1. Nadzór nad komornikami obejmuje nadzór judykacyjny, nadzór administracyjny oraz nadzór wewnętrzny samorządu komorniczego.
2. Nadzór administracyjny nie może wkraczać w działania wchodzące w zakres nadzoru judykacyjnego.
1. W ramach nadzoru judykacyjnego komornik przy wykonywaniu czynności podlega orzeczeniom sądu, w tym wydanym w trybie art. 759 uprawnienie do wykonywania czynności egzekucyjnych § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego.
2. W przypadku stwierdzenia oczywistego naruszenia prawa przez komornika sąd sygnalizuje ten fakt prezesowi właściwego sądu rejonowego.
3. Odpisy zarządzeń wydanych w trybie art. 759 uprawnienie do wykonywania czynności egzekucyjnych § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego sąd przesyła prezesowi właściwego sądu rejonowego. W przypadku stwierdzenia uchybień mniejszej wagi lub jeżeli wydane zarządzenia dotyczą kwestii organizacyjno-technicznych przepisu zdania pierwszego nie stosuje się.
4. Sąd, rozpoznając sprawę w ramach nadzoru judykacyjnego, w przypadku stwierdzenia rażącej obrazy przepisów, niezależnie od innych uprawnień, wytyka uchybienie komornikowi. Przed wytknięciem uchybienia sąd poucza komornika o możliwości złożenia na piśmie wyjaśnień w terminie 7 dni. Wytknięcie uchybienia wymaga uzasadnienia, a odpis postanowienia, w którym je zawarto, doręcza się komornikowi. W przypadku gdy uchybienie wytknął sąd pierwszej instancji, a sprawa, w której wytknięto uchybienie, jest przedmiotem postępowania odwoławczego, sąd drugiej instancji może z urzędu zmienić treść wytknięcia lub je uchylić.
5. Uprawnienie, o którym mowa w ust. 4, nie przysługuje referendarzowi sądowemu orzekającemu na podstawie art. 759 uprawnienie do wykonywania czynności egzekucyjnych § 11 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego. Dostrzegając potrzebę wytknięcia uchybienia komornikowi, referendarz sądowy przekazuje sprawę sądowi.
6. Odpis postanowienia, zawierającego wytknięcie uchybienia, przesyła się prezesowi właściwego sądu rejonowego, radzie właściwej izby komorniczej, Krajowej Radzie Komorniczej oraz Ministrowi Sprawiedliwości. Do odpisu postanowienia dołącza się także złożone przez komornika wyjaśnienia. Odpis postanowienia wraz z wyjaśnieniami Minister Sprawiedliwości dołącza do akt osobowych komornika.
7. Minister Sprawiedliwości, na wniosek zainteresowanego, zarządza usunięcie z akt osobowych komornika dokumentów, o których mowa w ust. 6, po upływie 5 lat od dnia wytknięcia uchybienia. Jeżeli jednak przed upływem tego okresu nastąpiło kolejne wytknięcie uchybienia, dopuszczalne jest tylko jednoczesne usunięcie wszystkich dokumentów.
8. O usunięciu z akt osobowych komornika dokumentów, o których mowa w ust. 6, Minister Sprawiedliwości zawiadamia Krajową Radę Komorniczą.
1. Organami nadzoru administracyjnego są:
1) Minister Sprawiedliwości;
2) prezesi właściwych sądów apelacyjnych;
3) prezesi właściwych sądów okręgowych;
4) prezesi właściwych sądów rejonowych.
2. Prezesi właściwych sądów apelacyjnych, sądów okręgowych oraz sądów rejonowych, w ramach nadzoru administracyjnego, podejmują wszelkie niezbędne czynności pozwalające zapewnić prawidłowość działania komorników, których kancelarie mają siedziby na obszarze ich właściwości.
3. Organy nadzoru administracyjnego mogą żądać od organów samorządu komorniczego informacji na temat członków samorządu komorniczego w zakresie niezbędnym do realizowania ustawowych zadań.
1. Czynności w ramach sprawowanego nadzoru administracyjnego są podejmowane w formie:
1) kontroli kancelarii;
2) wizytacji kancelarii, obejmującej pełną działalność kancelarii;
3) lustracji kancelarii, obejmującej wybrane zagadnienia z działalności kancelarii;
4) żądania przedstawienia akt sprawy wraz z wyjaśnieniami w celu zbadania toku postępowania;
5) żądania przedstawienia urządzeń ewidencyjnych lub dokumentacji księgowej wraz z wyjaśnieniami;
6) żądania przedstawienia dokumentów dotyczących funkcjonowania kancelarii, w szczególności zawieranych przez komornika umów, w zakresie, w jakim jest to niezbędne dla weryfikacji prawidłowości rozliczania zaliczek na wydatki, o których mowa w odrębnych przepisach.
2. Przedstawienie dokumentacji, o której mowa w ust. 1 pkt 4 i 5, odbywa się przez przesłanie kopii w postaci elektronicznej albo udostępnienie w systemie teleinformatycznym.
3. Minister Sprawiedliwości może, w drodze zarządzenia, uchylić lub zmienić zarządzenia nadzorcze prezesa właściwego sądu albo zalecenia powizytacyjne lub polustracyjne osób, o których mowa w art. 174 zlecenie przeprowadzenia wizytacji lub lustracji ust. 1, jeżeli naruszają one przepisy ustawy.
4. Zarządzenia, o których mowa w ust. 3, nie mogą dotyczyć przepisów, których stosowanie podlega kognicji sądu sprawowanej w ramach nadzoru judykacyjnego.
5. W przypadku stwierdzenia uchybień w działaniu komornika kwalifikujących się zarówno jako rażące lub uporczywe naruszenie prawa, o którym mowa w art. 19 odwołanie komornika z zajmowanego stanowiska ust. 2, oraz jako przewinienie dyscyplinarne uzasadniające wydalenie ze służby komorniczej, prezes właściwego sądu występuje do Ministra Sprawiedliwości z wnioskiem, o którym mowa w art. 19 odwołanie komornika z zajmowanego stanowiska ust. 2.
1. Osoby powołane do sprawowania nadzoru nad działalnością komorników oraz organy nadzoru administracyjnego w każdym czasie mają prawo wglądu w czynności komorników, mogą żądać przedstawienia akt, wyjaśnień oraz w przypadku stwierdzenia uchybień mogą wystąpić do sądu o wydanie zarządzenia w trybie art. 759 uprawnienie do wykonywania czynności egzekucyjnych § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego.
2. Osoby powołane do sprawowania nadzoru administracyjnego nad działalnością komorników nie mogą prowadzić zajęć w ramach szkoleń organizowanych przez organy samorządu komorniczego lub podmioty, których organem założycielskim, właścicielem albo udziałowcem jest samorząd komorniczy.
1. Organy nadzoru administracyjnego, sędzia wizytator lub upoważniony sędzia mogą żądać od komornika wyjaśnień w zakresie stosowanych praktyk orzeczniczych, egzekucyjnych oraz dotyczących czynności, o których mowa w art. 3 zadania komornika ust. 4. Komornik udziela wyjaśnień w terminie 7 dni od dnia ich zażądania.
2. Podmioty, o których mowa w ust. 1, mogą dokonywać samodzielnych ocen i ustaleń dotyczących działalności komornika albo asesora, w tym również dotyczących czynności egzekucyjnych, w zakresie niezbędnym do stwierdzenia, czy zachodzą podstawy do wszczęcia postępowania dyscyplinarnego, zawieszenia w czynnościach lub odwołania komornika albo asesora z zajmowanego stanowiska oraz w zakresie niezbędnym do stwierdzenia, czy działanie komornika lub asesora stanowiło rażące lub uporczywe naruszenie przepisów prawa.
Nadzór zwierzchni nad działalnością komorników sprawuje Minister Sprawiedliwości.
1. Nadzór zwierzchni nad działalnością komorników Minister Sprawiedliwości sprawuje we własnym zakresie oraz za pośrednictwem prezesów właściwych sądów rejonowych, prezesów właściwych sądów okręgowych, prezesów właściwych sądów apelacyjnych, sędziów wizytatorów oraz osób, o których mowa w ust. 3.
2. Uprawnienia nadzorcze Ministra Sprawiedliwości nad działalnością komorników obejmują:
1) zawieszenie komornika w czynnościach;
2) odwołanie komornika z zajmowanego stanowiska;
3) wszczynanie postępowań dyscyplinarnych;
4) podejmowanie lub zlecanie innym organom nadzoru administracyjnego podjęcia czynności, o których mowa w art. 168 formy czynności w ramach nadzoru administracyjnego nad komornikami ust. 1;
5) zawieszenie asesora lub aplikanta w czynnościach;
6) inne środki określone w przepisach prawa.
3. Czynności w sprawach odwołania komornika z zajmowanego stanowiska z przyczyn, o których mowa w art. 19 odwołanie komornika z zajmowanego stanowiska ust. 2 pkt 1–4, oraz sprawach dyscyplinarnych są podejmowane przez sędziów i referendarzy sądowych delegowanych do Ministerstwa Sprawiedliwości w trybie art. 77 delegowanie sędziego § 1 pkt 2 i art. 151a status pracowniczy referendarza sądowego § 5 pkt 2 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 217, z 2022 r. poz. 2642 oraz z 2023 r. poz. 289, 614 i 1030) oraz prokuratorów delegowanych do Ministerstwa Sprawiedliwości w trybie art. 106 § 1 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. – Prawo o prokuraturze (Dz. U. z 2022 r. poz. 1247, 1259 i 2582 oraz z 2023 r. poz. 240).
4. Wgląd do akt spraw egzekucyjnych udostępnianych Ministrowi Sprawiedliwości mają wyłącznie osoby, o których mowa w ust. 3.
1. Nadzór zwierzchni nad działalnością komorników w zakresie kontroli finansowej Minister Sprawiedliwości sprawuje przez podległe mu służby oraz upoważnione osoby i instytucje.
2. O terminie kontroli finansowej kancelarii zleconej przez Ministra Sprawiedliwości zawiadamia się naczelnika urzędu skarbowego właściwego ze względu na siedzibę kancelarii, który upoważnia swojego pracownika do udziału w tej kontroli.
3. Udział pracownika, o którym mowa w ust. 2, polega na zbadaniu prawidłowości rozliczania przez komornika uzyskanych opłat egzekucyjnych.
1. Organy nadzoru administracyjnego, z wyłączeniem prezesa właściwego sądu rejonowego, mogą w każdym czasie zlecić sędziemu wizytatorowi przeprowadzenie wizytacji lub lustracji w określonej kancelarii lub zbadanie toku postępowania w konkretnej sprawie.
2. W uzasadnionych przypadkach organy nadzoru administracyjnego mogą zlecić osobie upoważnionej, wyspecjalizowanej instytucji lub jednostce organizacyjnej przeprowadzenie lustracji w zakresie kontroli finansowej i księgowej.
1. Nadzór administracyjny jest sprawowany w pierwszej kolejności przez prezesa właściwego sądu rejonowego (nadzór odpowiedzialny). Nadzór odpowiedzialny polega na:
1) ocenie szybkości, sprawności i rzetelności postępowania przez badanie, czy w konkretnych sprawach nie zachodzi nieuzasadniona przewlekłość w podejmowaniu czynności;
2) kontrolowaniu prawidłowości prowadzenia biurowości i rachunkowości kancelarii, zwłaszcza w zakresie ustalenia, czy nie wystąpiły niedobory finansowe;
3) badaniu kultury pracy, w tym przestrzegania wyznaczonych terminów czynności i przyjmowania interesantów oraz utrzymywania kancelarii na poziomie odpowiednim do godności urzędu i posiadanych środków;
4) badaniu dopuszczalności przyjmowania przez komornika spraw z wyboru wierzyciela;
5) badaniu prawidłowości powierzania czynności asesorom;
6) gromadzeniu i analizowaniu informacji o sygnalizacjach naruszeń prawa, o których mowa w art. 166 nadzór judykacyjny nad komornikami ust. 2, oraz wytknięciach uchybień, o których mowa w art. 166 nadzór judykacyjny nad komornikami ust. 4;
7) badaniu, czy pobierane przez komornika należności są zgodne z obowiązującymi przepisami prawa;
8) podejmowaniu decyzji w przedmiocie wyrażenia zgody, o której mowa w art. 40 prawo do usprawiedliwionej nieobecności komornika w związku z wykonywaniem obowiązków w ramach organów samorządu komorniczego ust. 2;
9) stosowaniu innych środków prawnych określonych w przepisach prawa.
2. Uprawnienia nadzorcze prezesa właściwego sądu rejonowego obejmują:
1) zawiadamianie sądu o potrzebie wydania komornikowi zarządzeń w trybie art. 759 uprawnienie do wykonywania czynności egzekucyjnych § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego;
2) badanie prawidłowości realizacji zarządzeń sądu wydanych w trybie art. 759 uprawnienie do wykonywania czynności egzekucyjnych § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego;
3) występowanie do Ministra Sprawiedliwości z wnioskiem o odwołanie komornika z zajmowanego stanowiska;
4) wszczynanie postępowań dyscyplinarnych;
5) kierowanie komorników i asesorów na badania lekarskie, o których mowa w art. 26 skierowanie komornika na badanie przez lekarza orzecznika ZUS i art. 141 skierowanie asesora komorniczego na badanie przez lekarza orzecznika ZUS;
6) odsuwanie komorników od czynności;
7) rozpoznawanie skarg dotyczących działalności komorników, niestanowiących przedmiotu rozpoznania sądu w trybie art. 767 skarga na czynności komornika ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego;
8) analizowanie sprawozdań, o których mowa w art. 186 roczne sprawozdanie komornika z działalności ust. 1.
1. W zakresie nadzoru odpowiedzialnego prezes właściwego sądu rejonowego, w razie potrzeby, nie rzadziej jednak niż raz na 2 lata, przeprowadza kontrolę kancelarii osobiście lub przez wyznaczonego sędziego wykazującego szczególną znajomość spraw z zakresu postępowania egzekucyjnego i przy pomocy księgowego, a w zakresie kontroli finansowej – przez upoważnioną osobę lub wyspecjalizowaną instytucję.
2. Komornika, którego kancelaria ma być poddana okresowej kontroli, zawiadamia się o jej terminie, co najmniej na 3 dni przed jej rozpoczęciem. W pozostałych przypadkach komornik nie jest zawiadamiany o terminie kontroli.
3. W ramach prowadzonej kontroli prezes właściwego sądu rejonowego jest uprawniony do żądania od komornika wyjaśnień oraz wydawania zarządzeń, których nieprzestrzeganie może stanowić podstawę wszczęcia postępowania dyscyplinarnego lub odwołania komornika z zajmowanego stanowiska.
4. W uzasadnionych przypadkach prezes właściwego sądu rejonowego może zlecić przeprowadzenie kontroli, o której mowa w ust. 1, biegłemu rewidentowi, specjaliście z danej dziedziny lub innej wyspecjalizowanej instytucji. W tym celu prezes sądu może wystąpić do Ministra Sprawiedliwości z wnioskiem o przyznanie niezbędnych środków na pokrycie przewidywanych kosztów kontroli.
5. Prezes właściwego sądu rejonowego informuje naczelnika urzędu skarbowego właściwego ze względu na siedzibę kancelarii o kontroli kancelarii, co najmniej na 7 dni roboczych przed dniem jej rozpoczęcia. W przypadku kontroli doraźnej termin ten może ulec skróceniu. Upoważniony pracownik urzędu skarbowego może wziąć udział w tej kontroli. Do udziału upoważnionego pracownika urzędu skarbowego w kontroli przepis art. 173 nadzór zwierzchni nad działalnością komorników w zakresie kontroli finansowej ust. 3 stosuje się odpowiednio.
6. Jeżeli zachodzi konieczność przeprowadzenia kontroli, o której mowa w ust. 1, a prezes właściwego sądu rejonowego nie jest w stanie wyznaczyć sędziego wykazującego szczególną znajomość spraw z zakresu postępowania egzekucyjnego spośród sędziów podległego mu sądu, prezes właściwego sądu rejonowego występuje do prezesa właściwego sądu okręgowego o wyznaczenie sędziego wizytatora, który przeprowadzi kontrolę kancelarii. W uzasadnionych przypadkach prezes właściwego sądu rejonowego może również wystąpić do prezesa właściwego sądu okręgowego o wyznaczenie inspektora do spraw biurowości celem przeprowadzenia kontroli kancelarii w stosownym zakresie.
W przypadku bardzo dobrych wyników poprzedniej kontroli kancelarii, wykonania zarządzeń pokontrolnych i niebudzących zastrzeżeń wyników nadzoru judykacyjnego w danym roku prezes właściwego sądu okręgowego, na wniosek prezesa właściwego sądu rejonowego, może zarządzić odstąpienie od przeprowadzenia kolejnej kontroli. W takim przypadku prezes właściwego sądu rejonowego sporządza sprawozdanie z wyników nadzoru administracyjnego, a kolejna kontrola kancelarii odbywa się najpóźniej po upływie 3 lat od poprzedniej.
Minister Sprawiedliwości, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy tryb przeprowadzania kontroli, o których mowa w art. 173 nadzór zwierzchni nad działalnością komorników w zakresie kontroli finansowej ust. 2 i art. 176 kontrola kancelarii w ramach nadzoru odpowiedzialnego ust. 1, w tym składy zespołów do ich przeprowadzania, formularze protokołu wyników kontroli i sprawozdania z wyników nadzoru administracyjnego, biorąc pod uwagę potrzebę efektywnego wykonywania uprawnień nadzorczych.
Prezes właściwego sądu rejonowego w terminie 30 dni rozpatruje skargi na komornika niestanowiące przedmiotu rozpoznania sądu w trybie art. 767 skarga na czynności komornika ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego. Skargi stanowiące przedmiot rozpoznania sądu prezes niezwłocznie przekazuje właściwemu komornikowi.
1. Prezes właściwego sądu rejonowego składa corocznie prezesowi właściwego sądu okręgowego, w terminie do końca marca kolejnego roku kalendarzowego, sprawozdanie obejmujące informacje, o których mowa w art. 175 nadzór odpowiedzialny ust. 1 pkt 6.
2. Prezes właściwego sądu okręgowego przekazuje corocznie Ministrowi Sprawiedliwości, w terminie do końca czerwca kolejnego roku kalendarzowego, zbiorcze dane obejmujące informacje, o których mowa w art. 175 nadzór odpowiedzialny ust. 1 pkt 6.
Uprawnienia nadzorcze prezesa właściwego sądu okręgowego obejmują:
1) wszczynanie postępowań dyscyplinarnych;
2) zlecanie przeprowadzenia wizytacji lub lustracji kancelarii;
3) kierowanie komorników i asesorów na badania lekarskie, o których mowa w art. 26 skierowanie komornika na badanie przez lekarza orzecznika ZUS i art. 141 skierowanie asesora komorniczego na badanie przez lekarza orzecznika ZUS;
4) występowanie do Ministra Sprawiedliwości z wnioskiem o odwołanie komornika z zajmowanego stanowiska;
5) stosowanie innych środków prawnych określonych w przepisach prawa.
Uprawnienia nadzorcze prezesa właściwego sądu apelacyjnego obejmują:
1) wszczynanie postępowań dyscyplinarnych;
2) zlecanie przeprowadzenia wizytacji lub lustracji kancelarii;
3) zawieszanie asesorów w czynnościach;
4) podejmowanie czynności związanych z odwołaniem asesora z zajmowanego stanowiska, w szczególności w przypadku uporczywego lub rażącego naruszenia przepisów prawa;
5) zawieszanie aplikantów w czynnościach;
6) podejmowanie czynności związanych ze skreśleniem aplikanta z listy aplikantów komorniczych;
7) podejmowanie, w przypadkach, o których mowa w ustawie, decyzji w przedmiocie zastępstwa komornika;
8) podejmowanie decyzji związanych z zatrudnianiem przez komorników aplikantów i asesorów;
9) kierowanie komorników i asesorów na badania lekarskie, o których mowa w art. 26 skierowanie komornika na badanie przez lekarza orzecznika ZUS i art. 141 skierowanie asesora komorniczego na badanie przez lekarza orzecznika ZUS;
10) występowanie do Ministra Sprawiedliwości z wnioskiem o odwołanie komornika z zajmowanego stanowiska;
11) analizowanie sprawozdań, o których mowa w art. 186 roczne sprawozdanie komornika z działalności ust. 1;
12) stosowanie innych środków prawnych określonych w przepisach prawa.
1. W ramach zlecenia, o którym mowa w art. 174 zlecenie przeprowadzenia wizytacji lub lustracji ust. 1, sędziemu wizytatorowi przysługują uprawnienia do:
1) przeprowadzania wizytacji lub lustracji kancelarii;
2) kontrolowania realizacji zaleceń powizytacyjnych;
3) kontrolowania wykonania zarządzeń wydanych w trybie art. 759 uprawnienie do wykonywania czynności egzekucyjnych § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego;
4) podjęcia czynności, o których mowa w art. 168 formy czynności w ramach nadzoru administracyjnego nad komornikami ust. 1 pkt 4–6;
5) wydawania wiążących zaleceń w zakresie stosowanych przez komornika praktyk;
6) stosowania innych środków prawnych określonych w przepisach prawa.
2. W ramach wykonywanych obowiązków sędziemu wizytatorowi przysługuje uprawnienie do wszczynania postępowań dyscyplinarnych.
3. W przypadku stwierdzenia uchybień w działaniu komornika kwalifikujących się zarówno jako rażące lub uporczywe naruszenie prawa, o którym mowa w art. 19 odwołanie komornika z zajmowanego stanowiska ust. 2, oraz jako przewinienie dyscyplinarne uzasadniające wydalenie ze służby komorniczej, sędzia wizytator występuje do prezesa właściwego sądu okręgowego z informacją o istnieniu podstaw do złożenia wniosku, o którym mowa w art. 19 odwołanie komornika z zajmowanego stanowiska ust. 2.
Obowiązki sędziego wizytatora sprawującego nadzór nad komornikami w Ministerstwie Sprawiedliwości lub sądzie powszechnym może pełnić sędzia sądu rejonowego mający przynajmniej czteroletnie doświadczenie orzecznicze w sprawach egzekucyjnych.
1. Wizytacji lub lustracji kancelarii nie może przeprowadzać sędzia wizytator będący małżonkiem, krewnym albo powinowatym nadzorowanego komornika lub pozostający z tym komornikiem w takim stosunku prawnym lub faktycznym, że może to budzić uzasadnione wątpliwości co do bezstronności sędziego wizytatora.
2. Ten sam sędzia wizytator nie może przeprowadzać dwóch kolejnych wizytacji tej samej kancelarii.
1. Komornik jest obowiązany złożyć przed dniem 1 lutego każdego roku roczne sprawozdanie ze swojej działalności.
2. Sprawozdanie z działalności komornik składa prezesowi właściwego sądu apelacyjnego, a kopię tego sprawozdania przekazuje prezesowi właściwego sądu okręgowego, prezesowi właściwego sądu rejonowego oraz radzie właściwej izby komorniczej.
3. Minister Sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Komorniczej, określi, w drodze rozporządzenia, zakres rocznego sprawozdania z działalności komornika, biorąc pod uwagę, że dane zawarte w sprawozdaniu powinny umożliwić efektywne wykonywanie uprawnień nadzorczych, jak również zapewnić możliwość oceny stanu egzekucji w obszarze właściwości sądu apelacyjnego, w szczególności pod kątem sprawności i skuteczności egzekucji oraz występujących tendencji w zakresie ruchu spraw prowadzonych przez komorników.
Minister Sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Komorniczej, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady prowadzenia biurowości, rachunkowości i ewidencji operacji finansowych kancelarii, uwzględniając potrzebę szczegółowej ewidencji spraw prowadzonych w kancelarii, uwidocznienia przebiegu czynności oraz zapewnienia przejrzystości i rzetelności wszystkich wpisów i operacji finansowych dokonywanych przez komornika, a także stworzenia możliwości kontroli poprawności i uczciwości dokonywanych operacji finansowych.
1. Krajowa Rada Komornicza sprawuje nadzór nad komornikami niezależnie od nadzoru sprawowanego przez Ministra Sprawiedliwości i prezesów właściwych sądów.
2. Nadzór Krajowej Rady Komorniczej polega na:
1) ocenie szybkości, sprawności i rzetelności postępowania przez badanie, czy w konkretnych sprawach nie zachodzi nieuzasadniona przewlekłość w podejmowaniu czynności;
2) kontrolowaniu prawidłowości prowadzenia biurowości i rachunkowości kancelarii, zwłaszcza w zakresie ustalenia, czy nie wystąpiły niedobory finansowe;
3) badaniu kultury pracy, w tym przestrzegania wyznaczonych terminów czynności i przyjmowania interesantów oraz utrzymywania kancelarii na poziomie odpowiednim do godności urzędu i posiadanych środków;
4) badaniu dopuszczalności przyjmowania przez komornika spraw z wyboru wierzyciela;
5) badaniu prawidłowości powierzania czynności asesorom;
6) badaniu przestrzegania zasad etyki zawodowej przez członków samorządu komorniczego;
7) badaniu przestrzegania przez członków samorządu komorniczego obowiązujących uchwał organów samorządu.
3. Krajowa Rada Komornicza, sprawując nadzór nad komornikami, działa przez Prezesa Krajowej Rady Komorniczej oraz komorników wizytatorów.
4. W ramach sprawowanego nadzoru wewnętrznego samorządu komorniczego czynności są podejmowane w formie:
1) wizytacji, obejmującej pełną działalność kancelarii;
2) lustracji, obejmującej wybrane zagadnienia z działalności kancelarii;
3) żądania przedstawienia akt sprawy wraz z wyjaśnieniami;
4) żądania przedstawienia urządzeń ewidencyjnych lub dokumentacji księgowej wraz z wyjaśnieniami.
5. Do sprawowania nadzoru w zakresie, o którym mowa w ust. 2 pkt 6 i 7, są upoważnione również rady właściwych izb komorniczych.
Czynności, o których mowa w art. 188 nadzór Krajowej Rady Komorniczej nad komornikami ust. 4, wykonuje we własnym zakresie rzecznik dyscyplinarny. W ramach wykonywanych obowiązków rzecznikowi dyscyplinarnemu przysługują uprawnienia, o których mowa w art. 170 uprawnienie do żądania od komornika wyjaśnień ust. 2.
1. Komorników wizytatorów działających przy danej izbie komorniczej powołuje spośród jej członków, w drodze uchwały, Krajowa Rada Komornicza na trzyletnią kadencję.
2. Krajowa Rada Komornicza ustala, w drodze uchwały, na wniosek rady właściwej izby komorniczej, liczbę komorników wizytatorów działających przy poszczególnych izbach komorniczych.
3. Krajowa Rada Komornicza przesyła Ministrowi Sprawiedliwości odpis uchwały, o której mowa w ust. 1, w terminie 7 dni od dnia jej podjęcia. Minister Sprawiedliwości, mając na względzie interes publiczny i dobro wymiaru sprawiedliwości, może w terminie 21 dni od dnia otrzymania uchwały wnieść sprzeciw. Na sprzeciw Ministra Sprawiedliwości skarga do sądu administracyjnego nie przysługuje.
1. Komornikiem wizytatorem może zostać komornik posiadający co najmniej 5-letni staż nienagannej służby na stanowisku komornika, wobec którego nie toczy się postępowanie dyscyplinarne oraz który ukończył wyższe studia prawnicze w Rzeczypospolitej Polskiej i uzyskał tytuł magistra lub zagraniczne studia prawnicze uznane w Rzeczypospolitej Polskiej. W przypadku dwukrotnego wytknięcia uchybienia w trybie art. 166 nadzór judykacyjny nad komornikami ust. 4, komornik przez 4 lata od dnia wytknięcia ostatniego uchybienia nie może pełnić funkcji komornika wizytatora.
2. Komornikiem wizytatorem nie może zostać komornik, który w ciągu 4 lat przed powołaniem został odwołany ze składu komisji dyscyplinarnej z przyczyn, o których mowa w art. 232 odwołanie członka komisji dyscyplinarnej przed upływem kadencji ust. 1 pkt 3.
Powołanie na funkcję komornika wizytatora wygasa w przypadku:
1) śmierci;
2) wygaśnięcia powołania na stanowisko komornika z mocy prawa lub odwołania komornika z zajmowanego stanowiska;
3) zrzeczenia się funkcji;
4) upływu kadencji;
5) prawomocnego ukarania karą dyscyplinarną, o której mowa w art. 224 rodzaje kar dyscyplinarnych ust. 1 pkt 2–5;
6) dwukrotnego wytknięcia uchybienia w trybie art. 166 nadzór judykacyjny nad komornikami ust. 4.
1. Wizytacji kancelarii mających siedzibę na obszarze danej izby komorniczej dokonują działający przy niej komornicy wizytatorzy. Przedmiotem wizytacji są zagadnienia, o których mowa w art. 188 nadzór Krajowej Rady Komorniczej nad komornikami ust. 2.
2. Wizytację kancelarii przeprowadza się co najmniej raz na 2 lata.
3. Harmonogram wizytacji kancelarii ustala, raz w roku, rada właściwej izby komorniczej.
4. Harmonogram wizytacji kancelarii rada właściwej izby komorniczej przesyła w terminie 14 dni od dnia jego ustalenia Krajowej Radzie Komorniczej.
5. W razie potrzeby Krajowa Rada Komornicza, rada właściwej izby komorniczej, rzecznik dyscyplinarny lub Minister Sprawiedliwości może zlecić komornikowi wizytatorowi wizytację lub lustrację określonej kancelarii.
6. Wizytacji lub lustracji kancelarii nie może przeprowadzać komornik wizytator będący małżonkiem, krewnym albo powinowatym nadzorowanego komornika lub pozostający z tym komornikiem w takim stosunku prawnym lub faktycznym, że może to budzić uzasadnione wątpliwości co do bezstronności komornika wizytatora.
7. Ten sam komornik wizytator nie może przeprowadzać dwóch kolejnych wizytacji tej samej kancelarii.
1. Rada właściwej izby komorniczej przekazuje Krajowej Radzie Komorniczej po dwa egzemplarze protokołów wizytacji i poleceń powizytacyjnych oraz sprawozdania zbiorcze kancelarii, a także odpisy uchwał i protokołów walnych zgromadzeń izb komorniczych.
2. Rada właściwej izby komorniczej przekazuje prezesowi właściwego sądu okręgowego odpisy protokołów wizytacji i poleceń powizytacyjnych, o których mowa w ust. 1.
3. Polecenia powizytacyjne, o których mowa w ust. 1, i wnioski z wizytacji stanowią dla Krajowej Rady Komorniczej i rad izb komorniczych materiał do obowiązkowego, stałego szkolenia komorników i asesorów.
