Ustawa o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym

Trybunał Konstytucyjny, zwany dalej „Trybunałem”, jest organem władzy sądowniczej powołanym w celu wykonywania kompetencji określonych w Konstytucji i ustawach.

Siedzibą Trybunału jest m.st. Warszawa.

W skład Trybunału wchodzi piętnastu sędziów.

Odrębna ustawa określa:
1) sposób nawiązania, zakres i zasady ustania stosunku służbowego sędziego Trybunału;
2) prawa i obowiązki sędziego Trybunału;
3) sprawy immunitetu i nietykalności osobistej oraz zasady odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziego Trybunału;
4) prawa i obowiązki sędziego Trybunału w stanie spoczynku.

Organami Trybunału są:
1) Zgromadzenie Ogólne Sędziów Trybunału, zwane dalej „Zgromadzeniem Ogólnym”;
2) Prezes Trybunału.

1. Zgromadzenie Ogólne tworzą urzędujący sędziowie Trybunału, którzy złożyli ślubowanie wobec Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
2. Do kompetencji Zgromadzenia Ogólnego należy:
1) zatwierdzanie informacji, o której mowa w art. 13 informacja o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa Trybunału ust. 1;
2) przedstawianie kandydatów na stanowiska Prezesa i Wiceprezesa Trybunału;
3) wyrażanie zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej oraz pozbawienie wolności sędziego Trybunału, na zasadach określonych w odrębnych przepisach;
4) stwierdzanie wygaśnięcia mandatu sędziego Trybunału, na zasadach określonych w odrębnych przepisach;
5) przenoszenie w stan spoczynku sędziego Trybunału trwale niezdolnego do pełnienia obowiązków sędziego Trybunału, na zasadach określonych w odrębnych przepisach;
6) stwierdzanie utraty statusu sędziego Trybunału w stanie spoczynku, na zasadach określonych w odrębnych przepisach;
7) uchwalanie regulaminu Trybunału;
8) uchwalanie statutu Kancelarii Trybunału oraz statutu Biura Służby Prawnej Trybunału;
9) uchwalanie projektu dochodów i wydatków Trybunału;
10) uchwalanie Kodeksu Etycznego Sędziego Trybunału Konstytucyjnego;
11) wykonywanie innych czynności, przewidzianych dla Zgromadzenia Ogólnego w ustawach i regulaminie Trybunału.

1. Zgromadzenie Ogólne obraduje na posiedzeniach.
2. Posiedzenia Zgromadzenia Ogólnego, z wyjątkiem posiedzeń, o których mowa w art. 11 wyłanianie kandydatów na stanowisko Prezesa Trybunału, zwołuje Prezes Trybunału, który ustala porządek posiedzenia i przewodniczy obradom.
3. O terminie i porządku posiedzenia Zgromadzenia Ogólnego Prezes Trybunału zawiadamia sędziów Trybunału najpóźniej 7 dni przed dniem posiedzenia.
4. W szczególnie uzasadnionych przypadkach Prezes Trybunału może odstąpić od dochowania terminu, o którym mowa w ust. 3.

1. Zgromadzenie Ogólne podejmuje uchwały bezwzględną większością głosów, w obecności co najmniej 2/3 ogólnej liczby sędziów Trybunału, chyba że ustawa stanowi inaczej.
2. Podjęcie uchwały przez Zgromadzenie Ogólne wymaga obecności Prezesa Trybunału, z wyjątkiem uchwały, o której mowa w art. 11 wyłanianie kandydatów na stanowisko Prezesa Trybunału ust. 14.
3. Głosowanie jest jawne, o ile żaden z sędziów Trybunału nie zażąda wyłączenia jawności. Głosowanie z wyłączeniem jawności przeprowadza się w sprawach, o których mowa w art. 6 Zgromadzenie Ogólne ust. 2 pkt 2–6.

1. Prezes Trybunału corocznie zwołuje publiczne posiedzenie Zgromadzenia Ogólnego, podczas którego są omawiane istotne problemy wynikające z działalności i orzecznictwa Trybunału, przedstawione w informacji, o której mowa w art. 13 informacja o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa Trybunału ust. 1.
2. Prezes Trybunału zawiadamia o zwołaniu publicznego posiedzenia Zgromadzenia Ogólnego i zaprasza do udziału w nim w szczególności Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Marszałka Sejmu, Marszałka Senatu, przedstawicieli organów władzy publicznej, o których mowa w art. 13 informacja o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa Trybunału ust. 3, a także przewodniczących właściwych komisji sejmowych i senackich.

1. Prezesa Trybunału powołuje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej spośród kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne w trybie określonym w art. 11 wyłanianie kandydatów na stanowisko Prezesa Trybunału.
2. Kadencja Prezesa Trybunału trwa sześć lat.
3. Wygaśnięcie kadencji Prezesa Trybunału przed jej upływem następuje w przypadku:
1) zakończenia kadencji sędziego Trybunału powołanego na stanowisko Prezesa Trybunału albo
2) wygaśnięcia mandatu sędziego Trybunału, powołanego na stanowisko Prezesa Trybunału, przed upływem kadencji, na zasadach określonych w odrębnych przepisach, albo
3) zrzeczenia się stanowiska przez Prezesa Trybunału.
4. Ponowne powołanie na stanowisko Prezesa Trybunału jest niedopuszczalne.
5. Kadencja wiceprezesa Trybunału wygasa w przypadku powołania go na stanowiska Prezesa Trybunału. Do Wiceprezesa Trybunału przepisy ust. 1–4 stosuje się odpowiednio.

1. Zgromadzenie Ogólne przedstawia Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej kandydatów na stanowisko Prezesa Trybunału w terminie miesiąca od dnia, w którym powstał wakat.
2. Od dnia powstania wakatu do czasu powołania Prezesa Trybunału, pracami Trybunału kieruje sędzia Trybunału posiadający najdłuższy, liczony łącznie, staż pracy:
1) jako sędzia w Trybunale;
2) jako aplikant, asesor, sędzia w sądzie powszechnym;
3) w administracji państwowej szczebla centralnego.
3. Sędzia Trybunału, o którym mowa w ust. 2, zwołuje posiedzenie Zgromadzenia Ogólnego w sprawie przedstawienia kandydatów na stanowisko Prezesa Trybunału oraz zawiadamia pozostałych sędziów Trybunału o jego terminie i porządku najpóźniej 7 dni przed dniem posiedzenia.
4. Obradom Zgromadzenia Ogólnego, o którym mowa w ust. 3, przewodniczy najmłodszy stażem sędzia Trybunału.
5. W posiedzeniu Zgromadzenia Ogólnego w sprawie przedstawienia kandydatów na stanowisko Prezesa Trybunału uczestniczą sędziowie Trybunału, którzy do dnia posiedzenia złożyli ślubowanie wobec Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
6. Kandydatów na stanowisko Prezesa Trybunału, Zgromadzenie Ogólne wyłania w drodze głosowania, według zasad określonych w ust. 7–14.
7. Każdy sędzia Trybunału, o którym mowa w ust. 5, może zgłosić swoją osobę do procedury wyłaniania kandydatów na stanowisko Prezesa Trybunału. Zgłoszenia przyjmuje sędzia Trybunału, o którym mowa w ust. 2, od dnia ogłoszenia terminu posiedzenia Zgromadzenia Ogólnego, o którym mowa w ust. 3, do momentu otwarcia tego posiedzenia.
8. Imiona i nazwiska sędziów Trybunału zgłoszonych zgodnie z ust. 7 umieszcza się na karcie do głosowania w kolejności alfabetycznej. Nad zgłoszonymi kandydaturami głosuje się łącznie. Głos jest ważny, gdy znak „x” lub „+” (dwie przecinające się linie) postawiono w wyznaczonym polu na karcie do głosowania przy nazwisku jednego sędziego Trybunału.
9. Wzór karty, o której mowa w ust. 8, określa regulamin Trybunału.
10. Jako kandydatów na stanowisko Prezesa Trybunału, Zgromadzenie Ogólne przedstawia wszystkich sędziów Trybunału, którzy w głosowaniu, o którym mowa w ust. 8, otrzymali co najmniej 5 głosów.
11. W przypadku, gdy wymaganą liczbę głosów, o której mowa w ust. 10, uzyskał tylko jeden sędzia Trybunału, Zgromadzenie Ogólne przedstawia jako drugiego kandydata na stanowisko Prezesa Trybunału tego sędziego Trybunału, który zdobył najwyższe poparcie wśród sędziów Trybunału, którzy nie uzyskali wymaganej liczby co najmniej 5 głosów.
12. Jeżeli w przypadku określonym w ust. 11, najwyższe poparcie wśród sędziów Trybunału, którzy nie uzyskali liczby głosów wymaganej w ust. 10, otrzymał więcej niż jeden sędzia Trybunału, Zgromadzenie Ogólne, łącznie z sędzią Trybunału, który uzyskał co najmniej 5 głosów, przedstawia jako kandydatów na stanowisko Prezesa Trybunału wszystkich sędziów Trybunału, którzy zdobyli tę samą, najwyższą liczbę głosów.
13. W przypadku, gdy w trybie określonym w ust. 7–12 nie doszło do wyłonienia co najmniej dwóch sędziów Trybunału, głosowanie powtarza się. Jeśli w powtórzonym głosowaniu ponownie nie doszło do wyłonienia co najmniej dwóch sędziów Trybunału, procedurę przedstawiania Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej kandydatów na stanowisko Prezesa Trybunału rozpoczyna się od początku.
14. Po przeprowadzeniu głosowania i ustaleniu wynikającej z niego liczby oraz osób kandydatów, Zgromadzenie Ogólne przyjmuje uchwałę w sprawie przedstawienia wyłonionych sędziów Trybunału jako kandydatów na stanowisko Prezesa Trybunału, którą przekazuje się niezwłocznie Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej.
15. Do Wiceprezesa Trybunału przepisy ust. 1–14 stosuje się odpowiednio.

1. Prezes Trybunału:
1) kieruje pracami Trybunału;
2) reprezentuje Trybunał na zewnątrz;
3) wykonuje inne czynności określone w ustawach i regulaminie Trybunału.
2. Prezes Trybunału w drodze pisemnego upoważnienia określa, w jakim zakresie w sprawach, o których mowa w ust. 1, zastępuje go Wiceprezes Trybunału.
3. W szczególnych sytuacjach Prezes Trybunału może upoważnić innego sędziego Trybunału do wykonywania niektórych kompetencji określonych w ust. 1.
4. W przypadku niemożności upoważnienia Wiceprezesa lub innego sędziego Trybunału do wykonywania niektórych kompetencji określonych w ust. 1, Prezesa Trybunału zastępuje sędzia Trybunału, o którym mowa w art. 11 wyłanianie kandydatów na stanowisko Prezesa Trybunału ust. 2.

1. Prezes Trybunału przedkłada corocznie Sejmowi oraz Senatowi informację o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa Trybunału.
2. Nad informacją, o której mowa w ust. 1, w Sejmie i Senacie nie przeprowadza się głosowania.
3. Informację, o której mowa w ust. 1, Prezes Trybunału przekazuje Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesowi Rady Ministrów, Pierwszemu Prezesowi Sądu Najwyższego, Prezesowi Naczelnego Sądu Administracyjnego, Przewodniczącemu Krajowej Rady Sądownictwa, Prokuratorowi Generalnemu-Ministrowi Sprawiedliwości, Rzecznikowi Praw Obywatelskich, Rzecznikowi Praw Dziecka, Prezesowi Najwyższej Izby Kontroli, Przewodniczącemu Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji oraz Prezesowi Narodowego Banku Polskiego.

1. Projekt dochodów i wydatków Trybunału, o którym mowa w art. 6 Zgromadzenie Ogólne ust. 2 pkt 9, minister właściwy do spraw finansów publicznych włącza do projektu budżetu państwa.
2. W zakresie wykonywania budżetu Trybunału Prezesowi Trybunału przysługują uprawnienia ministra właściwego do spraw finansów publicznych.

1. Regulamin Trybunału określa:
1) zasady wewnętrznej organizacji pracy Zgromadzenia Ogólnego;
2) zasady wewnętrznej organizacji pracy Prezesa Trybunału;
3) wymogi dotyczące pieczęci Trybunału;
4) wymogi dotyczące stroju sędziów Trybunału;
5) wzór karty do głosowania w ramach procedury wyłaniania kandydatów Zgromadzenia Ogólnego na Prezesa albo Wiceprezesa Trybunału;
6) wewnętrzny tok postępowania z pismami i aktami spraw;
7) wewnętrzne zasady przeprowadzenia narady;
8) wewnętrzne zasady przygotowania i przebiegu rozpraw albo posiedzeń niejawnych;
9) zasady sporządzania uzasadnień orzeczeń;
10) inne sprawy, do których odsyła ustawa.
2. Prezes Trybunału zarządza ogłoszenie regulaminu Trybunału w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.

1. Jednostkami organizacyjnymi działającymi w Trybunale są:
1) Kancelaria Trybunału;
2) Biuro Służby Prawnej Trybunału.
2. Jednostki organizacyjne, o których mowa w ust. 1, podlegają Prezesowi Trybunału.

Czynności w sprawach z zakresu prawa pracy wobec pracowników jednostek organizacyjnych, o których mowa w art. 16 jednostki organizacyjne Trybunału ust. 1, dokonuje Prezes Trybunału lub upoważniona przez niego osoba.

1. Kancelaria Trybunału zapewnia organizacyjne i administracyjne warunki pracy Trybunału.
2. W skład Kancelarii Trybunału wchodzą:
1) Dyrektor Kancelarii Trybunału;
2) Wydział Administracji;
3) Wydział Straży Trybunalskiej.
3. Szczegółowy zakres zadań i strukturę Kancelarii Trybunału określa statut Kancelarii Trybunału.

1. Kancelarią Trybunału kieruje Dyrektor Kancelarii Trybunału, którego powołuje i odwołuje Prezes Trybunału po zasięgnięciu opinii Zgromadzenia Ogólnego.
2. Dyrektor Kancelarii Trybunału jest przełożonym pracowników Kancelarii Trybunału, zapewnia jej prawidłowe funkcjonowanie i w razie potrzeby zgłasza Prezesowi Trybunału wnioski w sprawie jej organizacji.
3. Dyrektor Kancelarii Trybunału przygotowuje oraz przedstawia Prezesowi Trybunału projekt dochodów i wydatków Trybunału, i jest odpowiedzialny za wykonywanie budżetu Trybunału.
4. Dyrektor Kancelarii Trybunału odpowiada za gospodarowanie majątkiem pozostającym w zarządzie Trybunału.
5. Szczegółowy zakres zadań Dyrektora Kancelarii Trybunału oraz sposób ich wykonywania określa statut Kancelarii Trybunału.

1. Pracownicy Kancelarii Trybunału zatrudnieni na stanowiskach administracyjnych stanowią Wydział Administracji.
2. Prezes Trybunału, po zasięgnięciu opinii Dyrektora Kancelarii Trybunału, określi, w drodze zarządzenia:
1) liczbę i wykaz stanowisk, na których zatrudnieni są pracownicy, o których mowa w ust. 1;
2) wymagania kwalifikacyjne związane z zajmowaniem stanowisk, o których mowa w ust. 1;
3) szczegółowy zakres zadań na stanowiskach, o których mowa w ust. 1, oraz sposób i warunki ich wykonywania.

1. Pracownicy Kancelarii Trybunału zatrudnieni na stanowiskach związanych z ochroną Trybunału, stanowią Wydział Straży Trybunalskiej.
2. Prezes Trybunału, po zasięgnięciu opinii Dyrektora Kancelarii Trybunału, określi, w drodze zarządzenia:
1) liczbę i wykaz stanowisk, na których zatrudnieni są pracownicy, o których mowa w ust. 1;
2) wymagania kwalifikacyjne związane z zajmowaniem stanowisk, o których mowa w ust. 1;
3) wzór umundurowania;
4) szczegółowy zakres zadań na stanowiskach, o których mowa w ust. 1, oraz sposób i warunki ich wykonywania.

1. Prezes Trybunału w drodze zarządzenia określi regulamin wynagradzania pracowników Kancelarii Trybunału, w którym ustali zasady wynagradzania:
1) Dyrektora Kancelarii Trybunału;
2) pracowników Wydziału Administracji;
3) pracowników Wydziału Straży Trybunalskiej.
2. Wynagrodzenie Dyrektora Kancelarii Trybunału nie może przekroczyć wynagrodzenia zasadniczego przewidzianego dla dyrektora sądu apelacyjnego określonego w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie art. 32c wynagrodzenie dyrektora sądu i jego zastępcy § 3 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 52, 55, 60, 125, 1469 i 1495).

W zakresie nieuregulowanym w ustawie do pracowników Kancelarii Trybunału stosuje się przepisy ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1915 oraz z 2019 r. poz. 1043 i 1820).

1. Biuro Służby Prawnej Trybunału zapewnia obsługę merytoryczną bezpośrednio związaną z działalnością orzeczniczą Trybunału i pomocą w tym zakresie w pracy sędziów Trybunału.
2. W skład Biura Służby Prawnej Trybunału wchodzą:
1) Dyrektor Biura Służby Prawnej Trybunału;
2) asystenci sędziów Trybunału;
3) Wydział do Spraw Wstępnej Weryfikacji Pism Inicjujących Postępowanie przed Trybunałem, zwany dalej „Wydziałem Weryfikacyjnym”;
4) Wydział Studiów nad Orzecznictwem i Analiz Prawnych, zwany dalej „Wydziałem Studiów”.
3. Szczegółowy zakres zadań i strukturę Biura Służby Prawnej Trybunału określa statut Biura Służby Prawnej Trybunału.

1. Biurem Służby Prawnej Trybunału kieruje Dyrektor Biura Służby Prawnej Trybunału, którego powołuje i odwołuje Prezes Trybunału po zasięgnięciu opinii Zgromadzenia Ogólnego.
2. Zadania Dyrektora Biura Służby Prawnej Trybunału oraz sposób ich wykonywania w zakresie nieuregulowanym ustawą określa Statut Biura Służby Prawnej Trybunału.

1. Asystent sędziego Trybunału wykonuje czynności zmierzające do przygotowania spraw do rozpoznania przez Trybunał oraz czynności z zakresu działalności administracyjnej Trybunału.
2. Na stanowisku asystenta sędziego Trybunału może być zatrudniony ten, kto:
1) jest obywatelem Rzeczypospolitej Polskiej i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich;
2) jest nieskazitelnego charakteru;
3) ukończył wyższe studia prawnicze w Polsce i uzyskał tytuł magistra lub zagraniczne studia prawnicze uznane w Polsce za równorzędne.
3. Nabór na stanowisko asystenta sędziego Trybunału następuje w drodze konkursu, który ma na celu wyłonienie osoby o kwalifikacjach niezbędnych do wykonywania obowiązków asystenta sędziego Trybunału.
4. Konkurs, o którym mowa w ust. 3, organizuje Prezes Trybunału.
5. Zasady i tryb przeprowadzenia konkursu, o którym mowa w ust. 3, określa Prezes Trybunału w drodze zarządzenia po zasięgnięciu opinii Dyrektora Biura Służby Prawnej Trybunału.
6. Prezes Trybunału informuje o konkursie, o którym mowa w ust. 3, w Biuletynie Informacji Publicznej Trybunału.
7. Prezes Trybunału, po zasięgnięciu opinii Dyrektora Służby Prawnej Trybunału, określi, w drodze zarządzenia:
1) liczbę asystentów sędziów Trybunału;
2) dodatkowe wymagania kwalifikacyjne związane z zajmowaniem stanowisk, o których mowa w ust. 1;
3) szczegółowy zakres zadań asystentów sędziów Trybunału oraz sposób i warunki ich wykonywania.

1. Wydział Weryfikacyjny zapewnia obsługę sędziów Trybunału w zakresie wykonywania zadań określonych w oddziale 3 w rozdziale 7 w dziale II.
2. Szczegółowy zakres zadań i strukturę Wydziału Weryfikacyjnego określa statut Biura Służby Prawnej Trybunału.

1. Na stanowisku pracownika Wydziału Weryfikacyjnego może być zatrudniony ten, kto:
1) jest obywatelem Rzeczypospolitej Polskiej i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich;
2) jest nieskazitelnego charakteru;
3) ukończył wyższe studia prawnicze w Polsce i uzyskał tytuł magistra lub zagraniczne studia prawnicze uznane w Polsce za równorzędne.
2. Prezes Trybunału, po zasięgnięciu opinii Dyrektora Służby Prawnej Trybunału, określi, w drodze zarządzenia:
1) liczbę i wykaz stanowisk, na których zatrudnieni są pracownicy, o których mowa w ust. 1;
2) dodatkowe wymagania kwalifikacyjne związane z zajmowaniem stanowisk, o których mowa w ust. 1;
3) szczegółowy zakres zadań na stanowiskach, o których mowa w ust. 1, oraz sposób i warunki ich wykonywania.

1. Wydział Studiów zapewnia wsparcie procesu orzekania w Trybunale konsultacją naukową oraz wykonuje zadania związane z pieczą nad zgodnością z prawem, spójnością i jednolitością orzecznictwa Trybunału.
2. Szczegółowy zakres zadań i strukturę Wydziału Studiów określa statut Biura Służby Prawnej Trybunału.

1. Na stanowisku pracownika Wydziału Studiów może być zatrudniony ten, kto:
1) jest obywatelem Rzeczypospolitej Polskiej i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich;
2) jest nieskazitelnego charakteru;
3) ukończył wyższe studia prawnicze w Polsce i uzyskał tytuł magistra lub zagraniczne studia prawnicze uznane w Polsce za równorzędne oraz posiada co najmniej stopień naukowy doktora prawa.
2. Prezes Trybunału, po zasięgnięciu opinii Dyrektora Służby Prawnej Trybunału, określi, w drodze zarządzenia:
1) liczbę i wykaz stanowisk, na których zatrudnieni są pracownicy, o których mowa w ust. 1;
2) dodatkowe wymagania kwalifikacyjne związane z zajmowaniem stanowisk, o których mowa w ust. 1;
3) szczegółowy zakres zadań na stanowiskach, o których mowa w ust. 1, oraz sposób i warunki ich wykonywania.

1. Prezes Trybunału w drodze zarządzenia określi regulamin wynagradzania pracowników Biura Służby Prawnej Trybunału, w którym ustali zasady wynagradzania:
1) Dyrektora Biura Służby Prawnej Trybunału;
2) asystentów sędziów Trybunału;
3) pracowników Wydziału Weryfikacyjnego;
4) pracowników Wydziału Studiów.
2. Wynagrodzenie Dyrektora Biura Służby Prawnej Trybunału nie może przekroczyć wynagrodzenia zasadniczego przewidzianego dla dyrektora sądu apelacyjnego określonego w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie art. 32c § 3 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych.

W zakresie nieuregulowanym w ustawie do pracowników Biura Służby Prawnej Trybunału stosuje się przepisy ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o pracownikach sądów i prokuratury (Dz. U. z 2018 r. poz. 577).