Dotacje pomagają rozwijać innowacje

Dzięki grantom innowatorzy mają szanse na opracowanie nowych produktów i chętniej rozwijają prace badawcze z naukowcami.

Pandemia nie ułatwia życia nowatorskim firmom. Na szczęście nie dają one za wygraną. Realizują swoje pomysły, w czym pomagają

Niesztampowe rozwiązanie:
Maciej Mikołajczyk, prokurent w Mikomax Smart Office, zwraca uwagę, że jego firma mogła uruchomić produkcję innowacyjnego biurka dzięki dofinansowaniu z BGK.

Beneficjenci, którzy inwestują w niesztampowe rozwiązania, muszą jednak mierzyć się z wieloma wyzwaniami. Eksperci Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) zwracają na to uwagę w tegorocznym raporcie „Wpływ pandemii na realizację projektów B+R w ramach programów NCBR”.

Problemy innowatorów
Pytani przedstawiciele biznesu utyskują na utrudnienia dotyczące prowadzenia firm. Najczęściej wskazują na konieczność przechodzenia na pracę zdalną i braki kadrowe spowodowane chorobą podwładnych lub ich przebywaniem na kwarantannie. Ponadto przedsiębiorców niepokoi spadek popytu, utrata klientów oraz wzrost kosztów pracy. Wielu z nich w czasie pandemii musiało zredukować zatrudnienie. Natomiast szefowie przedsięwzięć badawczych z jednostek naukowych zwracają uwagę na problemy związane z dostępem do infrastruktury.

Autorzy raportu podkreślają, że są również pozytywne aspekty pandemii. W okresie zawirowań wzrosły kompetencje cyfrowe pracowników. Ponadto wielu przedsiębiorców widzi nowe szanse biznesowe dla swoich firm, chce zintensyfikować prowadzenie prac badawczo-rozwojowych i wdrażać więcej nowych produktów.

Eksperci NCBR zauważają, że w czasie pandemii wielu innowatorów musiało zmienić zakres i sposób prowadzenia wspomnianych prac. Aż 56 proc. respondentów wskazuje na zakłócenia czasu realizacji przedsięwzięć, utrudnienia we współpracy z podwykonawcami i partnerami projektów, a także na opóźnione tempo wdrożeń. W efekcie beneficjenci muszą wprowadzać zmiany w harmonogramach inwestycji i sposobach ich realizacji. Problemem dla nich są również rosnące koszty materiałów, dostaw lub usług niezbędnych do realizacji przedsięwzięć.

Z raportu NCBR wynika ponadto, że aż 25 proc. badanych innowatorów obawia się, że pandemia uniemożliwi im wdrożenie lub komercjalizację wyników projektów. Podobny odsetek ankietowanych obawia się, że rezultaty przedsięwzięć mogą być niedopasowane do wciąż zmieniających się warunków rynkowych.

Nowatorskie modele biznesowe

Katarzyna Kaim-Mierzwicka, menedżer w Crido, nie ma wątpliwości, że przedsiębiorcy powinni rozwijać modele biznesowe w kierunku prowadzenia nowatorskich projektów. Wielu z nich chce wdrażać innowacje, jednak nie wiedzą, jak mają się za to zabrać. Jednym z kluczy do sukcesu jest stworzenie w firmie odpowiedniego zespołu ds. innowacji.

– Pracownicy mają rozwijać niebanalne rozwiązania, które odpowiedzą na potrzeby klientów i zapewnią przewagę konkurencyjną firmy – podkreśla Katarzyna Kaim-Mierzwicka.

Polski Produkt Przyszłości

Już od ponad dwóch dekad Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) i NCBR nagradzają twórców nowatorskich wyrobów i technologii oraz pomagają w ich promocji, organizując konkurs „Polski Produkt Przyszłości”. Jego kapituła docenia niesztampowe projekty z wielu branż, m.in. medycznej, chemicznej, elektronicznej i biotechnologicznej. Wielu laureatów konkursu podbija potem światowe rynki. Jednym z nich jest poznańska spółka StethoMe, która stworzyła stetoskop wykrywający nieprawidłowości pojawiające się m.in. w przebiegu infekcji, zapalenia płuc i astmy. Urządzenie umożliwia pacjentowi wykonanie samodzielnego badania w domu.

Inny zwycięzca konkursu „Polski Produkt Przyszłości” to podkarpacka spółka ML System. Opracowała ona fotowoltaiczną szybę, która wspomaga klimatyzację i ogranicza nagrzewanie pomieszczeń o 80 proc. Autorem innego, równie ciekawego rozwiązania jest wrocławska firma Syntoil. Chodzi o pozyskiwanie zielonej sadzy ze zużytych opon. Kolejne docenione przez kapitułę konkursu firmy to warszawski Mar-Bud, który stworzył akumulator energii chłodu, oraz wrocławska spółka DiagNova Technologies, wynalazca zaawansowanego systemu obrazowania krtani.

Kredyt na innowacje

Przedsiębiorcy, którzy otrzymują unijne dotacje na innowacyjne rozwiązania, łatwiej zdobywają nowe rynki. W kończącej się perspektywie finansowej do podejmowania niebanalnych przedsięwzięć zachęcały granty m.in. z poddziałania 3.2.2 programu Inteligentny Rozwój („Kredyt na innowacje technologiczne”). Przedsiębiorcy mogli brać udział w wyścigu o to dofinansowanie do końca ubiegłego roku. Stawką w konkursie była premia technologiczna, czyli dotacja, która spłacała nawet 70 proc. kredytu zaciągniętego przez firmę w komercyjnym banku.

Warto zauważyć, że na początku pandemii przedstawiciele Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK) zmienili zasady ubiegania się o wspomnianą premię. Wcześniej wspierała ona technologie, których efektem były zupełnie nowe lub znacznie ulepszone produkty albo usługi w skali kraju. Po zmianach ten wymóg już nie obowiązywał. Wystarczyło, że rozwiązanie było nowatorskie tylko dla danej firmy. Ponadto BGK zniósł górny limit dofinansowania projektu. Wcześniej wynosił on 6 mln zł. Premia technologiczna finansowała też więcej wydatków ponoszonych przez firmy, w tym m.in. koszty ekspertyz i projektów technicznych zleconych zewnętrznym doradcom. Ponadto przedsiębiorca mógł przeznaczyć premię na uzyskanie i walidację patentów, a także innych wartości niematerialnych i prawnych.

Nowatorskie biurko

Przykładem firmy, która skorzystała z premii technologicznej, jest warszawska spółka Mikomax Smart Office, producent mebli biurowych. Jak podkreśla Maciej Mikołajczyk, jej prokurent, dzięki dofinansowaniu z BGK firma uruchomiła produkcję prostego, ale innowacyjnego biurka. W kilka sekund dostosowuje się ono do wzrostu i proporcji ciała użytkownika.

— Produkt został doceniony na rynkach zachodniej Europy. Warto zauważyć, że obecnie dzięki internetowi pracownicy mają dostęp do zasobów swoich firm praktycznie z każdego miejsca. W biurach coworkingowych pracują ludzie o różnych specjalizacjach. Chcieliśmy zaproponować rozwiązanie wpisujące się w trendy rynku pracy, z którego mogą korzystać osoby pełniące różne stanowiska — mówi z dumą Maciej Mikołajczyk.

Na czym polega mechanizm, który spółka opatentowała i zastosowała w konstrukcji biurka?

— Działa on na zasadzie przeciwwagi. Dlatego pracownik nie potrzebuje dużo siły fizycznej, aby zmienić pozycję blatu. Nasze rozwiązanie jest proste i intuicyjne. Zmiana stanowiska pracy następuje dosłownie w kilka chwil. Chodzi tu nie tylko o wygodę, ale także o zdrowie pracownika — tłumaczy Maciej Mikołajczyk.

Instytucje otoczenia biznesu

Granty pomogły Fabryce Makaronu, działającej na Mazowszu, rozwinąć się na rynku spożywczym. Spółka produkuje wysokiej jakości mąki i naturalne makarony. Otrzymała ona dofinansowanie w wysokości ponad 747 tys. zł z poddziałania 2.3.1 programu Inteligentny Rozwój („Proinnowacyjne usługi IOB dla MŚP”). Konkurs, który był prowadzony przez PARP w kończącej się perspektywie finansowej, ułatwił wielu mikro i małym firmom zakup usług doradczych wspierających innowacje. Wspomniane usługi były świadczone przez instytucje otoczenia biznesu, w tym parki technologiczne i akademickie inkubatory przedsiębiorczości. Dofinansowaniem zostały objęte również inwestycje związane z wdrażaniem nowatorskich rozwiązań technologicznych. Maksymalne wsparcie usług proinnowacyjnych wynosiło 500 tys. zł, a inwestycji - 1 mln zł. Beneficjenci otrzymywali od PARP kompleksową pomoc w realizacji projektów od pomysłu do wdrożenia.

Dzięki dofinansowaniu z poddziałania 2.3.1 programu Inteligentny Rozwój przedstawiciele Fabryki Makaronów kupili środki trwałe. Z ich pomocą uruchomili produkcję mieszanki mąk o innowacyjnym składzie. Dodatkowo fundusze unijne pokryły koszty opracowania modelu finansowego i strategii marketingowej.

Niski indeks glikemiczny

Efektem dofinansowanego projekty było wprowadzenie do oferty Fabryki Makaronów nowych produktów. Wśród nich znalazł się makaron z mieszanek mąk strączkowych, które mają niski indeks glikemiczny.

Inna innowacyjna firma z Mazowsza, KB Folie, opracowała z pomocą dotacji tzw. oddychający materiał kompozytowy. Jest on przeznaczony do pakowania świeżych owoców i warzyw. W efekcie powstały torebki zamykane tzw. technologią zgrzewu termicznego. Spółka otrzymała wsparcie z PARP w wysokości ponad 339 tys. zł. Pochodziło ono z poddziałania 2.3.2. programu Inteligentny Rozwój („Bony na innowacje dla MŚP”). W ciągu ostatnich kilku lat odbyło się kilka edycji tego konkursu. Nabór był przeznaczony dla MŚP i składał się z dwóch faz. W pierwszym etapie, tzw. usługowym, przedsiębiorcy mogli ubiegać się o granty na usługi świadczone przez jednostki naukowe, dotyczące opracowania nowego lub znacząco ulepszonego produktu, technologii lub projektu wzorniczego. Każda firma miała szansę na dofinansowanie w wysokości 340 tys. zł. Druga faza wsparcia to „Bony na innowacje dla MŚP — etap II inwestycyjny”. Na dotację w wysokości 560 tys. zł mogły liczyć firmy, które z sukcesem zakończyły projekty z etapu usługowego. Równolegle w ramach wspomnianych konkursów PARP prowadziła nabory dotacyjne dla MŚP, których przedsięwzięcia wpisywały się w rządowy program Dostępność Plus. W tym przypadku szanse na wsparcie miały innowacje produktowe, które ułatwiają codzienne funkcjonowanie osób z niepełnosprawnościami.

Biznes bliżej nauki

Co skłoniło przedstawicieli spółki KB Folie do podjęcia decyzji o realizacji projektu we współpracy z naukowcami? Ograniczone zasoby kadrowe. Firma zleciła naukowcom przeprowadzenie prac badawczo-rozwojowych. Dzięki nim powstał materiał kompozytowy, który charakteryzuje się przenikalnością tlenu. Takie właściwości opakowania przyczyniają się do przedłużenia trwałości produktu. Beneficjent oferuje ten wyrób producentom świeżych, krojonych owoców i warzyw. Tego typu żywność jest coraz częściej poszukiwana na rynkach Ameryki Północnej i Europy Zachodniej. W Polsce zainteresowanie taką żywnością również stale rośnie. Dzięki dotacji unijnej, współpracy z naukowcami i pracom B+R firmie KB Folie udało się osiągnąć cel projektu i wzmocnić pozycję na rynku.

W konkursie PARP „Bony na innowacje dla MŚP” wystartowała również świętokrzyska firma Tamax. Zajmuje się ona m.in. odbiorem i transportem odpadów komunalnych, a także odzyskiem surowców wtórnych. Przedsiębiorstwo otrzymało grant w wysokości 440 tys. zł. Beneficjent wraz z naukowcami Wydziału Mechanicznego Politechniki Śląskiej wdrożył technologię, która przyczyniła się do powstania innowacji produktowej. Dzięki niej firma wzbogaciła ofertę o usługę odzysku odpadów o strukturze wielkogabarytowej i wielomateriałowej.

Sieć Otwartych Innowacji

Choć obecna perspektywa finansowa się kończy, to jednak wciąż nie brakuje dofinansowania na innowacje i technologie. Warto, aby przedsiębiorcy zapoznali się z warunkami konkursu z działania 2.2 programu Inteligentny Rozwój („Sieć Otwartych Innowacji”). Granty z niego pokryją koszty zakupu licencji lub prawa własności do innowacyjnych technologii. Każda firma ma szansę na dotację w wysokości 200 tys. EUR. Dotacje pomogą przedsiębiorcom wdrożyć nowe lub znacząco udoskonalone metody produkcji lub dostawy wyrobów, a także podnieść jakość świadczonych usług. Nabór zakończy się 15 grudnia.

Program LIFE

Realizowanie innowacyjnych projektów ułatwiają również dotacje przyznawane bezpośrednio przez Komisję Europejską (KE). Tego typu dofinansowanie jest dostępne w programie LIFE na lata 2021-27. Jego budżet wynosi 5,4 mld EUR. Dotacje finansują nowatorskie przedsięwzięcia związane z ochroną środowiska i klimatem.

– Głównym celem programu jest współfinansowanie projektów dotyczących gospodarki o obiegu zamkniętym, która bazuje na odnawialnych źródłach energii i jest neutralna dla klimatu – podkreśla Maksymilian Przewłocki, starszy konsultant w Crido.

Program LIFE pomaga firmom we wdrażaniu rozwiązań wymaganych przez wspólnotowe prawo ochrony środowiska. W zależności od konkursu projekty powinny być realizowane przez wnioskodawców samodzielnie lub w konsorcjum międzynarodowym.

Standardowe dofinansowanie z programu LIFE wynosi do 60 proc. wartości kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia. W przypadku inwestycji przyrodniczych, w tym związanych z ochroną gatunków i siedlisk zagrożonych, będzie to nawet 75 proc. Przedsiębiorcy mogą dodatkowo ubiegać się o dotacje z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Horyzont Europa

Szeroka paleta wsparcia jest również w programie Horyzont Europa. Te dotacje także rozdzielane są bezpośrednio przez Brukselę.

To ostatni dzwonek na dotacje z konkursu Innovative SMEs. Mogą w nim startować mikro, małe i średnie firmy, które prowadzą badania przemysłowe i prace rozwojowe. Ich projekty powinny dotyczyć opracowania nowego produktu, procesu lub usługi. W puli dla polskich firm zarezerwowano 1,5 mln EUR.

Kolejny konkurs dotacyjny prowadzony przez KE to Innoglobo. Granty pomogą przedsiębiorcom w nawiązaniu współpracy badawczo-rozwojowej z partnerami zagranicznymi działającymi w krajach, z którymi Polska utrzymuje stosunki dyplomatyczne. Co ważne, projekty powinny wpisywać się w jedną z krajowych inteligentnych specjalizacji. Budżet konkursu dla polskich przedsiębiorców wynosi 10 mln zł. Wnioski o dofinansowanie można składać do 30 listopada.

 Niniejsza publikacja została opracowana przy wsparciu finansowym Unii Europejskiej. Wyłączną odpowiedzialność za jej treść ponosi Bonnier Business Polska i niekoniecznie odzwierciedla ona poglądy Unii Europejskiej.