewoźnik lotniczy oddaje do dyspozycji czarterującego określoną liczbę miejsc lub pojemność statku powietrznego w celu wykonania określonego przewozu pasażerów, bagażu, towarów lub poczty, wskazanych przez czarterującego;
16) przewoźnikiem lotniczym jest podmiot uprawniony do wykonywania przewozów lotniczych na podstawie koncesji - w przypadku polskiego przewoźnika lotniczego, lub na podstawie odpowiedniego aktu właściwego organu obcego państwa - w przypadku obcego przewoźnika lotniczego;
17) portem lotniczym jest lotnisko użytku publicznego wykorzystywane do lotów handlowych;
18) obowiązek użyteczności publicznej polega na zobowiązaniu:
a) przewoźnika lotniczego do zapewnienia świadczenia usług przewozu lotniczego, spełniających określone wymogi co do ciągłości, regularności, zdolności przewozowej i taryf, których przewoźnik lotniczy nie spełniałby, kierując się jedynie interesem handlowym,
b) zarządzającego lotniskiem do zapewnienia funkcjonowania lotniska, z zachowaniem określonych wymagań, których zarządzający lotniskiem nie spełniłby, kierując się jedynie interesem handlowym lub statutowym
- na warunkach określonych zgodnie z niniejszą ustawą;
19) EASA jest Agencją Unii Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Lotniczego w rozumieniu rozporządzenia nr 2018/1139/UE;
20) aktem bezprawnej ingerencji w lotnictwie cywilnym jest bezprawny i celowy akt polegający na:
a) użyciu w czasie lotu statku powietrznego przemocy wobec osoby znajdującej się na jego pokładzie, jeżeli akt ten może zagrozić bezpieczeństwu tego statku,
b) zniszczeniu statku powietrznego albo spowodowaniu jego uszkodzeń, które uniemożliwiają lot lub mogą stanowić zagrożenie bezpieczeństwa tego statku,
c) umieszczeniu na pokładzie statku powietrznego przedmiotu, urządzenia lub substancji, które mogą zagrozić zdrowiu lub życiu pasażerów lub załogi lub zniszczyć statek powietrzny albo spowodować jego uszkodzenia, mogące uniemożliwić jego lot lub stanowić zagrożenie bezpieczeństwa tego statku w czasie lotu,
d) porwaniu statku powietrznego z załogą i pasażerami na pokładzie lub bez nich, również w celu użycia statku powietrznego jako narzędzia ataku terrorystycznego z powietrza,
e) zniszczeniu albo uszkodzeniu lotniczych urządzeń naziemnych lub pokładowych, zakłóceniu ich działania lub użyciu przemocy wobec osoby obsługującej te urządzenia, w przypadku gdy powoduje to znaczne zakłócenie ruchu lotniczego lub zagrożenie bezpieczeństwa lotnictwa cywilnego,
f) przekazaniu nieprawdziwej informacji, która powoduje zagrożenie osób i mienia w komunikacji lotniczej,
g) zniszczeniu albo poważnym uszkodzeniu urządzeń na lotnisku, zakłóceniu ich działania lub użyciu przemocy wobec osoby obsługującej te urządzenia, w przypadku gdy powoduje to znaczne zakłócenie ruchu lotniczego lub funkcjonowania lotniska lub zagrożenie bezpieczeństwa lotnictwa cywilnego;
21) służbą ochrony lotniska jest wewnętrzna służba ochrony lub specjalistyczna uzbrojona formacja ochronna działająca na podstawie ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia (Dz. U. z 2021 r. poz. 1995), realizująca zadania na rzecz ochrony lotnictwa cywilnego i podlegająca zarządzającemu lotniskiem;
22) państwem trzecim jest państwo inne niż państwo członkowskie Unii Europejskiej, Konfederacja Szwajcarska lub państwo członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strona umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym;
23) scentralizowaną infrastrukturę stanowią służące do wykonywania usług obsługi naziemnej elementy infrastruktury w porcie lotniczym, których złożoność, koszt lub wpływ na środowisko nie pozwala na podział lub powielenie;
24) operatorem systemu bezzałogowego statku powietrznego jest operator systemu bezzałogowego statku powietrznego w rozumieniu art. 2 pkt 2 rozporządzenia nr 2019/947/UE;
25) pilotem bezzałogowego statku powietrznego jest pilot bezzałogowego statku powietrznego w rozumieniu art. 3 pkt 31 rozporządzenia nr 2018/1139/UE;
26) rojem bezzałogowych statków powietrznych są operacje co najmniej dwóch bezzałogowych statków powietrznych, których ruch jest wzajemnie i automatycznie koordynowany, kontrolowane przez pilota bezzałogowego statku powietrznego za pośrednictwem jednego wyposażenia do zdalnego sterowania bezzałogowym statkiem powietrznym.