Zwrot kosztów procesu także dla pokrzywdzonego i oskarżyciela posiłkowego?
Przepis zgodnie z którym, w przypadku umorzenia postępowania karnego z powodu śmierci oskarżonego brak możliwości zasądzenia na rzecz pokrzywdzonego i oskarżyciela posiłkowego należności z tytułu udziału w tym postępowaniu adwokata lub radcy prawnego, ustanowionego w charakterze pełnomocnika jest niezgodny z konstytucją.
Anna K. i jej małoletnia córka Katarzyna K. występowały w charakterze pokrzywdzonych i oskarżycielek posiłkowych w postępowaniu karnym przeciwko lekarzowi. Reprezentował je w tym postępowaniu adwokat, profesjonalny pełnomocnik z wyboru. Kiedy postępowanie zostało umorzone z powodu śmierci oskarżonego, zwróciły się do sądu o zasądzenie należności z tytułu udziału w nim ich pełnomocnika. Sąd prawomocnie oddalił ich żądanie, na podstawie kwestionowanego przepisu. Wyłącza on m.in. możliwość zasądzenia - w sprawach z oskarżenia publicznego, w razie umorzenia postępowania lub uniewinnienia oskarżonego - kosztów postępowania wynikających z udziału w nim, w charakterze pełnomocnika, adwokata lub radcy prawnego, ustanowionego przez stronę (z wyboru). Statuuje w tym zakresie wyjątek od zasady, że w razie uniewinnienia oskarżonego lub umorzenia postępowania - w sprawach z oskarżenia publicznego - koszty postępowania ponosi Skarb Państwa.
Skarżące zarzuciły temu przepisowi, że narusza ich prawo do sądu, wyrażone w art. 45 ust. 1 konstytucji, zarówno w aspekcie dostępu do postępowania przed właściwym sądem jak i sprawiedliwej procedury.
Trybunał Konstytucyjny podzielił te zarzuty. Zgodnie ze swoim dotychczasowym orzecznictwem uznał, że wysokość i reguły rozkładu kosztów postępowania mieszczą się w prawie do sądu i mogą być oceniane pod względem zgodności z art. 45 ust. 1 konstytucji. Trybunał Konstytucyjny, zgodnie z zasadą skargowości, ograniczył orzeczenie o niezgodności z konstytucją art. 632 pkt 2 k.p.k. tylko do przypadku umorzenia postępowania z powodu śmierci oskarżonego, gdyż tylko takiej sytuacji dotyczy skarga konstytucyjna. W pozostały zakresie postępowanie zostało umorzone.
Trybunał Konstytucyjny podkreślił, że postępowanie karne zostało wszczęte przez organ państwa (z oskarżenia publicznego), pokrzywdzone - jako oskarżycielki posiłkowe - wspierały przy pomocy profesjonalnego pełnomocnika organy państwa w wyjaśnieniu sprawy i dążeniu do sprawiedliwego rozstrzygnięcia. W żaden sposób nie przyczyniły się też do umorzenia postępowania, które nastąpiło z przyczyn od nich niezależnych.
źródło: www.trybunal.gov.pl
