AKT ARCHIWALNY - Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 30 maja 2000 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogowe obiekty inżynierskie i ich usytuowanie

Konstrukcje stalowe powinny być zabezpieczone poprzez ochronę:
1) konstrukcyjną,
2) materiałowo-strukturalną,
3) powierzchniową.

1. W ramach ochrony, o której mowa w § 175 pkt 1, konstrukcje obiektów mostowych oraz ich elementy:
1) nie powinny mieć w szczególności:
a) miejsc trudno dostępnych, nieprzewiewnych - uniemożliwiających wykonanie powłok ochronnych oraz narażonych na zbieranie się kurzu, pyłów, wody lub skroplin pary wodnej,
b) rozczłonowanych elementów o gęstym skratowaniu i małych przekrojach - utrudniających wykonanie powłok ochronnych i ich renowację,
c) stref kontaktu z materiałami porowatymi i higroskopijnymi,
d) miejsc (punktów) o nadmiernej koncentracji naprężeń, zwłaszcza lokalnych,
2) powinny być przewidziane w szczególności:
a) z elementów o dużych gładkich powierzchniach, z żebrami usztywniającymi umieszczonymi od strony wewnętrznej, chyba że względy konstrukcyjne wymagają inaczej,
b) z elementów bez progów zatrzymujących wodę i zanieczyszczenia,
c) z elementów zamkniętych hermetycznie lub zapewniających odprowadzenie skroplin pary wodnej bądź otwartych, o mało rozwiniętej powierzchni i wyokrąglonych narożach i krawędziach,
d) z elementów bez karbów lub z rozwiązaniami łagodzącymi ich skutki,
3) powinny mieć w szczególności:
a) szczelne połączenia stykowe,
b) naddatki przekrojów na korozję w stalach trudno rdzewiejących, jeśli nie jest przewidywana powłoka ochronna, przy czym naddatki grubości przewidziane dla każdej strony elementu narażonej na wpływy atmosferyczne nie mogą być:
- większe niż 1,5 mm - w atmosferze przemysłowej lub w przypadku oddziaływania chlorków,
- większe niż 1 mm - w atmosferze miejskiej i wiejskiej,
c) zapewnione odległości od powierzchni wód i gruntu, zgodnie z wymaganiami określonymi w § 33 ust. 1 pkt 3,
4) powinny zapewnić w szczególności:
a) odpływ zbierających się wód opadowych lub skroplin pary wodnej,
b) dostęp do wewnętrznych przestrzeni elementów zamkniętych - jeśli ich wymiary pozwolą na poruszanie się obsługi,
c) ochronę przed gnieżdżeniem się ptactwa.
2. Szczelne połączenia stykowe, o których mowa w ust. 1 pkt 3 lit. a), powinny być zapewnione w szczególności poprzez:
1) zagęszczenie nitów lub śrub,
2) umieszczenie śrub trzpieniami od spodu łączonych elementów lub wyjątkowo trzpieniami od góry z zastosowaniem nakrętek kołpakowych - w przypadkach specjalnych zaleceń Urzędu Dozoru Technicznego bądź trudności konstrukcyjnych,
3) uszczelnienie szczelin między elementami,
4) wykonanie ciągłych spoin łączących elementy na całym obwodzie przylegania,
5) zastosowanie spoin pachwinowych dwustronnych i spoin brzeżnych całkowicie przetopionych.
3. Eliminowanie karbów, o których mowa w ust. 1 pkt 2 lit. d), powinno być zapewnione w szczególności poprzez:
1) zaniechanie złączy nakładkowych,
2) zastosowanie pasów dźwigarów z jednolitych blach, z łagodnymi zmianami przekrojów zgodnymi z Polską Normą,
3) zaniechanie spawanych połączeń usztywnień środników z pasami rozciąganymi,
4) zastosowanie łagodnej zmiany przekroju w kształcie zaokrągleń - przy prostopadłych połączeniach elementów.
4. Odpływ wody, o którym mowa w ust. 1 pkt 4 lit. a), powinien być zapewniony, z zachowaniem odpowiednio wymagań określonych w § 138, w szczególności:
1) z przekrojów otwartych od góry - za pomocą otworów o średnicy nie mniejszej niż 50 mm zaopatrzonych w rurki odpływowe, przewidzianych w półkach dźwigarów w odstępach nie większych niż 3 m oraz w najniższych punktach,
2) z dolnych pasów dźwigarów za pomocą otworów:
a) w usztywnieniach środnika na styku z pasem - o szerokości nie mniejszej niż 50 mm i o wysokości nie mniejszej niż 30 mm,
b) w miejscach przewidywanych zastoisk wody - o średnicy nie mniejszej niż 50 mm, zaopatrzonych w rurki odpływowe,
3) z przekrojów zamkniętych - za pomocą wycięć naroży w przeponach i otworów odpływowych określonych w pkt 2 lit. b) przewidzianych w najniższych punktach.
5. Rurki odpływowe, o których mowa w ust. 4 pkt 1, pkt 2 lit. b) i pkt 3, powinny być zakończone ukośnie i wystawać nie mniej niż 50 mm poza obrys elementu, w którym są osadzone.
6. Dźwigary kratownicowe, niezależnie od wymagań określonych w ust. 1, powinny mieć w szczególności:
1) w przypadku stosowania elementów o otwartych przekrojach:
a) pasy górne otwarte od dołu,
b) pasy dolne dwuczłonowe z przewiązkami,
2) w przypadku konstrukcji z jazdą dołem i chodnikami przewidzianymi na zewnątrz dźwigarów:
a) pomost rozdzielony na części - oddzielny pod jezdnię i chodniki,
b) otwory w pomoście zabezpieczone przed napływem wody opadowej obrzeżami o wysokości nie mniejszej niż 50 mm - dla przenikania elementów dźwigara z zachowaniem prześwitów 50 mm, gdy nie zachodzą okoliczności określone w pkt 2 lit. a).

W ramach ochrony, o której mowa w § 175 pkt 2, konstrukcje obiektów mostowych oraz ich elementy:
1) nie powinny zawierać w szczególności:
a) materiałów o bardzo zróżnicowanych potencjałach elektrochemicznych,
b) żużli i wtrąceń metalicznych będących wynikiem procesów spawalniczych,
2) powinny być przewidziane w szczególności:
a) z gatunków stali o podwyższonej odporności na korozję, tj. niskostopowych lub ze stali trudno rdzewiejącej użytej w przypadkach zaniechania powłok malarskich, o grubościach blach i profili określonych w Polskiej Normie, z tym że stal trudno rdzewiejąca nie powinna być zastosowana w pomieszczeniach zamkniętych, zagłębionych w wodzie lub gruncie oraz w środowisku o silnej agresywności atmosfery,
b) z elementów łączonych za pomocą spawania materiałami spawalniczymi dostosowanymi do łączonych gatunków stali.

1. W ramach ochrony, o której mowa w § 175 pkt 3, konstrukcje stalowe powinny być zabezpieczone przed oddziaływaniem środowiska niezależnie od ochrony, o której mowa w § 176 i 177.
2. Ochrona powierzchniowa może być zrealizowana w szczególności jako:
1) powłoki malarskie,
2) powłoki metalizacyjne, przewidziane na elementach wyposażenia z wyjątkiem elementów konstrukcyjnych, z zastrzeżeniem ust. 4,
3) powłoki metalizacyjno-malarskie,
wykonane na odpowiednio przygotowanym podłożu zgodnie z Polską Normą, o grubości i liczbie warstw pokrycia zależnych od przewidzianego materiału oraz w dostosowaniu do stopnia agresywności środowiska i okresu użytkowania obiektu.
3. W przypadku zastosowania stali trudno rdzewiejących:
1) można zaniechać powłok malarskich, jeśli spełnione są wymagania określone w § 33 ust. 1 pkt 3 i w § 176 ust. 1 pkt 3 lit. b),
2) powinny być zastosowane powłoki malarskie w przestrzeniach zamkniętych pozostających pod normalnym ciśnieniem atmosferycznym, jeśli względna wilgotność powietrza jest większa niż 60%.
4. Powłoki metalizacyjno-malarskie powinny być przewidziane również, bez względu na planowany okres trwałości, w szczególności na powierzchniach elementów urządzeń dylatacyjnych oraz elementów wyposażenia pozbawionych dostępu w celu renowacji powłok ochronnych.
5. Grubość powłok metalizacyjnych lub metalizacyjno-malarskich na elementach konstrukcyjnych określają Polskie Normy, z tym że grubość powłoki metalizacyjnej nie powinna być mniejsza niż 150 μm, przy zakładanej trwałości zabezpieczenia od 10 do 20 lat, oraz 200 μm, przy zakładanej trwałości zabezpieczenia powyżej 20 lat.

W konstrukcjach zespolonych stalowo-betonowych, niezależnie od odpowiedniej ochrony przewidzianej dla poszczególnych materiałów, powinno być zapewnione odprowadzenie skroplin pary wodnej wydostających się z betonu i osadzających się na pasach elementów stalowych.

W zależności od potrzeb, przeznaczenia i usytuowania obiekt inżynierski powinien być wyposażony w szczególności w:
1) łożyska,
2) zabezpieczenia przerw dylatacyjnych,
3) izolację wodoszczelną, w szczególności pomostów obiektów mostowych i powierzchni konstrukcji oporowych stykających się z gruntem,
4) nawierzchnię jezdni i chodników,
5) krawężniki oddzielające jezdnię od chodników lub torowiska bądź ograniczające jezdnie w obiektach bez chodników,
6) tory tramwajowe i słupy sieci trakcyjnej,
7) urządzenia odprowadzenia wód opadowych,
8) balustrady zabezpieczające pieszych i obsługę przed upadkiem z wysokości,
9) bariery przeciwdziałające wyjechaniu pojazdu poza jezdnię lub obiekt bądź zabezpieczające pojazdy przed najechaniem na obiekt lub przeszkody stałe znajdujące się w pobliżu jezdni,
10) osłony zabezpieczające przed porażeniem prądem sieci trakcyjnych,
11) urządzenia ochrony przed hałasem,
12) osłony przeciwolśnieniowe,
13) instalacje oświetleniowe,
14) urządzenia wentylacyjne,
15) urządzenia zabezpieczające dostęp do obiektu w celach utrzymaniowych,
16) urządzenia mechaniczne dla ruchomych elementów konstrukcji,
17) płyty przejściowe w strefie połączenia obiektu z nasypem drogowym,
18) elementy zabezpieczające podpory mostów przed działaniem kry, spławu i żeglugi oraz podpory wiaduktu przed najechaniem pojazdów i skutkami wykolejenia pojazdów szynowych,
19) tablice określające szlak żeglugowy zgodnie z odnośnymi przepisami,
20) sprzęt i środki gaśnicze,
21) specjalnie uformowane nisze podporowe na urządzenia umożliwiające podnoszenie ustroju nośnego,
22) zabezpieczenia przed dostępem:
a) ptactwa, nietoperzy,
b) osób postronnych do pomieszczeń technicznych, urządzeń technicznych oraz przestrzeni zamkniętych,
23) znaki pomiarowe.

Na obiektach inżynierskich nie powinny być:
1) zainstalowane reklamy i dekoracje, nie stanowiące elementu plastycznego obiektu lub wyposażenia,
2) umieszczone na chodnikach maszty latarń i słupów podtrzymujących sieć trakcyjną - z wyjątkiem linii balustrady i poza balustradą.

Nawierzchnie jezdni, chodników, schodów, pochylni oraz urządzeń, umożliwiających dostęp do elementów obiektu mostowego, powinny być wykonane z materiałów o właściwościach przeciwpoślizgowych.

Jeżeli przekrój poprzeczny na obiekcie mostowym nie stanowi kontynuacji elementów przekroju poprzecznego drogi, to elementy wyposażenia obiektu powinny być zabezpieczone za pomocą krawężników lub barier przed najechaniem przez pojazdy poruszające się po drodze.

1. Dopuszcza się wykonanie pomostów ażurowych w przęsłach mostów ruchomych i składanych, w celu zmniejszenia ciężaru pomostu i zmniejszenia oddziaływania parcia wiatru.
2. Pomosty, o których mowa w ust. 1, jeśli przewidywany jest na nich ruch pieszych lub przepęd zwierząt hodowlanych, powinny spełniać wymagania określone w § 307 ust. 4.

1. Pomieszczenia techniczne powinny być umieszczone:
1) w specjalnych komorach przewidzianych poza obiektem inżynierskim - dla urządzeń obcych,
2) w przyczółkach, jeśli konstrukcja i rozmiary przyczółka pozwolą na to - w szczególności na potrzeby obiektu.
2. Dopuszcza się wykorzystanie przestrzeni pod spocznikami i biegami schodów oraz pochylni w celu budowy pomieszczeń technicznych, jeśli nie stanowi to zagrożenia dla bezpieczeństwa ruchu pojazdów i ruchu pieszych.

Pomieszczenia techniczne i gospodarcze powinny spełniać wymagania określone w warunkach technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

1. Ustrój nośny lub poszczególne elementy konstrukcyjne obiektów mostowych powinny mieć zapewnione przekazanie sił w miejscach podparcia, zgodnie z przyjętym schematem statycznym konstrukcji.
2. Przekazywanie sił, o którym mowa w ust. 1, powinno nastąpić w szczególności poprzez bezpośrednie oparcie jednego elementu na drugim lub za pomocą elementów przekładkowych w postaci łożysk bądź przegubów konstrukcyjnych kształtowanych w konstrukcjach betonowych lub żelbetowych, spełniających wymagania Polskich Norm.
3. Dopuszcza się bezpośrednie oparcie belek na podporach w przypadku:
1) belek drewnianych leżajowych pojedynczych i złożonych, opartych na drewnianych oczepach bądź za pomocą siodełek lub siodełek z zastrzałami,
2) belek lub płyt żelbetowych o rozpiętości nie większej niż 10 m - jeśli długość podparcia spełnia wymagania Polskiej Normy, a elementy podpierające są zabezpieczone przed skutkami nadmiernej koncentracji sił na krawędzi elementu podpierającego, z zastrzeżeniem ust. 4,
3) walcowanych dźwigarów stalowych o rozpiętości nie większej niż 18 m - jeśli oparte są na oczepach drewnianych w mostach objazdowych o niewielkim natężeniu ruchu i obciążeniu nie przekraczającym najmniejszego ciężaru pojazdu dopuszczonego do ruchu na drogach publicznych.
4. Wymagania określone w ust. 3 pkt 2 nie odnoszą się do belek prefabrykowanych o rozpiętościach większych niż 10 m - jeśli połączone są poprzez obetonowanie i powiązanie odpowiednim zbrojeniem w szczególności z poprzecznicami podporowymi, oczepami podpór lub elementami konstrukcji.

1. Elementy przekładkowe, o których mowa w § 187 ust. 2, w zależności od rozwiązań konstrukcyjnych przęseł i ich sztywności poprzecznej bądź sztywności elementów w przekroju poprzecznym, powinny zapewnić podparcie:
1) punktowo-przechylne,
2) liniowo-przechylne.
2. Elementy przekładkowe powinny:
1) gwarantować:
a) stateczność obiektu,
b) stabilne warunki podparcia,
c) przenoszenie sił pionowych oraz poziomych - w przypadku ograniczenia swobody przesuwu w określonym kierunku,
d) poziome przesunięcia punktów podparcia przęseł w zależności od przyjętego kierunku swobody przesuwu, wywołane zmianami temperatury, skurczu i pełzania betonu oraz sprężeniem i obciążeniami,
e) obroty przekrojów podporowych,
f) możliwość korygowania poziomu podparcia w przypadkach przewidywanych osiadań podłoża lub występowania wpływów eksploatacji górniczej,
2) być odporne w zależności od rodzaju zastosowanego materiału na:
a) wpływy atmosferyczne, a w szczególności niskie i wysokie temperatury, ozon, promieniowanie ultrafioletowe,
b) środki chemiczne używane do walki z gołoledzią oraz smary i benzyny,
c) przyspieszone starzenie materiałów,
3) być zabezpieczone przed:
a) korozją - w szczególności poprzez zapewnienie odpływu wód opadowych z ław podłożyskowych i umieszczenie powyżej najwyższych poziomów wód w przypadku mostów,
b) zmianą położenia elementu lub poszczególnych jego części składowych,
c) zanieczyszczeniem powierzchni ślizgowych i tocznych,
4) mieć zapewniony dostęp w celu przeglądów, konserwacji i wymiany.
3. W przęsłach wolnopodpartych o rozpiętości
1) nie większej niż 6 m,
2) nie większej niż 10 m - pod warunkiem ograniczenia w osi podparcia w kierunku podłużnym długości styku do 60 mm,
3) nie większej niż 15 m - w tymczasowych obiektach mostowych z belek walcowanych opieranych na drewnianych oczepach, po spełnieniu wymagań pkt 2 odnośnie do długości styku,
dopuszcza się stosowanie płaskich łożysk stalowych jako elementów przekładkowych.

1. Podparcie punktowo-przechylne powinno być zastosowane w szczególności w obiektach:
1) zakrzywionych lub ukośnych w planie,
2) prostokątnych o dużym rozstawie łożysk lub małej sztywności ustrojów nośnych na zginanie w kierunku poprzecznym,
3) o trudnych do określenia kierunkach przemieszczeń i obrotów ustrojów nośnych,
4) o zróżnicowanych lub niepewnych warunkach posadowienia podpór.
2. Podparcie liniowo-przechylne dopuszcza się w szczególności w obiektach mostowych:
1) płytowych o prostokątnym zarysie w planie bądź lekko zakrzywionych,
2) belkowych o dużej sztywności na zginanie w kierunku poprzecznym bądź niewielkim odstępie łożysk w kierunku poprzecznym,
3) wspartych na podporach podatnych na zginanie w kierunku poprzecznym,
4) skośnych płytowych szerokich, określonych w § 190 ust. 3 pkt 2.

1. Podparcia, o których mowa w § 189, powinny umożliwić swobodę poziomych przemieszczeń w dowolnych lub określonych kierunkach bądź całkowicie je ograniczyć, w zależności od funkcji i rozmieszczenia w stosunku do głównej osi przemieszczeń obiektu.
2. Główne osie przemieszczeń, o których mowa w ust. 1, zależne od kształtu i wymiarów obiektu oraz rodzaju podpór, powinny przechodzić wzdłuż długości obiektu w szczególności:
1) przez środek szerokich przęseł prostokątnych, skośnych lub trapezowych,
2) pod jedną z krawędzi wąskiego obiektu lub skrajnym dźwigarem przęseł dwudźwigarowych,
3) po cięciwie łączącej wewnętrzne skrajne punkty podparcia obiektów zakrzywionych w planie,
4) przez rozwarte naroża skośnych płyt wąskich bądź o dużym skosie lub przez jedno z rozwartych naroży prostopadle do osi podparcia - w przypadku skośnych płyt szerokich.
3. Przez wymienione w ust. 2 skośne przęsło płytowe:
1) wąskie bądź o dużym skosie - rozumie się płytę, w której prosta prostopadła do osi podparcia wystawiona w rozwartym narożu nie przecina przeciwległej osi podparcia lub przecina ją w odległości nie większej niż 3 m od rozwartego naroża,
2) szerokie - rozumie się płytę, w której prosta prostopadła do osi podparcia, określona w pkt 1, przecina przeciwległą oś podparcia w odległości większej niż 3 m od rozwartego naroża.
4. Na głównych osiach przemieszczeń powinny być przewidziane, dostosowane do ich kierunków, łożyska stałe oraz łożyska jednokierunkowo-przesuwne, o liczebności zależnej od podatności podpór na siły poziome i liczby przęseł, z tym że miejsce umieszczenia łożysk stałych uwarunkowane jest możliwością zabezpieczenia przerw dylatacyjnych na końcach obiektu.
5. Łożyska przewidziane poza główną osią przemieszczeń powinny zapewnić:
1) identyczne warunki podparcia oraz swobodę przesuwów we wszystkich kierunkach, z wyjątkiem osi podparcia przechodzących przez łożyska stałe przęseł prostokątnych, skośnych i trapezowych, na których powinien być zapewniony tylko przesuw w kierunku zgodnym z kierunkiem osi podparcia, z zastrzeżeniem ust. 6 i 7,
2) w miarę możliwości obroty we wszystkich kierunkach, zależnie od zastosowanego podparcia.
6. Dopuszcza się przenoszenie sił poziomych działających w poprzek obiektu przez łożyska znajdujące się w sąsiedztwie głównej osi przemieszczeń - w przypadku dużej koncentracji poziomych sił na łożyskach przewidzianych na głównej osi przemieszczeń.
7. W obiektach ze sprężeniem poprzecznym łożyska znajdujące się poza główną osią przemieszczeń powinny zapewnić swobodę przemieszczeń w kierunkach zgodnych z kierunkiem sił sprężających.
8. Dopuszcza się:
1) wykorzystanie podatności podpór na siły poziome - do przenoszenia poziomych przemieszczeń punktów podparcia,
2) wykorzystanie luzów w elementach ograniczających przesunięcia łożysk w kierunku poprzecznym - do przenoszenia wydłużeń przęseł prostokątnych w tym kierunku, pod warunkiem że odległość między skrajnymi łożyskami na osi podparcia jest mniejsza niż 10 m i nie dotyczy to przęseł ze sprężeniem w kierunku poprzecznym,
3) stałe podparcie liniowo-przechylne dla szerokich skośnych przęseł płytowych - pod warunkiem że jego długość jest mniejsza niż 10 m, a przeciwległe mu podparcie liniowe zapewnia podłużne i poprzeczne przesunięcia płyty.

1. Łożyska stalowe styczne:
1) mogą być zastosowane do podparcia przęseł o długościach nie większych niż 12 m, a wyjątkowo nie większych niż 18 m, pod warunkiem zapewnienia współczynnika tarcia nie większego niż 0,1 między płytami łożyska, z zastrzeżeniem ust. 2,
2) powinny mieć co najmniej jedną z płyt o cylindrycznej powierzchni styku,
3) w miarę potrzeby mogą być wyposażone w elementy ograniczające przesuwy w określonych kierunkach i przenoszące siły poziome z przęsła na podpory.
2. Niedopuszczalne jest zastosowanie łożysk, o których mowa w ust. 1 pkt 1, do podparcia przęseł zawieszonych w ciągłych konstrukcjach przegubowych.

1. Łożyska stalowe wałkowe powinny mieć jeden wałek o średnicy nie mniejszej niż 120 mm i współczynnik tarcia potoczystego nie większy niż 0,03.
2. Wałki, o których mowa w ust. 1, powinny:
1) mieć w obszarze przekazywania nacisku:
a) gładką walcową powierzchnię bez rowków lub innych osłabień przekroju,
b) długość nie mniejszą niż średnica wałka,
2) być zaopatrzone w urządzenia zapewniające właściwy kierunek toczenia się, z tym że rowki dla prowadnic lub lin prowadzących powinny być przewidziane poza obszarem przekazywania nacisków, z zastrzeżeniem ust. 3.
3. Dopuszcza się zastosowanie wałków z rowkami dla prowadnic w obszarze przekazywania nacisków w łożyskach o obciążeniach nie większych niż 1000 kN, pod warunkiem że poszczególne odcinki wałka spełniają wymagania określone w ust. 2 pkt 1 lit. b).

1. Betonowe lub żelbetowe przeguby powinny być wykonane z betonu klasy nie mniejszej niż C25/30.
2. Beton przegubów betonowych powinien:
1) być poddany stałym naprężeniom dociskającym, wynoszącym nie mniej niż 25% i nie więcej niż 150% wytrzymałości gwarantowanej betonu przy uwzględnieniu pracy przegubu w dwu wzajemnie prostopadłych kierunkach,
2) przenosić siły poprzeczne nie większe niż 25% sił pionowych, występujących jednocześnie z siłami poziomymi (wypadkową sił z obu kierunków).
3. Beton przegubów żelbetowych, przy uwzględnieniu pracy w dwu wzajemnie prostopadłych kierunkach:
1) powinien brać udział w przenoszeniu naprężeń normalnych łącznie ze zbrojeniem przegubu,
2) nie powinien mieć naprężeń, analizowanych według metody naprężeń liniowych w I fazie i określonych w Polskiej Normie:
a) rozciągających - większych niż obliczeniowe, zapewniające 95% pewności niepojawienia się zarysowania,
b) ściskających - większych od wytrzymałości obliczeniowej na ściskanie,
c) ścinających - większych od wytrzymałości obliczeniowej na ścinanie, przy jednoczesnym wymaganiu, aby wypadkowa sił poziomych nie była większa niż 25% najmniejszej pionowej siły ściskającej, występującej w przegubie łącznie z wypadkową sił poziomych.

1. Łożyska elastomerowe powinny:
1) być wzmocnione stalowymi wkładkami, z zachowaniem wymagań Polskiej Normy,
2) zapewniać poziome przemieszczenia i obroty elementów podpieranych, przy dopuszczalnym kącie odkształcenia postaciowego tg Φ = 0,7 dobranych grubości warstw elastomeru, z zastrzeżeniem § 196 ust. 2,
3) mieć powierzchnię gwarantującą przy obciążeniu osiowym naprężenia dociskowe:
a) dla powierzchni łożysk nie większych niż 1200 cm² - nie mniejsze niż 3 MPa,
b) dla powierzchni łożysk większych niż 1200 cm² - nie mniejsze niż 5 MPa.
2. Przy naciskach mniejszych, niż określono w ust. 1 pkt 3, łożyska powinny być wyposażone w elementy kotwiące, przy czym pod łożyskami nie dopuszcza się naprężeń rozciągających od obciążeń przekazanych przez łożysko na podporę.

1. Łożyska, o których mowa w § 194, powinny być umieszczone:
1) krótszym wymiarem w miarę możliwości równolegle do płaszczyzny największych obrotów przekrojów podporowych,
2) w jednym rzędzie na podporze, poprzecznie do głównej osi przemieszczeń, z możliwością skupienia kilku obok siebie, pod warunkiem że wykazują identyczne właściwości, z zastrzeżeniem ust. 2,
3) w płaszczyźnie poziomej, z zastosowaniem ewentualnych podlewek lub podkładek wyrównawczych, - w przypadku podparcia pochyłych płaszczyzn, przy czym części odkształcalne łożysk nie mogą być obetonowane.
2. Dopuszcza się umieszczenie na jednej podporze dwóch łożysk usytuowanych w jednej linii wzdłuż długości obiektu, jeśli odległość między nimi jest nie mniejsza niż 2 m.

1. Dopuszcza się ustawienie przęseł obiektów wyłącznie na łożyskach elastomerowych, bez zastosowania łożysk stałych.
2. W przypadku gdy odkształcalność łożysk nie spełnia wymagań, o których mowa w § 194 ust. 1 pkt 2, łożyska powinny być zaopatrzone w urządzenia ślizgowe, zapewniające przemieszczenia w określonych kierunkach, regulowanych odpowiednimi prowadnicami.

1. Łożyska czaszowe i garnkowe, z zastrzeżeniem ust. 2, powinny:
1) być zastosowane do przenoszenia nacisków nie mniejszych niż 2000 kN,
2) przekazywać obciążenia pionowe całą powierzchnią, z jednoczesnym zagwarantowaniem wielokierunkowych obrotów konstrukcji w punktach podparcia,
3) być wyposażone w oddzielne powierzchnie do przenoszenia przemieszczeń liniowych i kątowych,
4) przekazywać siły poziome z pominięciem powierzchni przenoszących naciski pionowe,
5) zapewnić małe opory tarcia przy przemieszczeniach liniowych i kątowych poprzez zastosowanie w szczególności odpowiednio:
a) wkładek z politetrafluoroetylenu (PTFE) o współczynniku tarcia nie większym niż 0,03 - przy naprężeniach dociskających nie mniejszych niż 30 MPa,
b) blach ślizgowych z wysokostopowych stali austenitycznych o chropowatości powierzchni spełniającej wymagania Polskich Norm,
c) chromowanych zakrzywionych powierzchni ślizgowych o chropowatości powierzchni spełniającej wymagania Polskich Norm.
2. Łożyska, o których mowa w ust. 1, nie powinny przenosić:
1) obrotów większych niż 0,01 rad,
2) sił poziomych większych niż 10% wielkości nacisków pionowych.

Wkładki z politetrafluoroetylenu powinny być osadzone częścią swej grubości w zagłębieniach stalowych elementów i powinny być wyposażone w kieszenie smarownicze, wypełnione smarem spełniającym wymagania Polskiej Normy.

1. Łożyska czaszowe przewidziane do przenoszenia sił poziomych powinny być wyposażone w odpowiednie urządzenia ograniczające przesuw, uformowane między górną i dolną płytą łożyska z pominięciem czaszy, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. Urządzenia ograniczające przesuw, o których mowa w ust. 1, powinny być tak skonstruowane, aby nie ograniczały obrotów łożyska i nie powodowały jego zaklinowania.

1. Łożyska garnkowe powinny w szczególności:
1) mieć część garnkową łożyska z poduszką elastomerową:
a) w łożyskach przesuwnych - w dolnej lub górnej ich części,
b) w łożyskach stałych - w górnej ich części,
2) być wyposażone w:
a) element dociskający poduszkę elastomerową na jej styku z przykrywą garnka i zabezpieczający ją przed wyciśnięciem, z zastrzeżeniem ust. 3,
b) dodatkowe płyty ślizgowe na pokrywie garnka, z odpowiednimi prowadnicami w przypadku ukierunkowania przesuwu, z zastrzeżeniem ust. 2,
c) uszczelnienia zapobiegające przenikaniu wilgoci do garnka.
2. Prowadnice płyt ślizgowych, o których mowa w ust. 1 pkt 2 lit. b), powinny przenieść na pokrywę garnka siły poziome działające na łożysko; siły te powinny być przekazane na ścianki garnka poprzez bezpośredni docisk, bez oddziaływania na poduszkę elastomerową.
3. Osadzenie pokrywy w garnku nie powinno ograniczać obrotów łożyska i nie powinno powodować jego zaklinowania.

Poszczególne elementy łożysk stalowych powinny być zabezpieczone odpowiednio przed korozją, w szczególności za pomocą:
1) powłok metalizacyjnych lub powłok specjalnie utwardzonych na powierzchniach kontaktowych łożysk,
2) materiałów nierdzewnych przewidzianych na powierzchnie kontaktowe,
3) zabezpieczeń antykorozyjnych identycznych, jakie przewidziano dla konstrukcji stalowej przylegającej do łożyska,
4) smarów o właściwościach antykorozyjnych na powierzchniach kontaktowych.

Łożyska, w zależności od rodzaju i wielkości, powinny mieć w szczególności:
1) elementy zabezpieczające powierzchnie ślizgowe i toczne przed zanieczyszczeniem,
2) wskaźniki przesuwu łożyska - przy przemieszczeniach poszczególnych części łożysk większych niż 20 mm,
3) elementy stabilizujące wzajemne położenie części łożyska w czasie transportu i montażu,
4) uchwyty - usuwane po zmontowaniu łożyska.

1. Łożyska, na które działają siły rozciągające stale lub chwilowo, powinny być wyposażone w urządzenia kotwiące i zabezpieczające pracę łożyska.
2. Dopuszcza się zastosowanie sprężenia w łożyskach betonowych i żelbetowych w przypadku działania małych sił ściskających lub występowania naprężeń rozciągających w betonie przegubu nie spełniających wymagań określonych w § 193 ust. 3 pkt 2 lit. a).

1. Dopuszcza się umieszczenie łożysk na warstwie podlewki z zaprawy niskoskurczowej o grubości (2¸3) cm i tymczasowe podparcie za pomocą klinów stalowych, które powinny być usunięte po osiągnięciu przez podlewkę wymaganej wytrzymałości. Wytrzymałość podlewki powinna być nie mniejsza niż wartość docisku określona na podstawie Polskiej Normy przy działaniu obciążeń miejscowych, lecz nie mniejsza niż 30 MPa.
2. Grubsze warstwy wyrównawcze, niż określono w ust. 1, powinny być przewidziane z betonu odpowiednio zbrojonego.

Łożyska stałe powinny być umieszczone w szczególności:
1) w środkowej części obiektu w ustrojach ciągłych - gdy zachodzi potrzeba ograniczenia rozwarcia przerw dylatacyjnych,
2) na podporach o niezbędnej sztywności - w celu zapewnienia stabilnych punktów podparcia,
3) na podporach usytuowanych pod niżej umieszczonym końcem przęsła - w obiektach o dużym pochyleniu podłużnym.

1. Łożyska obiektów mostowych na terenach górniczych powinny zagwarantować swobodę przesunięć i obrotów przęseł względem podpór zarówno w płaszczyźnie poziomej, jak i pionowej obiektu, przy czym poziome przemieszczenia przęseł względem podpór muszą uwzględniać przesunięcia i obroty podpór i przęseł.
2. Swoboda obrotów i przesunięć, o której mowa w ust. 1, powinna być dostosowana do konstrukcji obiektu i charakteru eksploatacji górniczej:
1) dla obiektu krzyżującego się z przeszkodą pod kątem prostym i w przypadku długiego frontu eksploatacji górniczej prostopadłego do osi podłużnej obiektu - powinny być zapewnione przesunięcia podłużne przęsła względem jednej z podpór,
2) dla obiektu w skosie lub w przypadku gdy linia frontu eksploatacji górniczej przebiega skośnie w stosunku do osi lub linii podpór - powinny być zapewnione obroty przęsła w płaszczyźnie poziomej, z zastrzeżeniem ust. 3, oraz swoboda przesunięć na obu podporach poprzez zastosowanie:
a) jednego łożyska nieprzesuwnego uzupełnionego łożyskiem przesuwnym działającym w kierunku zgodnym z główną osią przemieszczeń obiektu,
b) łożysk przesuwnych we wszystkich kierunkach lub w dwu wzajemnie prostopadłych - dla łożysk poza główną osią przemieszczeń.
3. Łożyska, o których mowa w ust. 2 pkt 2, powinny zapewnić możliwość obrotu przęsła względem ich dolnych płyt.
4. Dopuszcza się oparcie przęsła dwudźwigarowego na czterech łożyskach przesuwnych we wszystkich kierunkach, pod warunkiem zastosowania dodatkowego łożyska spełniającego funkcję czopa skrętu i przenoszącego siłę hamowania.
5. Wymiary płyt łożysk powinny być odpowiednio zwiększone o przewidywane przemieszczenia przęseł wywołane eksploatacją górniczą.
6. Dopuszcza się przy zastosowaniu łożysk elastomerowych stopniowe podnoszenie przęsła w miarę przesuwania się linii frontu eksploatacji górniczej - w celu likwidacji przemieszczeń łożysk i dostosowania ich do przemieszczeń przęsła.

1. Przerwy dylatacyjne obiektów mostowych powinny być zabezpieczone w szczególności za pomocą:
1) urządzeń dylatacyjnych - zamocowanych w konstrukcji obiektu mostowego,
2) bitumicznych przykryć dylatacyjnych - kształtowanych w nawierzchni jezdni, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. Nie wymagają zabezpieczeń, o których mowa w ust. 1, przerwy dylatacyjne wykonane jako szczeliny w nawierzchni jezdni i jej podbudowie na końcach obiektu mostowego, jeśli występują tylko obroty przekrojów podporowych przęsła lub przesunięcia są nie większe niż 5 mm, pod warunkiem wypełnienia tych szczelin elastyczną masą zalewową z zachowaniem wymagań Polskiej Normy.
3. Przez przesunięcia, o których mowa w ust. 2, rozumie się długości poziomych odcinków, wzdłuż których przemieszczają się leżące naprzeciw siebie punkty szczeliny nawierzchni lub przerwy dylatacyjnej.
4. Zabezpieczenie przerw dylatacyjnych powinno zapewnić:
1) szczelność połączenia,
2) równość nawierzchni,
3) swobodę odkształceń ustroju nośnego obiektu,
4) zbliżone warunki ruchu dla kół pojazdów w obrębie nawierzchni i dylatacji,
5) swobodę poziomych przemieszczeń zdylatowanych krawężników i odpowiednią osłonę szczelin w obrębie chodników.
5. Zabezpieczenie przerw dylatacyjnych powinno być nieprzerwane na całej szerokości pomostu w obrębie jezdni, pasów awaryjnych, opasek, utwardzonych poboczy i chodników.
6. Na torach tramwajowych przewidzianych na pomoście obiektu mostowego, gdy przesunięcia przerwy dylatacyjnej są większe niż 20 mm, powinny być zastosowane przyrządy wyrównawcze.

1. Przykrycia dylatacyjne, o których mowa w § 207 ust. 1 pkt 2, mogą być zastosowane w obiektach mostowych betonowych, stalowych i zespolonych, w których:
1) występuje nawierzchnia bitumiczna lub betonowa o grubości nie mniejszej niż 6 cm i nie większej niż 15 cm,
2) przesunięcia przerwy dylatacyjnej są nie większe niż 25 mm,
3) istnieje możliwość ukształtowania nawierzchni jezdni na całej szerokości pomostu,
4) istnieje stabilne podparcie dla nawierzchni jezdni z obu stron szczeliny dylatacyjnej.
2. Przykrycie dylatacyjne powinno:
1) być przewidziane w korycie wyciętym w nawierzchni jezdni i chodników,
2) mieć szerokość mierzoną w kierunku przesunięcia zdylatowanej krawędzi przęsła - nie mniejszą niż 0,45 m i nie większą niż 0,8 m,
3) mieć strukturę wielowarstwową - o grubości warstw nie większej niż 3 cm,
4) zabezpieczyć szczelinę przed przenikaniem masy zalewowej,
5) umożliwić przemieszczanie się masy zalewowej po elemencie zabezpieczającym szczelinę.

1. Przerwy dylatacyjne o przesunięciach większych niż 25 mm powinny być zabezpieczone wodoszczelnymi urządzeniami dylatacyjnymi, zamocowanymi w konstrukcji obiektu mostowego.
2. Urządzenia dylatacyjne, o których mowa w ust. 1, powinny:
1) przebiegać w sposób ciągły na całej szerokości pomostu, w szczególności na wysokości:
a) wierzchniej warstwy nawierzchni w obrębie jezdni oraz pod chodnikami,
b) wierzchnich warstw nawierzchni jezdni i chodników, z załamaniem linii urządzenia dylatacyjnego między jezdnią a chodnikiem w obrębie krawężników, z zastrzeżeniem ust. 3,
2) być zamocowane za pomocą śrub lub kotwi we wnękach wyciętych w nawierzchni lub uformowanych w konstrukcji obiektu, zapewniających przenoszenie sił od dynamicznych oddziaływań kół pojazdów,
3) mieć odpowiednio ukształtowane krawężniki stanowiące integralną część urządzenia.
3. Kąt załamania urządzenia, o którym mowa w ust. 2 pkt 1 lit. b), powinien zapewnić swobodę odkształceń elementów uszczelniających i nie powodować ich uszkodzenia.

Urządzenie dylatacyjne, o którym mowa w § 209 ust. 2 pkt 1 lit. a), powinno być uzupełnione w paśmie chodników dodatkową konstrukcją, dostosowaną do wierzchu nawierzchni chodnika oraz do funkcji urządzenia dylatacyjnego.

Przed zabezpieczeniami przerw dylatacyjnych, o których mowa w § 207 ust. 1, powinny być przewidziane poprzeczne drenaże umieszczone od strony wody napływającej po izolacji wodoszczelnej.

1. Przerwy dylatacyjne tuneli, konstrukcji oporowych oraz przepustów powinny być zabezpieczone w szczególności za pomocą:
1) elastycznych materiałów z tworzyw sztucznych w postaci:
a) profilowanych taśm - zamocowanych wewnątrz dylatowanych elementów konstrukcji lub przy ich powierzchniach od strony materiału zasypowego,
b) profilowanych wkładek - zamocowanych w szczelinach dylatowanych elementów konstrukcji, z tym że wkładki na zewnętrznych płaszczyznach powinny osłonić szczelinę,
c) taśm - przyklejonych na zdylatowanych elementach konstrukcji od strony materiału zasypowego,
2) materiałów uszczelniających styki śrubowych złączy elementów konstrukcji.
2. Materiały używane do zabezpieczeń, o których mowa w ust. 1, powinny:
1) zapewniać szczelność połączeń,
2) zapewniać zdolność do przenoszenia odkształceń łączonych elementów konstrukcji w przedziale temperatur (-30÷60)°C,
3) być odporne, w zależności od zastosowania, na działanie wód gruntowych bądź wód płynących,
4) umożliwiać wykonanie szczelnych połączeń poszczególnych odcinków materiału,
5) być niewrażliwe na kontakt z materiałem zabezpieczanych elementów konstrukcji oraz z materiałem zasypowym.
3. Elementy, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a) i c), zainstalowane na zewnętrznych powierzchniach elementów konstrukcji powinny być zabezpieczone przed mechanicznym uszkodzeniem w trakcie budowy.

1. Pomosty obiektów mostowych powinny być zabezpieczone przed oddziaływaniem wód opadowych i zawartych w nich środków chemicznych, przenikających przez nieszczelności w nawierzchni.
2. Zabezpieczenie, o którym mowa w ust. 1, powinno być zapewnione w szczególności poprzez:
1) zastosowanie szczelnych, trwałych, gładkich i jednolitych izolacji wodoszczelnych, zwanych dalej "izolacjami", na całej szerokości pomostu, który nie powinien mieć odcinków o pochyleniu większym niż 45°, z zastrzeżeniem ust. 3,
2) zastosowanie pochyleń nie mniejszych niż pochylenia nawierzchni określone w § 99-103,
3) zastosowanie drenaży ułatwiających spływ wody - w przypadku braku odpowiednich pochyleń na izolowanych płaszczyznach lub w przypadku dużych odstępów między wpustami,
4) uszczelnienie styków technologicznych nawierzchni oraz styków nawierzchni w szczególności z krawężnikami, wpustami odwadniającymi, urządzeniami dylatacyjnymi, studzienkami kontrolnymi.
3. Dopuszcza się w obiektach odbudowywanych, rozbudowywanych i przebudowywanych, w których konstrukcja chodnika uformowana jest wzdłuż krawężnika jako podwyższenie płyty pomostu, zastosowanie izolacji tylko w obrębie jezdni, pod warunkiem:
1) wprowadzenia izolacji pod krawężnik i w specjalnie przygotowane wgłębienie w pionowej ściance podwyższenia płyty pomostu za krawężnikiem,
2) wykonania izolacji na chodniku - z odpowiednim przykryciem lub zabezpieczeniem szczeliny między podwyższeniem płyty a krawężnikiem.

1. Izolacje na pomostach mogą być wykonane z materiałów bitumicznych oraz z tworzyw sztucznych lub kombinacji materiałów bitumicznych i tworzyw sztucznych.
2. Izolacje, o których mowa w ust. 1, powinny:
1) być nieprzepuszczalne dla wody, pary wodnej i gazów oraz odporne na działanie substancji chemicznych związanych z eksploatacją i utrzymaniem dróg,
2) mieć grubość nie mniejszą niż 5 mm przy arkuszowych oraz nie mniejszą niż 2 mm przy powłokowych,
3) mieć gładką powierzchnię ułatwiającą spływ wody,
4) zawierać całkowicie wtopioną w lepiszcze izolacji osnowę wzmacniającą - jeśli wzmocnienie jest przewidziane,
5) składać się z materiałów o zbliżonych współczynnikach rozszerzalności cieplnej i być dostosowane do materiału pomostu,
6) przenosić różnice temperatur nawierzchni i pomostu,
7) być elastyczne w przedziale temperatur (-30÷60)°C i nie ulegać deformacjom,
8) mieć dobrą przyczepność do podłoża oraz gwarantować dobre połączenie z warstwą ochronną lub z nawierzchnią; wytrzymałość na oderwanie izolacji, badana metodą „pull-off”(bez warstwy sczepnej):
a) od podłoża betonowego, w przypadku izolacji:
– z żywic syntetycznych, natryskiwanych lub układanych ręcznie – nie może być mniejsza niż 1,5 MPa,
– na bazie cementowo-polimerowej, natryskiwanych lub układanych ręcznie – nie może być mniejsza niż 1,5 MPa,
– arkuszowych, określona w temperaturze otoczenia od 18 do 22°C – nie może być mniejsza niż 0,4 MPa,
– arkuszowych, określona w temperaturze otoczenia od 6 do 10°C – nie może być mniejsza niż 0,7 MPa,
b) od podłoża stalowego, w tym także ocynkowanego lub metalizowanego, w przypadku izolacji z żywic syntetycznych, natryskiwanych lub układanych ręcznie – nie może być mniejsza niż 2,0 MPa,
9) zapewniać stabilność nawierzchni i przenoszenie obciążeń z nawierzchni na pomost,
10) być odporne w trakcie układania warstw ochronnych lub warstw wiążących nawierzchni na uszkodzenia mechaniczne i temperaturę:
a) mieszanek bitumicznych zagęszczanych mechanicznie (wałowanych) - nie mniejszą niż 160°C,
b) asfaltów lanych, gdy materiały izolacyjne nie mają specjalnych zabezpieczeń przewidzianych przez producentów - nie mniejszą niż 200°C, z zastrzeżeniem § 220.

Pomosty drewniane, w zależności od rodzaju nawierzchni, powinny być zabezpieczone przed przenikaniem wody opadowej w szczególności za pomocą:
1) nawierzchni bitumicznych - układanych na pokładzie z bali,
2) powłok arkuszowych - w celu oddzielenia poszczególnych pokładów dwuwarstwowej nawierzchni drewnianej,
3) materiałów nieprzepuszczalnych - w celu oddzielenia warstwy tłucznia od dyliny pomostu.

1. Izolacje pomostów powinny być zabezpieczone warstwą ochronną przed mechanicznym uszkodzeniem i wysoką temperaturą związaną z układaniem i zagęszczaniem mieszanki nawierzchni, z zastrzeżeniem § 220.
2. Warstwa ochronna, o której mowa w ust. 1, powinna być dostosowana do rodzaju nawierzchni i sposobu jej układania. Powinno się dążyć do zastosowania na izolacjach jednowarstwowych warstw ochronnych z asfaltu lanego modyfikowanego.
3. Warstwy ochronne, o których mowa w ust. 1, powinny:
1) być odporne na działanie substancji chemicznych związanych z eksploatacją i utrzymaniem dróg,
2) składać się z elementów o zbliżonych współczynnikach rozszerzalności cieplnej do współczynników rozszerzalności cieplnej izolacji i nawierzchni,
3) gwarantować dobre połączenie z izolacją i nawierzchnią oraz mieć wytrzymałość na odrywanie od izolacji nie mniejszą niż przewidziano dla warstw izolacyjnych od podłoża,
4) być odporne na wysokie temperatury i uszkodzenia mechaniczne przy układaniu warstw nawierzchni,
5) spełniać łącznie z izolacją wymagania określone w § 214 ust. 2 pkt 7 i 9.
4. Warstwa ochronna, spełniająca cechy, o których mowa w ust. 3, może jednocześnie stanowić dolną warstwę nawierzchni.

W celu zapewnienia połączenia izolacji powłokowej natryskiwanej z warstwą nawierzchni powinna być przewidziana warstwa ochronna z asfaltu lanego o temperaturze w trakcie układania na izolacji nie mniejszej niż 220°C.

Jako uszczelnienia styków, o których mowa w § 213 ust. 2 pkt 4, powinny być zastosowane w szczególności:
1) samoprzylepne taśmy z mieszanek asfaltowokauczukowych lub podobnego typu, topliwe pod wpływem temperatury układanych warstw nawierzchni,
2) masy zalewowe wprowadzone w szczeliny wykonane przez wycięcie odpowiednimi maszynami.

Izolacja pomostu przy wpustach, w celu ułatwienia spływu wody, powinna być wprowadzona na kołnierze dolnych elementów wpustów, umieszczonych poniżej poziomu wierzchu płyty pomostu, a warstwa ochronna wokół wpustów powinna być zastąpiona warstwą filtracyjną o szerokości nie mniejszej niż 10 cm, przewidzianą z grysów jednofrakcjowych (8÷16) mm, otoczonych kompozycją z żywicy spełniającą wymagania określone w § 223 ust. 3.

1. Drenaże, o których mowa w § 213 ust. 2 pkt 3, mogą być wykonane w szczególności jako:
1) koryta uformowane lub wycięte w warstwie ochronnej izolacji lub w warstwie wiążącej nawierzchni, o szerokości nie mniejszej niż 15 cm i wysokości nie mniejszej niż 4 cm - wypełnione warstwą filtracyjną przewidzianą z grysu jednofrakcjowego (8÷16) mm ze skał magmowych, otoczonego kompozycją z żywicy spełniającą wymagania określone w ust. 3,
2) paski o szerokości nie mniejszej niż 3 cm z podwójnie złożonej geowłókniny filtracyjnej, ułożone na warstwie izolacji i obłożone warstwą filtracyjną przewidzianą z grysu bazaltowego jednofrakcjowego (4÷6) mm otoczonego kompozycją z żywicy spełniającą wymagania określone w ust. 3 - szerokość warstwy filtracyjnej nie mniejsza niż 7 cm, a grubość nie mniejsza niż 15 mm.
2. Drenaże, o których mowa w ust. 1, powinny być:
1) umieszczone:
a) wzdłuż osi jezdni w osiach odwodnienia, o których mowa w § 136 ust. 2-4,
b) przed zabezpieczeniami przerw dylatacyjnych,
c) w miejscach przewidywanych zastoisk wody spływającej po izolacji,
2) wyposażone w sączki odwadniające osadzone w płycie pomostu i rozmieszczone w odstępie (3¸5) m.
3. Ilość kompozycji żywicy w warstwie filtracyjnej powinna zapewnić tylko całkowite otoczenie ziaren kruszywa bez wypełnienia pustek między ziarnami.
4. Warstwy filtracyjne, o których mowa w ust. 1 i w § 222, oraz warstwa, o której mowa w § 232 ust. 1 pkt 2, powinny być zabezpieczone przed zamuleniem w przypadku przewidzianego kontaktu z betonem cementowym. Zabezpieczenie może być wykonane w szczególności za pomocą:
1) geowłókniny filtracyjnej,
2) zaprawy cementowopiaskowej,
3) odpowiedniej konsystencji betonu - co najmniej twardoplastycznej.

1. Rodzaj nawierzchni powinien być dostosowany do intensywności i charakteru ruchu pojazdów oraz sztywności pomostu.
2. Nawierzchnia na obiekcie powinna zapewnić takie same warunki ruchu, jak na dojazdach do obiektu.

Nawierzchnia obiektu mostowego powinna:
1) rozkładać obciążenia na pomost,
2) tłumić efekty dynamiczne obciążeń ruchomych,
3) mieć dobrą przyczepność do podłoża, przejmować odkształcenia płyty pomostu wywołane zmianami temperatury w przedziale (-30÷70)°C oraz działaniem obciążeń i mieć wytrzymałość na odrywanie nie mniejszą niż wytrzymałość warstw izolacji na odrywanie określona w rozporządzeniu,
4) być równa, szorstka,
5) być odporna na ścieranie, wpływy reologiczne i powstawanie kolein,
6) być niewrażliwa na niskie i wysokie temperatury.

1. Nawierzchnia jezdni drogowych obiektów mostowych powinna być szczelna, a w przypadku nawierzchni asfaltowej powinna składać się co najmniej z dwóch warstw.
2. Nawierzchnia w obrębie pasów awaryjnych, opasek i utwardzonych poboczy powinna być identyczna jak w pasie jezdni.

Nawierzchnie, o których mowa w § 226, a w szczególności z asfaltu lanego modyfikowanego, betonu asfaltowego lub mastyksu modyfikowanego, powinny być wykonane z mieszanek mineralnobitumicznych odpornych na odkształcenia trwałe, o strukturze zamkniętej dla warstw ścieralnych z betonu asfaltowego.

Nawierzchnia chodników powinna być przewidziana jako jednowarstwowa, z wyjątkiem przypadków, gdy pomost w obrębie chodników nie jest zabezpieczony izolacją wodoszczelną lub kiedy nawierzchnia stanowi warstwę izolacyjną chodnika.

1. Jezdnia obiektu inżynierskiego powinna być ograniczona krawężnikami lub znakami poziomymi przewidzianymi na nawierzchni jezdni.
2. Torowisko tramwajowe obiektu inżynierskiego powinno być ograniczone krawężnikami, jeśli stanowi ono wydzieloną część jezdni i po każdej jego stronie znajdują się co najmniej dwa pasy ruchu.

1. Na obiektach mostowych powinny być przewidziane krawężniki wykonane z materiałów:
1) nieodkształcalnych w przedziale temperatur - (-30÷200)°C,
2) o wytrzymałości na ściskanie - nie mniejszej niż 40 MPa,
3) odpornych na ścieranie - o ścieralności na tarczy Boehmego nie większej niż 2,5 mm,
4) odpornych na działanie mrozu i na penetrację wody pod ciśnieniem – według kryteriów jak dla betonu, określonych w § 163 ust. 3.
Dopuszcza się zastosowanie krawężników wykonanych z wyrobów stalowych, pod warunkiem że nie stanowią one elementów nośnych konstrukcji.
2. Krawężnik może być przewidziany jako obrzeże żelbetowych płyt chodnika, przy czym beton tych płyt lub beton części krawężnikowej powinien spełniać wymagania określone w ust. 1 i być zabezpieczony przed skutkami działania chlorków.

1. Krawężnik powinien wystawać ponad poziom nawierzchni jezdni:
1) jeśli między jezdnią a chodnikiem dla pieszych lub obsługi bądź ścieżką rowerową:
a) nie ma bariery - nie mniej niż 0,14 m i nie więcej niż 0,18 m,
b) jest bariera - nie mniej niż 0,08 m i nie więcej niż 0,14 m,
2) jeśli umieszczony jest przy barierze zamocowanej na skraju obiektu - nie mniej niż 0,14 m i nie więcej niż 0,18 m.
2. Górna krawędź krawężników powinna być dostosowana do pochylenia niwelety jezdni.
3. Krawężnik powinien mieć ścięcie od strony jezdni, powyżej poziomu nawierzchni, o pochyleniu nie większym niż 2,5 : 1 i nie mniejszym niż 4 :1.

1. Krawężniki, z wyjątkiem krawężników, o których mowa w § 230 ust. 2, powinny być osadzone w szczególności na:
1) zaprawie niskoskurczowej o spoiwie cementowym, z zastrzeżeniem ust. 2,
2) warstwie wykonanej z grysu jednofrakcjowego (4÷6) mm ze skał magmowych, otoczonego kompozycją z żywicy spełniającą wymagania określone w § 223 ust. 3,
wykonanych na warstwie izolacji dodatkowo wzmocnionej w paśmie krawężnika, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. Osadzenie krawężników na zaprawie, o której mowa w ust. 1 pkt 1, wymaga wykonania drenażu za krawężnikami od strony chodnika i odprowadzenia z niego wody za pomocą sączków lub przepuszczenia jej przez otwory uformowane w zaprawie pod krawężnikami - w celu odprowadzenia do wpustów lub sączków drenażu podłużnego, o którym mowa w § 223 ust. 2 pkt 1 lit. a).
3. Wzmocnienie izolacji, o którym mowa w ust. 1, mogą stanowić w szczególności przyklejone taśmy ze stali nierdzewnej lub dodatkowe warstwy izolacji.

Krawężniki w miejscach poprzecznych dylatacji ustroju nośnego obiektów mostowych powinny być przerwane, a przerwy zabezpieczone.

Torowisko tramwajowe powinno być umieszczone na wydzielonym obiekcie lub wydzielonej części przekroju poprzecznego. Dopuszcza się wbudowanie torowiska w jezdnię drogową, jeśli szerokość obiektu nie pozwala na inne rozwiązania. Torowisko tramwajowe powinno spełniać wymagania określone w warunkach technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie.

Połączenie torowiska tramwajowego z obiektem powinno:
1) zapewnić trwałe przenoszenie pionowych i poziomych oddziaływań kół tramwaju poprzez szynę na konstrukcję pomostu, z możliwie największym wytłumieniem wpływów dynamicznych,
2) umożliwić wykonanie izolacji na całej szerokości pomostu i odprowadzenie z niej wód opadowych,
3) zapewnić możliwość rektyfikacji położenia szyn w planie i profilu.

1. Szyny tramwajowe powinny być przymocowane w szczególności:
1) do podkładów umieszczonych na warstwie tłucznia w specjalnie uformowanym korycie - w przypadku torowiska przęseł o długościach nie większych niż 30 m,
2) bezpośrednio do konstrukcji płyty pomostu za pomocą kotwi śrubowych i podkładek sprężystych tłumiących drgania, z zastrzeżeniem ust. 2,
3) do podkładów umieszczonych na elementach pomostu stalowego.
2. Szyny przymocowane bezpośrednio do konstrukcji pomostu betonowego powinny być umieszczone w specjalnych wnękach stalowych lub przymocowane do specjalnych blach osadzonych w konstrukcji pomostu.

Torowisko tramwajowe według rozwiązań, o których mowa w § 236 ust. 1 pkt 1 i 2, powinno mieć zapewnione odwodnienie spełniające odpowiednio wymagania określone w § 241 oraz wzmocnioną warstwę ochronną na izolacji.

Wnęki dla osadzenia szyn powinny być wypełnione masą zalewową, a pionowe płaszczyzny szyn i ścianek wnęk powinny być uszczelnione przy połączeniu z warstwą ścieralną nawierzchni.

W celu ochrony przed hałasem wywołanym przez torowisko tramwajowe powinny być zastosowane w szczególności:
1) szyny bezstykowe,
2) podkładki lub masy podlewowe pod szyny, tłumiące hałas i drgania,
3) podsypka wypełniająca torowisko.

1. Woda opadowa z nawierzchni jezdni i chodników powinna być ujęta w szczególności do wpustów umieszczonych poza jezdnią, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. Dopuszcza się umieszczenie wpustów w obrębie pasów awaryjnych, utwardzonych poboczy lub opasek.

1. Odstępy między wpustami wzdłuż osi jezdni, z zastrzeżeniem ust. 2, powinny wynosić przy pochyleniu niwelety jezdni:
1) nie większym niż 0,3% - (5÷8) m,
2) większym niż 0,3%, lecz nie większym niż 0,5% - (8÷10) m,
3) większym niż 0,5%, lecz nie większym niż 1% - (10÷15) m,
4) większym niż 1%, lecz nie większym niż 2% - (15÷20) m,
5) większym niż 2% - nie więcej niż 25 m.
2. Droga spływu wody opadowej do wpustu nie powinna być dłuższa niż 30 m.

1. Konstrukcja wpustu mostowego powinna umożliwić regulację jego wysokości.
2. Dolny element wpustu powinien być osadzony w pomoście:
1) betonowym - przed jego betonowaniem,
2) stalowym - w specjalnie uformowanych wnękach dostosowanych do kształtu dolnej części wpustu i odpowiednio przymocowany.
3. Wpusty powinny być wyposażone w:
1) kołnierz wokół dolnej części wpustu, o szerokości nie mniejszej niż 80 mm - do przymocowania izolacji wodoszczelnej,
2) osadnik na zanieczyszczenia, z zastrzeżeniem ust. 4,
3) otwory na obwodzie górnej części wpustu - do umożliwienia spływu wody z izolacji wodoszczelnej,
4) kratki ściekowe o przekroju przepływu nie mniejszym niż 500 cm², o prętach kratki umieszczonych prostopadle do osi podłużnej obiektu i o prześwicie kratek na powierzchniach przeznaczonych do ruchu:
a) pieszych - nie większym niż 20 mm,
b) pojazdów - nie większym niż 36 mm,
zabezpieczone przed wyjmowaniem przez osoby postronne, z zastrzeżeniem ust. 5,
5) element dociskający izolację do kołnierza dolnej części wpustu,
6) rurę odpływową o średnicy wewnętrznej nie mniejszej niż 150 mm.
4. Dopuszcza się rezygnację z osadników, jeśli woda z wpustów nie jest ujęta do przewodów odprowadzających.
5. W przypadku wpustów z kratkami o przekroju przepływu nie spełniającym wymagań określonych w ust. 3 pkt 4, dopuszcza się ich zastosowanie pod warunkiem umieszczania obok siebie dwóch wpustów, rozmieszczonych w odległościach gwarantujących ich prawidłowe osadzenie w płycie pomostu.
6. Wokół otworów, o których mowa w ust. 3 pkt 3, powinna być wykonana warstwa filtracyjna, o której mowa w § 222.

Wpusty kanalizacyjne umieszczone na powierzchniach przeznaczonych do ruchu pojazdów i pieszych powinny znajdować się w płaszczyźnie nawierzchni, przy czym dopuszczalne jest obniżenie kratek ściekowych wpustów nie więcej niż o 1 cm.

1. Przewody łączące wpusty mostowe z przewodami zbiorczymi przewidzianymi wzdłuż obiektu powinny mieć pochylenie nie mniejsze niż 5% i być wykonane z rur o średnicach dostosowanych do rur odpływowych wpustów.
2. Przewody, o których mowa w ust. 1, powinny być:
1) otulone betonem o grubości nie mniejszej niż 8 cm i nie mniejszej niż 5 cm na odcinkach kielichów rur - w przypadku wbudowania w płytę pomostu,
2) osłonięte rurami o większych średnicach osadzonych w dźwigarach z betonu wykonanego na budowie - w przypadku przenikania przez dźwigary.
3. Przewody, o których mowa w ust. 1, powinny być wprowadzone do przewodów zbiorczych od góry, za pomocą odgałęzień (trójników) odchylonych pod kątem nie większym niż 60°, mierzonym od osi przewodu zbiorczego.

1. Przewody zbiorcze powinny być wykonane z rur o średnicy nie mniejszej niż 200 mm, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3.
2. Dopuszcza się średnicę rur 150 mm w przypadku podłączenia do przewodu zbiorczego nie więcej niż trzech wpustów i gdy jego długość jest nie większa niż 40 m.
3. W przypadku przewidzianego dużego napływu wód opadowych lub podłączenia wpustów na odcinku obiektu o długości większej niż 150 m, średnice rur powinny być odpowiednio zwiększone.

1. Przewody zbiorcze, o których mowa w § 245 ust. 1, powinny:
1) mieć pochylenie nie mniejsze niż 2%, z zastrzeżeniem ust. 3,
2) przenikać przez dźwigary poprzeczne w specjalnie ukształtowanych otworach,
3) być wyposażone w czyszczaki po każdym podłączeniu przewodu odprowadzającego wodę z wpustów oraz na każdej zmianie kierunku przewodu i w najniższym jego punkcie,
4) mieć elastyczne połączenie w miejscach przerw dylatacyjnych konstrukcji obiektu lub w miejscach odprowadzenia wody do rur spustowych, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. Zamiast elastycznych połączeń, o których mowa w ust. 1 pkt 4, dopuszcza się zastosowanie koryt zbiorczych zapewniających zbieranie wody na odcinkach przemieszczania się konstrukcji obiektu lub wylotu rury. Koryta zbiorcze powinny być zastosowane również w przypadku rur spustowych dłuższych niż 20 m - w celu umożliwienia ich odpowietrzenia.
3. W przypadku trudności z uzyskaniem pochylenia, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, dopuszcza się pochylenie nie mniejsze niż 1%, pod warunkiem odpowiedniego zwiększenia średnicy rur w stosunku do wielkości określonych w § 245.
4. W przypadku prowadzenia przewodów zbiorczych w zamkniętych przekrojach konstrukcji obiektu, powinno być zapewnione odprowadzenie wody z tych przekrojów na wypadek awarii.

1. Średnica rur spustowych powinna być dostosowana do średnicy rur odpływowych wpustów lub średnicy końcowych odcinków rur przewodów zbiorczych.
2. Rury spustowe nie powinny być wbetonowane w filary lub przyczółki.
3. Rury spustowe powinny być wprowadzone do studzienek rewizyjnych lub wyposażone w czyszczaki umieszczone w dolnej ich części - w przypadku odprowadzenia wody do przewodów kanalizacyjnych.

1. Należy dążyć do zastosowania wpustów i rur bezkielichowych, wykonanych z żeliwa lub tworzyw sztucznych odpornych na promieniowanie UV i starzenie się, łączonych w sposób zapewniający szczelność.
2. Rury i wpusty, o których mowa w ust. 1, w zależności od zastosowanego materiału, zabezpiecza się antykorozyjnie.

Przewody odprowadzające wody opadowe powinny być zawieszone lub ułożone na specjalnych wspornikach przymocowanych do konstrukcji obiektu.

W celu dokonania czyszczenia i naprawy urządzeń odprowadzenia wód opadowych powinien być zapewniony do nich dostęp za pomocą rozwiązań określonych w § 299-308.

1. Obiekty inżynierskie powinny być wyposażone w zabezpieczenia chroniące przed upadkiem osób z wysokości, jeśli odległości powierzchni, po których może odbywać się ruch pieszych, obsługi lub rowerów, od poziomu terenu lub dna cieku są większe niż 0,5 m.
2. Zabezpieczenie, o którym mowa w ust. 1, powinno znajdować się na całej długości obiektu, nawet jeśli okoliczności je wymuszające występują na krótszym odcinku. Nie powinno ono być umieszczone poza zewnętrznymi krawędziami obiektu.
3. Zabezpieczenia, o których mowa w ust. 1, mogą być wykonane w szczególności jako:
1) balustrady,
2) bariery uzupełnione poręczą oraz dodatkowymi elementami poziomymi,
3) ekrany przeciwhałasowe uzupełnione poręczą.

Wysokość balustrady, o której mowa w § 251 ust. 3 pkt 1, powinna wynosić:
1) przy chodnikach dla pieszych i obsługi - nie mniej niż 1,1 m,
2) przy ścieżkach rowerowych znajdujących się przy balustradzie - nie mniej niż 1,2 m,
3) przy chodnikach dla pieszych nad liniami kolejowymi - nie mniej niż 1,3 m.

1. Balustrada powinna być zwieńczona poręczą, której szerokość lub średnica powinna wynosić dla zabezpieczenia ruchu:
1) pieszych i rowerów - nie mniej niż 8 cm,
2) obsługi i pieszych przy barierze wyposażonej w poręcz - 3,5 cm.
2. Poręcz na schodach lub pochylniach znajdujących się przy ścianie przyczółka oraz na ekranach przeciwhałasowych powinna być przymocowana do ściany w odległości nie mniejszej niż 5 cm. Szerokość poręczy powinna wynosić przy zabezpieczeniu ruchu:
1) pieszych - nie mniej niż 6 cm,
2) obsługi - 3,5 cm.

Balustrady umieszczone na obiektach inżynierskich powinny mieć konstrukcję przenoszącą siły określone w Polskiej Normie stosownie do ustaleń § 3 pkt 7.

1. Wypełnienie balustrady oprócz poręczy i słupków powinny stanowić elementy poziome i pionowe lub kombinacje tych elementów. W balustradzie chroniącej ruch pieszych wypełnienie powinno być przewidziane z elementów pionowych, a balustrada powinna być zabezpieczona za pomocą krawężników lub barier przed najechaniem przez pojazdy.
2. Dopuszcza się zastosowanie balustrady pełnościennej, pod warunkiem uzupełnienia jej poręczą, spełniającą wymagania określone w § 253 ust. 1.
3. Elementy poziome balustrady powinny przebiegać w sposób ciągły na całej długości oprócz przerw dylatacyjnych obiektu, z zastrzeżeniem ust. 4.
4. Przerwy, o których mowa w ust. 3, powinny być zabezpieczone przed wzajemnymi przemieszczeniami segmentów balustrady z jej płaszczyzny.
5. W obiektach usytuowanych w odległości nie większej niż 1000 m w szczególności od szkół, przedszkoli i terenów rekreacyjno-sportowych, na których przewidziany jest ruch pieszych, balustrady powinny być zabezpieczone przed wspinaniem się na nie oraz przed zsuwaniem się po poręczy.
6. Na schodach lub pochylniach, których szerokość jest większa niż 4 m, powinna być przewidziana w połowie ich szerokości dodatkowa balustrada składająca się tylko z poręczy i słupków.
7. Poręcze przy schodach i pochylniach powinny być przedłużone o 0,3 m poza oba końce biegu i mieć zaokrąglenia. Zaokrągleniami powinny być zakończone poręcze na obiektach.
8. Balustrady zabezpieczające ruch pieszych lub rowerów powinny zawierać prześwity elementów wypełnienia:
1) pionowych - nie większe niż 0,14 m,
2) poziomych rozmieszczonych do wysokości 0,7 m - nie większe niż 0,15 m,
3) poziomego, łączącego elementy pionowe wypełnienia - nie większe niż 0,12 m od płaszczyzny chodnika.
9. W balustradzie zabezpieczającej ruch obsługi dopuszcza się zastosowanie oprócz poręczy tylko dwóch równoległych do niej elementów, z których jeden powinien być umieszczony w połowie jej wysokości, a drugi - na wysokości nie większej niż 0,15 m od płaszczyzny chodnika lub schodów.

1. Słupki lub ścianka balustrady powinny być zamocowane w elementach konstrukcji obiektu inżynierskiego.
2. Rozstaw słupków, które przewidziane są do zamocowania balustrady w elementach konstrukcji obiektu, nie powinien być większy niż 2,5 m.

Balustrada przewidziana nad torami kolejowymi lub tramwajowymi, zasilanymi z napowietrznej sieci energetycznej, powinna być uzupełniona osłonami, o których mowa w § 275 pkt 1.

Dopuszcza się zastosowanie balustrady ze specjalnymi zabezpieczeniami, przewidzianymi do ochrony przed zrzucaniem z obiektu przedmiotów mogących stanowić zagrożenie dla pojazdów przejeżdżających pod obiektem.

1. Obiekty inżynierskie, usytuowane w ciągu dróg publicznych, powinny być wyposażone w urządzenia zabezpieczające przed zjechaniem pojazdu poza krawędź obiektu.
2. Urządzenia zabezpieczające, o których mowa w ust. 1, powinny być:
1) wykonane w szczególności jako bariery:
a) metalowe U14-a,
b) betonowe U14-b,
c) z innych materiałów U14-c;
2) umieszczone, z zachowaniem wymagań określonych w § 262 ust. 1 i 1a:
a) na skraju obiektu albo między jezdnią a chodnikiem – jako bariery skrajne,
b) w pasie dzielącym na obiektach w ciągu dróg dwujezdniowych jednoprzestrzennych bądź rozdzielonych
wąską szczeliną – jako bariery dzielące,
c) w pasie separującym na obiektach w ciągu dróg o przekroju 2+1 – jako dwustronne bariery dzielące.

Bariery, o których mowa w § 259 ust. 2, powinny spełniać kryteria powstrzymywania pojazdu określone w normie przenoszącej normę EN 1317.

1. Odległość lica prowadnicy lub podstawy bariery powinna wynosić nie mniej niż:
1) 0,50 m - licząc od krawędzi pasa awaryjnego lub utwardzonego pobocza,
2) 1,00 m - licząc od krawędzi pasa ruchu drogi klasy Z i dróg wyższych klas,
3) 0,75 m - licząc od krawędzi pasa ruchu drogi klasy L lub D.
1a. Dopuszcza się odległość lica prowadnicy lub podstawy bariery nie mniejszą niż 0,5 m:
1) od krawędzi pasa ruchu – jeżeli na krawędzi pasa ruchu znajduje się krawężnik o wysokości co najmniej
0,12 m;
2) od krawędzi pasa ruchu i krawędzi dodatkowego pasa ruchu do wyprzedzania – jeżeli dotyczy dwustronnej bariery usytuowanej na drodze o przekroju 2+1, przy czym odległość pomiędzy licami prowadnic lub podstaw dwustronnej bariery i bariery skrajnej, w części jednopasmowej, nie może być mniejsza niż 5,5 m.
2. Długość bariery przewidzianej tylko na drogowym obiekcie inżynierskim nie może być mniejsza niż długość, jaka była zastosowana do badania zderzeniowego na zgodność z normą przenoszącą normę EN 1317.
3. Do długości barier nie wlicza się wymaganych odcinków początkowych i końcowych barier.
4. Bariery powinny przebiegać w sposób ciągły, bez przerw. W przypadku koniecznych przerw powinny być wykonane odpowiednie rozwiązania, zabezpieczające przed wjechaniem pojazdu na przerwę w barierze.

1. Bariery na obiekcie powinny być połączone z barierami przed i za obiektem za pomocą odcinków przejściowych, niwelujących różnicę parametrów powstrzymywania określoną w normie przenoszącej normę EN 1317, na długości nie mniejszej niż 12 m.
2. (uchylony).
3. (uchylony).
4. Odcinki przejściowe barier stanowią czynną długość bariery.

1. Na skraju obiektu powinny być zastosowane bariery uniemożliwiające zjechanie poza jego krawędź koła pojazdu przewidzianego do badań zgodnie z normą przenoszącą normę EN 1317 dla poziomu powstrzymywania zastosowanego na obiekcie.
2. (uchylony).

1. Bariery ochronne nie mogą być bezpośrednio zakotwione w konstrukcji obiektu.
2. Dopuszcza się bariery betonowe połączone trwale z konstrukcją obiektu wykonane według indywidualnej dokumentacji technicznej opracowanej zgodnie z odrębnymi przepisami.

1. Bariery powinny być zastosowane między jezdnią a chodnikiem w przypadku, gdy stanowią liniowe przedłużenie barier na dojazdach i gdy zachodzi potrzeba wykonania chodnika dla pieszych lub obsługi między barierą a krawędzią obiektu.
2. (uchylony).
3. (uchylony).

1. Bariery dzielące, o których mowa w § 259 ust. 2, mogą być zastosowane, gdy:
1) stanowią przedłużenie barier na drodze dojazdowej do obiektu,
2) obiekty w pasie dzielącym rozdzielone są otwartą szczeliną o szerokości nie większej niż 0,1 m.
2. (uchylony).
3. (uchylony).
4. (uchylony).

1. Na obiektach inżynierskich należy przewidzieć takie rozwiązania projektowe, które w zależności od rodzaju ruchu powinny zabezpieczać:
1) użytkowników motocykli i innych pojazdów jednośladowych - przed uderzeniem, w szczególności na drogach o znaczącym ruchu motocykli lub innych pojazdów jednośladowych, odbywającym się z dużą prędkością, i na wyjazdowych łącznicach o małych promieniach łuków dróg klas A i S,
2) pieszych przed upadkiem z wysokości - w przypadku zastosowania barier przy krawędziach obiektu,
3) pieszych przed porażeniem prądem - w przypadku zastosowania barier przy krawędziach obiektu usytuowanego nad linią tramwajową lub kolejową z trakcją elektryczną.
2. Zabezpieczenie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, powinno polegać w szczególności na zamocowaniu dodatkowej niżej umieszczonej prowadnicy lub wykonaniu elastycznych osłon na słupkach bariery.
3. Zabezpieczenie, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, powinno być wykonane z zachowaniem wymagań określonych odpowiednio w § 252, § 253 ust. 1 pkt 2 oraz § 255 ust. 3, 4 i 8 pkt 2.
4. (uchylony).

1. Bariery powinny być wyposażone w elementy odblaskowe - czerwone po prawej stronie jezdni i białe - po lewej stronie jezdni.
2. Odległość między elementami odblaskowymi określają odrębne przepisy.

Dopuszcza się w odbudowywanym, rozbudowywanym lub przebudowywanym obiekcie mostowym, w przypadku gdy brak jest miejsca do ustawienia słupków, przymocowanie prowadnicy bariery bezpośrednio do elementów konstrukcji, a w szczególności do dźwigarów kratownicowych, z zastosowaniem elementów dystansowych (przekładek).

Obiekty mostowe usytuowane nad liniami kolejowymi lub tramwajowymi o trakcji elektrycznej powinny być wyposażone w szczególności w:
1) osłony zabezpieczające pieszych przed porażeniem prądem elektrycznym z sieci jezdnej,
2) urządzenia zabezpieczające przed zetknięciem elementów sieci jezdnej z elementami przęsła,
3) urządzenia zabezpieczające przed pojawieniem się napięcia elektrycznego na konstrukcji obiektu.

1. Osłony, o których mowa w § 275 pkt 1, w przypadku obiektów usytuowanych nad liniami kolejowymi, powinny:
1) być ustawione przy balustradzie lub barierze znajdującej się na skraju obiektu, na takich odcinkach obiektu, aby pionowa krawędź osłony znajdowała się w odległości nie mniejszej niż 2 m od:
a) płaszczyzny pionowej wyznaczonej przez oś toru, w miejscu największego zbliżenia,
b) elementów sieci jezdnej znajdującej się pod napięciem elektrycznym, podwieszonej do konstrukcji obiektu,
2) mieć pełne wypełnienie o wysokości 1,2 m, licząc od nawierzchni chodnika, uzupełnione wypełnieniem ażurowym do wysokości 2,1 m,
3) przylegać ściśle do górnej powierzchni chodnika lub gzymsu,
4) być zamocowane do balustrady lub bariery za pomocą trwałych złączy,
5) składać się z odcinków łączonych za pomocą trwałych i szczelnych złączy.
2. Przyleganie osłony, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, powinno być zapewnione za pomocą elastycznych wodoszczelnych przekładek, umieszczonych między powierzchnią chodnika lub gzymsu a osłoną i uformowanych tak, aby nie zatrzymywały wody przy dolnych obrzeżach osłon.

Urządzenia, o których mowa w § 275 pkt 2 i 3, powinny być wykonane zgodnie z warunkami technicznymi, jakim powinny odpowiadać budowle kolejowe i ich usytuowanie.

Urządzenia, o których mowa w § 275 pkt 3, powinny być zastosowane na każdym obiekcie mostowym posiadającym elementy metalowe, przy czym za elementy metalowe uznaje się również pręty zbrojenia betonu.

1. Przy projektowaniu obiektów inżynierskich należy uwzględnić konieczność zapewnienia dotrzymania, w związku z prognozowanym ruchem na tych obiektach, dopuszczalnego poziomu hałasu w środowisku określonego w przepisach odrębnych.
2. Jeżeli prognozowany poziom hałasu przenikający do środowiska przekracza dopuszczalne poziomy hałasu, o których mowa w ust. 1, przy projektowaniu obiektów inżynierskich należy zaplanować zastosowanie odpowiednich środków ochrony.

Drogowe urządzenia przeciwhałasowe nie powinny utrudniać:
1) dostępu światła do budynków usytuowanych przy obiekcie,
2) przewiewu powietrza w celu odprowadzenia spalin z obiektu.

1. Drogowe urządzenia przeciwhałasowe powinny być:
1) dostosowane architektonicznie do otaczającej zabudowy w szczególności poprzez:
a) kolorystykę materiałów,
b) ukształtowanie powierzchni i zarysu górnej krawędzi,
2) wykonane z materiałów trwałych, o dobrych właściwościach przeciwhałasowych i posiadających, zgodnie z Polską Normą dotyczącą klasyfikacji ogniowej wyrobów budowlanych, odpowiednią klasę reakcji na ogień, w przypadku zastosowania urządzeń:
a) w tunelach – co najmniej klasę B,
b) na obiektach mostowych, które całkowicie przykrywają drogę – co najmniej klasę B-s1, d0,
c) na obiektach mostowych, które częściowo przykrywają pas ruchu lub są usytuowane w odległości mniejszej niż 8 m od budynków – co najmniej klasę D,
d) na obiektach mostowych w warunkach innych niż opisane w lit. b i c – co najmniej klasę E.
2. Powierzchnia drogowych urządzeń przeciwhałasowych powinna zabezpieczać przed powstawaniem odblasków od świateł pojazdów i słońca.

1. Drogowe urządzenia przeciwhałasowe, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, powinny być przewidziane blisko źródła hałasu, jednakże w odległości:
1) na obiektach w ciągu dróg klas A i S:
a) od krawędzi pasa awaryjnego postoju – nie mniejszej niż 1 m,
b) od krawędzi pasa ruchu – nie mniejszej niż 3 m,
2) na obiektach w ciągu dróg pozostałych klas od krawędzi pasa ruchu, w przypadku urządzeń:
a) odbijających – nie mniejszej niż 1 m,
b) pochłaniających – nie mniejszej niż 2 m.
2. W przypadku gdy odległość drogowego urządzenia przeciwhałasowego od krawędzi pasa ruchu jest nie większa niż 9 m, urządzenia te powinny być w szczególności:
1) zabezpieczone barierami,
2) umieszczone na barierach betonowych pełnych – jako ich nadbudowa.
3. Dopuszcza się zmniejszenie odległości, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i pkt 2 lit. b, pod warunkiem wykonania zabezpieczeń przed zachlapaniem drogowego urządzenia przeciwhałasowego.
4. Drogowe urządzenia przeciwhałasowe nie powinny ograniczać widoczności użytkownikom drogi.

Dostęp światła do budynków, o którym mowa w § 280 pkt 1, może być zapewniony w szczególności poprzez zastosowanie materiałów przezroczystych, które powinny być odporne na uderzenia.

1. Ściany drogowych urządzeń przeciwhałasowych powinny być uformowane jako płaszczyzny odbijająco-rozpraszające lub zawierać elementy dźwiękochłonne.
2. Ściany, o których mowa w ust. 1, powinny mieć zapewnioną możliwość wymiany uszkodzonych elementów.

W celu ograniczenia oddziaływania światła drogowego na obszar przejścia dla zwierząt lub dojścia do niego stosuje się, w zależności od potrzeb, osłony przeciwolśnieniowe o konstrukcji uniemożliwiającej przenikanie przez nie światła drogowego.

1. W celu zapobieżenia olśnieniu użytkowników dróg przez nadjeżdżające z przeciwka samochody lub inne źródła światła na obiektach inżynierskich, w ciągu dróg dwujezdniowych lub dróg równoległych o przeciwnych kierunkach ruchu, mogą być zastosowane osłony przeciwolśnieniowe, jeśli taka potrzeba wynika z ukształtowania drogi na obiekcie.
2. Osłony przeciwolśnieniowe powinny spełniać wymagania określone w przepisach dotyczących warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie.

Dopuszcza się przymocowanie osłon przeciwolśnieniowych do barier lub balustrad, pod warunkiem że bariery lub balustrady będą przystosowane do przeniesienia dodatkowych obciążeń i nie spowoduje to zakłócenia ich pracy.

Tunel, który wymaga zastosowania oświetlenia sztucznego, powinien być również wyposażony w:
1) awaryjne oświetlenie zapasowe zapewniające użytkownikom tunelu minimalną widoczność niezbędną do opuszczenia tunelu w ich pojazdach w przypadku awarii zasilania podstawowego,
2) awaryjne oświetlenie ewakuacyjne, takie jak lampy oblicowania ścian tunelu, umieszczone na wysokości nie większej niż 1,5 m, prowadzące w sytuacji zagrożenia poruszających się pieszo użytkowników tunelu do wyjść awaryjnych.

1. Oświetlenia sztucznego wraz z odpowiednią instalacją oświetleniową, o której mowa w § 87 ust. 1, wymagają:
1) tunele,
2) przejścia podziemne,
3) obiekty mostowe, jeśli:
a) przewidywane jest oświetlenie jezdni na dojeździe lub na dojściu do kładek dla pieszych,
b) konstrukcja ma zamknięte przekroje ustroju nośnego lub podpór, wymagające dostępu i oświetlenia w celach utrzymaniowych.
2. Oświetlenie sztuczne powinno być zgodne z Polską Normą.
3. Oświetlenie obiektów powinno być dostosowane do rodzaju oświetlenia na dojeździe lub dojściu do obiektu.
4. Przez zamknięte przekroje, o których mowa w ust. 1 pkt 3 lit. b), rozumie się w szczególności wnętrza dźwigarów skrzynkowych, pomieszczenia techniczne w przyczółkach lub filarach oraz przestrzenie w wydrążonych filarach, dostępne dla obsługi. Przekroje zamknięte, oprócz oświetlenia, powinny być wyposażone w gniazda wtyczkowe.
5. Oświetlenie przekrojów zamkniętych powinno zapewnić dostateczną widoczność przy poruszaniu się w nich obsługi, a szczególnie w miejscach wejść i wyjść, progów, stopni schodów, otworów i przeszkód ograniczających swobodę poruszania się.
6. Oświetlenie, w zależności od ukształtowania przestrzennego obiektu, powinno być przewidziane w szczególności za pomocą opraw świetlnych mocowanych do elementów konstrukcji, balustrad lub do masztów latarń.

1. Maszty latarń powinny być umieszczone:
1) w paśmie balustrady,
2) poza balustradą:
a) na poszerzeniach gzymsu,
b) na bocznych płaszczyznach gzymsu.
2. Maszty latarń powinny mieć w szczególności:
1) poziome podstawy płytowe służące do łączenia z konstrukcją obiektu - dla przypadków określonych w ust. 1 pkt 1 i pkt 2 lit. a),
2) pionowe płyty kotwiące służące do łączenia z konstrukcją obiektu - dla przypadków określonych w ust. 1 pkt 2 lit. b).

1. Kable zasilające latarnie w energię elektryczną powinny być umieszczone w rurach ochronnych, osadzonych w konstrukcji lub podwieszonych do konstrukcji.
2. Rury ochronne, o których mowa w ust. 1, powinny mieć:
1) średnicę nie mniejszą niż 75 mm,
2) promienie krzywizn na załamaniach trasy kabla większe niż 0,5 m,
3) zapewniony odpływ zbierającej się w nich wody.
3. Kable, o których mowa w ust. 1, powinny spełniać odpowiednio wymagania określone w dziale VII dla urządzeń obcych.

W tunelu, w zależności od jego długości, powinna być przewidziana wentylacja do odprowadzania spalin oraz usuwania dymu i ciepła w przypadku pożaru.

Instalacje wentylacyjne tuneli drogowych powinny zapewnić:
1) wymianę powietrza - aby nie zostały przekroczone stężenia zanieczyszczeń zagrażające przebywającym w tunelu użytkownikom dróg,
2) bezpieczeństwo i komfort jazdy – poprzez usuwanie emitowanych przez pojazdy zanieczyszczeń powietrza
ograniczających widoczność oraz regulowanie temperatury i ruchu powietrza.

1. Wentylacja tuneli drogowych powinna być ustalona na podstawie wartości progowych stężeń tlenku
węgla (CO) i ditlenku azotu (NO2) w powietrzu w tunelu oraz widoczności, określonych w tabeli:



.
2. Tunel drogowy z wentylacją mechaniczną powinien być wyposażony w urządzenia monitorujące jakość powietrza w tunelu i urządzenia służące do zamykania go dla ruchu w przypadku, gdy:
1) stężenie tlenku węgla (CO) przekroczy wartość 200 ppm,
2) stężenie ditlenku azotu (NO2) przekroczy wartość 4 ppm,
3) współczynnik absorbcji K przekroczy wartość 0,012 m-1,
4) wartość transmitancji światła S spadnie poniżej 30%.
3. Wentylacja mechaniczna w tunelach drogowych powinna być uruchamiania i sterowana automatycznie z czujników monitorujących jakość powietrza w tunelu.

Wentylacja tuneli drogowych może być wykonana w szczególności jako:
1) naturalna,
2) mechaniczna:
a) wzdłużna – z wzdłużnym przepływem powietrza na całej długości tunelu,
b) poprzeczna – z poprzecznym ruchem powietrza na całej długości tunelu,
c) półpoprzeczna – z poprzeczno-wzdłużnym lub wzdłużno-poprzecznym przepływem powietrza w tunelu.

1. Wentylację naturalną, działającą dzięki różnicy ciśnień między głowicami tunelu oraz w wyniku ruchu pojazdów, można stosować w tunelu prowadzącym jezdnię:
1) dwukierunkową – o długości nieprzekraczającej 500 m,
2) jednokierunkową – o długości nieprzekraczającej 700 m.
2. Zastosowanie wentylacji naturalnej w tunelu o długości przekraczającej 250 m wymaga potwierdzenia skuteczności
jej działania na podstawie sporządzonej analizy ryzyka, o której mowa w § 295 ust. 2 pkt 1.

1. Zakres stosowania systemow wentylacji mechanicznej, działającej dzięki wymuszaniu przepływu powietrza
wzdłuż lub w poprzek osi tunelu, z zastrzeżeniem ust. 2, określa tabela:




2. Wentylację wzdłużną można zastosować w tunelach prowadzących jezdnie dwukierunkowe oraz w tunelach z dużym natężeniem ruchu jednokierunkowego, jeżeli spełniony jest jeden z poniższych warunków:
1) jednoznacznie dopuszcza takie rozwiązanie sporządzona analiza ryzyka, obejmująca w szczególności analizę numeryczną skuteczności działania tego rodzaju wentylacji przy uwzględnieniu co najmniej następujących uwarunkowań tunelu: nachylenia, warunków topograficznych i klimatycznych, rodzaju ruchu pojazdów, przewozu towarów niebezpiecznych, scenariuszy pożarowych oraz strategii ewakuacji,
2) przewidziano podjęcie szczególnych środków, takich jak: stosowne zarządzanie ruchem, krótsze odległości do wyjść awaryjnych lub punkty odprowadzające dym w odpowiednich odstępach.
2a. Wentylacja wzdłużna tunelu powinna zapewniać możliwość wytworzenia takiej prędkości przepływu powietrza w tunelu, przy której nie następuje cofanie się dymu w kierunku przeciwnym do kierunku założonego, przy czym wartość tej prędkości w przypadku pożaru nie powinna być niższa niż 1,5 m/s.
3. Wentylacja mechaniczna poprzeczna, z poprzecznym ruchem powietrza na całej długości tunelu, działająca w wyniku różnicy ciśnień w kanałach umieszczanych wzdłuż tunelu, wymaga umieszczenia otworów:
1) do doprowadzenia powietrza - w dolnej części tunelu na wysokości kół pojazdów,
2) do odprowadzenia powietrza - w części stropowej, z zastrzeżeniem ust. 4.
4. W wentylacji, o której mowa w ust. 3, dopuszcza się rezygnację z kanałów odprowadzających i usuwanie zużytego powietrza przez głowice tuneli lub pośrednie szyby wywiewne.
4a. Wentylacja mechaniczna poprzeczna oraz półpoprzeczna zastosowana w tunelu prowadzącym jezdnię dwukierunkową i posiadającym centrum kontroli powinna posiadać:
1) klapy przeciwpożarowe w systemie wentylacji usuwania dymu i ciepła, które mogą być obsługiwane oddzielnie lub grupowo,
2) możliwość monitorowania wzdłużnej prędkości przepływu powietrza i sterowania nią poprzez odpowiednią regulację przepustnic i wentylatorów systemu wentylacji.
5. Prędkość przepływu powietrza w tunelu z wentylacją mechaniczną nie powinna być większa niż 10 m/s.

Jeśli zanieczyszczenia powietrza usuwanego z tuneli przekraczają dopuszczalne stężenia z uwagi na ochronę środowiska, powinny być zastosowane specjalne urządzenia oczyszczające przed wyemitowaniem do atmosfery.

1. Przestrzenie zamknięte konstrukcji, pozostające pod normalnym ciśnieniem atmosferycznym, powinny być wyposażone w otwory wentylacyjne i otwory odprowadzające skropliny pary wodnej.
2. Otwory, o których mowa w ust. 1, powinny być:
1) rozmieszczone tak, aby zapewniały ruch powietrza wewnątrz przekroju,
2) zabezpieczone przed opadami atmosferycznymi oraz dostępem ptactwa i nietoperzy,
3) wykonane w betonowych przekrojach skrzynkowych w szczególności za pomocą rur z tworzyw sztucznych, o średnicy 150 mm, z zachowaniem wymagań określonych w § 138 ust. 1 pkt 2.

1. Dla oceny prawidłowej pracy obiektu inżynierskiego powinny być przewidziane w szczególności:
1) znaki wysokościowe (repery) na obiektach,
2) wodowskazy przy mostach.
2. Znaki wysokościowe, o których mowa w ust. 1, powinny być umieszczone:
1) na głowicach tuneli – nie mniej niż 3 sztuki,
2) na każdej z podpor obiektu mostowego – nie mniej niż 4 sztuki,
3) po obu stronach przęseł:
a) nad podporami,
b) w środku rozpiętości przęseł dłuższych niż 21 m
– w pobliżu osi skrajnych dźwigarów lub punktów znajdujących się nad dolnymi krawędziami ustrojów płytowych.
3. Znaki wysokościowe powinny być powiązane ze stałym znakiem wysokościowym, wykonanym z trwałego materiału i posadowionym na gruncie rodzimym poniżej poziomu przemarzania, poza korpusem drogi w niewielkiej odległości od obiektu.
4. Stały znak wysokościowy, o którym mowa w ust. 3, powinien być w miarę możliwości dowiązany do niwelacji państwowej, z zastrzeżeniem ust. 5.
5. Przy obiektach o długości większej niż 100 m powinny być wykonane dwa znaki, o których mowa w ust. 4, rozmieszczone w pobliżu końców obiektu.
6. Powinno się dążyć do tego, aby obiekty mostowe o długościach nie mniejszych niż 200 m i wymagające stałej obserwacji były wyposażone w stanowiska pomiarowe rozmieszczone poza nimi - w celu umożliwienia cyklicznych pomiarów niwelacyjnych (osiadanie, przechyły podpór, ugięcia przęseł).

1. Urządzeniami umożliwiającymi dostęp do elementów obiektu inżynierskiego w celu, o którym mowa w § 84, mogą być w szczególności chodniki dla obsługi, korytarze, pomosty, spoczniki, galerie, wózki rewizyjne, windy, schody dla obsługi, drabiny i klamry, wykonywane z materiałów trwałych i niepalnych.
2. Urządzenia, o których mowa w ust. 1, powinny być zabezpieczone przed dostępem osób postronnych.

Szerokość chodników dla obsługi, korytarzy i pomostów powinna wynosić, gdy służą:
1) jako przejście lub dojście - nie mniej niż 0,9 m,
2) do wykonywania prac obsługowych - nie mniej niż 1,2 m.

1. Jako przejścia do łożysk, w przypadku braku dostępu z terenu, mogą być zastosowane w szczególności korytarze:
1) w przyczółkach między ścianą nadłożyskową a skrajną poprzecznicą lub płaszczyzną stanowiącą zakończenie dźwigarów,
2) w głowicach filarów - jeśli układ konstrukcji przęsła pozwala na uzyskanie odpowiedniej wysokości do poruszania się obsługi i istnieją zabezpieczenia przed upadkiem od strony otwartej przestrzeni.
2. Rolę korytarzy mogą spełniać wewnętrzne przestrzenie dźwigarów skrzynkowych, umożliwiające komunikację w obrębie przęsła bądź między przęsłami oraz dostęp do filarów.
3. Dostęp do korytarzy może być zapewniony w szczególności jako właz:
1) zamykany w ścianie przyczółka - o szerokości nie mniejszej niż 0,8 m i wysokości nie mniejszej niż 1,6 m,
2) w płycie chodnika lub w przegrodzie stropowej filara lub w płycie dolnej ustroju skrzynkowego nad filarem, wyposażony w drabinę zamocowaną na stałe lub przestawną - o wymiarach nie mniejszych niż 0,8 m x 0,8 m, z zastrzeżeniem ust. 4.
4. Jeśli otwory, o których mowa w ust. 3 pkt 2, przewidziane są do:
1) transportu materiałów - powinny mieć wymiary nie mniejsze niż 0,9 m x 0,9 m,
2) umieszczenia przestawnych drabin - powinny spełniać wymagania określone w § 308 ust. 9 pkt 3.
5. Otwory włazowe, o których mowa w ust. 3 i 4, z wyjątkiem otworów w płycie chodnika, powinny być zabezpieczone za pomocą ażurowych przykryw na zawiasach. Otwory włazowe w płycie chodnika powinny być zabezpieczone przed napływem wody opadowej.

1. W stężeniach poprzecznych dźwigarów skrzynkowych, o których mowa w § 301 ust. 2, powinny być przewidziane otwory przełazowe o wymiarach określonych w § 301 ust. 3 pkt 1.
2. Wysokość otworu, o którym mowa w ust. 1, powinna być mierzona od:
1) podłogi korytarza - gdy suma wysokości i szerokości przegrody jest nie większa niż 0,6 m,
2) od wierzchu przegrody - gdy suma wysokości i szerokości jest większa niż 0,6 m, z tym że w przypadku progu o wysokości większej niż 0,4 m powinny być przewidziane stopnie spełniające wymagania określone w § 135 ust. 2 pkt 2 i 3.

1. Pomosty mogą być zastosowane między dźwigarami na całej długości obiektu lub na odcinkach wynikających z potrzeb, jakim mają służyć.
2. Dostęp do pomostów może być zapewniony jak dla korytarzy bądź za pomocą schodów o szerokości biegu równej 0,8 m, bądź drabin.

1. Galerie i spoczniki mogą być zastosowane na odcinkach konstrukcji obiektów mostowych bądź pod elementami ich wyposażenia, wymagających napraw lub czynności eksploatacyjnych. Szerokość ich powinna być nie mniejsza niż 1,2 m, a długość powinna być dostosowana do potrzeb wynikających z przeznaczenia.
2. Dostęp do galerii i spoczników, o których mowa w ust. 1, powinien być zapewniony za pomocą schodów o szerokości nie mniejszej niż 0,8 m lub drabin.

1. Wózki rewizyjne, zwane dalej "wózkami", mogą być zastosowane jako ruchome pomosty umieszczone od spodu konstrukcji przęseł albo wewnątrz ich konstrukcji - w celu przemieszczania się wzdłuż osi podłużnej przęseł dla dokonania przeglądów lub wykonania robót utrzymaniowych.
2. Konstrukcja przęseł i podpór pośrednich powinna być tak przewidziana, aby umożliwiony był przejazd wózka wzdłuż całego obiektu bez konieczności jego demontażu, przy czym powinna być w szczególności zapewniona zmiana gabarytów wózka w celu przejazdu nad podporami.
3. Szerokość pomostu wózka, mierzona wzdłuż osi podłużnej obiektu, powinna być nie mniejsza niż 2 m i swym zasięgiem powinna obejmować całą szerokość obiektu. Jeśli uformowanie konstrukcji obiektu od spodu wykazuje znaczne różnice poziomów, wózki powinny być wyposażone w szczególności w dodatkowe rusztowania.
4. Wózki powinny być podwieszone do specjalnych torów jezdnych zamocowanych do konstrukcji obiektu. Tor jezdny powinien zapewnić:
1) stateczność wózka bez względu na umieszczenie pomostu i obciążenie wynikające z funkcji, jaką wózek ma spełniać,
2) stały rozstaw i prostoliniowy przebieg szyn,
3) płynność przejazdu kół wózka,
4) pochylenie podłużne nie większe niż 3% w przypadku napędu ręcznego,
5) możliwość ograniczenia ruchu i zablokowania wózka w czasie postoju.
5. Wózki powinny mieć cztery zestawy kół, po dwa zestawy kół na każdej szynie, napędzane ręcznie lub mechanicznie. Rozstaw kół w kierunku podłużnym obiektu powinien zagwarantować stateczność wózka bez względu na umieszczenie pomostu i obciążenie wynikające z funkcji, jaką wózek spełnia. Wymagania w zakresie poruszania i napędu wózka podlegają przepisom Urzędu Dozoru Technicznego.
6. Dostęp do wózków, zależnie od sytuacji, może być zapewniony w szczególności z poziomu terenu, z ławy podłożyskowej przyczółka lub z chodnika obiektu.

1. Schody dla obsługi mogą:
1) być umieszczone na skarpach - zapewniając dostęp do obiektu,
2) stanowić niezależne konstrukcje lub być powiązane z konstrukcją pomostów, galerii lub spoczników jako elementy zapewniające do nich dostęp.
2. Schody, o których mowa w ust. 1 pkt 2, powinny spełniać wymagania określone w § 128 ust. 2 i 3, § 135 ust. 2 pkt 2 i 3 oraz w § 307 ust. 5.

1. Urządzenia, o których mowa w § 303-305 i § 306 ust. 1 pkt 2, powinny zapewnić wysokość w świetle do poruszania się obsługi nie mniejszą niż 1,9 m.
2. Dopuszcza się ograniczenie wysokości, o której mowa w ust. 1, przez wystające elementy na odcinkach przejścia nie dłuższych niż 1,5 m, pod warunkiem że zostaną one odpowiednio oznakowane i prześwit pod nimi będzie nie mniejszy niż 1,6 m. Ograniczenie wysokości nie może być zastosowane na odcinkach przejścia, na których przewidziane jest wykonanie napraw lub czynności obsługowych.
3. Nawierzchnia urządzeń określonych w ust. 1 powinna mieć właściwości przeciwpoślizgowe.
4. Nawierzchnie ażurowe nie mogą mieć otworów o powierzchni większej niż 1700 mm² i wymiarów umożliwiających przejście kuli o średnicy większej niż 36 mm.
5. Urządzenia określone w ust. 1 powinny być zabezpieczone od strony otwartej przestrzeni balustradą o wysokości 1,1 m, składającą się z poręczy oraz przeciągów rozmieszczonych w połowie wysokości balustrady i na wysokości 15 cm od podłogi.

1. Umieszczenie na obiekcie inżynierskim kanału technologicznego nie może naruszać elementów technicznych obiektu inżynierskiego oraz nie może powodować ani przyczyniać się do czasowego lub trwałego zagrożenia bezpieczeństwa ruchu drogowego albo zmniejszenia wartości użytkowej obiektu.
2. Kanały technologiczne nie powinny przekazywać szkodliwych oddziaływań na konstrukcję obiektu, pomieszczenia oraz jego otoczenie, jak również nie mogą ograniczać jego światła.
3. Studnie kanału technologicznego powinny być umieszczane poza konstrukcją obiektu, a ich posadowienie nie powinno pogarszać warunków, o których mowa w ust. 2.
4. Kanał technologiczny nie może naruszać skrajni, o której mowa w § 55, ani ograniczać możliwości przebudowy lub remontu, jak również powodować utrudnień w wykonywaniu czynności utrzymaniowych.
5. Posadowienie kanału technologicznego oraz jego studni nie może pogarszać warunków umieszczania instalacji służących zarządzaniu ruchem drogowym, posadowienia urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego, a także odwodnienia obiektu, a jego usytuowanie powinno spełniać warunki, o których mowa w § 309–311.

1. W przypadkach braku miejsca lub możliwości przewidywanego sporadycznego wykorzystania, dopuszcza się zastosowanie drabin lub klamer zamiast schodów dla obsługi.
2. Klamry powinny być zastosowane jako zamocowane na stałe do konstrukcji obiektu, a drabiny w szczególności jako:
1) stałe - zamocowane do konstrukcji obiektu,
2) przestawne - gdy zamocowanie na stałe jest niemożliwe lub niewskazane z uwagi na dostęp osób postronnych,
3) stałe lub ruchome - zawieszone na poręczy balustrady.
3. Szerokość użytkowa drabin lub klamer, o których mowa w ust. 1, powinna być nie mniejsza niż 0,5 m, a odstępy między szczeblami drabiny lub pionowymi klamrami nie mogą być większe niż 0,3 m. Począwszy od wysokości 3 m od poziomu podłogi, drabiny i klamry powinny być wyposażone w urządzenia zabezpieczające przed upadkiem. Przez szerokość użytkową drabin rozumie się długość szczeblin drabiny w prześwicie jej pobocznic.
4. Jako zabezpieczenie przed upadkiem, o którym mowa w ust. 3, powinny być zastosowane poziome obręcze. Rozstaw obręczy powinien być nie większy niż 0,8 m, przy czym obręcze powinny być usztywnione pionowymi prętami, rozmieszczonymi w odstępie nie większym niż 0,3 m. Odległość obręczy ochronnej od drabiny lub klamer w miejscu najbardziej oddalonym nie powinna być mniejsza niż 0,7 m i większa niż 0,8 m.
5. Odległość drabiny lub klamer od ściany bądź innego elementu konstrukcji, do których są zamocowane, powinna być nie mniejsza niż 0,15 m.
6. Drabiny stałe i zawieszone oraz ciągi klamer o wysokości większej niż 10 m powinny być wyposażone w spoczniki o wymiarach nie mniejszych niż 0,8 m x 0,8 m, rozmieszczone w odstępie (8¸10) m. Spoczniki umieszczone z boku drabin lub ciągu klamer powinny być zabezpieczone poręczą spełniającą wymagania określone w § 307 ust. 5, a w konstrukcji urządzeń zabezpieczających przed upadkiem powinny być przewidziane odpowiednie wycięcia prętów podłużnych umożliwiające wejście na spocznik.
7. Drabiny stałe, o których mowa w ust. 2 pkt 1, powinny być zamocowane pionowo. Zamocowanie drabiny nie powinno ograniczać wzajemnych przemieszczeń łączonych elementów konstrukcji.
8. Drabiny lub klamry powinny wystawać 1,1 m ponad poziom, do którego prowadzą. Drabiny stałe, w razie braku możliwości wyprowadzenia do wymaganej wysokości, powinny być przedłużone:
1) klamrami - rozmieszczonymi jak szczeble drabiny,
2) dwoma pionowymi klamrami o długości 1 m - rozmieszczonymi w odstępie 0,6 m.
9. Drabiny przestawne, o których mowa w ust. 2 pkt 2, powinny mieć:
1) nachylenie do poziomu ~70°,
2) zabezpieczenie podstawy przed przesunięciem,
3) prześwit między krawędzią otworu, w którym zostały umieszczone, a płaszczyzną drabiny od strony wchodzącego - nie mniejszy niż 0,8 m.
10. Drabiny zawieszone, o których mowa w ust. 2 pkt 3, niezależnie od spełnienia odpowiednio wymagań określonych w ust. 3-7, powinny mieć pobocznice i urządzenia zabezpieczające przed upadkiem, wystające 1,1 m ponad poziom poręczy, oraz powinny być dodatkowo wyposażone w szczególności w:
1) uchwyty - do podnoszenia w czasie montażu,
2) spocznik w dolnej części drabiny o wymiarach nie mniejszych niż 0,8 m x 1,2 m, przewidziany asymetrycznie w stosunku do drabiny i zabezpieczony balustradami zgodnie z wymaganiami określonymi w § 307 ust. 5,
3) drabinę od strony chodnika - do umożliwienia wejścia na poziom poręczy,
4) blachy dociskowe przymocowane do pobocznic drabiny na poziomie belki gzymsowej obiektu mostowego - do opierania drabiny o konstrukcję obiektu.
11. Nawierzchnia spoczników drabin, o których mowa w ust. 6 i 10, powinna spełniać wymagania określone w § 307 ust. 3 i 4.

1. Wszelkie urządzenia obce w postaci przewodów: gazowych i z cieczami palnymi, wodociągowych, kanalizacyjnych, sieci cieplnej oraz kabli elektroenergetycznych, teletechnicznych itp. powinny być umieszczone na specjalnie w tym celu wykonanych konstrukcjach, nie związanych z konstrukcją obiektu inżynierskiego, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. W wyjątkowych przypadkach, gdy nie ma możliwości zastosowania rozwiązań, o których mowa w ust. 1, dopuszcza się przeprowadzenie tych urządzeń przez obiekty mostowe, z wyjątkiem tymczasowych obiektów mostowych, pod warunkiem uzyskania zgody zarządzającego obiektem i spełnienia wymagań określonych w § 310.
3. Urządzenia obce emitujące hałasy, drgania i prądy błądzące, zainstalowane w pomieszczeniach technicznych, o których mowa w § 185, lub podwieszone do obiektu inżynierskiego, nie powinny przekazywać szkodliwych oddziaływań na konstrukcję obiektu i pomieszczeń oraz na otoczenie.

Urządzenia, o których mowa w § 309 ust. 1, i dopuszczone do przeprowadzenia przez obiekt inżynierski:
1) nie powinny:
a) zagrażać bezpieczeństwu ruchu na obiekcie i pod obiektem,
b) zagrażać bezpieczeństwu konstrukcji,
c) pogarszać wyglądu obiektu przez wystające elementy urządzeń,
d) być wbudowane w elementy konstrukcji obiektu,
e) utrudniać robót utrzymaniowych obiektu,
f) utrudniać wykonywania przeglądów technicznych obiektu,
2) powinny:
a) być umieszczone na specjalnych galeriach lub wspornikach przewidzianych między dźwigarami lub pod wspornikami chodnikowymi z zastosowaniem odpowiednich osłon maskujących, spełniając wymagania określone w § 319 ust. 5,
b) zachować odległości między przewodami i urządzeniami spełniające wymagania Polskiej Normy i zapewniające ich przeglądy i naprawy,
c) mieć zapewniony dostęp w celach utrzymaniowych,
d) przechodzić przez elementy poprzeczne obiektu w specjalnie uformowanych otworach lub rurach ochronnych,
e) spełniać wymagania określone w odnośnych przepisach, dotyczących budowy i eksploatacji przewidzianych dla poszczególnych urządzeń,
f) być zaopatrzone w rozwiązania techniczne umożliwiające samokompensację wydłużeń cieplnych oraz eliminację ewentualnych odkształceń urządzeń obcych wywołanych deformacją lub osiadaniem obiektu,
g) być zabezpieczone antykorozyjnie, jeśli wykonane są ze stali; odnosi się to również do konstrukcji podpierających, o których mowa w lit. a).

1. Urządzenia odcinające dopływ gazu, cieczy lub energii elektrycznej powinny być zainstalowane poza obiektem w miejscach łatwo dostępnych i zabezpieczonych przed wpływami atmosferycznymi, uszkodzeniami mechanicznymi i dostępem osób postronnych; miejsca te powinny być odpowiednio oznakowane.
2. W przypadku przeprowadzenia przewodów z cieczami w zamkniętych (skrzynkowych) lub korytowych konstrukcjach obiektu, powinny być przewidziane otwory umożliwiające odpływ cieczy z tych obiektów w sytuacjach awaryjnych.

1. Rurociągi i przewody gazowe przeprowadzone przez obiekt mostowy, spełniające wymagania Polskiej Normy, powinny być umieszczone na całej długości obiektu w stalowych szczelnych rurach ochronnych wystających poza końce obiektu i nie ograniczających swobody przemieszczeń ustroju nośnego. Rury stalowe powinny być zabezpieczone przed wpływem prądów błądzących, stosownie do wymagań Polskiej Normy.
2. Przewody gazowe powinny być zaopatrzone w zawory odcinające, umieszczone na odcinkach poza rurami ochronnymi po obu stronach obiektu w odległości nie mniejszej niż 25 m i nie większej niż 110 m.
3. Rury ochronne, o których mowa w ust. 1, powinny być wyprowadzone poza koniec obiektu (ścianę przyczółka, skrajną poprzecznicę przęsła zatopionego w nasypie, płytę przejściową) przy ciśnieniu gazu:
1) nie większym niż 0,4 MPa - na odległość 4 m,
2) większym niż 0,4 MPa - na odległości określone w warunkach technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe.
4. Rury ochronne, o których mowa w ust. 1, powinny być zakończone studniami z odpowiednią wentylacją grawitacyjną lub mechaniczną - w przypadku gęstości gazu większej niż gęstość powietrza. Wylot przewodu wentylacyjnego powinien być wyprowadzony poza korpus drogi i umieszczony na wysokości:
1) od terenu - nie mniejszej niż 2,5 m,
2) od przewodu z gazem lżejszym od powietrza - nie mniejszej niż 1 m.

1. Przewody kanalizacyjne przeprowadzone przez obiekt mostowy powinny być umieszczone w stalowych szczelnych rurach ochronnych, spełniających wymagania określone w § 312 ust. 1.
2. Przewody kanalizacyjne powinny być zaopatrzone w zawory odcinające:
1) od strony napływu ścieków - przy cyrkulacji grawitacyjnej,
2) z obu stron obiektu - przy cyrkulacji ciśnieniowej.
3. Rury ochronne, o których mowa w ust. 1, powinny mieć zapewnioną możliwość odprowadzenia ścieków do specjalnych zbiorników rezerwowych, umieszczonych poza drogą.

1. Przewody wodociągowe przeprowadzone przez obiekt mostowy, usytuowany w szczególności nad drogą, powinny być umieszczone w stalowych szczelnych rurach ochronnych, spełniających wymagania określone w § 312 ust. 1.
2. Przewody wodociągowe powinny być zaopatrzone w zawory odcinające, umieszczone poza obiektem po obu jego stronach.
3. Rury ochronne, o których mowa w ust. 1, powinny mieć zapewnioną możliwość odprowadzenia wody do kanalizacji.

Rurociągi i przewody cieplne przeprowadzone przez obiekt mostowy powinny być umieszczone w stalowych szczelnych rurach ochronnych, spełniających wymagania określone w § 312 ust. 1 oraz w § 314 ust. 2 i 3.

1. Zabrania się przeprowadzenia przez obiekt mostowy kabli elektroenergetycznych o napięciu większym niż 20 kV. Kable elektroenergetyczne i telekomunikacyjne powinny być umieszczone w rurach ochronnych stalowych, zabezpieczonych przed wpływem prądów błądzących, stosownie do wymagań Polskiej Normy, lub w rurach z tworzyw sztucznych, nie ograniczających swobody przemieszczeń ustrojów nośnych obiektów.
2. Kable elektroenergetyczne powinny być zaopatrzone w urządzenia do wyłączenia napięcia, umieszczone poza obiektem po obu jego stronach, w odległości określonej w § 319 ust. 6.

Studnie kablowe instalacji telekomunikacyjnej powinny być umieszczone poza konstrukcją obiektu. Dopuszcza się ich instalowanie pod pomostem obiektu, gdy zachodzi konieczność spełnienia wymagań Polskiej Normy odnośnie do przelotów między studniami.

1. Konstrukcję nośną obiektu inżynierskiego oraz ściany i stropy stanowiące elementy oddzielenia przeciwpożarowego wykonuje się z materiałów lub wyrobów klasy reakcji na ogień co najmniej A2, d0, zgodnie z Polską Normą dotyczącą klasyfikacji ogniowej wyrobów budowlanych, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz § 324 ust. 1. Wymagania nie stosuje się do wyrobów budowlanych wbudowanych w konstrukcję nośną obiektu inżynierskiego w sposób zabezpieczający przed ich zapaleniem się oraz do osłon zewnętrznych cięgien w obiektach mostowych.
2. Urządzenia umożliwiające dostęp do elementów obiektu inżynierskiego oraz do urządzeń obcych, o których mowa w § 312–316, przeprowadzonych przez obiekt, wykonuje się z materiałów lub wyrobów klasy reakcji na ogień co najmniej A2, d0.
3. Dopuszcza się wykonanie kładek dla pieszych, rowerów lub pieszych i rowerów z materiałów lub wyrobów
klasy reakcji na ogień co najmniej D.
4. Okładziny konstrukcji głównej tunelu, sufity lub sufity podwieszane wykonuje się z materiałów lub wyrobów co najmniej klasy reakcji na ogień A2-s1, d0. Pozostałe niekonstrukcyjne elementy tunelu powinny spełniać wymagania klasy reakcji na ogień co najmniej B lub B_fl -s1 w przypadku posadzek.

1. Pod obiektami mostowymi oraz w ich konstrukcji nie powinny być umieszczone rozdzielnie, stacje energetyczne, transformatory oraz pompownie cieczy i gazów palnych.
2. Pod obiektami mostowymi zabrania się usytuowania obiektów zagrożonych wybuchem oraz obiektów, w których gęstość obciążenia ogniowego jest większa niż 500 MJ/midx2.
3. Obiekty, o których mowa w ust. 2, powinny być wykonane z materiałów lub wyrobów klasy reakcji na ogień co najmniej A2, zgodnie z Polską Normą dotyczącą klasyfikacji ogniowej wyrobów budowlanych, i znajdować się w odległości nie mniejszej niż 6 m od rzutu poziomego obiektu mostowego.
4. Przestrzenie pod obiektami mostowymi mogą być wykorzystywane w celu postoju samochodów osobowych, pod warunkiem że spod ustroju nośnego znajduje się od poziomu terenu na wysokości:
1) dla konstrukcji stalowych – nie mniejszej niż 4,5 m,
2) dla konstrukcji betonowych – nie mniejszej niż 3,0 m.
4a. Inne wykorzystanie przestrzeni pod przęsłami obiektów mostowych, niż określone w ust. 4, może być dopuszczone za zgodą jednostek zarządzających tymi obiektami oraz właściwego komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej, jeżeli zachowane będzie bezpieczeństwo konstrukcyjne obiektu mostowego, potwierdzone analizą inżynierską w zakresie bezpieczeństwa przeciwpożarowego oraz zostaną zapewnione odpowiednie warunki ewakuacji i drogi dojazdowe dla służb ratowniczych.
5. Kable elektroenergetyczne nie powinny być umieszczone z przewodami gazowymi i cieczami palnymi we wspólnych kanałach lub w tych samych przedziałach między dźwigarami lub podłużnicami.
6. Zawory odcinające dopływ gazu lub cieczy palnych oraz urządzenia do wyłączenia napięcia w kablach elektroenergetycznych powinny być zainstalowane poza obiektem w odległości nie mniejszej niż 25 m od przyczółków.
7. W obiektach mostowych o długości większej niż 100 m:
1) kanały, w których umieszcza się trasy kablowe, wyposaża się w półstałe lub stałe urządzenia gaśnicze,
2) do kanałów lub pomostów, w których umieszcza się przewody z cieczami lub gazami palnymi, zapewnia się dojścia dla straży pożarnej, których usytuowanie oraz parametry techniczne uzgadnia się z właściwym komendantem wojewódzkim Państwowej Straży Pożarnej.

1. Przewody i kable umieszczone w obiektach inżynierskich w kanałach o klasie odporności ogniowej co najmniej EI 60 powinny spełniać kryteria w zakresie reakcji na ogień kabli elektrycznych co najmniej E_ca, zgodnie z Polską Normą dotyczącą klasyfikacji ogniowej wyrobów budowlanych.
2. Przewody i kable umieszczone w obiektach inżynierskich, prowadzone w inny sposób niż określony w ust. 1, powinny spełniać kryteria w zakresie reakcji na ogień kabli elektrycznych co najmniej D_ca-s2, d2, a w przypadku obiektów inżynierskich o konstrukcji stalowej powinny również spełniać warunek kwasowości a2, zgodnie z Polską Normą dotyczącą klasyfikacji ogniowej wyrobów budowlanych.
3. Przewody i kable umieszczone w tunelach powinny spełniać kryteria w zakresie reakcji na ogień kabli elektrycznych co najmniej B2_ca-s1, d0.

1. Poziom odporności ogniowej urządzeń i instalacji, służących zapewnieniu bezpieczeństwa w tunelu, uwzględnia możliwości technologiczne i zapewnia utrzymanie niezbędnych funkcji bezpieczeństwa w przypadku pożaru przez określony czas.
2. Przewody i kable elektryczne wraz z ich zamocowaniami, które są stosowane w systemach zasilania i sterowania, powinny zapewniać ciągłość dostawy energii elektrycznej lub przekazu sygnału przez czas nie mniejszy niż:
1) 30 minut – w przypadku obwodów urządzeń sterujących zasilaniem, znaków drogowych, monitoringu wizyjnego oraz nagłośnienia tunelu,
2) 90 minut – w przypadku obwodów urządzeń służących ochronie przeciwpożarowej.
3. Tunel posiadający urządzenia bezpieczeństwa niezbędne do ewakuacji, zasilane energią elektryczną, powinien posiadać awaryjne zasilanie w energię, zdolne zapewnić działanie tych urządzeń co najmniej do chwili opuszczenia tunelu przez jego użytkowników.
4. Kable elektroenergetyczne oraz oświetlenia awaryjnego powinny być umieszczone w dolnej części tunelu i odporne na działanie wysokiej temperatury.
5. Zasilanie oświetlenia i sygnalizacji w energię elektryczną przeprowadza się z obu końców tunelu i rozdziela na sekcje.
6. Elektryczne obwody kontrolne i pomiarowe projektuje i wykonuje się w taki sposób, aby uszkodzenie miejscowe któregoś z nich nie miało wpływu na obwody nieuszkodzone.

1. Systemy wentylacji mechanicznej tunelu powinny usuwać dym i ciepło w sposób zapewniający bezpieczeństwo służbom ratowniczym oraz uniemożliwiający zadymienie lub wzrost temperatury w czasie potrzebnym do ewakuacji ludzi na obszarze tunelu przeznaczonym do ewakuacji.
2. Wentylatory służące do usuwania dymu i ciepła powinny posiadać klasę F, określoną zgodnie z Polską Normą dotyczącą wymagań dla wentylatorów oddymiających, wynikającą z obliczeniowej temperatury dymu, przy czym klasa ta nie może być mniejsza niż F400 120.
3. W tunelu z wentylacją poprzeczną kanały świeżego i zużytego powietrza powinny być oddzielone przegrodami z materiałów klasy reakcji na ogień co najmniej A2, d0, o klasie odporności ogniowej ze względu na szczelność ogniową (E) i dymoszczelność (S) co najmniej ES 120, zgodnie z Polską Normą dotyczącą klasyfikacji ogniowej wyrobów budowlanych.
4. Tunel o długości większej niż 500 m, a także tunel z wentylacją mechaniczną służącą do usuwania dymu i ciepła, bez względu na jego długość, powinien być wyposażony w system sygnalizacji pożarowej.
5. Wymaganie, o którym mowa w ust. 4, nie dotyczy tunelu z wentylacją naturalną, który posiada centrum kontroli i automatyczne wykrywanie zdarzeń drogowych.
6. Wentylatory wywiewne we wszystkich systemach wentylacyjnych powinny być przystosowane do pracy w podwyższonej temperaturze lub chłodzone.

Strefy pożarowe w tunelu, o którym mowa w § 321 ust. 2, powinny stanowić w szczególności:
1) nawa tunelu,
2) korytarz ewakuacyjny,
3) przejście poprzeczne oddzielone od każdej nawy tunelu osobną ścianą oddzielenia przeciwpożarowego,
4) tunel technologiczny,
5) tunel lub pomieszczenie kablowe,
6) schron ewakuacyjny,
7) pomieszczenie ze stacją transformatorową lub rozdzielnią elektryczną,
8) pomieszczenie z rezerwowym źródłem zasilania,
9) pomieszczenie maszynowni wentylacji do celów przeciwpożarowych,
10) pomieszczenie pompowni przeciwpożarowej,
11) centrum kontroli systemów bezpieczeństwa.

1. Konstrukcja nośna tunelu powinna posiadać odporność ogniową przez określony czas, który w przypadku pożaru zapewni wystarczającą ilość czasu na samodzielne opuszczenie miejsca niebezpiecznego przez użytkowników tunelu oraz umożliwi działania służb ratowniczych, bez zagrożenia zawalenia się tej konstrukcji.
2. Konstrukcja nośna tunelu służącego do przeprowadzenia drogi przeznaczonej do ruchu pojazdów innych niż rowery powinna posiadać nośność ogniową nie niższą niż 120 minut, określoną w odniesieniu do krzywej tunelowej temperatura-czas, której wartości określa tabela:




3. Konstrukcja nośna tunelu innego niż tunel, o którym mowa w ust. 2, powinna posiadać klasę nośności ogniowej nie niższą niż R120, określoną w odniesieniu do krzywej standardowej temperatura-czas.
4. Jeżeli jakakolwiek część konstrukcji tunelu jest elementem konstrukcyjnym innego obiektu budowlanego, to klasa odporności ogniowej w zakresie nośności ogniowej tej części i części powiązanych z nią statycznie nie może być niższa od klasy odporności ogniowej w zakresie nośności ogniowej konstrukcji głównej tego obiektu budowlanego.
5. Ściana lub strop rozdzielający nawy tunelu, o którym mowa w ust. 2, powinny, poza wymaganą nośnością ogniową, posiadać odporność ogniową w zakresie szczelności ogniowej i izolacyjności ogniowej określone w odniesieniu do krzywej tunelowej temperatura-czas.
6. Tunel, o którym mowa w ust. 2, z betonowych elementów konstrukcyjnych powinien być zaprojektowany i wykonany w taki sposób, aby w warunkach pożarowych, określonych w ust. 2, nie występowało ryzyko eksplozyjnego odpryskiwania betonu.

1. Tunel o długości większej niż 150 m nieposiadający pasów awaryjnych lub utwardzonych poboczy powinien posiadać drogi ewakuacyjne o co najmniej jednym pasie ruchu pieszego, które powinny być oddzielone krawężnikiem od pasa ruchu.
2. W tunelu odbudowywanym, rozbudowywanym i przebudowywanym dopuszcza się, aby drogi ewakuacyjne o co najmniej jednym pasie ruchu pieszego nie były oddzielone krawężnikiem od pasa ruchu.

1. Tunel o długości większej niż 500 m powinien posiadać wyjścia awaryjne umożliwiające jego użytkownikom opuszczenie go bez pojazdów i dotarcie w miejsce bezpieczne oraz zapewniające pieszy dostęp do tunelu służbom ratowniczym.
2. Wyjściem awaryjnym może być w szczególności:
1) bezpośrednie wyjście z tunelu na zewnątrz,
2) przejście poprzeczne między nawami tunelu lub przejście do innego tunelu,
3) wyjście do korytarza ewakuacyjnego, ktory może się znajdować obok nawy tunelu lub pod jezdnią w nawie tunelu,
4) schron z drogą ewakuacyjną wydzieloną pożarowo od nawy tunelu.
3. Nie dopuszcza się budowania schronów bez wyjść na drogi ewakuacyjne, które prowadzą na otwartą przestrzeń.
4. Odległość między dwoma wyjściami awaryjnymi, o których mowa w ust. 1, nie może przekraczać 500 m.
5. Wyjścia awaryjne powinny być zamykane drzwiami przeciwpożarowymi o klasie odporności ogniowej EI2 120, zgodnie z Polską Normą dotyczącą klasyfikacji ogniowej wyrobów budowlanych.
7. Przejścia poprzeczne, o których mowa w ust. 6, powinny być:
1) rozmieszczone w odstępach nie większych niż co 500 m,
2) zamykane drzwiami przeciwpożarowymi o klasie odporności ogniowej EI2 120, zgodnie z Polską Normą dotyczącą klasyfikacji ogniowej wyrobów budowlanych,
3) odpowiednie do wykorzystania ich przez służby ratownicze, przy czym nie powinny mieć one szerokości mniejszej niż 1,4 m i wysokości mniejszej niż 2,2 m.
8. Przed wjazdami do tunelu, o którym mowa w ust. 6, powinny być zapewnione, dostępne dla służb ratowniczych, przejazdy awaryjne między nawami tunelu lub pomiędzy tunelami.
9. Wymagania, o którym mowa w ust. 8, nie stosuje się, jeżeli uwarunkowania terenowe uniemożliwiają wykonanie przejazdu awaryjnego.
10. Wyjścia awaryjne oraz prowadzące do nich drogi ewakuacyjne należy oznakować znakami bezpieczeństwa określonymi w załączniku nr 4 do rozporządzenia.
11. Znaki bezpieczeństwa określające kierunek oraz odległość do wyjścia awaryjnego powinny być umieszczone na ścianach bocznych tunelu w odległości nie większej niż 25 m, na wysokości od 1 m do 1,5 m.

1. Tunel o długości większej niż 500 m powinien być wyposażony w hydranty zewnętrzne nadziemne o średnicy nominalnej DN 80 usytuowane w pobliżu wjazdów do tunelu i w tunelu w odległościach nieprzekraczających 250 m.
2. W tunelu hydranty zewnętrzne powinny być umieszczone we wnękach jego ściany bocznej w sposób umożliwiający podłączenie węży pożarniczych.

1. Tunel o długości większej niż 500 m powinien posiadać punkty alarmowe zlokalizowane we wnękach ściany bocznej tunelu, przy czym dopuszcza się ich wykonanie w postaci skrzynek na ścianie bocznej tunelu.
2. Punkty alarmowe powinny być usytuowane w pobliżu wjazdów i w głębi tunelu w odstępach, które nie przekraczają 150 m, w tym na wysokości zatoki awaryjnej, jeżeli występuje.
3. Punkty alarmowe powinny być wyposażone co najmniej w telefon alarmowy i dwie gaśnice proszkowe z proszkiem ABC o masie środka gaśniczego nie mniejszej niż 6 kg każda
4. Punkty alarmowe zlokalizowane w zamkniętych drzwiami wnękach ściany bocznej tunelu powinny zawierać informację, że punkt alarmowy nie zapewnia ochrony w przypadku pożaru.

1. Kanalizacja deszczowa w tunelu powinna umożliwiać szybkie przejęcie cieczy łatwopalnych i trujących z uszkodzonych zbiorników służących do przewozu towarów niebezpiecznych i odprowadzenie ich do specjalnych zbiorników umieszczonych poza obiektem.
2. Kanalizacja, o której mowa w ust. 1, powinna zapobiec rozprzestrzenieniu się pożaru.

1. Elementy tymczasowych obiektów mostowych przewidziane na okres dłuższy niż 3 lata wykonuje się z materiałów lub wyrobów klasy reakcji na ogień co najmniej D, zgodnie z Polską Normą dotyczącą klasyfikacji ogniowej
wyrobów budowlanych.
2. Tymczasowe obiekty mostowe przewidziane na okres nie dłuższy niż 3 lata, wykonane w całości lub częściowo z materiałów palnych, powinny być wyposażone w następujący sprzęt i środki gaśnicze:
1) skrzynie z suchym piaskiem po obu stronach obiektu w pobliżu przyczółków, o pojemności nie mniejszej niż 0,5 m³,
2) jedną beczkę z wodą o pojemności 200 l oraz jedną skrzynię z suchym piaskiem o pojemności nie mniejszej niż 0,25 m³ - na obiektach, których długość jest większa niż 50 m, a nie przekracza 100 m,
3) beczki z wodą i skrzynie z piaskiem o pojemnościach, jak określono w pkt 2, rozmieszczone w odstępie nie większym niż 100 m - na obiektach o długości większej niż 100 m.
3. W okresach jesienno-zimowych woda, o której mowa w ust. 2 pkt 2 i 3, powinna zawierać substancje obniżające temperaturę krzepnięcia.

1. Tunel o długości większej niż 3000 m powinien posiadać centrum kontroli systemów bezpieczeństwa i urządzeń zainstalowanych w tunelu, system monitorowania video i system automatycznie wykrywający zdarzenia drogowe.
2. W jednym centrum kontroli może być prowadzony nadzór nad kilkoma tunelami.

W tunelu o długości większej niż 3000 m powinna być zainstalowana sygnalizacja świetlna, zapory i znaki lub tablice tekstowe o zmiennej treści w odstępach nie większych niż 1000 m, służące do zatrzymywania pojazdów w sytuacjach awaryjnych. Jako uzupełnienie sygnalizacji świetlnej, zapór, znaków lub tablic tekstowych o zmiennej treści mogą być stosowane głośniki umożliwiające przekazywanie komunikatów dźwiękowych.

1. Tunel o długości większej niż 1000 m powinien być wyposażony w urządzenia zapewniające łączność radiową służbom ratowniczym.
2. Urządzenia, o których mowa w ust. 1, stosuje się również w tunelach o długości mniejszej niż 1000 m, jeżeli ich uwarunkowania techniczne lub lokalizacyjne uniemożliwiają łączność służbom ratowniczym.
3. Schrony oraz inne przestrzenie, w których ewakuujący się użytkownicy tunelu mogą czasowo przebywać przed wydostaniem się na zewnątrz, powinny być wyposażone w głośniki umożliwiające nadawanie komunikatów alarmowych i urządzenia do przekazywania informacji na zewnątrz oraz wentylację nadciśnieniową w stosunku do atmosfery tunelu.

Tunele oraz zastosowane w nich urządzenia bezpieczeństwa, w tym urządzenia przeciwpożarowe, należy oznakować znakami zgodnymi z Polskimi Normami dotyczącymi znaków bezpieczeństwa.

Pod przęsłami tymczasowych obiektów mostowych:
1) nie powinny znajdować się zabudowania i składowiska materiałów,
2) powinny być zainstalowane oddymnice z blach o grubości nie mniejszej niż 2 mm lub z innych materiałów niepalnych - jeśli obiekty usytuowane są nad torami linii kolejowych z trakcją parową lub spalinową.

Przepisów rozporządzenia nie stosuje się do obiektów inżynierskich, dla których została wydana decyzja o pozwoleniu na budowę lub został złożony wniosek o wydanie takiej decyzji, przed dniem wejścia w życie rozporządzenia.

Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.