Ustawa o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych

Ustawa określa zasady tworzenia i działania funduszy emerytalnych, zwanych dalej "funduszami".

1. Fundusz jest osobą prawną.
2. Przedmiotem działalności funduszu jest gromadzenie środków pieniężnych i ich lokowanie z przeznaczeniem na wypłatę członkom funduszu emerytury po osiągnięciu przez nich wieku emerytalnego oraz emerytury częściowej, o których mowa w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1251, 1429 i 1672 oraz z 2024 r. poz. 834 i 858), lub okresowej emerytury kapitałowej, o której mowa w ustawie z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych (Dz. U. z 2018 r. poz. 926), z zastrzeżeniem ust. 3.
3. Przedmiotem działalności dobrowolnego funduszu jest:
1) prowadzenie indywidualnego konta emerytalnego, zwanego dalej „IKE”, lub indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, zwanego dalej „IKZE”, o których mowa w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego (Dz. U. z 2024 r. poz. 707) albo
2) gromadzenie środków zgodnie z przepisami ustawy z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (Dz. U. z 2024 r. poz. 427) w pracowniczych planach kapitałowych, zwanych dalej „PPK”, oraz ich lokowanie, zgodnie z polityką inwestycyjną funduszu zdefiniowanej daty, o którym mowa w art. 38 tej ustawy.
4. Przedmiotem działalności pracowniczego funduszu zarządzanego przez pracownicze towarzystwo, którego założycielem lub akcjonariuszem jest pracodawca zagraniczny, oprócz działalności, o której mowa w ust. 2 i 3, może być przyjmowanie składek pracowników zagranicznych związane z realizacją programu emerytalnego pracodawcy zagranicznego na pokrycie w całości albo w części ryzyk biometrycznych lub gwarancji, zwane dalej „przyjmowaniem składek pracowników zagranicznych”, na podstawie umowy o przyjmowanie składek zawartej przez pracowniczy fundusz z zakładem ubezpieczeń na życie, w ramach której zakład ubezpieczeń na życie przejmuje obsługę wszelkich ryzyk biometrycznych lub gwarancji związanych z realizacją programu emerytalnego pracodawcy zagranicznego, zwanej dalej „umową o przyjmowanie składek”.
5. Przedmiotem działalności pracowniczego funduszu może być także gromadzenie środków w PPK zgodnie z przepisami ustawy z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych oraz ich lokowanie, zgodnie z polityką inwestycyjną funduszu zdefiniowanej daty, o którym mowa w art. 38 tej ustawy.

1. Organem funduszu jest towarzystwo emerytalne, zwane dalej "towarzystwem", utworzone zgodnie z przepisami ustawy.
2. Towarzystwo tworzy fundusz oraz, jako jego organ, zarządza nim i reprezentuje w stosunkach z osobami trzecimi.
3. Towarzystwo reprezentuje fundusz w sposób określony dla reprezentacji towarzystwa w jego statucie.

Siedziba towarzystwa jest siedzibą funduszu.

Członkowie funduszu nie odpowiadają za jego zobowiązania.

1. Składki wpłacone do funduszu, nabyte za nie lub w związku z nimi prawa i pożytki z tych praw stanowią jego aktywa.
2. Wartość aktywów netto funduszu ustala się pomniejszając wartość aktywów funduszu o jego zobowiązania.
3. Aktywa związane z wykonywaniem obowiązków wynikających z umowy o przyjmowanie składek nie mogą być przedmiotem egzekucji skierowanej przeciwko zakładowi ubezpieczeń na życie oraz objęte postępowaniem układowym, a także nie wchodzą w skład masy upadłości zakładu ubezpieczeń na życie.

Ustawa nie narusza przepisów innych ustaw, które przewidują wypłatę świadczeń pieniężnych w związku z osiągnięciem wieku emerytalnego.

Użyte w niniejszej ustawie określenia mają następujące znaczenie:
1) podmiot związany - oznacza w stosunku do danego podmiotu jednostkę dominującą, zależną lub stowarzyszoną w rozumieniu ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2023 r. poz. 120, 295 i 1598 oraz z 2024 r. poz. 619) oraz jednostkę zależną od jednostki dominującej w stosunku do tego podmiotu;
1a) jednostka dominująca - oznacza jednostkę dominującą w rozumieniu przepisów o rachunkowości;
1b) Centralna Informacja Emerytalna – Centralna Informacja Emerytalna, o której mowa w art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o Centralnej Informacji Emerytalnej (Dz. U. poz. 1941);
2) członek funduszu - oznacza osobę fizyczną, która uzyskała członkostwo w funduszu zgodnie z przepisami ustawy;
3) wypłata transferowa - oznacza przeniesienie środków znajdujących się na rachunku członka z jednego funduszu do innego funduszu lub przeniesienie tych środków dokonywane między rachunkami tego samego funduszu, bez względu na stan rachunku;
3a) dobrowolny fundusz – oznacza fundusz utworzony i zarządzany przez powszechne towarzystwo, prowadzący IKE lub IKZE, albo gromadzący środki w PPK zgodnie z przepisami ustawy z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych oraz lokujący je zgodnie z polityką inwestycyjną funduszu zdefiniowanej daty, o którym mowa w art. 38 tej ustawy, zwanego dalej „funduszem zdefiniowanej daty”;
3b) składki – oznacza składki wpłacone do otwartego funduszu, składki wpłacone i akcje przeniesione do pracowniczego funduszu oraz środki wpłacone do dobrowolnego funduszu;
4) (uchylony)
4a) okresowa emerytura kapitałowa - oznacza emeryturę, o której mowa w ustawie z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych;
4b) (uchylony)
5) otwarty fundusz - oznacza otwarty fundusz emerytalny, który został utworzony i jest zarządzany przez powszechne towarzystwo;
6) pracowniczy fundusz – oznacza pracowniczy fundusz emerytalny, który został utworzony i jest zarządzany przez pracownicze towarzystwo, którego przedmiotem działalności jest gromadzenie środków zgodnie z art. 2 przedmiot działalności funduszy ust. 2 lub 4, albo gromadzenie środków w PPK zgodnie z przepisami ustawy z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych oraz lokowanie ich zgodnie z polityką inwestycyjną funduszu zdefiniowanej daty;
6a) fundusz emerytalny FUS – oznacza fundusz emerytalny Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, o którym mowa w art. 55 fundusze w FUS ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 497 i 863);
6b) pracowniczy fundusz przenoszący – oznacza pracowniczy fundusz, który przenosi zobowiązania tego funduszu oraz inne zobowiązania i prawa, jak również związane z nimi aktywa lub ich ekwiwalenty pieniężne związane z przenoszonym pracowniczym programem emerytalnym do pracowniczego funduszu zarejestrowanego lub wykonującego działalność na podstawie zezwolenia w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej;
6c) pracowniczy fundusz przyjmujący – oznacza pracowniczy fundusz, który przyjmuje od pracowniczego funduszu zarejestrowanego lub wykonującego działalność na podstawie zezwolenia w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej zobowiązania tego funduszu oraz inne zobowiązania i prawa, jak również związane z nimi aktywa lub ich ekwiwalenty pieniężne związane z przenoszonym pracowniczym programem emerytalnym;
7) towarzystwo - oznacza spółkę akcyjną będącą organem funduszu;
8) powszechne towarzystwo – oznacza powszechne towarzystwo emerytalne będące organem otwartego funduszu lub dobrowolnego funduszu;
9) pracownicze towarzystwo - oznacza pracownicze towarzystwo emerytalne będące organem pracowniczego funduszu;
10) pracodawca zagraniczny – oznacza podmiot, niezależnie od jego formy prawnej, mający siedzibę na terytorium jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej, państwa Europejskiego Obszaru Gospodarczego niebędącego państwem członkowskim Unii Europejskiej albo Konfederacji Szwajcarskiej, który, w rozumieniu właściwych przepisów prawa ubezpieczeń społecznych i prawa pracy tego państwa, jest pracodawcą lub osobą prowadzącą działalność na własny rachunek;
11) zagraniczny organ nadzoru - oznacza krajowe władze państwa członkowskiego Unii Europejskiej, właściwe w zakresie nadzoru nad realizacją programu emerytalnego pracodawcy zagranicznego;
12) program emerytalny pracodawcy zagranicznego - oznacza zasady gromadzenia oszczędności na cele emerytalne, obowiązujące pracodawcę zagranicznego;
13) gwarancje – oznacza gwarancje wyników inwesty­cyjnych oraz danego poziomu świadczeń;
14) pracownik zagraniczny – oznacza osobę fizyczną zatrudnioną przez pracodawcę zagranicznego;
15) ryzyka biometryczne – oznacza ryzyka związane ze śmiercią, niepełnosprawnością lub długowiecznością;
16) zakład ubezpieczeń na życie – oznacza zakład ubezpieczeń prowadzący działalność w zakresie ubezpieczeń, o których mowa w dziale I załącznika do ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz. U. z 2024 r. poz. 838);
17) rynek regulowany w państwach innych niż Rzeczpospolita Polska – oznacza działający w sposób stały w państwach, o których mowa w art. 141 kategorie lokat aktywów funduszu ust. 4, wielostronny system zawierania transakcji, których przedmiotem są instrumenty finansowe dopuszczone do obrotu w tym systemie, zapewniający inwestorom powszechny i równy dostęp do informacji rynkowej w tym samym czasie przy kojarzeniu ofert nabycia i zbycia instrumentów finansowych oraz jednakowe warunki nabywania i zbywania tych instrumentów, zorganizowany i podlegający nadzorowi właściwego organu, a w przypadku rynku działającego w państwach członkowskich Unii Europejskiej – uznany przez dane państwo za spełniający te warunki i wskazany Komisji Europejskiej jako rynek regulowany;
18) rodzime państwo członkowskie – oznacza państwo członkowskie Unii Europejskiej, w którym pracowniczy fundusz został zarejestrowany lub otrzymał zezwolenie na wykonywanie działalności oraz w którym znajduje się zarząd towarzystwa będącego organem pracowniczego funduszu;
19) przyjmujące państwo członkowskie ‒ oznacza państwo członkowskie Unii Europejskiej inne niż rodzime państwo członkowskie, którego przepisy prawa ubezpieczeń społecznych i prawa pracy stosuje się do relacji między pracodawcą, członkami pracowniczego funduszu oraz osobami uprawnionymi do otrzymania wypłaty;
20) kluczowa funkcja ‒ oznacza wykonywanie praktycznych zadań obejmujących funkcję zarządzania ryzykiem oraz funkcję audytu wewnętrznego;
21) działalność transgraniczna – oznacza obsługę pracowniczego funduszu, w którym relacje między pracodawcą, członkami pracowniczego funduszu oraz osobami uprawnionymi do otrzymania wypłaty podlegają przepisom prawa ubezpieczeń społecznych i prawa pracy mającym zastosowanie do pracowniczych programów emerytalnych, obowiązującym w przyjmującym państwie członkowskim.

Jeżeli w ustawie jest mowa o ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych (Dz. U. z 2024 r. poz. 556), należy przez to również rozumieć odpowiednie przepisy prawa ubezpieczeń społecznych i prawa pracy dotyczące organizacji programów emerytalnych, właściwe dla państwa będącego siedzibą pracodawcy zagranicznego.