AKT ARCHIWALNY - Prawo o szkolnictwie wyższym

1. Nauczyciel akademicki podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej za postępowanie uchybiające obowiązkom nauczyciela akademickiego lub godności zawodu nauczyciela akademickiego.
2. Odpowiedzialność, o której mowa w niniejszym rozdziale, nie wyłącza odpowiedzialności dyscyplinarnej lub zawodowej przewidzianej w odrębnych przepisach.
3. Postępowanie dyscyplinarne może być wszczęte również po ustaniu zatrudnienia nauczyciela akademickiego w uczelni. Przepis art. 144 wszczęcie postępowania dyscyplinarnego ust. 2a stosuje się odpowiednio.
4. Postępowanie dyscyplinarne toczy się przed komisjami dyscyplinarnymi do spraw nauczycieli akademickich i jest dwuinstancyjne.

1. Karami dyscyplinarnymi są:
1) upomnienie;
2) nagana;
3) nagana z pozbawieniem prawa do pełnienia funkcji kierowniczych w uczelniach na okres od trzech miesięcy
do pięciu lat;
4) pozbawienie prawa do wykonywania zawodu nauczyciela akademickiego na okres od pięciu miesięcy do pięciu lat lub na stałe.
2. Odpis prawomocnego orzeczenia kary dyscyplinarnej z uzasadnieniem dołącza się do akt osobowych nauczyciela akademickiego.

1. Karę upomnienia za przewinienia dyscyplinarne mniejszej wagi nakłada rektor po uprzednim wysłuchaniu nauczyciela akademickiego.
2. Nauczyciel akademicki ukarany przez rektora karą upomnienia może wnieść odwołanie do uczelnianej komisji dyscyplinarnej do spraw nauczycieli akademickich. Odwołanie wnosi się w terminie czternastu dni od dnia doręczenia zawiadomienia o ukaraniu.
3. W przypadku, o którym mowa w ust. 2, komisja nie może wymierzyć kary surowszej.

1. W sprawach dyscyplinarnych nauczycieli akademickich orzekają:
1) w pierwszej instancji - uczelniana komisja dyscyplinarna do spraw nauczycieli akademickich w składzie:
a) trzech członków, gdy rzecznik dyscyplinarny wniósł o zastosowanie kary określonej w art. 140 kary dyscyplinarne ust. 1 pkt 1-3,
b) pięciu członków, gdy rzecznik dyscyplinarny wniósł o zastosowanie kary określonej w art. 140 kary dyscyplinarne ust. 1 pkt 4;
2) w drugiej instancji - komisja dyscyplinarna do spraw nauczycieli akademickich przy Radzie w składzie:
a) trzech członków, gdy rozpatrywana jest sprawa, w której orzeczono karę określoną w art. 140 kary dyscyplinarne ust. 1 pkt 1-3,
b) pięciu członków, gdy rozpatrywana jest sprawa, w której orzeczono karę określoną w art. 140 kary dyscyplinarne ust. 1 pkt 4.
2. Jeżeli w toku postępowania zostaną ujawnione okoliczności uzasadniające rozpoznanie sprawy w składzie pięcioosobowym, komisja orzekająca wydaje postanowienie o rozpoznaniu sprawy w takim składzie. Nowych członków składu orzekającego wyznacza przewodniczący uczelnianej komisji dyscyplinarnej do spraw nauczycieli akademickich lub komisji dyscyplinarnej do spraw nauczycieli akademickich przy ministrze albo przy Radzie.
3. W składach orzekających komisji, o których mowa w ust. 1, co najmniej jeden z członków powinien być studentem.
4. W składzie orzekającym komisji, o której mowa w ust. 1 pkt 2, co najmniej jeden z członków powinien mieć wyższe wykształcenie prawnicze.
5. Przewodniczącym składu orzekającego powinien być nauczyciel akademicki posiadający tytuł naukowy lub stopień naukowy nie niższy niż tytuł naukowy lub stopień naukowy obwinionego.

1. W sprawach dyscyplinarnych osób, o których mowa w art. 145 tryb powołania rzeczników dyscyplinarnych ust. 6, w pierwszej instancji orzeka komisja dyscyplinarna powołana przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego do prowadzenia postępowań dyscyplinarnych wszczynanych na wniosek rzecznika dyscyplinarnego powołanego przez ministra.
2. W sprawach, o których mowa w ust. 1, w drugiej instancji orzeka komisja dyscyplinarna, o której mowa w art. 142 właściwość i skład komisji w sprawach dyscyplinarnych ust. 1 pkt 2.
3. W skład komisji, o której mowa w ust. 1, minister powołuje szesnastu członków.
4. Do komisji, o której mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy art. 142 właściwość i skład komisji w sprawach dyscyplinarnych ust. 1 pkt 1, ust. 2, 4 i 5.

1. Komisja dyscyplinarna, o której mowa w art. 142 właściwość i skład komisji w sprawach dyscyplinarnych ust. 1 pkt 1, pochodzi z wyboru. Tryb wyboru określa statut.
2. Komisję dyscyplinarną, o której mowa w art. 142 właściwość i skład komisji w sprawach dyscyplinarnych ust. 1 pkt 2, wybiera Rada. Tryb wyboru określa regulamin uchwalony przez Radę.
2a. Osoby pełniące funkcje organów jednoosobowych uczelni mogą być członkami komisji dyscyplinarnej po upływie czterech lat od zaprzestania pełnienia tych funkcji.
3. Komisje dyscyplinarne są niezawisłe w zakresie orzekania.
4. Komisje dyscyplinarne rozstrzygają samodzielnie wszelkie zagadnienia faktyczne oraz prawne i nie są związane rozstrzygnięciami innych organów stosujących prawo, z wyjątkiem prawomocnego skazującego wyroku sądu oraz opinii komisji, o której mowa w art. 144a naruszenie dyscyplinarne stanowiące naruszenie zasad etyki w nauce.
5. Postanowienia i orzeczenia składu orzekającego zapadają zwykłą większością głosów.
6. Kadencja komisji dyscyplinarnej, o której mowa w art. 142 właściwość i skład komisji w sprawach dyscyplinarnych ust. 1 pkt 1, trwa cztery lata i rozpoczyna się z początkiem kadencji organów uczelni.
7. Kadencja komisji dyscyplinarnych, o których mowa w art. 142 właściwość i skład komisji w sprawach dyscyplinarnych ust. 1 pkt 2 i art. 142a komisje dyscyplinarne, trwa cztery lata i rozpoczyna się w dniu 1 stycznia.
8. Obsługę komisji dyscyplinarnych, o których mowa w art. 142 właściwość i skład komisji w sprawach dyscyplinarnych ust. 1 pkt 2 i art. 142a komisje dyscyplinarne, wykonują komórki organizacyjne urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego.

1. Postępowanie dyscyplinarne komisja dyscyplinarna wszczyna na wniosek rzecznika dyscyplinarnego po przeprowadzeniu przez niego postępowania wyjaśniającego wszczętego z urzędu lub na polecenie organu, który go powołał.
2. Postępowanie wyjaśniające rzecznik dyscyplinarny wszczyna niezwłocznie, nie później niż w terminie trzech miesięcy od dnia powzięcia wiadomości o popełnieniu czynu skutkującego możliwością poniesienia odpowiedzialności dyscyplinarnej.
2a. Postępowanie wyjaśniające nie może być wszczęte po upływie pięciu lat od popełnienia czynu, z zastrzeżeniem że jeżeli czyn zawiera znamiona przestępstwa, postępowanie wyjaśniające może być wszczęte aż do upływu okresu przedawnienia przewidzianego dla tego przestępstwa.
2b. W przypadku niewszczęcia postępowania wyjaśniającego w terminie, o którym mowa w ust. 2, rzecznik dyscyplinarny niezwłocznie informuje o tym rektora i ministra nadzorującego uczelnię.
3. Rzecznik dyscyplinarny wszczyna postępowanie wyjaśniające z urzędu, w szczególności w przypadku gdy nauczycielowi akademickiemu zarzuca się popełnienie czynu polegającego na:
1) przywłaszczeniu sobie autorstwa albo wprowadzeniu w błąd co do autorstwa całości lub części cudzego utworu albo artystycznego wykonania;
2) rozpowszechnieniu, bez podania nazwiska lub pseudonimu twórcy, cudzego utworu w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania;
3) rozpowszechnieniu, bez podania nazwiska lub pseudonimu twórcy, cudzego artystycznego wykonania albo publicznym zniekształceniu takiego utworu, artystycznego wykonania, fonogramu, wideogramu lub nadania;
4) naruszeniu cudzych praw autorskich lub praw pokrewnych w inny sposób;
5) sfałszowaniu badań lub wyników badań naukowych lub dokonaniu innego oszustwa naukowego;
6) przyjęciu lub żądaniu korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy w związku z pełnieniem funkcji lub zajmowaniem stanowiska w uczelni;
7) powołaniu się na wpływy w uczelni, instytucji państwowej lub samorządowej albo wywoływaniu przekonania innej osoby lub utwierdzaniu jej w przekonaniu o istnieniu takich wpływów i podjęciu się pośrednictwa w załatwieniu sprawy w zamian za korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę;
8) udzieleniu albo obietnicy udzielenia korzyści majątkowej lub osobistej w zamian za pośrednictwo w załatwieniu sprawy w uczelni poprzez wywarcie wpływu na decyzję, działanie lub zaniechanie osoby pełniącej funkcję lub zajmującej stanowisko w uczelni, w związku z pełnieniem tej funkcji lub zajmowaniem stanowiska.
4. Rzecznik dyscyplinarny w terminie trzech miesięcy od dnia wszczęcia postępowania wyjaśniającego powinien skierować do właściwej komisji dyscyplinarnej wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego lub wydać postanowienie o umorzeniu postępowania wyjaśniającego.
4a. Komisja dyscyplinarna wydaje orzeczenie nie później niż w terminie dwóch lat od dnia przekazania wniosku rzecznika dyscyplinarnego o wszczęcie postępowania.
5. Nie stosuje się przedawnienia w odniesieniu do wszczęcia postępowania dyscyplinarnego wobec nauczyciela akademickiego, któremu zarzuca się popełnienie czynu, o którym mowa w ust. 3 pkt 1-5.
6. Kary dyscyplinarne określone w art. 140 kary dyscyplinarne ust. 1 pkt 1 i 2 ulegają zatarciu po upływie trzech lat, a kary określone w art. 140 kary dyscyplinarne ust. 1 pkt 3 i 4, z wyłączeniem kary orzeczonej na stałe, po upływie pięciu lat od dnia doręczenia nauczycielowi akademickiemu prawomocnego orzeczenia o ukaraniu, jeżeli w tym okresie nie został on ponownie ukarany dyscyplinarnie albo ukarany sądownie za przestępstwo umyślne. Odpis orzeczenia o ukaraniu, dołączony do akt osobowych nauczyciela akademickiego, podlega usunięciu z tych akt z dniem zatarcia kary.
7. Komisja dyscyplinarna, która orzekła karę dyscyplinarną, z wyłączeniem kary, o której mowa w art. 140 kary dyscyplinarne ust. 1 pkt 4, orzeczonej na stałe, na wniosek ukaranego złożony nie wcześniej niż po upływie dwóch lat od dnia uprawomocnienia się orzeczenia o ukaraniu może postanowić o jej zatarciu.

W sprawach naruszeń dyscyplinarnych, które stanowią jednocześnie naruszenie zasad etyki w nauce, w szczególności określonych w art. 144 wszczęcie postępowania dyscyplinarnego ust. 3 pkt 1-5, komisja dyscyplinarna może zwrócić się o wydanie opinii do komisji do spraw etyki w nauce, o której mowa w art. 39 kompetencje komisji do spraw etyki w nauce ust. 1 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Polskiej Akademii Nauk (Dz. U. z 2017 r. poz. 1869). Opinia komisji do spraw etyki w nauce wiąże komisję dyscyplinarną w ustaleniu treści naruszenia.

1. Rzeczników dyscyplinarnych w uczelni powołuje rektor spośród nauczycieli akademickich posiadających co najmniej stopień naukowy doktora habilitowanego.
1a. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego powołuje szesnastu rzeczników dyscyplinarnych spośród nauczycieli akademickich, z których:
1) ośmiu reprezentuje po jednym z obszarów wiedzy określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 3 rozporządzenie w sprawie określenia dziedzin nauki i sztuki oraz dyscyplin naukowych i artystycznych ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki i posiada co najmniej stopień naukowy doktora habilitowanego;
2) ośmiu posiada co najmniej stopień doktora nauk prawnych.
2. (uchylony)
3. Rzecznik dyscyplinarny jest związany poleceniami organu, który go powołał.
4. Kadencja rzeczników dyscyplinarnych powoływanych przez rektora trwa cztery lata i rozpoczyna się z dniem 1 stycznia roku następującego po roku, w którym rozpoczęła się kadencja organów uczelni.
5. Kadencja rzeczników dyscyplinarnych powoływanych przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego trwa cztery lata i rozpoczyna się w dniu 1 stycznia.
6. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego poleca rzecznikom dyscyplinarnym powołanym przez ministra wszczęcie postępowania wyjaśniającego w przypadku powzięcia wiadomości o przewinieniu dyscyplinarnym zarzucanym rektorom, prorektorom, przewodniczącemu komisji, o której mowa w art. 142 właściwość i skład komisji w sprawach dyscyplinarnych ust. 1 pkt 1, oraz przewodniczącemu i członkom komisji, o której mowa w art. 142 właściwość i skład komisji w sprawach dyscyplinarnych ust. 1 pkt 2 i art. 142a komisje dyscyplinarne.

1. Rzecznicy dyscyplinarni powołani przez ministra tworzą Konwent Rzeczników przy ministrze właściwym do spraw szkolnictwa wyższego.
2. Do zadań Konwentu Rzeczników należy:
1) formułowanie opinii i wniosków w sprawach niebędących przedmiotem postępowania dyscyplinarnego, dotyczących dobrych praktyk w nauce i pracy akademickiej, w tym w sprawach kierowanych do ministra właściwego do spraw nauki i ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego;
2) formułowanie opinii w sprawach szczególnie skomplikowanych wynikających z prowadzonych postępowań, na wniosek uczelnianych komisji dyscyplinarnych, z wyłączeniem spraw zastrzeżonych dla komisji, o której mowa w art. 144a naruszenie dyscyplinarne stanowiące naruszenie zasad etyki w nauce;
3) inicjowanie prac nad projektami określającymi zasady dobrych praktyk w nauce i szkolnictwie wyższym.
3. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego określi, w drodze rozporządzenia, organizację wewnętrzną Konwentu Rzeczników oraz tryb realizacji zadań przez Konwent Rzeczników, mając na uwadze promowanie dobrych praktyk w nauce i szkolnictwie wyższym oraz zapewnienie wsparcia uczelnianym komisjom dyscyplinarnym.

1. Obwiniony ma prawo do korzystania z pomocy wybranego przez siebie obrońcy. W przypadku gdy rzecznik dyscyplinarny wnosi o orzeczenie kary, o której mowa w art. 140 kary dyscyplinarne ust. 1 pkt 4, a obwiniony nie ma obrońcy z wyboru, przewodniczący składu orzekającego wyznacza obrońcę z urzędu spośród nauczycieli akademickich uczelni.
2. Posiedzenie komisji dyscyplinarnej może odbyć się pod nieobecność obwinionego lub rzecznika dyscyplinarnego, o ile zostali oni prawidłowo zawiadomieni o terminie i miejscu posiedzenia.
2a. Rozprawa dyscyplinarna jest jawna tylko dla pracowników danej uczelni, osoby pokrzywdzonej, przedstawicieli Rady i ministra sprawującego nadzór nad uczelnią, osoby, na żądanie której prowadzi się postępowanie w przypadku gdy obwiniony zmarł, obrońcy oraz, za zgodą obwinionego, dla przedstawiciela związku zawodowego, którego obwiniony jest członkiem.
3. Od orzeczenia uczelnianej komisji dyscyplinarnej do spraw nauczycieli akademickich oraz komisji, o której mowa w art. 142a komisje dyscyplinarne, strony mogą odwołać się do komisji, o której mowa w art. 142 właściwość i skład komisji w sprawach dyscyplinarnych ust. 1 pkt 2, w terminie czternastu dni od dnia doręczenia orzeczenia wraz z uzasadnieniem.
4. Od prawomocnego orzeczenia komisji dyscyplinarnej, o której mowa w art. 142 właściwość i skład komisji w sprawach dyscyplinarnych ust. 1 pkt 2, stronom służy odwołanie do Sądu Apelacyjnego w Warszawie - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Do odwołania stosuje się przepisy Kodeksu postępowania cywilnego dotyczące apelacji. Od orzeczenia sądu apelacyjnego nie służy skarga kasacyjna.
5. Informację o prawomocnym orzeczeniu w sprawach naruszeń, o których mowa w art. 144 wszczęcie postępowania dyscyplinarnego ust. 3 pkt 1-5, komisja dyscyplinarna przekazuje do wiadomości organu przyznającego środki finansowe na naukę.
6. Postępowanie dyscyplinarne zakończone prawomocnym orzeczeniem można wznowić, jeżeli:
1) w związku z postępowaniem dopuszczono się rażącego naruszenia prawa, a istnieje uzasadniona podstawa do przyjęcia, że mogło to mieć wpływ na treść orzeczenia;
2) po wydaniu orzeczenia ujawniono nowe fakty lub dowody nieznane w chwili jego wydania, wskazujące na to, że obwiniony jest niewinny, skazano go za popełnienie innego czynu lub komisja bezpodstawnie umorzyła postępowanie;
3) w trakcie postępowania naruszono przepisy, przez co uniemożliwiono lub w poważnym stopniu utrudniono obwinionemu korzystanie z prawa do obrony, albo skład komisji nie odpowiadał warunkom określonym w art. 142 właściwość i skład komisji w sprawach dyscyplinarnych, albo zasiadała w niej osoba podlegająca wyłączeniu.
7. Wznowienie nie może nastąpić z przyczyny wymienionej w ust. 6 pkt 1, jeżeli była ona przedmiotem rozpoznania przez sąd apelacyjny w trybie określonym w ust. 4.
8. Wznowienie postępowania dyscyplinarnego na niekorzyść obwinionego nie jest dopuszczalne po jego śmierci albo po upływie trzech lat od popełnienia czynu będącego podstawą orzeczenia, a gdy czyn stanowił przestępstwo - po upływie okresu przedawnienia ścigania tego przestępstwa lub w razie wykonania kary i jej zatarcia.
9. Wniosek o wznowienie postępowania dyscyplinarnego mogą składać, w terminie trzydziestu dni od dnia powzięcia wiadomości o przyczynie uzasadniającej wznowienie: obwiniony, obrońca, rzecznik dyscyplinarny, a po śmierci obwinionego lub gdy zachodzą uzasadnione wątpliwości co do jego poczytalności - także jego małżonek, krewny w linii prostej, brat lub siostra.

1. Rektor może zawiesić w pełnieniu obowiązków nauczyciela akademickiego, przeciwko któremu wszczęto postępowanie karne lub dyscyplinarne, a także w toku postępowania wyjaśniającego, jeżeli ze względu na wagę i wiarygodność przedstawionych zarzutów celowe jest odsunięcie go od wykonywania obowiązków.
2. Nauczyciel akademicki zostaje z mocy prawa zawieszony w pełnieniu obowiązków z dniem jego tymczasowego aresztowania.
3. Zawieszenie w pełnieniu obowiązków nie może trwać dłużej niż sześć miesięcy, chyba że przeciwko nauczycielowi akademickiemu toczy się nadal postępowanie karne.

1. Wynagrodzenie zasadnicze nauczyciela akademickiego w okresie zawieszenia w pełnieniu obowiązków może ulec obniżeniu najwyżej do połowy, a tymczasowo aresztowanego ulega obniżeniu najwyżej do połowy, począwszy od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego następującego po miesiącu, w którym nastąpiło zawieszenie. W okresie zawieszenia w pełnieniu obowiązków nie przysługują dodatki do wynagrodzenia.
2. Jeżeli postępowanie dyscyplinarne lub karne zakończy się umorzeniem z braku dowodów winy albo wydaniem orzeczenia lub wyroku uniewinniającego, nauczycielowi akademickiemu należy wypłacić pozostałą część pełnego wynagrodzenia.

1. Ministrowi właściwemu do spraw szkolnictwa wyższego w postępowaniu wyjaśniającym i dyscyplinarnym przysługują uprawnienia rektora, jeżeli przewinienie jest zarzucane rektorowi, prorektorom, przewodniczącemu komisji, o której mowa w art. 142 właściwość i skład komisji w sprawach dyscyplinarnych ust. 1 pkt 1, oraz przewodniczącemu i członkom komisji, o której mowa w art. 142 właściwość i skład komisji w sprawach dyscyplinarnych ust. 1 pkt 2 i art. 142a komisje dyscyplinarne.
2. Uprawnienia ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego określone w ust. 1 w odniesieniu do uczelni wojskowych, służb państwowych, artystycznych, medycznych oraz morskich wykonują odpowiednio ministrowie wskazani w art. 33 nadzór ministra do spraw szkolnictwa wyższego ust. 2.
3. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy tryb postępowania wyjaśniającego i postępowania dyscyplinarnego, w tym przebieg postępowania wyjaśniającego i dyscyplinarnego, tryb zawieszania i wznawiania postępowania dyscyplinarnego, sposób i warunki wzywania i przesłuchiwania obwinionego, świadków i biegłych oraz przeprowadzania innych dowodów, a także sposób wykonywania kar dyscyplinarnych i ich zatarcia, biorąc pod uwagę konieczność zapewnienia rzetelności, obiektywności, przejrzystości i sprawności rozpatrywania spraw.

Do postępowania dyscyplinarnego wobec nauczycieli akademickich w sprawach nieuregulowanych w ustawie stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2017 r. poz. 1904), z wyłączeniem art. 82 kwestor uczelni publicznej.