Co czeka firmy w nowym rozdaniu funduszy UE

W najbliższych latach mikro, małe i średnie spółki będą mogły korzystać z wachlarza finansowego wsparcia. Unijne pieniądze dla firm są zarezerwowane w programach: Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG), Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej (FEPW) i Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego (FERS). Szanse na pozyskanie pieniędzy unijnych przez przedsiębiorców przewiduje też Krajowy Plan Odbudowy (KPO).

Warto podkreślić, że kilka dni temu przedstawiciele Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej (MFiPR) oraz Komisji Europejskiej (KE) rozpoczęli formalne negocjacje dotyczące Umowy Partnerstwa. Jest to dokument określający strategię wykorzystania przez Polskę nowej puli funduszy europejskich na lata 2021-27.

– Jesteśmy w kluczowym momencie przygotowania dokumentów programowych dla nowej perspektywy finansowej. W najbliższych tygodniach będzie już znany ostateczny kształt i forma wsparcia w ramach programów realizowanych w kolejnych latach – mówi Grzegorz Puda, minister funduszy i polityki regionalnej.

W górę dzięki grantom

W nowej perspektywie finansowej na mikro, małe i średnie firmy czeka wiele dotacyjnych okazji. Przedsiębiorcy będą mogli dostać pieniądze na przedsięwzięcia obejmujące m.in. cyfryzację, prace badawczo-rozwojowe, wdrożenie nowych rozwiązań i ekspansję zagraniczną.

Adobe Stock

FENG, czyli następca programu Inteligentny Rozwój, wesprze przedsiębiorców m.in. w prowadzeniu badań, wdrażaniu innowacji, zaawansowanych technologii i w realizowaniu projektów podnoszących konkurencyjność firm. W jego puli jest 8 mld EUR. Przedstawiciele MFiPR przewidują, że konkursy wystartują w drugim kwartale 2022 r. Mają one być rozpisane na cały rok.

Trzy priorytety

FENG będzie oferował dofinansowanie w ramach trzech priorytetów. Pierwszy dotyczy wsparcia projektów prowadzonych przez przedsiębiorców w takich dziedzinach jak badania i rozwój, wdrożenia nowych rozwiązań, ekspansja zagraniczna, rozwój kompetencji, automatyzacja i robotyzacja oraz zielona gospodarka. Na tego typu przedsięwzięcia przewidziano 4,36 mld EUR. Za rozdzielanie tych pieniędzy będą odpowiadały Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) i Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR).

Warto zwrócić uwagę na tzw. modułowe podejście do projektów innowacyjnych wspieranych w ramach pierwszego priorytetu FENG. Niezbędnym elementem każdego przedsięwzięcia będzie konieczność realizacji B+R lub inwestycji w infrastrukturę badawczo-rozwojową. W przypadku prac B+R dofinansowanie pokryje koszty badań przemysłowych i prace rozwojowe. Mogą być one realizowane samodzielnie przez przedsiębiorców lub w konsorcjach składających się z jednostek naukowych i firm. Jeśli chodzi o infrastrukturę B+R, granty sfinansują tworzenie i rozwój centrów badawczo-rozwojowych. Tego typu projekty przedsiębiorcy będą mogli prowadzić również w pojedynkę lub we współpracy z naukowcami.

Ponadto każde przedsięwzięcie będzie mogło dodatkowo zakładać np. wdrożenie prac B+R lub wykorzystanie innowacji związanych z big data. Na finansowanie będą mogły liczyć m.in. przedsięwzięcia związane z analityką danych i optymalizacją produkcji, robotyzacją linii produkcyjnych, a także z oprogramowaniem obniżającym koszty prototypowania i wprowadzania na rynek nowych produktów. W grę będą wchodziły też projekty dotyczące internetu rzeczy, systemów zwiększających cyberbezpieczeństwo i wykorzystywania dużych zbiorów danych oraz zaawansowanej analityki w procesie produkcji. Dotacje sfinansują też rozwiązania dotyczące recyklingu odpadów, zmniejszania substancji szkodliwych w produktach, komercjalizacji prac B+R za granicą czy promocji produktów i usług na obcych rynkach. Natomiast przedsiębiorcy, którzy będą chcieli sfinansować wdrożenia bez etapu badawczego, znajdą wsparcie na ten cel w regionalnych programach operacyjnych.

Drugi rodzaj wsparcia w programie FENG określony został jako „Środowisko sprzyjające innowacjom”. Chodzi o wspieranie projektów o strategicznym znaczeniu dla polskiej gospodarki. W puli jest 2,65 mld EUR. Są to przedsięwzięcia dotyczące rozbudowy infrastruktury badawczej, transferu i komercjalizacji technologii powstających na uczelniach i w instytutach. W grę wchodzą też projekty, których celem jest wzmacnianie potencjału instytucji otoczenia biznesu, w tym akceleratorów, klastrów i instytucji badawczych. Wsparcie na wspomniane przedsięwzięcia będzie rozdzielane przez NCBR, PARP, Bank Gospodarstwa Krajowego, Fundację na rzecz Nauki Polskiej i Ośrodek Przetwarzania Informacji – Państwowy Instytut Badaczy.

Trzeci priorytet nowego programu otrzymał nazwę „Zazielenienie przedsiębiorstw”. Jego budżet wynosi 800 mln EUR. To oferta dotacyjna dla firm oraz odpowiedź na najbardziej palące wyzwania cywilizacyjne, w tym kwestie klimatyczne i zieloną transformację firm. Uzupełnieniem wsparcia będą zamówienia publiczne na prace B+R nad technologiami i produktami jeszcze nieistniejącymi na rynku (które jednak są niezbędne m.in. ze względów środowiskowych).

Program STEP

Przedstawiciele biznesu, którzy mają niewielkie doświadczenie w prowadzeniu projektów badawczo-rozwojowych i pozyskiwaniu funduszy unijnych, będą mogli korzystać z bezpłatnego instrumentu STEP („Sprawdzimy Twój Eksperymentalny Pomysł”). Składa się on z dwóch etapów. W pierwszym specjaliści pomagają przedsiębiorcom zweryfikować wstępne koncepcje przedsięwzięć, a także przeprowadzić ich analizę pod kątem kryteriów konkursowych. Jeśli przedsiębiorca dopiero szuka pomysłu na wprowadzenie zmian w prowadzonej działalności gospodarczej, będzie mógł skorzystać z drugiej fazy programu STEP — usługi pod hasłem „Innovation Coach”. Chodzi o usługi doradcze i finansowanie realizacji pierwszych projektów B+R.

Krajowy Plan Odbudowy

W najbliższym czasie będzie więcej finansowego wsparcia dla przedsiębiorców, którzy chcą prowadzić projekty związane z Przemysłem 4.0. Pieniądze na ten cel przewiduje również Krajowy Plan Odbudowy. Na inwestycje związane z robotyzacją i innowacjami w firmach zarezerwowano 450 mln EUR. Strumień pieniędzy popłynie do przedstawicieli biznesu, którzy wdrażają inteligentne linii produkcyjne w przedsiębiorstwach lub budują tzw. inteligentne fabryki (ang. smart factory).

Grantów na automatyzację i robotyzację procesów biznesowych nie zabraknie również w programie FEPW. Jest on przeznaczony dla firm z pięciu województw: lubelskiego, podkarpackiego, podlaskiego, świętokrzyskiego i warmińsko-mazurskiego. Nowością jest włączenie do FEPW części woj. mazowieckiego bez Warszawy i przyległych do niej powiatów. Działający tam przedsiębiorcy również będą mogli skorzystać ze wspomnianego dofinansowania. W puli jest 2,5 mld EUR.

– Nowy program sfinansuje projekty MŚP polegające na wdrażaniu rozwiązań dotyczących automatyzacji i robotyzacji firm. Przedsiębiorcy będą mogli przeznaczyć dotacje m.in. na usługi rozwojowe w postaci audytu procesów produkcyjnych i stworzenie tzw. mapy drogowej transformacji cyfrowej, a następnie wprowadzenie jej założeń do działalności firm. Nie zabraknie też grantów na szkolenia dla pracowników dotyczące tego, jak obsługiwać nowe procesy cyfrowe w przedsiębiorstwach – wylicza Mateusz Markowski, menedżer w Crido.

FEPW przewiduje też wsparcie dla start-upów i MŚP inwestujących w procesy wzornicze. Z pomocą grantów przedsiębiorcy przeprowadzą audyty wzornicze i opracują strategie wzornicze. Dzięki nim wdrożą innowacje ulepszające organizację pracy w firmie, kontakty z klientami i poprawiające wizerunek przedsiębiorstw.

Przedsiębiorcy z branży turystycznej będą mogli liczyć na preferencyjne pożyczki. Potencjał makroregionu Polska Wschodnia pod tym względem wciąż nie jest w pełni wykorzystany i skomercjalizowany. Dodatkowo pandemia osłabiła konkurencyjność firm z sektora turystycznego. W programie FENG będą też granty, które pomogą wdrożyć MŚP nowe modele biznesowe bazujące na rozwiązaniach dotyczących gospodarki o obiegu zamkniętym.

Mikro i małe przedsiębiorstwa nadal będą korzystały z usług platform startowych działających w makroregionie Polska Wschodnia. Dotacje pomogą im wprowadzić innowacyjne produkty w Polsce i na zagraniczne rynki. Powinny one charakteryzować się minimalną nowością na poziomie krajowym. Największe szanse na dofinansowanie będą miały wyroby wyróżniające się nietuzinkowymi rozwiązaniami w skali regionu Europy Środkowo-Wschodniej. Każdy początkujący przedsiębiorca będzie mógł powalczyć o dofinansowanie w wysokości nawet 1 mln zł. Z szacunków MFiPR wynika, że do 2029 r. unijne wsparcie trafi do 732 nowo powstałych start-upów.

Ostatnie konkursy dotacyjne

Jeszcze w tym roku PARP i NCBR będą prowadziły ostatnie nabory dotacyjne w ramach kończącej się perspektywy finansowej. Obie instytucje już ogłosiły harmonogramy konkursów.

W dalszym ciągu przedsiębiorcy mogą ubiegać się o dofinansowanie z poddziałania 2.3.6 programu Inteligentny Rozwój („Granty na Eurogranty”). Nabór zakończy się 11 sierpnia. Ostatnio przedstawiciele agencji zwiększyli budżet konkursu z 5 mln zł do 50 mln zł. Z tej kwoty 20 mln zł popłynie do MŚP z Mazowsza, natomiast 30 mln zł do przedsiębiorstw z pozostałych województw. Każda firma ma szansę na dofinansowanie w wysokości 280 tys. zł. Pomoże ono MŚP we właściwym przygotowaniu projektów do takich programów unijnych jak Kreatywna Europa, LIFE, Horyzont Europa i Single Market Programme. Dotacje sfinansują koszty usług doradczych związanych z opracowaniem projektu i studium wykonalności, a także z tłumaczeniem dokumentacji konkursowej. Granty pokryją też wynagrodzenia pracowników.

Pomimo pandemii firmy znad Wisły próbują swoich sił poza granicami Polski. Przedsiębiorcy planujący ekspansję będą mogli liczyć na dofinansowanie kosztów wprowadzenia swoich produktów lub usług na nowe rynki zagraniczne. Co ważne, dotacje są przeznaczone dla MŚP działających w jednym z pięciu województw: lubelskie, podkarpackie, podlaskie, świętokrzyskie lub warmińsko-mazurskie. Kolejna edycja konkursu z działania 1.2 programu Polska Wschodnia („Internacjonalizacja MŚP”) wystartuje na przełomie drugiego i trzeciego kwartału. Na razie w harmonogramie wspomnianego programu nie ma zaplanowanego budżetu naboru.

Przedsięwzięcia związane z ekspansją zagraniczną wspiera również ośrodek Enterprise Europe Network działający przy PARP. Organizuje on spotkania B2B z firmami i misje gospodarcze obejmujące udział w międzynarodowych targach. W tym roku dla polskich przedsiębiorców są przewidziane stoiska narodowe podczas takich wydarzeń jak Middle East Energy w Dubaju, Creative Industries Expo w Austin czy ExpoMed 2022 w Stambule.

W tym roku wciąż dostępne będą fundusze z Norweskiego Mechanizmu Finansowego. Granty w wysokości 10 mln EUR popłyną do firm, które prowadzą innowacyjne projekty związane z wodami morskimi i śródlądowymi. Wnioski o dofinansowanie będzie można składać od 1 lutego do 31 marca. Zgłaszane w konkursie projekty powinny przyczynić się do ograniczenia zanieczyszczeń wód i ich otoczenia.

Nadal są do zdobycia pieniądze na szkolenia. Dzięki grantom z programu Wiedza Edukacja Rozwój przedsiębiorcy będą mogli podnosić kwalifikacje pracowników. Wsparcie doradcze dostaną też właściciele firm rodzinnych planujący sukcesję. Sytuację tych przedsiębiorstw zdiagnozują eksperci z takich dziedzin jak finanse, prawo, psychologia i zarządzanie zdiagnozują. Wskażą oni szanse i zagrożenia związane z oddaniem biznesów w ręce potomków. Co ważne, dotacje są przeznaczone dla firm, które nie wykorzystały limitu pomocy de minimis.

Nowości

Jeszcze w marcu PARP uruchomi konkurs dla przedsiębiorców prowadzących projekty związane z robotyzacją. Stawką w naborze pod nazwą „Robogrant – proponowane warunki interwencji” będzie 1 mln zł. Na dofinansowanie mogą liczyć przedsiębiorstwa produkcyjne z branży przemysłowej.

Ciekawie zapowiada się również tegoroczna oferta dotacyjna NCBR. Warto zwrócić uwagę na wspólne przedsięwzięcie agencji i PKN Orlen. Dotacje są przeznaczone dla konsorcjów naukowo–przemysłowych realizujących innowacyjne projekty badawczo-rozwojowe. Dzięki nim zwiększy się skala wdrożeń przemysłowych i innowacyjnych w grupie energetycznej. Na te przedsięwzięcia obie instytucje przeznaczą po 100 mln zł. Nowy program grantowy NEON, czyli New ORLEN, sfinansuje rozwiązania dotyczące produkcji i wykorzystania biomasy, ograniczania dwutlenku węgla, gospodarki o obiegu zamkniętym i przemysłu 4.0. Jego pierwsza odsłona wystartuje pod koniec marca.

NCBR zaprosiło do współpracy także PKP Polskie Linie Kolejowe. Na realizację projektu pod nazwą „Badania i rozwój w infrastrukturze kolejowej (BRIK)” obie instytucje przeznaczą po 25 mln zł.

– Celem konkursu BRIK jest opracowanie, a następnie wdrożenie przez polską kolej nowych rozwiązań. Innowacje dotyczące m.in. zarządzania i utrzymania infrastruktury kolejowej, monitorowania jej oddziaływania na środowisko i bezpieczeństwa na torach przyczynią się do zwiększenia efektywności tego sektora. Skorzysta na tym każdy pasażer. Druga edycja konkursu to także stymulowanie rozwoju nowinek w tej branży oraz współpracy przedstawicieli nauki i przemysłu – mówi dr inż. Wojciech Kamieniecki, dyrektor NCBR.

W konkursie będą mogły startować konsorcja naukowo-przemysłowe składające się z dwóch do pięciu podmiotów, w tym z co najmniej jednej jednostki naukowej i jednego przedsiębiorstwa.

Niniejsza publikacja została opracowana przy wsparciu finansowym Unii Europejskiej. Wyłączną odpowiedzialność za jej treść ponosi Bonnier Business Polska i niekoniecznie odzwierciedla ona poglądy Unii Europejskiej.