Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce

1. Cudzoziemcy mogą podejmować i odbywać studia, kształcenie w szkołach doktorskich, studia podyplomowe, kształcenie specjalistyczne i inne formy kształcenia oraz uczestniczyć w prowadzeniu działalności naukowej lub w prowadzeniu kształcenia, na podstawie:
1) 14 nauczycieli akademickich wybranych przez konferencje, o których mowa w art. 329 instytucje przedstawicielskie środowiska szkolnictwa wyższego i nauki ust. 1 pkt 2–4, spośród kandydatów wybranych przez uczelnie oraz CMKP, z podziałem tej liczby między konferencje proporcjonalnie do łącznej liczby studentów studiujących w uczelniach członkowskich każdej z tych konferencji;
2) umów zawieranych z podmiotami zagranicznymi przez uczelnie lub CMKP, na zasadach określonych w tych umowach;
3) decyzji ministra;
4) decyzji dyrektora NAWA w odniesieniu do jej stypendystów;
5) decyzji dyrektora NCN o przyznaniu środków finansowych na realizację badań podstawowych w formie projektu badawczego, stażu lub stypendium, zakwalifikowanych do finansowania w drodze konkursu;
6) decyzji administracyjnej rektora, dyrektora instytutu PAN, dyrektora instytutu badawczego lub dyrektora instytutu międzynarodowego.
1a. W stosunku do cudzoziemca niebędącego obywatelem UE w rozumieniu art. 2 objaśnienie pojęć ustawowych pkt 3 ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin, ubiegającego się o przyjęcie na studia pierwszego stopnia lub jednolite studia magisterskie na podstawie wydanego za granicą dokumentu, który jest dokumentem potwierdzającym uprawnienie do ubiegania się o przyjęcie na studia, o którym mowa w art. 326a potwierdzanie uprawnienia do ubiegania się o przyjęcie na studia ust. 1, decyzję administracyjną, o której mowa w ust. 1 pkt 6, wydaje się, jeżeli cudzoziemiec ten przedstawił w toku rekrutacji dokument poświadczający znajomość języka, w którym odbywa się kształcenie na studiach na określonym kierunku, poziomie i profilu, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 70 rekrutacja na studia ust. 5f, na ustalonym przez uczelnię poziomie biegłości językowej, nie niższym niż B2.
1b. W stosunku do cudzoziemca ubiegającego się o przyjęcie na studia pierwszego stopnia lub jednolite studia magisterskie na podstawie wydanego za granicą dokumentu, który nie jest dokumentem potwierdzającym uprawnienie do ubiegania się o przyjęcie na studia, o którym mowa w art. 326a potwierdzanie uprawnienia do ubiegania się o przyjęcie na studia ust. 1, decyzję administracyjną, o której mowa w ust. 1 pkt 6, wydaje się, jeżeli cudzoziemiec ten:
1) przedstawił w toku rekrutacji:
a) dokument wydany za granicą przez szkołę lub instytucję edukacyjną uznawaną przez państwo, na którego terytorium lub w którego systemie edukacji działa, wraz z pisemną informacją o tym dokumencie wydaną przez dyrektora NAWA potwierdzającą uprawnienie do ubiegania się o przyjęcie na studia albo
b) pisemną informację o tym dokumencie wydaną przez dyrektora NAWA potwierdzającą uprawnienie do ubiegania się o przyjęcie na studia – w przypadkach, o których mowa w art. 93a potwierdzanie wykształcenia w drodze decyzji administracyjnej ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty;
2) przedstawił w toku rekrutacji dokument poświadczający znajomość języka, w którym odbywa się kształcenie na studiach na określonym kierunku, poziomie i profilu, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 70 rekrutacja na studia ust. 5f, na ustalonym przez uczelnię poziomie biegłości językowej, nie niższym niż B2;
3) złożył z wynikiem pozytywnym egzamin wstępny, o którym mowa w art. 70 rekrutacja na studia ust. 5b pkt 3.
1c. W stosunku do cudzoziemca niebędącego obywatelem UE w rozumieniu art. 2 objaśnienie pojęć ustawowych pkt 3 ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin, ubiegającego się o przyjęcie na studia drugiego stopnia na podstawie wydanego za granicą dyplomu ukończenia studiów, który jest dyplomem uprawniającym do kontynuacji kształcenia na studiach drugiego stopnia, o którym mowa w art. 326 potwierdzanie dyplomów uczelni innych państw ust. 1, albo został uznany za dyplom równoważny odpowiedniemu polskiemu dyplomowi na podstawie umowy międzynarodowej, o której mowa w art. 327 równoważność dyplomów ukończenia studiów za granicą z polskimi dyplomami ust. 1, albo w drodze postępowania nostryfikacyjnego, decyzję administracyjną, o której mowa w ust. 1 pkt 6, wydaje się, jeżeli cudzoziemiec ten przedstawił w toku rekrutacji dokument poświadczający znajomość języka, w którym odbywa się kształcenie na studiach na określonym kierunku, poziomie i profilu, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 70 rekrutacja na studia ust. 5f, na ustalonym przez uczelnię poziomie biegłości językowej, nie niższym niż B2.
1d. W stosunku do cudzoziemca ubiegającego się o przyjęcie na studia drugiego stopnia na podstawie wydanego za granicą dyplomu ukończenia studiów, który nie jest dyplomem uprawniającym do kontynuacji kształcenia na studiach drugiego stopnia, o którym mowa w art. 326 potwierdzanie dyplomów uczelni innych państw ust. 1, a także nie został uznany za dyplom równoważny odpowiedniemu polskiemu dyplomowi na podstawie umowy międzynarodowej, o której mowa w art. 327 równoważność dyplomów ukończenia studiów za granicą z polskimi dyplomami ust. 1, albo w drodze postępowania nostryfikacyjnego, decyzję administracyjną, o której mowa w ust. 1 pkt 6, wydaje się, jeżeli cudzoziemiec ten:
1) przedstawił w toku rekrutacji dyplom ukończenia studiów wydany za granicą przez uczelnię uznawaną przez państwo, na którego terytorium lub w którego systemie szkolnictwa wyższego działa, wraz z pisemną informacją o tym dyplomie wydaną przez dyrektora NAWA potwierdzającą uprawnienie do ubiegania się o przyjęcie na studia;
2) przedstawił w toku rekrutacji dokument poświadczający znajomość języka, w którym odbywa się kształcenie na studiach na określonym kierunku, poziomie i profilu, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 70 rekrutacja na studia ust. 5f, na ustalonym przez uczelnię poziomie biegłości językowej, nie niższym niż B2.
2. Minister może przyznać cudzoziemcowi stypendium, finansowanie lub dofinansowanie do kosztów opłat za usługi edukacyjne oraz ryczałt na koszty podróży, utrzymania i zakwaterowania. Środki finansowe są wypłacane za pośrednictwem NAWA.
3. Minister może upoważnić dyrektora NAWA do wydawania decyzji:
1) o których mowa w ust. 1 pkt 3;
2) w sprawach, o których mowa w ust. 2;
3) o których mowa w art. 324 zwolnienia cudzoziemców z opłat za studia ust. 1 pkt 2, dla cudzoziemców niebędących stypendystami NAWA.

1. Cudzoziemiec może być zwolniony z opłat, o których mowa w art. 79 opłaty pobierane przez uczelnię publiczną ust. 1 pkt 2, 3 i 5 oraz art. 163 opłaty i uwierzytelnianie dokumentów o przebiegu studiów podyplomowych i innych form kształcenia ust. 2, na zasadach określonych w umowie między uczelniami albo umowie międzynarodowej. Zwolnienie cudzoziemca z tych opłat może nastąpić również na podstawie:
1) decyzji administracyjnej rektora, dyrektora instytutu PAN lub dyrektora instytutu badawczego;
2) decyzji ministra lub decyzji dyrektora NAWA w odniesieniu do jej stypendystów.
2. Opłat, o których mowa w art. 79 opłaty pobierane przez uczelnię publiczną ust. 1 pkt 5, nie pobiera się od:
1) cudzoziemca – obywatela państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym i członków ich rodzin, mieszkających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
1a) cudzoziemca – obywatela Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, o którym mowa w art. 10 wspólnota uczelni ust. 1 lit. b lub d Umowy o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (Dz. Urz. UE L 29 z 31.01.2020, str. 7, z późn. zm.), oraz członków jego rodziny, mieszkających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2) cudzoziemca, któremu udzielono zezwolenia na pobyt stały, lub rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej;
3) cudzoziemca, któremu udzielono zezwolenia na pobyt czasowy w związku z okolicznościami, o których mowa w art. 127 zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji, art. 137a przesłanki udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy w celu mobilności długoterminowej posiadacza Niebieskiej Karty UE, art. 159 przesłanki obligatoryjnego udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy w celu połączenia się z rodziną ust. 1 lub art. 186 przesłanki obligatoryjnego udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy ze względu na inne okoliczności ust. 1 pkt 3 lub 4 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2024 r. poz. 769, 1222, 1688 i oraz z 2025 r. poz. 619);
4) cudzoziemca, który posiada status uchodźcy nadany w Rzeczypospolitej Polskiej albo korzysta z ochrony czasowej albo ochrony uzupełniającej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
5) cudzoziemca – posiadacza certyfikatu poświadczającego znajomość języka polskiego jako obcego, o którym mowa w art. 11a urzędowe poświadczenie znajomości języka polskiego ust. 2 ustawy z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim (Dz. U. z 2021 r. poz. 672 oraz z 2023 r. poz. 1672), co najmniej na poziomie biegłości językowej C1;
6) posiadacza Karty Polaka lub osoby, której wydano decyzję w sprawie stwierdzenia polskiego pochodzenia;
7) cudzoziemca będącego małżonkiem, wstępnym lub zstępnym obywatela Rzeczypospolitej Polskiej, mieszkającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
8) cudzoziemca, któremu udzielono zezwolenia na pobyt czasowy w związku z okolicznościami, o których mowa w art. 151 zezwolenie na pobyt czasowy w celu prowadzenia badań naukowych ust. 1 lub art. 151b zezwolenie na pobyt czasowy w celu mobilności długoterminowej naukowca ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, lub przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w związku z korzystaniem z mobilności krótkoterminowej naukowca na warunkach określonych w art. 156b dopuszczalność mobilności krótkoterminowej naukowca ust. 1 tej ustawy lub posiadającego wizę krajową w celu prowadzenia badań naukowych lub prac rozwojowych.
3. O stypendium socjalne, o którym mowa w art. 86 stypendia studenckie ust. 1 pkt 1, i o kredyt studencki, o którym mowa w art. 98 kredyt studencki ust. 1, może ubiegać się cudzoziemiec, o którym mowa w ust. 2:
1) pkt 1 i 1a:
a) będący osobą pracującą na własny rachunek lub pracownikiem, o których mowa w art. 2 objaśnienie pojęć ustawowych pkt 5 i 7 ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin;
b) który zachowuje prawo pobytu w przypadkach, o których mowa w art. 17 zachowanie prawa pobytu przysługującego pracownikowi lub osobie pracującej na własny rachunek ustawy, o której mowa w lit. a,
c) posiadający prawo stałego pobytu
– oraz członkowie jego rodziny, mieszkający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2) pkt 2–8.
4. Za członków rodzin osób, o których mowa w ust. 850_2 pkt 1 i 1a oraz ust. 3 pkt 1, uważa się osoby wymienione w art. 2 misja systemu szkolnictwa wyższego i nauki pkt 4 ustawy, o której mowa w ust. 3 pkt 1 lit. a.

1. Powierzenie cudzoziemcowi pracy polegającej na realizacji zadań związanych z kształceniem i prowadzeniem działalności naukowej w podmiocie, o którym mowa w art. 7 system szkolnictwa wyższego i nauki ust. 1 pkt 1–7, nie wymaga uzyskania zezwolenia na pracę lub oświadczenia o powierzeniu pracy cudzoziemcowi.
2. Osoba, o której mowa w ust. 1, podlega obowiązkowi ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, a także korzysta z uprawnień na zasadach obowiązujących obywateli polskich pozostających w stosunku pracy.

1. Dyplom wydany przez uprawnioną uczelnię działającą w systemie szkolnictwa wyższego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) lub Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, potwierdzający ukończenie:
1) trzyletnich studiów lub studiów pierwszego stopnia trwających co najmniej 3 lata – potwierdza w Rzeczypospolitej Polskiej posiadanie wykształcenia na poziomie studiów pierwszego stopnia;
2) studiów drugiego stopnia – potwierdza w Rzeczypospolitej Polskiej posiadanie wykształcenia na poziomie studiów drugiego stopnia;
3) co najmniej czteroletnich studiów jednolitych – potwierdza w Rzeczypospolitej Polskiej posiadanie wykształcenia na poziomie studiów drugiego stopnia, jeżeli jest uważany za równorzędny dyplomowi ukończenia studiów drugiego stopnia w państwie wydania.
2. Jeżeli dyplom potwierdzający ukończenie studiów za granicą daje prawo do kontynuacji kształcenia na studiach drugiego stopnia lub ubiegania się o nadanie stopnia doktora w państwie, w którego systemie szkolnictwa wyższego działa uczelnia, która go wydała, uprawnia on w Rzeczypospolitej Polskiej odpowiednio do:
1) kontynuacji kształcenia na studiach drugiego stopnia lub na studiach podyplomowych, lub
2) ubiegania się o przyjęcie do szkoły doktorskiej lub o nadanie stopnia doktora.
3. Dyplom potwierdzający ukończenie studiów wydany przez zagraniczną uczelnię nie potwierdza posiadania w Rzeczypospolitej Polskiej wykształcenia na określonym poziomie studiów ani nie daje uprawnień, o których mowa w ust. 2, jeżeli:
1) instytucja, która go wydała, lub instytucja, w której było prowadzone kształcenie:
a) nie działa w systemie szkolnictwa wyższego żadnego państwa lub
b) w rozumieniu prawa wewnętrznego państwa, w którego systemie szkolnictwa wyższego działa ta instytucja, w dniu wydania dyplomu nie była akredytowaną uczelnią lub realizowała program studiów nieposiadający akredytacji;
2) program studiów albo jego część realizowano niezgodnie z przepisami państwa, w którym było prowadzone kształcenie.
4. Dyrektor NAWA udziela, na wniosek zainteresowanego podmiotu, pisemnej informacji o dyplomie wydanym przez zagraniczną uczelnię, o poziomie studiów i statusie uczelni.

1. Dyplom ukończenia studiów za granicą może być uznany za równoważny odpowiedniemu polskiemu dyplomowi i tytułowi zawodowemu na podstawie umowy międzynarodowej określającej równoważność, a w przypadku jej braku – w drodze postępowania nostryfikacyjnego.
2. Osoba, której dyplom został uznany za równoważny polskiemu dyplomowi i tytułowi, może posługiwać się odpowiednim polskim tytułem.
3. Ukończenie studiów na określonym poziomie przez cudzoziemca, który uzyskał status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, lub cudzoziemca posiadającego zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w związku z okolicznością, o której mowa w art. 159 przesłanki obligatoryjnego udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy w celu połączenia się z rodziną ust. 1 pkt 1 lit. c lub d ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, lub obywatela polskiego, który przybył na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z terytorium Ukrainy w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. do dnia określonego w przepisach wydanych na podstawie art. 2 legalność pobytu obywatela Ukrainy na terytorium RP ust. 4 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz. U. z 2024 r. poz. 167, z późn. zm.), lub obywatela Ukrainy przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, którego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest uznawany za legalny na podstawie art. 2 legalność pobytu obywatela Ukrainy na terytorium RP ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, którzy nie dysponują dyplomem ukończenia studiów, może być potwierdzone w drodze postępowania w sprawie potwierdzenia ukończenia studiów na określonym poziomie.
4. Postępowanie nostryfikacyjne albo postępowanie, o którym mowa w ust. 3, wszczyna się na wniosek. Postępowanie prowadzi uczelnia posiadająca kategorię naukową A+, A albo B+ w dyscyplinie, której dotyczy wniosek.
5. Po przeprowadzeniu postępowania nostryfikacyjnego albo postępowania, o którym mowa w ust. 3, wydaje się zaświadczenie.
6. Za postępowanie pobierana jest opłata. Maksymalna wysokość opłaty wynosi 50% wynagrodzenia profesora. Uczelnia ustala warunki i tryb zwalniania z opłaty.
7. W przypadku stwierdzenia braku właściwości do przeprowadzenia postępowania, uczelnia wydaje postanowienie o odmowie jego przeprowadzenia, na które służy zażalenie. Opłaty, o której mowa w ust. 6, nie pobiera się.
8. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki określi, w drodze rozporządzenia:
1) dokumenty dołączane do wniosku,
2) szczegółowy tryb postępowania nostryfikacyjnego i postępowania, o którym mowa w ust. 3,
3) terminy załatwiania spraw w postępowaniu nostryfikacyjnym i postępowaniu, o którym mowa w ust. 3,
4) sposób wnoszenia opłaty,
5) wzór zaświadczenia wydawanego po przeprowadzeniu postępowania nostryfikacyjnego i postępowania, o którym mowa w ust. 3
– mając na uwadze konieczność zapewnienia sprawnego prowadzenia postępowań oraz różnorodność dokumentów potwierdzających ukończenie studiów występujących w obrocie międzynarodowym.

1. Stopień naukowy i stopień w zakresie sztuki nadany przez uprawnioną instytucję działającą w państwie członkowskim Unii Europejskiej, Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) lub Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym jest równoważny z odpowiednim stopniem naukowym lub stopniem w zakresie sztuki, o których mowa w ustawie.
2. Stopień doktora nadany przez Europejski Instytut Uniwersytecki, zgodnie z Konwencją powołującą Europejski Instytut Uniwersytecki, sporządzoną we Florencji dnia 19 kwietnia 1972 r., jest równoważny ze stopniem doktora.
3. Stopień naukowy i stopień w zakresie sztuki nadany przez instytucję inną niż ta, o której mowa w ust. 1 i 2, może być uznany za równoważny z odpowiednim polskim stopniem na podstawie umowy międzynarodowej, a w przypadku jej braku – w drodze postępowania nostryfikacyjnego.
3a. Stopień naukowy i stopień w zakresie sztuki nie może zostać uznany za równoważny z odpowiednim polskim stopniem, jeżeli:
1) instytucja, która go nadała:
a) nie działa w systemie szkolnictwa wyższego i nauki żadnego państwa lub
b) w rozumieniu prawa wewnętrznego państwa, w którego systemie szkolnictwa wyższego i nauki działa ta instytucja, w dniu nadania tego stopnia nie posiadała uprawnień do nadawania stopni naukowych lub stopni w zakresie sztuki;
2) kształcenie prowadzące do uzyskania tego stopnia albo część tego kształcenia realizowano niezgodnie z przepisami państwa, w którym kształcenie to było prowadzone.
4. Postępowanie nostryfikacyjne wszczyna się na wniosek. Postępowanie prowadzi podmiot posiadający kategorię naukową A+ albo A w dyscyplinie, której dotyczy wniosek, a jeżeli wniosek dotyczy dyscypliny nauk teologicznych – także Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie.
5. Po przeprowadzeniu postępowania nostryfikacyjnego wydaje się zaświadczenie.
6. Za postępowanie pobierana jest opłata. Maksymalna wysokość opłaty wynosi 50% wynagrodzenia profesora. W uzasadnionych przypadkach wnioskodawca może być zwolniony z opłaty. Podmiot, o którym mowa w ust. 4, ustala tryb zwalniania z opłaty.
7. W przypadku stwierdzenia braku właściwości do przeprowadzenia postępowania, podmiot, o którym mowa w ust. 4, wydaje postanowienie o odmowie jego przeprowadzenia, na które służy zażalenie. Opłaty, o której mowa w ust. 6, nie pobiera się.
8. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki określi, w drodze rozporządzenia:
1) dokumenty dołączane do wniosku,
2) szczegółowy tryb postępowania nostryfikacyjnego,
3) terminy załatwiania spraw,
4) sposób wnoszenia opłaty,
5) wzór zaświadczenia wydawanego po przeprowadzeniu postępowania nostryfikacyjnego
– mając na uwadze konieczność zapewnienia sprawnego przeprowadzania postępowań oraz różnorodność dokumentów potwierdzających nadanie stopnia występujących w obrocie międzynarodowym.