Prawo ochrony środowiska

1. Tworzy się Krajowy Rejestr Uwalniania i Transferu Zanieczyszczeń, zwany dalej „Krajowym Rejestrem”, będący elementem Europejskiego Rejestru Uwalniania i Transferu Zanieczyszczeń, o którym mowa w rozporządzeniu (WE) nr 166/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 stycznia 2006 r. w sprawie ustanowienia Europejskiego Rejestru Uwalniania i Transferu Zanieczyszczeń i zmieniającym dyrektywę Rady 91/689/EWG i 96/61/WE (Dz. Urz. UE L 33 z 04.02.2006, str. 1), zwanym dalej „rozporządzeniem 166/2006”.
1a. Krajowy Rejestr obejmuje dane, o których mowa w art. 236b przekazywanie danych w przez prowadzącego instalację wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska ust. 1.
2. Krajowy Rejestr jest prowadzony przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska.

1. Prowadzący instalację obejmującą co najmniej jeden z rodzajów działalności określonych w załączniku I do rozporządzenia 166/2006, który prowadzi tę instalację z przekroczeniem progów wydajności określonych w tym załączniku, przekazuje wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska:
1) sprawozdanie zawierające dane o przekroczeniu wartości progowych dla uwolnień i transferów zanieczyszczeń, o których mowa w załączniku II do rozporządzenia 166/2006, oraz transferów odpadów określonych w art. 5 ust. 1 lit. b tego rozporządzenia, z uwzględnieniem wielkości produkcji – w terminie do dnia 31 marca roku następującego po danym roku sprawozdawczym;
2) dane niezbędne do identyfikacji zakładu, na terenie którego jest prowadzona instalacja, obejmujące:
a) dane teleadresowe prowadzącego instalację,
b) dane teleadresowe zakładu,
c) położenie geograficzne zakładu,
d) numer identyfikacyjny działalności gospodarczej,
e) dane dotyczące rodzajów działalności prowadzonych w zakładzie
– w terminie do dnia 31 marca roku następującego po roku, w którym rozpoczął eksploatację instalacji, chyba że dane te zostały już wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska przekazane.
1a. W przypadku zlecania przez prowadzącego instalację, o którym mowa w ust. 1, usług związanych z eksploatacją instalacji innemu podmiotowi, w tym usług w zakresie budowy, rozbiórki, remontu instalacji, czyszczenia zbiorników lub urządzeń oraz sprzątania, konserwacji i napraw, usługodawca przekazuje prowadzącemu instalację dane niezbędne do sporządzenia sprawozdania w zakresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1.
1b. W przypadku zmiany danych niezbędnych do identyfikacji zakładu, o których mowa w ust. 1 pkt 2, prowadzący instalację przekazuje zaktualizowane dane wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska niezwłocznie po tej zmianie.
2. Wojewódzki inspektor ochrony środowiska ocenia jakość dostarczonych przez prowadzących instalacje danych, w szczególności pod względem ich kompletności, spójności i wiarygodności.
3. Wojewódzki inspektor ochrony środowiska przekazuje Głównemu Inspektorowi Ochrony Środowiska dane, o których mowa w ust. 1 i 1b, w terminie do dnia 31 sierpnia roku następującego po danym roku sprawozdawczym.
4. (uchylony)
5. Minister właściwy do spraw klimatu, kierując się potrzebą zapewnienia kompletności i przejrzystości danych objętych Krajowym Rejestrem oraz właściwego funkcjonowania Krajowego Rejestru, określi, w drodze rozporządzenia:
1) wzór sprawozdania, o którym mowa w ust. 1 pkt 1;
2) szczegółowy zakres danych, o których mowa w ust. 1 pkt 2;
3) warunki techniczne, formę, tryb oraz sposób przekazywania sprawozdania i danych, o których mowa w ust. 1 i 1b.

Główny Inspektor Ochrony Środowiska przekazuje Komisji Europejskiej sprawozdanie zawierające:
1) dane objęte Krajowym Rejestrem, o których mowa w art. 236b przekazywanie danych w przez prowadzącego instalację wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska ust. 1 pkt 1;
2) informacje i dane, o których mowa w art. 11 roczne inwentaryzacje emisji gazów cieplarnianych i innych substancji ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji, w zakresie realizacji obowiązków sprawozdawczych wynikających z art. 72 zapewnienie warunków utrzymania równowagi przyrodniczej i racjonalnej gospodarki zasobami dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie emisji przemysłowych (zintegrowane zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola) (Dz. Urz. UE L 334 z 17.12.2010, str. 17, z późn. zm.).

1. Wojewódzki inspektor ochrony środowiska nakłada na prowadzącego instalację, w drodze decyzji, administracyjną karę pieniężną w przypadku niewypełnienia obowiązku, o którym mowa:
1) w art. 236b przekazywanie danych w przez prowadzącego instalację wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska ust. 1 pkt 1 – w wysokości 200 zł za każdy dzień opóźnienia, nie więcej jednak niż za 365 dni;
2) w art. 236b przekazywanie danych w przez prowadzącego instalację wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska ust. 1 pkt 2 – w wysokości 5000 zł.
2. W przypadku niezapewnienia przez prowadzącego instalację, wbrew art. 9 uchylony ust. 1 rozporządzenia 166/2006, jakości przekazywanych danych, o których mowa w art. 236b przekazywanie danych w przez prowadzącego instalację wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska ust. 1 pkt 1, wojewódzki inspektor ochrony środowiska nakłada na prowadzącego instalację, w drodze decyzji, administracyjną karę pieniężną w wysokości od 500 zł do 25000 zł.
2a. Przy ustalaniu wysokości administracyjnej kary pieniężnej, o której mowa w ust. 2, wojewódzki inspektor ochrony środowiska kieruje się wagą i skalą naruszeń oraz okolicznościami, w których do nich doszło.
2b. Jeżeli okoliczności sprawy i dowody wskazują, że do naruszenia doszło wskutek zdarzeń lub okoliczności, którym prowadzący instalację nie mógł zapobiec, wojewódzki inspektor ochrony środowiska odstępuje od wszczęcia postępowania w sprawie wymierzenia administracyjnej kary pieniężnej, o której mowa w ust. 1 i 2, a postępowanie wszczęte w tej sprawie umarza.
3. Administracyjną karę pieniężną wnosi się w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja, o której mowa w ust. 1 i 2, stała się ostateczna.
4. W sprawach dotyczących administracyjnych kar pieniężnych, o których mowa w ust. 1 i 2, stosuje się odpowiednio przepisy działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa, z tym że uprawnienia organów podatkowych przysługują wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska.

1. Krajowy ośrodek bilansowania i zarządzania emisjami prowadzi, w postaci elektronicznej, Rejestr średnich źródeł spalania paliw.
2. W Rejestrze średnich źródeł spalania paliw gromadzi się informacje dotyczące źródeł spalania paliw o nominalnej mocy cieplnej nie mniejszej niż 1 MW i mniejszej niż 50 MW, ustalonej z uwzględnieniem trzeciej zasady łączenia, o której mowa w art. 157a objaśnienie pojęć ust. 2 pkt 3,dla których standardy emisyjne są określone w przepisach wydanych na podstawie art. 146 ustalanie standardów emisyjnych ust. 3:
1) o których mowa w art. 152 obowiązek zgłoszenia instalacji ust. 2 pkt 1 i 2 oraz ust. 2b, z wyjątkiem adresu zamieszkania prowadzącego instalację, a także wynikające z oświadczenia, o którym mowa w art. 152 obowiązek zgłoszenia instalacji ust. 2c – w przypadku źródła spalania paliw będącego częścią instalacji wymagającej zgłoszenia, o którym mowa w art. 152 obowiązek zgłoszenia instalacji ust. 1;
2) o których mowa w art. 184 wniosek o wydanie pozwolenia na prowadzenie instalacji ust. 2 pkt 1 i 2 oraz ust. 2c, z wyjątkiem adresu zamieszkania prowadzącego instalację, a także wynikające z oświadczenia, o którym mowa w art. 184 wniosek o wydanie pozwolenia na prowadzenie instalacji ust. 2d – w przypadku źródła spalania paliw będącego częścią instalacji wymagającej pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza albo pozwolenia zintegrowanego.
3. Informacje, o których mowa w ust. 2, Krajowy ośrodek bilansowania i zarządzania emisjami zamieszcza w Rejestrze średnich źródeł spalania paliw w terminie 30 dni od dnia ich otrzymania.

W razie stwierdzenia okoliczności wskazujących na możliwość negatywnego oddziaływania instalacji na środowisko, organ ochrony środowiska może, w drodze decyzji, zobowiązać prowadzący instalację podmiot korzystający ze środowiska do sporządzenia i przedłożenia przeglądu ekologicznego.

Przegląd ekologiczny instalacji, która jest kwalifikowana jako przedsięwzięcie mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, powinien zawierać:
1) opis obejmujący:
a) rodzaj, wielkość i usytuowanie instalacji wraz z informacją o jej stanie technicznym,
b) powierzchnię zajmowanego terenu lub obiektu budowlanego,
c) rodzaj technologii,
d) istniejące w sąsiedztwie lub bezpośrednim zasięgu oddziaływania instalacji obiekty mieszkalne i użyteczności publicznej,
e) istniejące w sąsiedztwie lub bezpośrednim zasięgu oddziaływania instalacji zabytki chronione na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami,
f) istniejące w sąsiedztwie lub bezpośrednim zasięgu oddziaływania instalacji obiekty i obszary poddane ochronie na podstawie przepisów ustawy o ochronie przyrody, ustawy o lasach, ustawy – Prawo wodne oraz przepisów ustawy o uzdrowiskach i lecznictwie uzdrowiskowym;
2) określenie oddziaływania na środowisko instalacji, w tym również w przypadku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej;
3) opis działań mających na celu zapobieganie i ograniczanie oddziaływania na środowisko;
4) porównanie wykorzystywanej technologii z technologią spełniającą wymagania,
o których mowa w art. 143 wymagania dotyczące technologii instalacji;
5) wskazanie, czy dla instalacji konieczne jest ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania, określenie granic takiego obszaru, ograniczeń w zakresie przeznaczenia terenu, wymagań technicznych dotyczących obiektów budowlanych i sposobów korzystania z nich;
6) zwięzłe streszczenie w języku niespecjalistycznym informacji zawartych w przeglądzie;
7) nazwisko osoby lub osób sporządzających przegląd.

W decyzji, o której mowa w art. 237 obowiązek przeglądu ekologicznego, organ właściwy do jej wydania może:
1) ograniczyć zakres przedmiotowy przeglądu ekologicznego;
2) wskazać metody badań i studiów.

Jeżeli możliwość negatywnego oddziaływania na środowisko wynika z funkcjonowania instalacji, która nie jest kwalifikowana jako przedsięwzięcie mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, organ właściwy do nałożenia obowiązku sporządzenia przeglądu ekologicznego określa, które z wymagań wymienionych w art. 238 treść przeglądu ekologicznego, należy spełnić, sporządzając przegląd.

1. Jeżeli możliwość negatywnego oddziaływania na środowisko wynika z działalności podmiotu korzystającego ze środowiska innej niż eksploatacja instalacji, art. 237 obowiązek przeglądu ekologicznego, art. 239 dodatkowa treść decyzji pkt 2 i art. 240 ograniczony przegląd stosuje się odpowiednio.
2. Jeżeli przegląd ekologiczny dotyczy drogi, linii kolejowej, linii tramwajowej, lotniska lub portu, obowiązek sporządzenia przeglądu spoczywa na zarządzających tymi obiektami.

Jeżeli dla instalacji konieczne jest ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania, do przeglądu ekologicznego powinna być załączona poświadczona przez właściwy organ kopia mapy ewidencyjnej z zaznaczonym przebiegiem granic obszaru, na którym konieczne jest utworzenie obszaru ograniczonego użytkowania.

1. Minister właściwy do spraw klimatu może określić, w drodze rozporządzenia, dodatkowe wymagania, jakie powinien spełniać przegląd ekologiczny dla poszczególnych rodzajów instalacji.
2. W rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 1, mogą zostać ustalone szczegółowe wymagania odnośnie do:
1) formy sporządzania przeglądu;
2) zakresu zagadnień, które powinny zostać określone i ocenione w przeglądzie;
3) rodzaju dokumentów, z których informacje powinny zostać uwzględnione w przeglądzie.

Ochrona środowiska przed poważną awarią, zwaną dalej „awarią”, oznacza zapobieganie zdarzeniom mogącym powodować awarię oraz ograniczanie jej skutków dla ludzi i środowiska.

Ilekroć w przepisach niniejszego tytułu jest mowa o:
1) efekcie domina – rozumie się przez to potencjalne oddziaływanie instalacji lub zakładów, których zlokalizowanie może zwiększyć prawdopodobieństwo wystąpienia awarii lub pogłębić jej skutki, w szczególności ze względu na skoncentrowanie posiadanych rodzajów i ilości składowanych substancji niebezpiecznych, a także ze względu na położenie geograficzne;
2) składowanej substancji niebezpiecznej – rozumie się przez to substancję niebezpieczną pozostającą pod nadzorem zakładu lub przechowywaną na jego terenie;
3) uruchomieniu zakładu lub jego części – rozumie się przez to moment rozpoczęcia eksploatacji położonych na terenie zakładu instalacji lub urządzeń, w których znajduje się lub może znajdować się substancja niebezpieczna w ilości decydującej o zaliczeniu zakładu do zakładu o zwiększonym ryzyku lub zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej;
4) zakładzie nowym – rozumie się przez to:
a) zakład o zwiększonym ryzyku lub zakład o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, uruchomiony dnia 1 czerwca 2015 r. albo po tej dacie,
b) zakład niebędący zakładem o zwiększonym ryzyku lub zakładem o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej lub zakład o zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, który z dniem 1 czerwca 2015 r. albo po tej dacie staje się zakładem o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej ze względu na zmiany w instalacjach lub działalności powodujące zmianę w ilości lub rodzaju substancji niebezpiecznych,
c) zakład niebędący zakładem o zwiększonym ryzyku lub zakładem o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej lub zakład o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, który z dniem 1 czerwca 2015 r. albo po tej dacie staje się zakładem o zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej ze względu na zmiany w instalacjach lub działalności powodujące zmianę w ilości lub rodzaju substancji niebezpiecznych;
5) zakładzie innym – rozumie się przez to:
a) zakład niebędący zakładem o zwiększonym ryzyku lub zakładem o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, który z powodów innych niż określone dla zakładu nowego z dniem 1 czerwca 2015 r. albo po tej dacie staje się zakładem o zwiększonym ryzyku lub zakładem o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej,
b) zakład o zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, który z powodów innych niż określone dla zakładu nowego z dniem 1 czerwca 2015 r. albo po tej dacie staje się zakładem o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej,
c) zakład o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, który z powodów innych niż określone dla zakładu nowego z dniem 1 czerwca 2015 r. albo po tej dacie staje się zakładem o zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej;
6) zakładzie sąsiednim – rozumie się przez to każdy zakład zlokalizowany w takiej odległości od innego zakładu, która zwiększa prawdopodobieństwo i skutki awarii;
7) zagrożeniu – rozumie się przez to samoistną właściwość substancji niebezpiecznej lub warunki fizyczne, które mogą spowodować negatywne skutki dla zdrowia ludzi lub środowiska;
8) znajdowaniu się w zakładzie substancji niebezpiecznych – rozumie się przez to faktyczną lub przewidywaną obecność substancji niebezpiecznych w zakładzie lub substancji niebezpiecznych, które mogą powstać podczas utraty kontroli nad procesami, w tym magazynowaniem, w odniesieniu do każdej instalacji w zakładzie, w ilościach decydujących o zaliczeniu zakładu do zakładu o zwiększonym ryzyku lub zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej.

Prowadzący zakład, którego działalność może być przyczyną wystąpienia awarii, podmiot transportujący substancje niebezpieczne oraz organy administracji są obowiązani do ochrony środowiska przed awariami.

1. Każdy, kto zauważy wystąpienie awarii, jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić o tym osoby znajdujące się w strefie zagrożenia oraz jednostkę organizacyjną Państwowej Straży Pożarnej albo Policji albo wójta, burmistrza lub prezydenta miasta.
2. Organy administracji w trybie i na zasadach określonych w dekrecie z dnia 23 kwietnia 1953 r. o świadczeniach w celu zwalczania klęsk żywiołowych (Dz. U. poz. 93, z późn. zm.) mogą wprowadzić obowiązek świadczeń osobistych i rzeczowych w celu prowadzenia akcji na rzecz ochrony życia i zdrowia ludzi oraz środowiska przed skutkami awarii.

1. W razie wystąpienia awarii wojewoda, poprzez komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej i wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska, podejmie działania i zastosuje środki niezbędne do usunięcia awarii i jej skutków, określając w szczególności związane z tym obowiązki organów administracji i podmiotów korzystających ze środowiska.
2. O podjętych działaniach wojewoda informuje marszałka województwa.

1. W razie wystąpienia awarii wojewódzki inspektor ochrony środowiska może w drodze decyzji:
1) zarządzić przeprowadzenie właściwych badań dotyczących przyczyn, przebiegu i skutków awarii;
2) wydać zakazy lub ograniczenia w korzystaniu ze środowiska.
2. Decyzji, o której mowa w ust. 1, nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności.
3. Jeżeli charakter awarii uzasadnia konieczność podjęcia szybkich działań, a w szczególności gdy ich zaniechanie mogłoby spowodować zwiększenie zagrożenia życia lub zdrowia ludzi lub bezpośrednie zagrożenie pogorszenia stanu środowiska w znacznych rozmiarach, decyzja może być ogłoszona ustnie, a informacja o tym zaprotokołowana.
4. Na wniosek zobowiązanego decyzję ogłoszoną ustnie doręcza się na piśmie niezwłocznie, gdy jest to możliwe; wniosek należy złożyć w terminie 7 dni od ogłoszenia decyzji.
5. W zakresie egzekwowania obowiązków wynikających z decyzji, o której mowa w ust. 1, wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska przysługuje uprawnienie egzekwowania ustnych poleceń w granicach określonych ustawą z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2022 r. poz. 479, z późn. zm.).