Ustawa określa zasady i warunki wjazdu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, ich przejazdu przez to terytorium, pobytu na nim i wyjazdu z niego, tryb postępowania oraz organy właściwe w tych sprawach.
Ustawy nie stosuje się do:
1) członków misji dyplomatycznych i urzędów konsularnych państw obcych oraz innych osób zrównanych z nimi na podstawie ustaw, umów lub powszechnie ustalonych zwyczajów międzynarodowych pod warunkiem wzajemności i posiadania przez te osoby dokumentów potwierdzających pełnienie przez nie funkcji uprawniających do wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i pobytu na tym terytorium, z wyjątkiem art. 23 dokumenty cudzoziemca przekraczającego granicę, art. 32 zezwolenie na wjazd na terytorium RP na okres do 15 dni, art. 58 rodzaje wiz wydawanych cudzoziemcowi, art 60-63, art. 66 właściwość organów w sprawach wydawania wiz ust. 4 i 5, art 67-74, art. 78 forma wizy krajowej ust. 1, art. 79 błąd w naklejce wizowej ust. 1 i 2, art. 80 delegacja ustawowa, art 90-92 oraz art. 96 informacja o unieważnieniu lub cofnięciu wizy Schengen wydanej przez inne państwo i art. 97 delegacja ustawowa;
2) obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej oraz członków ich rodzin, którzy do nich dołączają lub z nimi przebywają;
3) członków rodzin obywateli Rzeczypospolitej Polskiej w rozumieniu art. 2 objaśnienie pojęć ustawowych pkt 4 lit. b ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin (Dz. U. z 2021 r. poz. 1697 oraz z 2023 r. poz. 547), którzy do nich dołączają lub z nimi przebywają;
4) obywateli Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, o których mowa w art. 10 ust. 1 lit. b i d Umowy o Wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (Dz. Urz. UE L 29 z 31.01.2020, str. 7), zwanej dalej "Umową Wystąpienia", oraz członków ich rodzin, o których mowa w art. 10 wyłączenie stosowania przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego ust. 1 lit. e i f Umowy Wystąpienia, chyba że ustawa stanowi inaczej.
Użyte w ustawie określenia oznaczają:
1) azyl - azyl w rozumieniu art. 90 wniosek o udzielanie azylu ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2023 r. poz. 1504);
2) cudzoziemiec - każdego, kto nie posiada obywatelstwa polskiego;
3) dokument podróży - dokument uznany przez Rzeczpospolitą Polską, uprawniający do przekroczenia granicy, wydany cudzoziemcowi przez organ państwa obcego, organ polski lub organizację międzynarodową albo podmiot upoważniony przez organ państwa obcego lub obcą władzę o charakterze państwowym;
4) doświadczenie zawodowe - doświadczenie uzyskane w trakcie zatrudnienia, wykonywania innej pracy zarobkowej lub prowadzenia działalności gospodarczej w danym zawodzie;
5) granica - granicę Rzeczypospolitej Polskiej w rozumieniu art 1-3 ustawy z dnia 12 października 1990 r. o ochronie granicy państwowej (Dz. U. z 2024 r. poz. 388);
5a) grupa przedsiębiorstw – co najmniej dwie osoby prawne lub jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, prowadzące działalność gospodarczą, które:
a) są powiązane ze sobą w sposób odpowiadający relacji spółki dominującej i spółki zależnej w rozumieniu art. 4 objaśnienie pojęć § 1 pkt 4 ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2024 r. poz. 18 i 96) lub
b) pozostają z inną osobą prawną lub jednostką organizacyjną niebędącą osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną, w takich stosunkach prawnych, że wynika z nich podstawa do wywierania przez tę osobę prawną lub jednostkę organizacyjną decydującego wpływu na ich działalność, z użyciem tożsamych wzorców i prawideł zarządzania;
5b) jednostka przyjmująca – osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niebędącą osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną, do której jest przenoszony pracownik wewnątrz przedsiębiorstwa, i która:
a) jest w szczególności oddziałem lub przedstawicielstwem pracodawcy macierzystego będącego przedsiębiorcą zagranicznym lub
b) należy do tej samej grupy przedsiębiorstw co pracodawca macierzysty;
5c) jednostka naukowa – podmiot, o którym mowa w art. 7 system szkolnictwa wyższego i nauki ust. 1 pkt 1, 2 i 4–8 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2023 r. poz. 742, z późn. zm.);
6) kwalifikacje uzyskane w wyniku ukończenia studiów wyższych - kwalifikacje uzyskane w wyniku ukończenia z wynikiem pozytywnym, poświadczonego dyplomem, świadectwem lub innym dokumentem wydanym przez właściwy organ programu studiów wyższych, czyli cyklu zajęć prowadzonych przez instytucję edukacyjną uznaną za instytucję szkolnictwa wyższego przez państwo, w którym ma ona siedzibę, pod warunkiem że czas trwania studiów niezbędny do ich uzyskania wynosi co najmniej 3 lata;
7) mały ruch graniczny - wjazd cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, do których stosuje się rozporządzenie (WE) nr 1931/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. ustanawiające przepisy dotyczące małego ruchu granicznego na zewnętrznych granicach lądowych państw członkowskich i zmieniające postanowienia Konwencji z Schengen (Dz. Urz. UE L 405 z 30.12.2006, str. 1, z późn. zm.), i ich pobyt na tym terytorium;
7a) mobilność – uprawnienie cudzoziemca do wjazdu i pobytu na terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej, wynikające z posiadania ważnego dokumentu pobytowego, o którym mowa w art. 1 zakres regulacji ustawy ust. 2 lit. a rozporządzenia Rady (WE) nr 1030/2002 z dnia 13 czerwca 2002 r. ustanawiającego jednolity wzór dokumentów pobytowych dla obywateli państw trzecich (Dz. Urz. UE L 157 z 15.06.2002, str. 1, z późn. zm. – Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 19, t. 6, str. 3, z późn. zm.), zwanego dalej „rozporządzeniem nr 1030/2002”, lub z posiadania ważnej wizy długoterminowej, o której mowa w art. 18 wymogi wobec Szefa Urzędu Konwencji Wykonawczej z dnia 19 czerwca 1990 r. do Układu z Schengen z dnia 14 czerwca 1985 r. między Rządami Państw Unii Gospodarczej Beneluksu, Republiki Federalnej Niemiec oraz Republiki Francuskiej w sprawie stopniowego znoszenia kontroli na wspólnych granicach (Dz. Urz. UE L 239 z 22.09.2000, str. 19, z późn. zm. – Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 19, t. 2, str. 9, z późn. zm.), zwanej dalej „Konwencją Wykonawczą Schengen”, albo wydanej zgodnie z prawem państwa członkowskiego Unii Europejskiej, niebędącego państwem obszaru Schengen, wydanych przez inne państwo członkowskie Unii Europejskiej niż to, w którym cudzoziemiec korzysta z tego uprawnienia;
7b) (uchylony)
7c) (uchylony)
7d) mobilność długoterminowa członka rodziny naukowca – mobilność członka rodziny naukowca przez okres przekraczający 180 dni w danym państwie członkowskim Unii Europejskiej;
7e) mobilność długoterminowa naukowca – mobilność naukowca przez okres przekraczający 180 dni w danym państwie członkowskim Unii Europejskiej;
7f) mobilność długoterminowa pracownika kadry kierowniczej, specjalisty lub pracownika odbywającego staż, w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa – mobilność pracownika kadry kierowniczej, specjalisty lub pracownika odbywającego staż, w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa, przez okres przekraczający 90 dni w danym państwie członkowskim Unii Europejskiej;
7g) mobilność krótkoterminowa członka rodziny naukowca – mobilność członka rodziny naukowca przez okres nieprzekraczający 180 dni w dowolnym okresie liczącym 360 dni w każdym państwie członkowskim Unii Europejskiej;
7h) mobilność krótkoterminowa naukowca – mobilność naukowca przez okres nieprzekraczający 180 dni w dowolnym okresie liczącym 360 dni w każdym państwie członkowskim Unii Europejskiej;
7i) mobilność krótkoterminowa pracownika kadry kierowniczej, specjalisty lub pracownika odbywającego staż, w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa – mobilność pracownika kadry kierowniczej, specjalisty lub pracownika odbywającego staż, w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa, przez okres nieprzekraczający 90 dni w dowolnym okresie liczącym 180 dni w każdym państwie członkowskim Unii Europejskiej;
7j) mobilność studenta – mobilność studenta lub doktoranta objętego programem unijnym lub programem wielostronnym obejmującym środki w zakresie mobilności lub porozumieniem między przynajmniej dwiema instytucjami szkolnictwa wyższego, przewidującym mobilność wewnątrzunijną przez okres nieprzekraczający 360 dni w każdym państwie członkowskim;
8) naukowiec – cudzoziemca posiadającego co najmniej tytuł zawodowy odpowiadający w Rzeczypospolitej Polskiej tytułowi zawodowemu magistra lub równorzędnemu, umożliwiający ubieganie się o nadanie stopnia doktora;
9) ochrona czasowa - ochronę w rozumieniu art. 106 przesłanki udzielenia ochrony czasowej ust. 1 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
10) ochrona uzupełniająca - ochronę w rozumieniu art. 15 ochrona uzupełniająca ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
10a) organizator stażu – osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niebędącą osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną, w której odbywa się staż, mającą siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
11) państwa obszaru Schengen - państwa, które w pełni stosują dorobek Schengen;
11a) pierwsza karta pobytu – kartę pobytu wydaną cudzoziemcowi bezpośrednio po udzieleniu zezwolenia na pobyt czasowy, zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, zgody na pobyt ze względów humanitarnych albo po uzyskaniu statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej;
12) powrót - powrót cudzoziemca do kraju jego pochodzenia, państwa tranzytu lub innego państwa trzeciego, do którego zdecydował się powrócić i przez które został przyjęty;
12a) pracodawca macierzysty – osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niebędącą osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną, posiadającą siedzibę poza terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia Wolnego Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej, która zatrudnia pracownika przenoszonego do jednostki przyjmującej przed jego przeniesieniem wewnątrz przedsiębiorstwa i w czasie tego przeniesienia;
13) pracodawca użytkownik - pracodawcę użytkownika w rozumieniu art. 2 katalog pojęć ustawowych pkt 1 ustawy z dnia 9 lipca 2003 r. o zatrudnianiu pracowników tymczasowych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1110);
13a) pracownik odbywający staż – cudzoziemca posiadającego dyplom ukończenia studiów wyższych, który zostaje przeniesiony do jednostki przyjmującej w celu rozwoju zawodowego, w tym związanego z przygotowaniem do objęcia w przyszłości stanowiska u pracodawcy macierzystego lub w grupie przedsiębiorstw, lub odbycia szkolenia w zakresie technik lub metod prowadzenia działalności gospodarczej i który w czasie trwania przeniesienia otrzymuje wynagrodzenie;
13b) przeniesienie wewnątrz przedsiębiorstwa – czasowe oddelegowanie cudzoziemca, którego miejsce pobytu w chwili składania wniosku o udzielenie zezwolenia, o którym mowa w art. 139a zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa ust. 1, znajduje się poza terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej, przez pracodawcę macierzystego do jednostki przyjmującej oraz korzystanie z mobilności;
14) przewoźnik - osobę fizyczną lub prawną albo jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej zajmującą się zarobkowo przewozem osób drogą powietrzną, morską lub lądową;
15) sieć telekomunikacyjna - sieć telekomunikacyjną w rozumieniu art. 2 objaśnienie pojęć pkt 58 ustawy z dnia 12 lipca 2024 r. – Prawo komunikacji elektronicznej (Dz. U. poz. 1221);
15a) specjalista – cudzoziemca pracującego w ramach grupy przedsiębiorstw, posiadającego kluczową i specyficzną wiedzę dla obszarów działania jednostki przyjmującej, jej technik lub zarządzania nią, opartą na wysokich kwalifikacjach, w tym odpowiednim doświadczeniu zawodowym;
16) status uchodźcy - status w rozumieniu art. 13 przesłanki nadania cudzoziemcowi statusu uchodźcy ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
16a) staż – niestanowiące wykonywania pracy wykonywanie przez cudzoziemca zadań w celu nabycia wiedzy, umiejętności praktycznych i doświadczenia zawodowego na podstawie umowy z organizatorem stażu;
16b) stażysta – cudzoziemca, który ukończył studia wyższe lub odbywa poza granicami Unii Europejskiej studia wyższe, odbywającego staż;
17) strefa tranzytowa lotniska międzynarodowego - teren lotniska międzynarodowego położonego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej rozciągający się między pokładem statku powietrznego a stanowiskiem kontroli granicznej, obejmujący także płytę oraz pomieszczenia lotniska;
18) szkolenie zawodowe - zorganizowany proces dydaktyczny mający na celu uzyskanie, uzupełnienie lub doskonalenie umiejętności, kwalifikacji zawodowych lub ogólnych, potrzebnych do wykonywania pracy, w tym umiejętności poszukiwania zatrudnienia;
18a) unijny program lub program wielostronny obejmujący środki w zakresie mobilności – program finansowany przez Unię Europejską lub przez państwa członkowskie Unii Europejskiej, który promuje przemieszczanie się obywateli państw trzecich w Unii Europejskiej lub w państwach członkowskich Unii Europejskiej uczestniczących w tym programie;
19) urządzenia telekomunikacyjne - urządzenia telekomunikacyjne w rozumieniu art. 2 objaśnienie pojęć pkt 74 ustawy z dnia 12 lipca 2024 r. – Prawo komunikacji elektronicznej;
20) wiza - wizę Schengen lub wizę krajową;
21) wiza krajowa - wizę, o której mowa w art. 18 wizy zezwalające na pobyt przekraczający trzy miesiące Konwencji Wykonawczej Schengen, wydaną przez organ polski;
22) wiza Schengen - wizę, o której mowa w art. 2 definicje pkt 2-5 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 810/2009 z dnia 13 lipca 2009 r. ustanawiającego Wspólnotowy Kodeks Wizowy (kodeks wizowy) (Dz. Urz. UE L 243 z 15.09.2009, str. 1, z późn. zm.);
22a) wolontariusz – cudzoziemca, który ochotniczo i bez wynagrodzenia, z wyjątkiem zwrotu kosztów lub kieszonkowego, wykonuje świadczenia w ramach udziału w programie wolontariatu europejskiego;
23) wykonywanie pracy - wykonywanie pracy przez cudzoziemca w rozumieniu art. 2 katalog pojęć ustawowych ust. 1 pkt 40 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 735, 1429, 1723 i 1737):
24) wykonywanie pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji - wykonywanie pracy przez cudzoziemca posiadającego kompetencje potwierdzone wyższymi kwalifikacjami zawodowymi, który, niezależnie od zachodzącego między stronami stosunku prawnego, wykonuje pracę na rzecz lub pod kierownictwem innej osoby za wynagrodzeniem;
25) wyższe kwalifikacje zawodowe - kwalifikacje uzyskane w wyniku ukończenia studiów wyższych albo co najmniej pięcioletnie doświadczenie zawodowe na poziomie porównywalnym z poziomem kwalifikacji uzyskanych w wyniku ukończenia studiów wyższych, niezbędne do wykonywania pracy określonej w umowie lub w ofercie pracy stanowiącej ofertę zawarcia umowy w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2023 r. poz. 1610, 1615, 1890 i 1933).
W sprawach uregulowanych w ustawie, należących do właściwości wojewody, w których wojewoda jest organem właściwym do rozpatrzenia odwołania lub w których organem wyższego stopnia jest Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców, nie stosuje się przepisu art. 20 powierzenie przez wojewodę prowadzenie spraw jednostkom samorządu terytorialnego ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz. U. z 2023 r. poz. 190).
1. Do postępowań w sprawach uregulowanych w ustawie, należących do właściwości konsulów, stosuje się przepisy ustawy z dnia 25 czerwca 2015 r. – Prawo konsularne (Dz. U. z 2023 r. poz. 1329), o ile ustawa nie stanowi inaczej.
2. W zakresie nieuregulowanym przepisami działu IV do wydawania, cofania lub unieważniania wiz krajowych lub przedłużania okresu ich ważności lub okresu pobytu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej objętego tymi wizami stosuje się przepisy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 810/2009 z dnia 13 lipca 2009 r. ustanawiającego Wspólnotowy Kodeks Wizowy (kodeks wizowy), zwanego dalej „Wspólnotowym Kodeksem Wizowym”, z wyłączeniem art. 9 tryb składania wniosku ust. 2 zdanie drugie tego rozporządzenia.
1. Organ wydający decyzję lub postanowienie w postępowaniu prowadzonym na podstawie przepisów ustawy może odstąpić od sporządzenia ich uzasadnienia w części dotyczącej uzasadnienia faktycznego, jeżeli wymagają tego względy obronności lub bezpieczeństwa państwa lub ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego.
2. Nie można odstąpić od sporządzenia uzasadnienia w części dotyczącej stwierdzenia przesłanki polskiego pochodzenia cudzoziemca.
1. Organ:
1) prowadzący postępowanie w sprawach o:
a) wydanie cudzoziemcowi wizy,
b) przedłużenie okresu ważności wydanej wizy lub okresu pobytu objętego tą wizą,
c) udzielenie cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt czasowy, zezwolenia na pobyt stały lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, zwanego dalej "zezwoleniem na pobyt rezydenta długoterminowego UE",
d) zobowiązanie cudzoziemca do powrotu,
2) podejmujący czynności kontrolne wobec cudzoziemca
- poucza cudzoziemca pisemnie w języku dla niego zrozumiałym o zasadach i trybie postępowania oraz o przysługujących mu prawach i ciążących na nim obowiązkach.
2. W przypadku postępowania w sprawach o zobowiązanie cudzoziemca do powrotu w pouczeniu, o którym mowa w ust. 1, uwzględnia się także informację o możliwości:
1) wystąpienia z roszczeniem przeciwko podmiotowi powierzającemu wykonywanie pracy oraz wyegzekwowania orzeczenia wydanego przeciwko takiemu podmiotowi, w związku z zaległym wynagrodzeniem, również w przypadku wykonania decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu;
2) udzielenia cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt czasowy na okres trwania postępowania karnego toczącego się przeciwko podmiotowi powierzającemu wykonywanie pracy, w którym cudzoziemiec występuje w charakterze pokrzywdzonego:
a) w wyniku przestępstwa powierzenia wykonywania pracy w warunkach szczególnego wykorzystania, o którym mowa w art. 10 zatrudnianie przebywających w RP nielegalnie cudzoziemców w warunkach szczególnego wykorzystania ust. 1 ustawy z dnia 15 czerwca 2012 r. o skutkach powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym wbrew przepisom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2021 r. poz. 1745),
b) małoletniego cudzoziemca przebywającego bez ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, któremu powierzono wykonywanie pracy;
3) podjęcia innych działań przeciwko podmiotowi powierzającemu wykonywanie pracy, w szczególności zawiadomienia właściwych organów.
3. Obowiązek pouczenia, o którym mowa w ust. 1, uważa się za spełniony także wówczas, gdy organ wyśle cudzoziemcowi pouczenie pisemne utrwalone w postaci elektronicznej na wskazany przez cudzoziemca adres poczty elektronicznej lub wskaże cudzoziemcowi adres strony internetowej, na której znajduje się pouczenie pisemne utrwalone w postaci elektronicznej, a cudzoziemiec wyrazi pisemną zgodę na to, aby zostać pouczonym w jednej z takich form. Oświadczenie cudzoziemca o wyrażeniu zgody może zostać złożone jednocześnie z wnioskiem o wydanie cudzoziemcowi wizy, o przedłużenie okresu ważności wydanej wizy lub okresu pobytu objętego tą wizą, o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, zezwolenia na pobyt stały lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE.
1. Wnioski w sprawach uregulowanych w ustawie sporządza się w języku polskim.
2. Dokumenty sporządzone w języku obcym, służące za dowód w postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy, składa się wraz z ich tłumaczeniem na język polski, dokonanym przez tłumacza przysięgłego.
3. Wnioski składane w postępowaniu przed ministrem właściwym do spraw zagranicznych lub konsulem oraz dokumenty sporządzone w języku obcym, służące za dowód w postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy przed ministrem właściwym do spraw zagranicznych lub konsulem, składa się w języku polskim lub języku wskazanym przez te organy.
4. W protokołach przesłuchania cudzoziemców, w sprawach uregulowanych w ustawie, podaje się imię i nazwisko tłumacza.
1. W sprawach uregulowanych w ustawie pisma doręcza się osobom fizycznym pod wskazanym przez nie adresem albo w każdym miejscu, w którym się adresata zastanie.
2. Cudzoziemcom pozbawionym wolności pisma doręcza się za pośrednictwem administracji zakładu, w którym przebywają.
3. W razie wyjazdu cudzoziemca za granicę stosuje się przepisy art. 40 doręczanie pism § 4 i 5 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2023 r. poz. 775 i 803), zwanej dalej "Kodeksem postępowania administracyjnego".
4. W postępowaniach w sprawach uregulowanych w ustawie prowadzonych przez ministra właściwego do spraw zagranicznych, z wyłączeniem spraw, o których mowa w art. 66 właściwość organów w sprawach wydawania wiz ust. 4 i art. 79a wydanie lub odmowa wydania przez ministra cudzoziemcowi wizy krajowej, pisma doręcza się za pośrednictwem konsula. Za równorzędne z doręczeniem oryginału uznaje się doręczenie wydruku jego odwzorowania cyfrowego, opatrzonego pieczęcią imienną i podpisem konsula.
5. W przypadkach, o których mowa w ust. 4, do doręczeń pism stosuje się przepisy ustawy z dnia 25 czerwca 2015 r. – Prawo konsularne.
Termin na złożenie pisma w sprawach uregulowanych w ustawie przez cudzoziemca umieszczonego w strzeżonym ośrodku lub w areszcie dla cudzoziemców uważa się za zachowany, jeżeli pismo zostało złożone w administracji tego ośrodka lub aresztu przed upływem terminu.
1. W toku postępowań prowadzonych na podstawie przepisów ustawy nie stosuje się art. 73 udostępnianie stronie akt sprawy § 1 i 1a, art. 79 zawiadomienie strony o terminie i miejscu przeprowadzenia dowodu oraz art. 81 udowodnienie okoliczności faktycznej Kodeksu postępowania administracyjnego, jeżeli cudzoziemiec będący stroną postępowania przebywa za granicą i nie ustanowił pełnomocnika do prowadzenia sprawy zamieszkałego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
2. W toku postępowań prowadzonych na podstawie przepisów rozdziału 1 w dziale IV ustawy przez ministra właściwego do spraw zagranicznych nie stosuje się przepisów art. 10 zasada czynnego udziału stron w postępowaniu, art. 21 właściwość miejscowa organu, art. 28 definicja strony, art. 29 strony - potencjalne podmioty, art. 31 uprawnienia organizacji społecznych, art. 34 wyznaczenie przedstawiciela dla osoby nieobecnej lub niezdolnej do czynności prawnych, art. 48 doręczanie pism przedstawicielowi i osobom z immunitetem dyplomatycznym, art. 50 wzywanie osób przez organ, art. 51 obowiązek osobistego stawiennictwa wezwanego, art. 61 wszczęcie postępowania administracyjnego § 2, art 63–65, art. 66a metryka sprawy, art. 67 wystąpienie do organu innego państwa o opinię w sprawie wydania wizy Schengen, art. 78 uwzględnianie wniosków dowodowych stron, art. 81 udowodnienie okoliczności faktycznej, art. 89 przesłanki przeprowadzenia rozprawy, art. 97 przesłanki obligatoryjnego zawieszenia postępowania, art. 98 przesłanki fakultatywnego zawieszenia postępowania, art. 107 elementy decyzji, art 154–163a oraz art. 261 obowiązek uiszczania opłat i kosztów postępowania Kodeksu postępowania administracyjnego.
1. W toku postępowań prowadzonych na podstawie przepisów ustawy funkcjonariusze Straży Granicznej mogą:
1) przeprowadzać wywiad środowiskowy lub
2) ustalać miejsce pobytu małżonka lub innego członka rodziny cudzoziemca, a także osoby, z którą cudzoziemca łączą więzi o charakterze rodzinnym.
2. Wywiad środowiskowy obejmuje zebranie informacji dotyczących:
1) danych cudzoziemca, wobec którego prowadzone jest postępowanie, o którym mowa w ust. 1;
2) miejsca pobytu cudzoziemca;
3) członków rodziny cudzoziemca oraz osób, z którymi zamieszkuje on we wspólnym gospodarstwie domowym;
4) wykonywania przez cudzoziemca pracy lub prowadzenia działalności gospodarczej;
5) podjęcia lub kontynuowania przez cudzoziemca nauki lub szkolenia zawodowego;
6) sytuacji materialnej i warunków bytowych cudzoziemca;
7) podejmowania przez cudzoziemca działań mogących mieć wpływ na ochronę bezpieczeństwa i porządku publicznego albo stanowiących zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa;
8) innych okoliczności, których istnienie mogłoby mieć wpływ na rozstrzygnięcie w postępowaniu prowadzonym wobec cudzoziemca.
3. Jeżeli w wyniku czynności, o których mowa w ust. 1, nie potwierdzono informacji podanych przez cudzoziemca lub zgromadzone informacje okazały się sprzeczne albo nasuwają wątpliwości odnośnie do ich prawdziwości, funkcjonariusze Straży Granicznej mogą dokonać sprawdzenia lokalu, który cudzoziemiec wskazał jako miejsce swego pobytu. Do sprawdzenia lokalu nie stosuje się przepisu art. 79 zawiadomienie strony o terminie i miejscu przeprowadzenia dowodu § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego.
4. Funkcjonariusz Straży Granicznej dokonujący sprawdzenia lokalu, o którym mowa w ust. 3, ma prawo:
1) wejścia do lokalu,
2) żądania okazania przedmiotów należących do cudzoziemca i zamieszkującego z nim członka rodziny,
3) żądania udzielenia wyjaśnień
- w celu potwierdzenia pobytu cudzoziemca w sprawdzanym lokalu.
5. Podczas przeprowadzania czynności, o których mowa w ust. 4, powinien być obecny cudzoziemiec lub osoba trzecia, jeżeli lokal znajduje się w jej posiadaniu, albo inny dorosły domownik. Czynności te są podejmowane i przeprowadzane w godzinach od 600 do 2200.
6. Czynności, o których mowa w ust. 4, funkcjonariusze Straży Granicznej przeprowadzają za zgodą cudzoziemca lub osoby trzeciej, jeżeli lokal znajduje się w jej posiadaniu, albo innego dorosłego domownika. Czynności te wymagają późniejszego udokumentowania.
7. W przypadku gdy cudzoziemiec nie wyrazi zgody na dokonanie sprawdzenia lokalu albo utrudnia lub uniemożliwia przeprowadzenie czynności, o których mowa w ust. 4, uznaje się, że informacje o faktycznym miejscu pobytu cudzoziemca nie zostały potwierdzone.
8. Jeżeli dokonanie sprawdzenia lokalu nie jest możliwe z przyczyn niezależnych od cudzoziemca, funkcjonariusze Straży Granicznej informują o tym fakcie organ prowadzący postępowanie oraz przekazują temu organowi informacje zgromadzone w toku czynności, o których mowa w ust. 1.
1. Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia:
1) sposób przeprowadzania przez funkcjonariuszy Straży Granicznej wywiadu środowiskowego;
2) miejsce i czas przeprowadzania wywiadu, o którym mowa w pkt 1;
3) formę sprawozdania z wywiadu, o którym mowa w pkt 1.
2. W rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 1, minister właściwy do spraw wewnętrznych uwzględni konieczność takiej organizacji przeprowadzenia wywiadu środowiskowego, aby możliwe było zebranie informacji niezbędnych do postępowań prowadzonych na podstawie ustawy oraz poszanowanie sfery prywatności cudzoziemca.
3. Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia:
1) sposób dokonywania przez funkcjonariuszy Straży Granicznej sprawdzenia lokalu, o którym mowa w art. 11 uprawnienia Straży Granicznej w toku postępowań ust. 3;
2) dokumenty upoważniające do dokonania sprawdzenia lokalu, o którym mowa w art. 11 uprawnienia Straży Granicznej w toku postępowań ust. 3, oraz sposób dokumentowania tego sprawdzenia.
4. W rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 3, minister właściwy do spraw wewnętrznych uwzględni cel sprawdzenia lokalu, o którym mowa w art. 11 uprawnienia Straży Granicznej w toku postępowań ust. 4, oraz poszanowanie sfery prywatności osób, których sprawdzenie dotyczy.
W rejestrach i ewidencji prowadzonych na podstawie ustawy mogą być przetwarzane następujące dane lub informacje dotyczące cudzoziemca:
1) imię (imiona) i nazwisko;
2) imię (imiona) i nazwiska poprzednie;
3) nazwisko rodowe;
4) płeć;
5) imię ojca;
6) imię i nazwisko rodowe matki;
7) data urodzenia, a w razie braku dokumentu potwierdzającego datę urodzenia prawdopodobny rok urodzenia;
8) miejsce i państwo urodzenia;
9) rysopis:
a) wzrost w centymetrach,
b) kolor oczu,
c) znaki szczególne;
10) odciski linii papilarnych;
11) obywatelstwo;
12) narodowość;
13) stan cywilny;
14) wykształcenie;
15) zawód wykonywany;
16) krajowy numer identyfikacyjny;
17) numer dokumentu podróży;
18) oznaczenie podmiotu powierzającego wykonywanie pracy;
18a) nazwa, adres siedziby, podstawa prawna działalności, nazwa rejestru i numer wpisu w rejestrze, numer REGON organizatora stażu;
18b) nazwa, adres siedziby, podstawa prawna działalności, nazwa rejestru i numer wpisu w rejestrze, numer REGON jednostki organizacyjnej, na rzecz której cudzoziemiec ma wykonywać świadczenia jako wolontariusz;
18c) nazwa, adres siedziby, podstawa prawna działalności, nazwa rejestru i numer wpisu w rejestrze, numer REGON jednostki naukowej;
18d) nazwa i adres siedziby jednostki prowadzącej studia pierwszego stopnia, studia drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie albo kształcenie w szkole doktorskiej;
19) miejsce zamieszkania lub pobytu;
20) numer telefonu;
21) adres poczty elektronicznej;
22) informacje o karalności, o prowadzonych przeciwko cudzoziemcowi postępowaniach karnych i postępowaniach w sprawach o wykroczenia oraz o wydanych w stosunku do niego orzeczeniach w postępowaniu sądowym lub administracyjnym;
23) numer ewidencyjny Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL);
24) wizerunek twarzy;
25) informacja o zamieszkiwaniu na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej co najmniej przez okres 18 miesięcy na podstawie wydanego przez to państwo dokumentu pobytowego z adnotacją "Niebieska Karta UE";
26) dane zapraszającego, o których mowa w art. 54 elementy zaproszenia pkt 1.
Odciski linii papilarnych pobiera się od cudzoziemca za pomocą kart daktyloskopijnych lub urządzenia do elektronicznego pobierania odcisków.
1. Aktualne fotografie cudzoziemca dołączane do wniosków o udzielenie mu zezwoleń pobytowych, wniosków o wydanie wizy krajowej lub wniosków o wydanie dokumentów wydawanych cudzoziemcom powinny odzwierciedlać, w sposób niebudzący uzasadnionych wątpliwości, wizerunek twarzy cudzoziemca, przedstawiający ją bez nakrycia głowy i okularów z ciemnymi szkłami.
2. Cudzoziemiec z wrodzonymi lub nabytymi wadami narządu wzroku może dołączyć do wniosku fotografię przedstawiającą go w okularach z ciemnymi szkłami. W takim przypadku do wniosku dołącza się również dokumenty potwierdzające niepełnosprawność, a w przypadku braku możliwości ich przedstawienia oświadczenie cudzoziemca o niepełnosprawności.
3. Cudzoziemiec noszący nakrycie głowy zgodnie z zasadami swojego wyznania może dołączyć do wniosku fotografię przedstawiającą go w nakryciu głowy, o ile wizerunek twarzy jest w pełni widoczny. W takim przypadku do wniosku dołącza się oświadczenie cudzoziemca o przynależności do wspólnoty wyznaniowej.
4. W uzasadnionych przypadkach do wniosku można dołączyć fotografię przedstawiającą cudzoziemca z zamkniętymi oczami, innym niż naturalny wyrazem twarzy lub z otwartymi ustami.
1. Pracownikowi zatrudnionemu w:
1) Urzędzie do Spraw Cudzoziemców, zwanym dalej „Urzędem”,
2) urzędzie wojewódzkim,
3) urzędzie obsługującym ministra właściwego do spraw wewnętrznych,
4) Komendzie Głównej Straży Granicznej,
5) komendzie oddziału Straży Granicznej,
6) placówce Straży Granicznej
– obowiązki dotyczące czynności postępowania administracyjnego w sprawach uregulowanych w ustawie, określone w przepisach działu II Kodeksu postępowania administracyjnego, w szczególności przygotowywanie projektów załatwienia spraw i przeprowadzanie dowodów, z wyłączeniem czynności kancelaryjnych, a także załatwiania tych spraw na podstawie upoważnienia, o którym mowa w art. 268a upoważnienie pracowników do załatwiania spraw w imieniu organu Kodeksu postępowania administracyjnego, powierza się po sprawdzeniu przez pracodawcę, że pracownik nie był skazany prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe.
2. Sprawdzenia, o którym mowa w ust. 1, dokonuje się przed zatrudnieniem danej osoby na stanowisku związanym z wykonywaniem obowiązków, o których mowa w ust. 1, a także przed powierzeniem pracownikowi nowych obowiązków, o których mowa w ust. 1, przez zasięgnięcie informacji o danej osobie z Krajowego Rejestru Karnego.
3. W przypadku skazania prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe pracownik nie może zajmować stanowiska związanego z wykonywaniem obowiązków, o których mowa w ust. 1, a jeżeli temu pracownikowi wydano upoważnienie, o którym mowa w art. 268a upoważnienie pracowników do załatwiania spraw w imieniu organu Kodeksu postępowania administracyjnego, do załatwiania spraw uregulowanych w ustawie, zostaje ono cofnięte.
Zadania określone w:
1) art. 32a informacja o przekraczaniu granicy zewnętrznej cudzoziemca, którego dane są umieszczone w Systemie Informacyjnym Schengen, art. 72a konsultacje w sprawie przyznania dokumentu pobytowego lub wizy długoterminowej albo przedłużenia ich ważności, art. 83a prośba o przeprowadzenie konsultacji w sprawie przedłużenia wizy krajowej, art. 96a opinia ministra w sprawie cofnięcia wydanej wizy krajowej ust. 2–4, art. 109a prośba o konsultacje w sprawie zezwolenia na pobyt czasowy, art. 109b opinia wojewody w sprawie cofnięcia zezwolenia na pobyt czasowy ust. 2–4, art. 208a prośba o konsultacje w sprawie wydania zezwolenia na pobyt stały, art. 208b opinia wojewody w sprawie zezwolenia na pobyt stały ust. 2–4, art. 347b konsultacje przed umieszczeniem w SIS danych cudzoziemca zobowiązanego do powrotu, art. 347f właściwość organu w sprawach przeprowadzenia konsultacji przed przyznaniem dokumentu pobytowego lub wizy długoterminowej lub przedłużeniem ich ważności, art. 359a czynności organów w przypadku umieszczenia SIS danych cudzoziemca zobowiązanego do powrotu, art. 359b badanie, na wniosek organu innego państwa, przesłanek cofnięcia cudzoziemcowi zgody na pobyt ze względów humanitarnych ust. 2–4 oraz art. 393c czynności komendanta placówki SG w przypadku opuszczającego RP cudzoziemca wpisanego do SIS objętego decyzją nakazującą powrót–393e – dotyczące wpisów danych cudzoziemca w Systemie Informacyjnym Schengen do celów, o których mowa w art. 3 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1860 z dnia 28 listopada 2018 r. w sprawie użytkowania Systemu Informacyjnego Schengen do celów powrotu nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich (Dz. Urz. UE L 312 z 07.12.2018, str. 1, z późn. zm.), zwanego dalej "rozporządzeniem nr 2018/1860",
2) art. 72 konsultacje w sprawie wydania wizy krajowej cudzoziemcowi, którego dane znajdują się w Systemie Informacyjnym Schengen, art. 83 konsultacje w sprawie przedłużenia wizy krajowej i informacja o wydanej decyzji, art. 90 przesłanki cofnięcia wizy krajowej ust. 2–2c, art. 100 przesłanki odmowy zezwolenia na pobyt czasowy ust. 1b, art. 111 opinia wojewody w sprawie przesłanek do cofnięcia zezwolenia na pobyt czasowy ust. 2–4, art. 198 zezwolenie na pobyt stały cudzoziemca, którego dane znajdują się w Systemie Informacyjnym Schengen ust. 2, art. 208 opinia wojewody w sprawie przesłanek do cofnięcia zezwolenia na pobyt stały, art. 214a konsultacje w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE ust. 2, art. 359c konsultacje w sprawie cudzoziemca wpisanego do SIS do celów odmowy wjazdu i pobytu ust. 2, art. 443a konsultacje przed przekazaniem do SIS danych cudzoziemca posiadającego ważny dokument pobytowy lub wizę długoterminową wydane przez inne państwo obszaru Schengen, art. 448a konsultacje w sprawie cudzoziemca wpisanego do SIS posiadającego dokument pobytowy lub wizę długoterminową oraz art. 448b wystąpienie organu innego państwa obszaru Schengen o konsultacje w sprawie cudzoziemca wpisanego do SIS, posiadającego dokument pobytowy lub wizę długoterminową – dotyczące wpisów danych cudzoziemca w Systemie Informacyjnym Schengen do celów odmowy wjazdu i pobytu na podstawie przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1861 z dnia 28 listopada 2018 r. w sprawie utworzenia, funkcjonowania i użytkowania Systemu Informacyjnego Schengen (SIS) w dziedzinie odpraw granicznych, zmiany konwencji wykonawczej do układu z Schengen oraz zmiany i uchylenia rozporządzenia (WE) nr 1987/2006 (Dz. Urz. UE L 312 z 07.12.2018, str. 14, z późn. zm.), zwanego dalej "rozporządzeniem nr 2018/1861”
– Komendant Główny Policji realizuje przy udziale funkcjonariuszy Straży Granicznej pełniących służbę w biurze SIRENE, o którym mowa w art. 35 zadania biura SIRENE ust. 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 2007 r. o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w Systemie Informacyjnym Schengen oraz Wizowym Systemie Informacyjnym (Dz. U. z 2023 r. poz. 1355).
W celu realizacji zadań określonych w ustawie oraz w ustawie z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin i w zakresie niezbędnym do realizacji tych zadań Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców oraz wojewoda mogą pozyskiwać z systemu teleinformatycznego Straży Granicznej, przy wykorzystaniu systemu teleinformatycznego, o którym mowa w art. 449 krajowy zbiór rejestrów, ewidencji i wykazu w sprawach cudzoziemców ust. 1, informacje przetwarzane na podstawie art. 1 zadania Straży Granicznej ust. 2 pkt 9 ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (Dz. U. z 2023 r. poz. 1080, 1088, 1489, 1723, 1860 i 2608) dotyczące przekraczania przez cudzoziemców granicy Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli są spełnione następujące warunki:
1) system teleinformatyczny, za pośrednictwem którego są pozyskiwane te informacje, umożliwia identyfikację i rejestrację osób uzyskujących dostęp do danych Straży Granicznej oraz rejestruje zakres udostępnionych danych i datę udostępnienia tych danych;
2) Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców oraz wojewoda posiadają i stosują zabezpieczenia techniczne i organizacyjne zapewniające poufność, integralność, dostępność i autentyczność danych.
