Kodeks karny skarbowy

§ 1. W postępowaniu w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania karnego, jeżeli przepisy niniejszego kodeksu nie stanowią inaczej.
§ 2. Nie stosuje się przepisów:
1) Kodeksu postępowania karnego dotyczących pokrzywdzonego i mediacji;
2) art. 325f postępowanie rejestrowe Kodeksu postępowania karnego.
§ 3. W postępowaniu w sprawach o wykroczenia skarbowe nie stosuje się przepisów:
1) Kodeksu postępowania karnego dotyczących środków zapobiegawczych, poszukiwania oskarżonego i listu gończego;
2) art. 18 czyn stanowiący wykroczenie lub przewinienie dyscyplinarne § 1, art. 400 uznanie czynu oskarżonego za wykroczenie i art 589a–589f, art 590–607zc, art 611g–611s oraz art. 615 pierwszeństwo umowy i zasada wzajemności Kodeksu postępowania karnego.

§ 1. Przepisy kodeksu mają ponadto na celu takie ukształtowanie postępowania w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe, aby osiągnięte zostały cele tego postępowania w zakresie wyrównania uszczerbku finansowego Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innego uprawnionego podmiotu, spowodowanego takim czynem zabronionym.
§ 2. Organ prowadzący postępowanie jest obowiązany także pouczyć sprawcę o przysługujących mu uprawnieniach w razie wyrównania uszczerbku finansowego Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innego uprawnionego podmiotu.

Postępowanie w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe może być także zawieszone, jeżeli jego prowadzenie jest w istotny sposób utrudnione ze względu na prowadzoną kontrolę podatkową, kontrolę celno-skarbową lub toczące się postępowanie przed organami podatkowymi, organami celnymi lub sądami administracyjnymi. Zawieszone postępowanie podejmuje się, jeżeli ustąpiły przyczyny uzasadniające jego zawieszenie.

W razie uzasadnionej potrzeby akta sprawy można udostępnić, wydać z nich odpisy lub kopie także organom prowadzącym kontrolę podatkową, kontrolę celno-skarbową, postępowanie podatkowe, celne lub administracyjne, w zakresie niezbędnym do prawidłowego przeprowadzenia tej kontroli lub tego postępowania.

W postępowaniu przygotowawczym prowadzonym przez finansowe organy postępowania przygotowawczego:
1) wezwania, zawiadomienia oraz inne pisma mogą być doręczane także na konto w e-Urzędzie Skarbowym;
2) pisma skierowane do tych organów mogą być składane także za pośrednictwem konta w e-Urzędzie Skarbowym.

§ 1. W sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe orzekają sądy powszechne albo sądy wojskowe.
§ 1a. Sądy wojskowe orzekają w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe osób, o których mowa w art. 53 objaśnienie pojęć § 36:
1) popełnione podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, w obrębie obiektu wojskowego lub wyznaczonego miejsca przebywania, na szkodę wojska lub z naruszeniem obowiązku wynikającego ze służby wojskowej;
2) popełnione za granicą, podczas użycia lub pobytu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej poza granicami państwa, w rozumieniu ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o zasadach użycia lub pobytu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej poza granicami państwa (Dz. U. z 2023 r. poz. 755).
§ 2. Sąd rejonowy orzeka w pierwszej instancji, z wyjątkiem spraw przekazanych ustawą do właściwości innego sądu.
§ 3. W sprawach podlegających orzecznictwu sądów wojskowych w pierwszej instancji orzeka:
1) wojskowy sąd garnizonowy;
2) wojskowy sąd okręgowy, gdy chodzi o przestępstwa skarbowe popełnione przez żołnierzy, o których mowa w art. 654 wojskowy sąd okręgowy § 1 pkt 1 Kodeksu postępowania karnego.

§ 1. Orzecznictwu wojskowego sądu garnizonowego podlegają także sprawy o wykroczenia skarbowe popełnione przez osoby, o których mowa w art. 53 objaśnienie pojęć § 36, w zakresie wynikającym z art. 115 właściwość sądów w sprawach o przestępstwa i wykroczenia skarbowe § 1a, co nie wyklucza odpowiedzialności dyscyplinarnej. W wypadku popełnienia wykroczenia skarbowego podlegającego właściwości sądów wojskowych właściwy dowódca zawiadamia niezwłocznie prokuratora do spraw wojskowych albo wojskowy sąd garnizonowy o wynikach postępowania dyscyplinarnego i zastosowanych karach dyscyplinarnych. Sprawy o wykroczenia skarbowe nie przestają podlegać orzecznictwu wojskowego sądu garnizonowego mimo zwolnienia żołnierza z czynnej służby wojskowej.
§ 2. Przepis § 1 nie wyłącza w stosunku do żołnierzy w czynnej służbie wojskowej postępowania mandatowego na zasadach i w trybie określonych w niniejszym kodeksie, z tym że w razie odmowy przyjęcia mandatu karnego lub nieuiszczenia w terminie kary grzywny nałożonej w drodze mandatu karnego - właściwy do rozpoznania sprawy jest wojskowy sąd garnizonowy.
§ 3. O popełnieniu przez żołnierza w czynnej służbie wojskowej wykroczenia skarbowego podlegającego właściwości sądów wojskowych zawiadamia się prokuratora do spraw wojskowych. Dotyczy to również wypadku przewidzianego w § 2, ale tylko w razie odmowy przyjęcia mandatu karnego lub nieuiszczenia w terminie kary grzywny nałożonej w drodze mandatu karnego.
§ 4. Wojskowy sąd garnizonowy może odmówić wszczęcia postępowania w sprawie o wykroczenie skarbowe, a wszczęte umorzyć i sprawę przekazać właściwemu dowódcy z wnioskiem o wymierzenie kary przewidzianej w wojskowych przepisach dyscyplinarnych, jeżeli uzna to za wystarczającą reakcję na wykroczenie skarbowe. Przed wniesieniem aktu oskarżenia uprawnienie to przysługuje prokuratorowi do spraw wojskowych; zażalenie na postanowienie prokuratora rozpoznaje wojskowy sąd garnizonowy.
§ 5. Jeżeli przepisy § 1–4 nie stanowią inaczej, postępowanie w sprawach o wykroczenia skarbowe podlegające właściwości sądów wojskowych odbywa się według przepisów niniejszego kodeksu, mających zastosowanie w sprawach karnych podlegających orzecznictwu sądów wojskowych, które stosuje się odpowiednio; w szczególności w sprawach o wykroczenia skarbowe stosuje się przepisy Kodeksu postępowania karnego.

Jeżeli rozpoznanie sprawy w sądzie miejscowo właściwym nie jest możliwe w czasie zapewniającym uniknięcie przedawnienia karalności przestępstwa skarbowego w terminie określonym w art. 44 przedawnienie karalności § 1 lub 2 albo wykroczenia skarbowego w terminie określonym w art. 51 przedawnienie karalności wykroczenia skarbowego § 1, uwzględniając wniosek sądu właściwego, sąd okręgowy może przekazać taką sprawę do rozpoznania innemu sądowi równorzędnemu.

§ 1. Orzekanie w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe następuje w postępowaniu:
1) w przedmiocie udzielenia zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności;
2) zwyczajnym;
3) nakazowym;
4) w stosunku do nieobecnych.
§ 2. W sprawach o wykroczenia skarbowe w postępowaniu zwyczajnym orzeka się, gdy brak jest podstaw do rozpoznania sprawy w postępowaniu nakazowym oraz gdy odmówiono uprzednio udzielenia zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności.
§ 3. W wypadkach wskazanych w kodeksie i na zasadach w nim określonych upoważniony organ postępowania przygotowawczego lub jego przedstawiciel może nakładać za wykroczenia skarbowe karę grzywny w drodze mandatu karnego.

§ 1. Organami postępowania przygotowawczego w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe są:
1) naczelnik urzędu skarbowego;
2) naczelnik urzędu celno-skarbowego;
3) Szef Krajowej Administracji Skarbowej;
4) Straż Graniczna;
5) Policja;
6) Żandarmeria Wojskowa.
§ 2. Organem postępowania przygotowawczego w sprawach o przestępstwa skarbowe jest także Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Centralne Biuro Antykorupcyjne.
§ 3. Czynności procesowe organów, o których mowa w § 1 i § 2, wykonują upoważnieni przedstawiciele tych organów.
§ 4. (uchylony)

§ 1. W razie potrzeby dokonania czynności procesowej poza siedzibą organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze można zwrócić się do innego organu postępowania przygotowawczego o udzielenie pomocy prawnej.
§ 2. We wniosku o udzielenie pomocy prawnej należy określić czynności, jakie mają być dokonane, oraz wskazać okoliczności wymagające wyjaśnienia. Do wniosku powinny być dołączone niezbędne odpisy akt sprawy. Akta lub odpowiednią ich część przesyła się tylko w razie istotnej potrzeby.
§ 3. Organ postępowania przygotowawczego wezwany do udzielenia pomocy prawnej powinien niezwłocznie dokonać czynności tak, aby nie zachodziła konieczność ich powtarzania lub uzupełnienia, a także z własnej inicjatywy wykonać inne niezbędne czynności.
§ 4. Jeżeli zleconych czynności nie można wykonać w ciągu 30 dni, należy niezwłocznie zawiadomić organ wzywający do udzielenia pomocy prawnej o przyczynie zwłoki, z podaniem terminu wykonania czynności.

§ 1. Interwenient roszczący sobie prawo do przedmiotów podlegających przepadkowi może dochodzić swych roszczeń w postępowaniu w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe.
§ 2. W razie prawomocnego orzeczenia przepadku przedmiotów, co do których podmiot określony w § 1 nie zgłosił interwencji we właściwym czasie z przyczyn od siebie niezależnych, odpowiedzialność Skarbu Państwa ocenia się według przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu.
§ 3. Roszczenie z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia przedawnia się, jeżeli powództwa nie wytoczono przed upływem 3 miesięcy od dnia, w którym powód dowiedział się o prawomocnym orzeczeniu przepadku przedmiotów, nie później jednak niż przed upływem 10 lat od prawomocnego orzeczenia przepadku.

§ 1. W postępowaniu w sprawach o przestępstwa skarbowe stronami są: oskarżyciel publiczny, oskarżony, podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej oraz interwenient.
§ 2. W postępowaniu w sprawach o wykroczenia skarbowe stronami są: oskarżyciel publiczny, oskarżony oraz interwenient.
§ 3. Interwenientowi w toku całego postępowania przysługują uprawnienia w granicach interwencji.

§ 1. Oprócz prokuratora, oskarżycielem publicznym przed sądem jest organ, który wnosi i popiera akt oskarżenia.
§ 2. Organy postępowania przygotowawczego określone w art. 133 podmioty prowadzące postępowanie przygotowawcze§ 1 i art. 134 inne podmioty uprawnione do prowadzenia postępowania przygotowawczego § 1 pkt 1 i 2 mają w sprawach o wykroczenia skarbowe uprawnienia do sporządzania i wnoszenia aktu oskarżenia oraz do popierania go przed sądem, a także do występowania w toku całego postępowania, nie wyłączając czynności po uprawomocnieniu się orzeczenia.
§ 3. Oskarżycielem publicznym w postępowaniu w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe przed wojskowym sądem garnizonowym lub w sprawach o przestępstwa skarbowe przed wojskowym sądem okręgowym jest wyłącznie prokurator do spraw wojskowych.

§ 1. W sprawach, w których finansowy organ postępowania przygotowawczego jest uprawniony do prowadzenia takiego postępowania, a następnie do wniesienia i popierania aktu oskarżenia przed sądem:
1) przez wyrażenie „prokurator” w art. 18 czyn stanowiący wykroczenie lub przewinienie dyscyplinarne § 2, art. 19 zawiadomienie o uchybieniach w działaniu instytucji § 1 zdanie pierwsze, § 2 i 4, art. 20 naruszenie obowiązków procesowych przez obrońcę, pełnomocnika lub prowadzącego postępowanie § 1 i 1b, art. 23 obowiązek zawiadomienia sądu rodzinnego, art. 71 pojęcie podejrzanego i oskarżonego § 2, art. 87 pełnomocnik strony § 3, art. 93 postanowienia, zarządzenia i polecenia § 3, art. 135 zawiadomienie prokuratora o rozprawach i posiedzeniach, art. 156 udostępnianie akt sprawy § 5, art. 158 uprawnienia prokuratora do przeglądania akt sprawy sądowej, art. 160 § 4, art. 192 oględziny i badanie pokrzywdzonego i świadka § 2, art. 198 przygotowanie opinii przez biegłego § 1, art. 215 badanie psychologiczne podejrzanego i oskarżonego, art. 218 obowiązek wydania korespondencji, przesyłek i danych § 1 zdanie pierwsze, art. 231 złożenie zatrzymanej rzeczy do depozytu lub oddanie na przechowanie § 1, art. 232 sprzedaż przedmiotów zatrzymanych § 1, art. 232a przechowywanie i niszczenie przedmiotów i substancji niebezpiecznych § 2, art. 232b nieodpłatne przekazanie przedmiotów w stanie zagrożenia epidemicznego lub epidemii § 2, art. 236 zażalenie na postanowienie lub czynność w przedmiocie dowodów rzeczowych, art. 281 przesłanki wydania listu żelaznego, art. 282 obowiązki oskarżonego wynikające z listu żelaznego § 1 pkt 1, art. 285 kara pieniężna, zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie § 1a, art. 288 uchybienie obowiązkom przez żołnierza w służbie czynnej § 1, art. 290 właściwość organów w sprawach wydawania postanowień w przedmiocie kar porządkowych § 1 i 2, art. 293 postanowienie o zabezpieczeniu majątkowym § 1 i 4, art. 299 strony w postępowaniu przygotowawczym § 3, art. 308 dochodzenie w niezbędnym zakresie § 1, art. 317 udział uprawnionych w innych czynnościach śledztwa § 2, art. 323 postanowienie w przedmiocie dowodów rzeczowych w razie umorzenia śledztwa § 1 i 3, art. 324 wniosek o umorzenie postępowania i zastosowanie środków zabezpieczających § 1 i 2, art. 325e uprawnienie do wydawania postanowień w toku dochodzenia § 2 zdanie drugie, art. 327 podjęcie i wznowienie umorzonego postępowania przygotowawczego § 1 i 3, art. 333 dodatkowe elementy aktu oskarżenia § 2, art. 336 wniosek o warunkowe umorzenie postępowania § 1 i 3, art. 340 umorzenie postępowania § 2, art. 341 posiedzenie w sprawie warunkowego umorzenia postępowania § 1 i 2, art. 343a rozpoznanie wniosku oskarżonego o wydanie wyroku skazującego bez postępowania dowodowego § 2 zdanie drugie, art. 387 wniosek oskarżonego o skazanie bez przeprowadzania postępowania dowodowego § 2, art. 441 przekazanie zagadnienia prawnego do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu § 4, art. 446 wymogi formalne apelacji od wyroku sądu okręgowego, art. 448 zawiadomienie o przyjęciu apelacji, art. 505 doręczenie odpisu wyroku nakazowego, art. 526 wymogi formalne kasacji § 2, art. 527 obowiązek opłaty kasacji § 1, art. 530 przyjęcie lub odmowa przyjęcia kasacji § 4 i 5, art. 545 postępowanie o wznowienie postępowania § 2, art. 550 postępowanie w sprawie podjęcia postępowania warunkowo umorzonego § 2, art. 570 inicjatywa w zakresie wydania wyroku łącznego, art. 571 opinia o skazanym i informacje z zakładów karnych § 2, art. 611fs posiedzenie w sprawie wystąpienia do państwa wykonania orzeczenia, art. 618 wydatki Skarbu Państwa w postępowaniu karnym § 1 pkt 2 oraz art. 626a zażalenie na postanowienie w przedmiocie kosztów Kodeksu postępowania karnego rozumie się także „finansowy organ postępowania przygotowawczego";
2) przez wyrażenie „prokurator” w art. 15 obowiązki Policji i innych podmiotów w zakresie postępowania karnego § 1, art. 48 tryb wyłączenia prowadzącego lub nadzorującego postępowanie przygotowawcze oraz oskarżyciela publicznego § 1, art. 179 zwolnienie od obowiązku zachowania tajemnicy państwowej § 3, art. 325 zatwierdzenie postanowienia o zawieszeniu śledztwa, art. 325e uprawnienie do wydawania postanowień w toku dochodzenia § 4 zdanie drugie, art. 326 nadzór prokuratora nad postępowaniem przygotowawczym § 1–3, art. 327 podjęcie i wznowienie umorzonego postępowania przygotowawczego § 2 i 3 oraz art. 626a zażalenie na postanowienie w przedmiocie kosztów Kodeksu postępowania karnego rozumie się także „organ nadrzędny nad finansowym organem postępowania przygotowawczego”, z tym że z tytułu sprawowanego nadzoru Szef Krajowej Administracji Skarbowej i minister właściwy do spraw finansów publicznych jako organy nadrzędne nie mogą przejąć sprawy do swego prowadzenia;
3) przez wyrażenie "Prokurator Generalny" w art. 328 uprawnienia Prokuratora Generalnego w postępowaniu przygotowawczym Kodeksu postępowania karnego rozumie się także "ministra właściwego do spraw finansów publicznych", gdy potrzeba uchylenia prawomocnego postanowienia zachodzi w sprawie o wykroczenie skarbowe.
§ 2. Finansowy organ postępowania przygotowawczego może wystąpić z wnioskiem do prokuratora o podjęcie czynności, o których mowa w art. 73 porozumiewanie się tymczasowo aresztowanego z obrońcą § 2 i 3, art. 180 przesłuchiwanie osób obowiązanych do zachowania tajemnicy zawodowej § 1, art. 202 biegli psychiatrzy § 1, art. 203 obserwacja w zakładzie leczniczym § 2, art. 214 wywiad środowiskowy o oskarżonym § 1 i 8, art. 218 obowiązek wydania korespondencji, przesyłek i danych § 1 zdanie drugie, art. 220 zasady dokonywania przeszukania § 1, art. 226 wykorzystanie jako dowodów dokumentów zawierających informacje niejawne zdanie drugie, art. 237 kontrola i utrwalanie treści rozmów telefonicznych § 1 i 2, art. 247 zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie osoby podejrzanej § 1 i 2, art. 250 stosowanie tymczasowego aresztowania § 2–4, art. 263 okres trwania tymczasowego aresztowania § 2, art. 270 orzekanie o przepadku przedmiotu poręczenia lub ściągnięciu sumy poręczenia § 1 oraz art. 293 postanowienie o zabezpieczeniu majątkowym § 1 Kodeksu postępowania karnego. Jeżeli w wypadku, o którym mowa w art. 202 biegli psychiatrzy § 1 Kodeksu postępowania karnego, prokurator powołuje biegłych lekarzy psychiatrów, a także gdy sąd zastosował tymczasowe aresztowanie podejrzanego, prokurator z mocy prawa obejmuje nadzorem postępowanie przygotowawcze. W sprawach o wykroczenia skarbowe w celu zbadania stanu zdrowia psychicznego oskarżonego powołuje się jednego biegłego lekarza psychiatrę, a powołując go, prokurator może objąć dochodzenie nadzorem.
§ 3. Przepisów § 1 i 2 nie stosuje się w razie przejęcia sprawy przez prokuratora do swego prowadzenia.

§ 1. W sprawach o wykroczenia skarbowe oskarżony może korzystać z pomocy jednego obrońcy.
§ 2. Obrońcą w sprawie o wykroczenie skarbowe może być także radca prawny.

§ 1. Podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej i interwenient mogą ustanowić pełnomocnika. Pełnomocnikiem może być adwokat lub radca prawny.
§ 2. Za podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej i interwenienta, którzy nie są osobami fizycznymi, czynności procesowych może dokonać także organ uprawniony do działania w ich imieniu.
§ 3. W sprawach o wykroczenia skarbowe interwenient może mieć tylko jednego pełnomocnika.

§ 1. Pociągnięcie do odpowiedzialności posiłkowej następuje w formie postanowienia.
§ 2. Postanowienie, o którym mowa w § 1, wydaje w postępowaniu przygotowawczym organ prowadzący to postępowanie, a po wniesieniu aktu oskarżenia - sąd.
§ 3. Postanowienie zawiera wskazanie oskarżonego, zarzucanego mu przestępstwa skarbowego, kwalifikacji prawnej, podmiotu pociągniętego do odpowiedzialności posiłkowej oraz podstaw pociągnięcia podmiotu do odpowiedzialności posiłkowej.
§ 4. Zmiana lub uzupełnienie postanowienia, o którym mowa w § 1, następuje w formie postanowienia. W razie braku podstaw do pociągnięcia podmiotu do odpowiedzialności posiłkowej zmiana ta może polegać także na uchyleniu wydanego poprzednio postanowienia.
§ 5. (uchylony)

§ 1. Do podmiotu pociągniętego do odpowiedzialności posiłkowej oraz jego pełnomocnika stosuje się odpowiednio dotyczące podejrzanego, oskarżonego i obrońcy przepisy: art. 72 prawo do korzystania z pomocy tłumacza, art. 74 prawa i obowiązki oskarżonego § 1, art 75–79, art. 81 wyznaczanie obrońcy z urzędu lub jego zmiana, art. 81a tryb wyznaczania obrońcy z urzędu, art 83–86, art. 89 odesłanie do przepisów postępowania cywilnego o pełnomocnictwie, art. 157 wydawanie odpisów orzeczeń, sporządzanie odpisów protokołów § 1 i 2, art 174–176, art. 300 pouczenie stron i uczestników postępowania o ich uprawnieniach, art. 301 przesłuchanie podejrzanego z udziałem obrońcy, art. 315 podmioty uprawnione do składania wniosków o dokonanie czynności śledztwa § 1, art. 316 udział uprawnionych w czynnościach niepowtarzalnych, art. 321 zamknięcie śledztwa, art. 323 postanowienie w przedmiocie dowodów rzeczowych w razie umorzenia śledztwa § 2, art. 334 przesłanie aktu oskarżenia do sądu § 3 zdanie pierwsze, art. 338 doręczenie odpisu aktu oskarżenia oskarżonemu § 1, art. 343 uwzględnienie wniosku o skazanie bez przeprowadzenia rozprawy § 5, art. 353 zawiadomienie o terminie rozprawy i wezwanie na rozprawę § 2, art. 386 obowiązek pouczenia oskarżonego na rozprawie głównej, art. 389 odczytywanie protokołów wyjaśnień oskarżonego, art. 390 obecność oskarżonego przy czynnościach postępowania dowodowego, art. 391 odczytywanie protokołów zeznań świadka § 2, art. 431 cofnięcie środka odwoławczego § 2 i 3, art. 434 zakaz orzekania przez sąd odwoławczy na niekorzyść oskarżonego, art. 435 wyjście sądu odwoławczego poza granice podmiotowe środka odwoławczego, art. 440 rażąca niesprawiedliwość orzeczenia, art. 443 zakaz pogarszania sytuacji oskarżonego w razie ponownego rozpoznania sprawy, art. 453 przebieg postępowania przed sądem odwoławczym § 3, art. 454 zakaz orzekania przez sąd odwoławczy na niekorzyść oskarżonego § 1, art. 455 poprawa błędnej kwalifikacji prawnej przez sąd odwoławczy, art. 524 termin do wniesienia kasacji § 3, art. 540 przesłanki obligatoryjnego wznowienia postępowania § 2 i 3, art. 542 zasady wznowienia postępowania § 2, art. 545 postępowanie o wznowienie postępowania § 1, art. 547 rodzaje orzeczeń w postępowaniu o wznowienie § 3, art. 548 przesłanki wyznaczenia w postępowaniu wznowionym obrońcy z urzędu , art. 624 przesłanki fakultatywnego zwolnienia od kosztów sądowych § 1, art. 627 koszty i wydatki zasądzane od skazanego w sprawach z oskarżenia publicznego, art. 630 wydatki ponoszone przez Skarb Państwa w sprawach z oskarżenia publicznego, art 632–633 oraz art. 636 koszty w razie nieuwzględnienia środka odwoławczego § 1 Kodeksu postępowania karnego.
§ 2. Do osób najbliższych podmiotu pociągniętego do odpowiedzialności posiłkowej będącego osobą fizyczną stosuje się odpowiednio art. 182 prawo odmowy zeznań, art. 185 zwolnienie od złożenia zeznania lub udzielenia odpowiedzi i art. 186 skorzystanie z prawa do odmowy zeznań Kodeksu postępowania karnego.
§ 3. Od chwili wydania postanowienia, o którym mowa w art. 124 pociągnięcie podmiotu do odpowiedzialności posiłkowej § 1, podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej może być w tym charakterze wezwany do udziału w czynnościach procesowych.
§ 4. Podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej nie może być przesłuchany w charakterze świadka, także w wypadku, gdy jest interwenientem lub podmiotem obowiązanym do zwrotu korzyści majątkowej, o którym mowa w art. 24 odpowiedzialność posiłkowa za karę grzywny § 5.
§ 5. Do podmiotu, który uzyskał korzyść majątkową, przepisy art. 117a czynności procesowe bez udziału wszystkich obrońców lub pełnomocników § 2, art. 156 udostępnianie akt sprawy § 1 i 2, art. 167 inicjatywa dowodowa, art. 171 zasady prowadzenia przesłuchiwania § 2, art. 370 kolejność zadawania pytań osobom przesłuchiwanym § 1, art. 384 sprawdzenie obecności wezwanych na rozprawę, zarządzenie opuszczenia sali przez świadków § 2 i 3, art. 406 kolejność głosów po zamknięciu przewodu sądowego § 1, art. 422 wniosek o sporządzenie i doręczenie uzasadnienie wyroku § 1, art. 425 odwołanie od orzeczenia wydanego w pierwszej instancji § 1 i art. 444 podmioty uprawnione do wniesienia apelacji Kodeksu postępowania karnego stosuje się odpowiednio.
§ 6. Przed zakończeniem przewodu sądowego sąd przesłuchuje w charakterze świadka podmiot, który uzyskał korzyść majątkową z przestępstwa. Jeżeli podmiotem tym nie jest osoba fizyczna, przesłuchuje się organ uprawniony do działania w jego imieniu. Osoba ta może odmówić zeznań. Przepisy art. 72 nieterminowe rozliczanie stanu zużycia znaków akcyzy, art. 75 niedopełnienie obowiązku rozliczenia się z otrzymanych znaków akcyzy, art. 87 oszustwo celne i art. 89 naruszenie warunków zwolnienia towaru od należności celnej stosuje się odpowiednio.

§ 1. Interwencja może być zgłoszona do chwili rozpoczęcia przewodu sądowego w pierwszej instancji.
§ 2. Jeżeli interwenient w zgłoszeniu nie podał miejsca swego zamieszkania, pobytu lub siedziby lub podał co do tego nieprawdziwe dane, zgłoszenie jest bezskuteczne.

§ 1. Interwencję zgłasza się na piśmie albo ustnie do protokołu. Do zgłoszenia dołącza się dowody wskazujące na spełnienie warunków do wystąpienia z interwencją.
§ 2. Jeżeli na podstawie danych zebranych w toku postępowania zostanie ustalony podmiot spełniający warunki do zgłoszenia interwencji, należy go niezwłocznie zawiadomić o przysługującym uprawnieniu, chyba że nie można ustalić jego miejsca zamieszkania, pobytu lub siedziby.
§ 2a. W postępowaniu przygotowawczym, w razie zgłoszenia interwencji przez podmiot nieuprawniony lub przy braku podstaw do jej zgłoszenia, organ postępowania przygotowawczego lub prokurator wydaje postanowienie o odmowie jej przyjęcia.
§ 2b. Na postanowienie o odmowie przyjęcia interwencji przysługuje zażalenie do organu nadrzędnego, a gdy postępowanie prowadzi prokurator – do prokuratora nadrzędnego.
§ 3. Jeżeli w toku postępowania zatrzymano przedmiot lub dokonano zajęcia albo zabezpieczenia, należy o tym niezwłocznie zawiadomić interwenienta.
§ 4. Odpis wniosku, o którym mowa w art. 323 postanowienie w przedmiocie dowodów rzeczowych w razie umorzenia śledztwa § 3 Kodeksu postępowania karnego, doręcza się niezwłocznie interwenientowi.

§ 1. Do interwenienta oraz jego pełnomocnika stosuje się odpowiednio przepisy art. 232 sprzedaż przedmiotów zatrzymanych § 3, art. 305 postanowienie o wszczęciu, odmowie wszczęcia albo o umorzeniu śledztwa § 4, art. 315 podmioty uprawnione do składania wniosków o dokonanie czynności śledztwa § 1, art. 316 udział uprawnionych w czynnościach niepowtarzalnych § 1, art. 318 zezwolenie na zapoznanie się z opiniami biegłych i udział w przesłuchaniu biegłych, art. 321 zamknięcie śledztwa, art. 323 postanowienie w przedmiocie dowodów rzeczowych w razie umorzenia śledztwa § 2, art. 334 przesłanie aktu oskarżenia do sądu § 2, art. 338 doręczenie odpisu aktu oskarżenia oskarżonemu § 1, art. 343 uwzględnienie wniosku o skazanie bez przeprowadzenia rozprawy § 5, art. 343a rozpoznanie wniosku oskarżonego o wydanie wyroku skazującego bez postępowania dowodowego, art. 540 przesłanki obligatoryjnego wznowienia postępowania § 2, art. 549 inicjatywa podjęcia postępowania warunkowo umorzonego oraz art. 550 postępowanie w sprawie podjęcia postępowania warunkowo umorzonego § 2 Kodeksu postępowania karnego.
§ 2. Interwenient może być przesłuchany w charakterze świadka.
§ 3. Nieusprawiedliwione niestawiennictwo na rozprawie prawidłowo zawiadomionego o terminie interwenienta lub jego pełnomocnika nie jest przeszkodą do jej przeprowadzenia i wydania orzeczenia.
§ 4. (uchylony)
§ 5. W razie nieuwzględnienia interwencji koszty wynikłe z jej zgłoszenia ponosi interwenient.

W wypadkach niecierpiących zwłoki organ postępowania przygotowawczego może żądać od podmiotów wymienionych w art. 218 obowiązek wydania korespondencji, przesyłek i danych § 1 Kodeksu postępowania karnego zatrzymania przesyłki, co do której istnieje podejrzenie, że zawiera przedmioty przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego. Zatrzymanie to trwa aż do czasu uzyskania zatwierdzenia przez prokuratora - nie dłużej jednak niż 7 dni.

§ 1. W razie zarządzenia przez finansowy organ postępowania przygotowawczego sprzedaży przedmiotów, o których mowa w art. 232 sprzedaż przedmiotów zatrzymanych § 1 Kodeksu postępowania karnego, jej wykonanie następuje w trybie przepisów ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2023 r. poz. 2505 i 2760).
§ 2. Uzyskaną ze sprzedaży kwotę pieniężną można złożyć także do depozytu we właściwym miejscowo finansowym organie postępowania przygotowawczego.

Przedmiot, co do którego powstaje wątpliwość, komu należy go wydać, można złożyć do depozytu także we właściwym miejscowo finansowym organie postępowania przygotowawczego.

§ 1. W razie popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego można zabezpieczyć także środek karny, o którym mowa w art. 22 katalog kar, środków karnych i środków zabezpieczających § 2 pkt 2–4a, obowiązek zwrotu korzyści majątkowej oraz uiszczenie należności publicznoprawnej uszczuplonej czynem zabronionym, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że bez takiego zabezpieczenia wykonanie orzeczenia w zakresie tych środków, obowiązku lub ściągnięcie uszczuplonej należności publicznoprawnej będzie niemożliwe lub znacznie utrudnione.
§ 2. (uchylony)
§ 3. Karę grzywny, środek karny ściągnięcia równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów, przepadku korzyści majątkowej, ściągnięcia równowartości pieniężnej przepadku korzyści majątkowej oraz obowiązek zwrotu korzyści majątkowej można zabezpieczyć także na mieniu podmiotu pociągniętego do odpowiedzialności posiłkowej.
§ 4. (uchylony)

§ 1. Zabezpieczenie majątkowe, o którym mowa w art. 131 zabezpieczenie majątkowe, upada, gdy nie zostaną prawomocnie orzeczone: przepadek przedmiotów lub ściągnięcie ich równowartości pieniężnej, środek karny przepadku korzyści majątkowej lub ściągnięcia jej równowartości pieniężnej. Zabezpieczenie należności publicznoprawnej upada, jeżeli w ciągu 3 miesięcy od daty uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie nie zostanie wszczęta egzekucja dla ściągnięcia tych należności.
§ 2. W przypadkach, o których mowa w art. 43a orzeczenie przepadku bez wyroku skazującego, zabezpieczenie pozostaje w mocy do chwili prawomocnego orzeczenia przez sąd w przedmiocie przepadku.

W wypadkach określonych w art. 131 zabezpieczenie majątkowe można także dokonać tymczasowego zajęcia mienia ruchomego osoby podejrzanej, jeżeli zachodzi obawa usunięcia tego mienia.

§ 1. Postępowanie przygotowawcze prowadzą:
1) naczelnik urzędu celno-skarbowego – w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe określone w art. 54 uchylanie się od opodatkowania § 1, art. 55 zatajenie prowadzenia działalności gospodarczej § 1, art. 56 podanie nieprawdy lub zatajenie prawdy albo niezawiadomienie o zmianie danych § 1, art. 62 niedopełnianie obowiązków w zakresie wystawiania faktur i rachunków za wykonane świadczenia § 2 i 2a, art 63–68, art. 69 produkcja, import lub obrót wyrobami akcyzowymi bez urzędowego sprawdzenia, podawanie nieprawdziwych danych o wyprodukowanych wyrobach § 1, 3 i 4, art 69a–70, art 73–73a, art 75a–75c, art. 76 narażenie organu podatkowego na nienależny zwrot podatkowej należności publicznoprawnej § 1 i 2, art. 77 nieterminowe wpłacanie przez płatnika lub inkasenta pobranego podatku § 1, art. 78 nie pobieranie przez płatnika podatku lub pobieranie podatku w kwocie niższej od należnej § 1, art 85–95, art. 96 niedopełnianie obowiązków nadzoru nad przestrzeganiem przepisów celnych § 1, art 97–106k, art 107–110b i art. 111 niedopełnianie obowiązku nadzoru nad przestrzeganiem reguł organizacji gier i zakładów wzajemnych § 1 oraz w sprawach ujawnionych w zakresie swojego działania przez naczelnika urzędu celno-skarbowego określonych w art. 54 uchylanie się od opodatkowania § 2 i 3, art. 55 zatajenie prowadzenia działalności gospodarczej § 2 i 3, art. 56 podanie nieprawdy lub zatajenie prawdy albo niezawiadomienie o zmianie danych § 2–4, art. 56a niedopełnienie obowiązku złożenia informacji o wydatkach związanych z pojazdami samochodowymi, art. 56b niedopełnienie obowiązków rejestracyjnych przez pośredniczący podmiot tytoniowy, art. 57 uporczywe nieterminowe wpłacanie podatku § 1, art 60–61, art. 62 niedopełnianie obowiązków w zakresie wystawiania faktur i rachunków za wykonane świadczenia § 1 i 3–5, art. 69 produkcja, import lub obrót wyrobami akcyzowymi bez urzędowego sprawdzenia, podawanie nieprawdziwych danych o wyprodukowanych wyrobach § 2, art. 71 narażenie znaków akcyzy na kradzież, zniszczenie, uszkodzenie lub zgubienie, art. 72 nieterminowe rozliczanie stanu zużycia znaków akcyzy, art. 75 niedopełnienie obowiązku rozliczenia się z otrzymanych znaków akcyzy, art. 76 narażenie organu podatkowego na nienależny zwrot podatkowej należności publicznoprawnej § 3, art. 77 nieterminowe wpłacanie przez płatnika lub inkasenta pobranego podatku § 2 i 3, art. 78 nie pobieranie przez płatnika podatku lub pobieranie podatku w kwocie niższej od należnej § 2 i 3, art. 80 nieterminowe składanie informacji podatkowych, art. 80a podanie nieprawdy lub zatajenie prawdy w informacji podsumowującej, art 81–83, art. 84 niedopełnienie obowiązku nadzoru nad przestrzeganiem przepisów podatkowych i rozliczeniach z tytułu dotacji lub subwencji § 1, art. 106l niedopełnienie obowiązku zgłoszenia o dokonanym obrocie dewizowym lub wykonywanej działalności kantorowej i art. 106 uchylonył;
2) naczelnik urzędu skarbowego – w sprawach o pozostałe przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe;
3) Szef Krajowej Administracji Skarbowej - w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe ujawnione w zakresie swojego działania, jeżeli nie przekaże ich organom wskazanym w pkt 1 lub 2.
§ 2. Organy, o których mowa w § 1, mogą wszcząć postępowanie przygotowawcze w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe nienależące do ich właściwości; po zabezpieczeniu dowodów przekazują sprawę do dalszego prowadzenia właściwemu organowi.
§ 3. Organy, o których mowa w § 1, informują o wszczęciu i prawomocnym zakończeniu postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe właściwe organy podatkowe lub celne, jeżeli podejrzenie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia wiąże się z niewykonaniem zobowiązania podatkowego lub powstaniem długu celnego.

§ 1. Postępowanie przygotowawcze prowadzą także:
1) Straż Graniczna − w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe określone w art 63–71, art 85–95 i art. 96 niedopełnianie obowiązków nadzoru nad przestrzeganiem przepisów celnych § 1, ujawnione w zakresie swego działania przez Straż Graniczną;
2) Policja - w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe ujawnione w zakresie swego działania przez Policję;
3) Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego - w sprawach o przestępstwa skarbowe ujawnione w zakresie swego działania przez ten organ;
4) Żandarmeria Wojskowa - w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe popełnione przez osoby określone w art. 53 objaśnienie pojęć § 36, w zakresie podlegającym właściwości sądów wojskowych;
5) Centralne Biuro Antykorupcyjne - w sprawach o przestępstwa skarbowe ujawnione w zakresie swojej właściwości.
§ 1a. Organy, o których mowa w § 1, informują o wszczęciu i prawomocnym zakończeniu postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe właściwe organy podatkowe lub celne, jeżeli podejrzenie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia wiąże się z niewykonaniem zobowiązania podatkowego lub powstaniem długu celnego.
§ 2. Organy określone w § 1 pkt 1-3 zawiadamiają niezwłocznie o prowadzeniu postępowania przygotowawczego właściwe finansowe organy postępowania przygotowawczego przez przesłanie odpisu postanowienia o jego wszczęciu, chyba że ograniczą swoje czynności do zabezpieczenia śladów i dowodów przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego oraz przekazania sprawy do dalszego prowadzenia tym organom.
§ 3. Organ określony w § 1 pkt 4 o wszczęciu postępowania przygotowawczego zawiadamia niezwłocznie właściwego prokuratora do spraw wojskowych.
§ 4. W razie zgłoszenia przez sprawcę czynu zabronionego wniosku o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności i po otrzymaniu przez niego pouczenia na piśmie o warunkach dopuszczalności tego środka karnego, przekazanie sprawy właściwemu finansowemu organowi postępowania przygotowawczego jest obowiązkowe.
§ 5. Przepisy § 1, 1a, 2 i 4 stosuje się odpowiednio w przypadku, gdy organ określony w § 1 pkt 1–3 jest właściwy do prowadzenia postępowania przygotowawczego w sprawie o czyn zabroniony jako przestępstwo lub wykroczenie określone w przepisach karnych innej ustawy, który wyczerpuje zarazem znamiona przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego.

§ 1. Prokurator prowadzi postępowanie przygotowawcze, jeżeli przepis ustawy tak stanowi.
§ 2. Przepis art. 134 inne podmioty uprawnione do prowadzenia postępowania przygotowawczego § 1a stosuje się odpowiednio.

§ 1. W wypadku gdy sprawcy zarzucono kilka przestępstw skarbowych albo wykroczeń skarbowych, względnie gdy zachodzi zbieg przepisów określony w art. 7 zbieg przepisów ustawy a kara § 1, a sprawy należą do właściwości różnych organów postępowania przygotowawczego, właściwy jest organ, który pierwszy wszczął postępowanie.
§ 2. Jeżeli sprawcy zarzucono przestępstwo skarbowe i wykroczenie skarbowe, a sprawy należą do właściwości różnych finansowych organów postępowania przygotowawczego, właściwy jest organ, który wszczął postępowanie w sprawie o przestępstwo skarbowe.
§ 3. Jeżeli sprawa o przestępstwo skarbowe i wykroczenie skarbowe należy do właściwości finansowych i niefinansowych organów postępowania przygotowawczego, postępowanie prowadzi finansowy organ postępowania przygotowawczego, chyba że postępowanie przygotowawcze prowadzi Żandarmeria Wojskowa. Spór o właściwość między finansowymi i niefinansowymi organami postępowania przygotowawczego rozstrzyga prokurator właściwy ze względu na siedzibę organu niefinansowego.
§ 4. Spór o właściwość między finansowymi organami postępowania przygotowawczego rozstrzyga organ nadrzędny nad tymi organami. Jeżeli spór toczy się między finansowymi organami postępowania przygotowawczego niemającymi wspólnego organu nadrzędnego, rozstrzyga go Szef Krajowej Administracji Skarbowej.
§ 5. W czasie trwania sporu o właściwość każdy z organów postępowania przygotowawczego dokonuje czynności niecierpiących zwłoki.

§ 1. Postępowanie mandatowe prowadzi finansowy organ postępowania przygotowawczego lub jego upoważniony przedstawiciel, a także niefinansowy organ postępowania przygotowawczego, gdy przepis szczególny tak stanowi; postępowaniu temu nie stoi na przeszkodzie uprzednie wszczęcie postępowania przygotowawczego.
§ 2. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady i sposób wydawania funkcjonariuszom finansowych organów postępowania przygotowawczego i niefinansowych organów postępowania przygotowawczego upoważnienia do nakładania kary grzywny w drodze mandatu karnego za wykroczenia skarbowe, szczegółowe zasady jej nakładania i sposób uiszczania, sposób ewidencjonowania grzywien nałożonych w drodze mandatu karnego, organy właściwe w sprawach rozliczania formularzy mandatu karnego oraz wzory formularzy mandatu karnego, mając na względzie potrzebę szybkiej reakcji na fakt popełnienia wykroczenia skarbowego oraz potrzebę ujednolicenia zasad nakładania przez funkcjonariuszy uprawnionych organów kary grzywny w drodze mandatu karnego, a także pouczenia osób karanych o ich prawach i obowiązkach.

§ 1. W postępowaniu mandatowym, jeżeli kodeks nie stanowi inaczej, karę grzywny w drodze mandatu karnego nałożyć można jedynie, gdy osoba sprawcy i okoliczności popełnienia wykroczenia skarbowego nie budzą wątpliwości, a nie zachodzi potrzeba wymierzenia kary surowszej niż ta, która jest określona w art. 48 kary grzywny za wykroczenie skarbowe § 2.
§ 2. Postępowania mandatowego nie stosuje się, jeżeli:
1) w związku z wykroczeniem skarbowym nastąpiło uszczuplenie należności publicznoprawnej, chyba że do chwili przyjęcia mandatu karnego wymagalna należność została w całości uiszczona;
2) zachodzi zbieg przepisów określony w art. 7 zbieg przepisów ustawy a kara § 1, a ten sam czyn sprawcy wykroczenia skarbowego wyczerpuje zarazem znamiona przestępstwa skarbowego;
3) (uchylony)
4) za wykroczenie skarbowe należałoby orzec przepadek przedmiotów.
§ 3. Warunkiem nałożenia kary grzywny w drodze mandatu karnego jest wyrażenie przez sprawcę wykroczenia skarbowego zgody na przyjęcie mandatu; zgodę tę odnotowuje się na dokumencie mandatu karnego.
§ 4. Upoważniony organ postępowania przygotowawczego lub jego przedstawiciel, nakładając karę grzywny w drodze mandatu karnego, obowiązany jest określić wykroczenie skarbowe zarzucane sprawcy oraz pouczyć go o warunkach dopuszczalności postępowania mandatowego, a zwłaszcza o skutkach prawnych braku zgody, o której mowa w § 3.

§ 1. W postępowaniu mandatowym można nałożyć karę grzywny w drodze mandatu karnego:
1) wydanego ukaranemu po uiszczeniu kary grzywny bezpośrednio upoważnionemu podmiotowi, który ją nałożył;
2) kredytowanego, wydawanego za potwierdzeniem odbioru ukaranemu.
§ 2. Mandatem karnym, o którym mowa w § 1 pkt 1, może być nałożona kara grzywny jedynie na osobę czasowo tylko przebywającą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub niemającą stałego miejsca zamieszkania lub stałego miejsca pobytu.
§ 3. Przepis § 2 stosuje się odpowiednio do osób stale przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, które czasowo opuszczają to terytorium.
§ 4. Mandat karny, o którym mowa w § 1 pkt 1, staje się prawomocny z chwilą uiszczenia kary grzywny upoważnionemu podmiotowi, który ją nałożył, zaś mandat karny kredytowany - z chwilą pokwitowania jego odbioru przez ukaranego.
§ 5. Mandat karny kredytowany powinien zawierać pouczenie o obowiązku uiszczenia nałożonej kary grzywny w terminie 7 dni od daty przyjęcia mandatu oraz o skutkach jej nieuiszczenia w tym terminie.
§ 6. (uchylony)

§ 1. W razie braku zgody, o której mowa w art. 137 nałożenie grzywny w postępowaniu mandatowym§ 3, sprawa podlega rozpoznaniu na zasadach ogólnych.
§ 2. W sytuacji, o której mowa w § 1, a zwłaszcza gdy sprawca wykroczenia skarbowego przebywa stale za granicą albo gdy nie można ustalić jego miejsca zamieszkania lub pobytu w kraju, organ postępowania przygotowawczego lub jego przedstawiciel może dokonać tymczasowego zajęcia mienia ruchomego sprawcy, w szczególności przedmiotów zagrożonych przepadkiem.

§ 1. Prawomocny mandat karny podlega niezwłocznie uchyleniu, jeżeli karę grzywny nałożono za czyn niebędący czynem zabronionym jako wykroczenie skarbowe albo na osobę, która nie podpisała mandatu karnego lub która nie ponosi odpowiedzialności za wykroczenie skarbowe. Uchylenie następuje na wniosek ukaranego, jego przedstawiciela ustawowego lub opiekuna prawnego złożony nie później niż w terminie 7 dni od daty przyjęcia mandatu albo z urzędu.
§ 1a. Prawomocny mandat karny podlega także niezwłocznie uchyleniu w trybie określonym w § 1 zdanie drugie, jeżeli karę grzywny nałożono wbrew zakazom określonym w art. 137 nałożenie grzywny w postępowaniu mandatowym § 2 pkt 2 i 4. Podlega on także niezwłocznie uchyleniu, gdy karę grzywny nałożono w wysokości wyższej niż wynika to z art. 48 kary grzywny za wykroczenie skarbowe § 2, z tym że w takim wypadku jedynie w części przekraczającej dopuszczalną jej wysokość.
§ 2. Uprawniony do uchylenia prawomocnego mandatu karnego jest sąd właściwy do rozpoznania sprawy, na którego obszarze działania została nałożona kara grzywny. W przedmiocie uchylenia mandatu karnego sąd orzeka na posiedzeniu. W posiedzeniu ma prawo uczestniczyć ukarany, organ, który lub którego funkcjonariusz nałożył karę grzywny w drodze mandatu karnego, albo przedstawiciel tego organu oraz ujawniony interwenient. Przed wydaniem postanowienia sąd może zarządzić stosowne czynności w celu sprawdzenia podstaw do uchylenia mandatu karnego.
§ 3. Uchylając mandat karny, nakazuje się podmiotowi, na rachunek którego pobrano grzywnę, niezwłoczny zwrot uiszczonej kwoty, chyba że czyn zarzucany sprawcy wyczerpuje znamiona przestępstwa skarbowego, przestępstwa lub wykroczenia; w takim wypadku uiszczoną kwotę zatrzymuje się do zakończenia postępowania jako zabezpieczenie majątkowe grożących mu kar, środków karnych lub innych środków oraz kosztów postępowania.
§ 4. W razie uchylenia mandatu karnego sprawa podlega rozpoznaniu na zasadach ogólnych.

Nadzór nad postępowaniem mandatowym sprawuje minister właściwy do spraw finansów publicznych, a w sprawach, o których mowa w art. 134 inne podmioty uprawnione do prowadzenia postępowania przygotowawczego § 1, odpowiednio - minister właściwy do spraw wewnętrznych albo Minister Obrony Narodowej.

§ 1. W postępowaniu prowadzonym przez finansowy organ postępowania przygotowawczego, zanim wniesiono akt oskarżenia, sprawca przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego może zgłosić wniosek o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności.
§ 2. Przed pierwszym przesłuchaniem finansowy organ postępowania przygotowawczego jest obowiązany pouczyć sprawcę także o prawie złożenia takiego wniosku.
§ 3. Jeżeli sprawcą jest osoba w wieku po ukończeniu lat 17, lecz przed ukończeniem lat 18, wniosek, o którym mowa w § 1, może w jego imieniu zgłosić przedstawiciel ustawowy.
§ 4. Wniosek sprawcy, o którym mowa w § 1, może być złożony na piśmie albo ustnie do protokołu. Do wniosku dołącza się dowody wykonania czynności wymienionych w art. 143 składanie wniosku o dobrowolne poddanie się odpowiedzialności § 1-3.
§ 5. Do sprawcy, o którym mowa w § 1, stosuje się odpowiednio przepisy o podejrzanym, jeżeli przepisy niniejszego rozdziału nie stanowią inaczej.

§ 1. Składając wniosek, o którym mowa w art. 142 wniosek o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności § 1, należy łącznie uiścić:
1) należność publicznoprawną, jeżeli w związku z przestępstwem skarbowym lub wykroczeniem skarbowym nastąpiło uszczuplenie tej należności, chyba że do chwili zgłoszenia wniosku ta wymagalna należność została w całości uiszczona;
2) tytułem kary grzywny kwotę odpowiadającą co najmniej jednej trzeciej minimalnego wynagrodzenia, a za wykroczenie skarbowe - kwotę odpowiadającą co najmniej jednej dziesiątej tego wynagrodzenia;
3) co najmniej zryczałtowaną równowartość kosztów postępowania.
§ 2. Jeżeli za czyn zabroniony, o który toczy się postępowanie, przewidziane jest obowiązkowe orzeczenie przepadku przedmiotów, sprawca składając wniosek, o którym mowa w art. 142 wniosek o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności § 1, jest obowiązany wyrazić zgodę na ich przepadek, a w razie niemożności złożenia tych przedmiotów - uiścić ich równowartość pieniężną.
§ 3. Jeżeli orzeczenie przepadku przedmiotów nie jest obowiązkowe, sprawca może ograniczyć wyrażenie zgody na przepadek, a w razie niemożności złożenia tych przedmiotów - uiścić równowartość pieniężną tylko niektórych przedmiotów zagrożonych przepadkiem albo złożyć wniosek o całkowite zaniechanie orzeczenia przepadku przedmiotów lub uiszczenia ich równowartości pieniężnej.
§ 4. Uiszczenie przez sprawcę równowartości pieniężnej przedmiotów zagrożonych przepadkiem nie dotyczy przedmiotów określonych w art. 29 przepadek przedmiotów pkt 4.
§ 5. Przepisy art. 16 czynny żal a odpowiedzialność karna skarbowa § 3 i art. 31 przepadek przedmiotów nie będących własnością sprawcy § 3 pkt 2 stosuje się odpowiednio.
§ 6. Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, wysokość zryczałtowanych kosztów postępowania związanych ze zgłoszeniem wniosku o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności w wysokości nie wyższej niż jedna dziesiąta minimalnego wynagrodzenia, mając na uwadze w szczególności przeciętne wydatki finansowego organu postępowania przygotowawczego, poniesione w związku z jego rozpoznaniem.

§ 1. Jeżeli wniosek, o którym mowa w art. 142 wniosek o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności § 1, nie odpowiada wymaganiom formalnym, a brak jest tego rodzaju, że wniosek nie może otrzymać biegu, wzywa się osobę, od której wniosek pochodzi, do usunięcia braku w terminie 7 dni.
§ 2. W razie uzupełnienia braku w terminie, wniosek wywołuje skutki od dnia jego wniesienia. W razie nieuzupełnienia braku w terminie, wniosek uznaje się za bezskuteczny, o czym należy pouczyć przy doręczeniu wezwania.

§ 1. Cofnięcie wniosku, o którym mowa w art. 142 wniosek o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności § 1, nie jest możliwe przed upływem 1 miesiąca od jego złożenia, a także po wniesieniu do sądu przez finansowy organ postępowania przygotowawczego wniosku o udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności.
§ 2. Ponowne złożenie wniosku jest niedopuszczalne.
§ 3. W razie cofnięcia wniosku uiszczone przez sprawcę kwoty zatrzymuje się do zakończenia postępowania jako zabezpieczenie grożących mu kar, środków karnych lub innych środków oraz kosztów postępowania.

§ 1. W razie wystąpienia przez sprawcę o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności finansowy organ postępowania przygotowawczego może zamiast aktu oskarżenia wnieść niezwłocznie do sądu wniosek o udzielenie takiego zezwolenia.
§ 2. Wniosek finansowego organu postępowania przygotowawczego powinien zawierać:
1) imię i nazwisko sprawcy oraz inne dane określające jego tożsamość;
2) dokładne określenie czynu zarzucanego sprawcy ze wskazaniem czasu, miejsca, sposobu i okoliczności jego popełnienia, a zwłaszcza wysokości uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej;
3) wskazanie przepisów kodeksu, pod które zarzucany czyn podpada;
4) dokładne określenie wykonanych przez sprawcę obowiązków, o których mowa w art. 143 składanie wniosku o dobrowolne poddanie się odpowiedzialności § 1-3;
5) wskazanie sądu właściwego do udzielenia zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności.
§ 3. Uzasadnienie wniosku może być ograniczone do wskazania dowodów świadczących o tym, że wina sprawcy i okoliczności popełnienia czynu zabronionego nie budzą wątpliwości, a ponadto innych okoliczności świadczących o tym, że w danej sprawie można zezwolić na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, w szczególności ze względu na to, że jest to wystarczające dla zaspokojenia uzasadnionego interesu finansowego Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innego uprawnionego podmiotu.
§ 4. Z wnioskiem, o którym mowa w § 1, przesyła się sądowi akta postępowania wraz z załącznikami.
§ 5. O wniesieniu do sądu wniosku, o którym mowa w § 1, finansowy organ postępowania przygotowawczego zawiadamia niezwłocznie sprawcę, jak również przedstawiciela ustawowego, o którym mowa w art. 142 wniosek o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności § 3.

§ 1. Złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności finansowy organ postępowania przygotowawczego uzależnia od wykonania obowiązku uiszczenia w całości wymagalnej należności publicznoprawnej, jeżeli w związku z przestępstwem skarbowym lub wykroczeniem skarbowym nastąpiło uszczuplenie tej należności, a do tej chwili należność ta nie została uiszczona.
§ 2. Złożenie wniosku, o którym mowa w § 1, finansowy organ postępowania przygotowawczego może uzależnić:
1) od uiszczenia tytułem kary grzywny dodatkowej kwoty, nieprzekraczającej jednak łącznie z kwotą już wpłaconą wysokości połowy sumy odpowiadającej górnej granicy ustawowego zagrożenia za dany czyn zabroniony;
2) od wyrażenia zgody na przepadek przedmiotów nieobjętych wnioskiem sprawcy, o którym mowa w art. 142 wniosek o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności § 1, a w razie niemożności ich złożenia - od uiszczenia równowartości pieniężnej tych przedmiotów, chyba że przepadek dotyczy przedmiotów określonych w art. 29 przepadek przedmiotów pkt 4;
3) od uiszczenia pozostałych kosztów postępowania.
§ 3. Czas, rodzaj i sposób wykonania obowiązków, o których mowa w § 1 lub 2, finansowy organ postępowania przygotowawczego określa po wysłuchaniu sprawcy, jak również przedstawiciela ustawowego, o którym mowa w art. 142 wniosek o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności § 3.

Na postanowienie odmawiające wniesienia wniosku o udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności przysługuje zażalenie do organu nadrzędnego nad finansowym organem postępowania przygotowawczego, o czym należy sprawcę pouczyć. W razie nieuwzględnienia zażalenia stosuje się odpowiednio art. 144 cofnięcie wniosku o dobrowolne poddanie się odpowiedzialności § 3.

§ 1. W kwestii udzielenia zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności sąd orzeka niezwłocznie na posiedzeniu.
§ 2. (uchylony)
§ 3. W posiedzeniu ma prawo wziąć udział sprawca i jego obrońca, a także przedstawiciel ustawowy, o którym mowa w art. 142 wniosek o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności § 3. Nieusprawiedliwione niestawiennictwo prawidłowo zawiadomionego o terminie sprawcy lub jego obrońcy, a także przedstawiciela ustawowego, o którym mowa w art. 142 wniosek o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności § 3, nie jest przeszkodą do przeprowadzenia posiedzenia.
§ 4. Stawiennictwo na posiedzenie finansowego organu postępowania przygotowawczego lub jego przedstawiciela, w szczególności tego, który złożył wniosek, jest obowiązkowe, jeżeli prezes sądu lub sąd tak zarządzi.
§ 5. Sąd, uwzględniając wniosek, orzeka wyrokiem.
§ 6. Jeżeli sąd uzna, że nie zachodzą podstawy do uwzględnienia wniosku, niezwłocznie zwraca sprawę finansowemu organowi postępowania przygotowawczego. Przepis art. 144 cofnięcie wniosku o dobrowolne poddanie się odpowiedzialności § 3 stosuje się odpowiednio.

§ 1. W razie zaskarżenia wyroku o zezwoleniu na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności ulega on uchyleniu lub zmianie w postępowaniu odwoławczym tylko wtedy, gdy sąd orzekł:
1) tytułem kary grzywny kwotę inną niż uiszczona przez sprawcę;
2) przepadek przedmiotów lub uiszczenie ich równowartości pieniężnej w zakresie nieobjętym zgodą sprawcy.
§ 2. Sąd odwoławczy orzeka na posiedzeniu jednoosobowo.

§ 1. Określone w Kodeksie postępowania karnego obowiązki i uprawnienia Policji, z wyjątkiem art. 214 wywiad środowiskowy o oskarżonym § 6, dotyczą także innych organów dochodzenia.
§ 2. W razie potrzeby inny niż Policja organ dochodzenia może zwrócić się do Policji z wnioskiem o udzielenie pomocy przy dokonaniu czynności procesowej.
§ 3. Czynności, o których mowa w art. 75 obowiązek stawiennictwa oskarżonego § 2 oraz art. 285 kara pieniężna, zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie § 2 Kodeksu postępowania karnego, są dokonywane przez Policję, Straż Graniczną, Służbę Celno-Skarbową, Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Centralne Biuro Antykorupcyjne lub Żandarmerię Wojskową, a gdy postępowanie przygotowawcze prowadzone jest przez inny niż naczelnik urzędu celno-skarbowego finansowy organ postępowania przygotowawczego – przez Policję na żądanie tego organu.
§ 4. Oprócz Policji czynność, o której mowa w art. 244 zatrzymanie przez Policję § 1 Kodeksu postępowania karnego, może być dokonana także przez Straż Graniczną, Służbę Celno-Skarbową, Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Centralne Biuro Antykorupcyjne lub Żandarmerię Wojskową.

§ 1. Można odmówić wszczęcia postępowania w sprawie o wykroczenie skarbowe, a wszczęte umorzyć także wtedy, gdy w sprawie o ten sam czyn zabroniony wyczerpujący zarazem znamiona wykroczenia skarbowego i przestępstwa, postępowanie karne w sprawie o przestępstwo zostało już prawomocnie zakończone orzeczeniem skazującym.
§ 2. Można odmówić wszczęcia postępowania, a wszczęte umorzyć, jeżeli o ten sam czyn zabroniony wyczerpujący zarazem znamiona wykroczenia skarbowego i przestępstwa toczy się postępowanie karne w sprawie o przestępstwo ścigane z urzędu.

§ 1. Postępowanie przygotowawcze prowadzi się w formie śledztwa lub dochodzenia. Śledztwo prowadzi finansowy organ postępowania przygotowawczego, chyba że prowadzi je prokurator.
§ 2. Śledztwo prowadzi się w sprawach o przestępstwa skarbowe:
1) popełnione w warunkach określonych w art. 37 nadzwyczajne obostrzenie kary § 1 lub art. 38 stosowanie nadzwyczajnego obostrzenia kary § 2;
2) jeżeli osobą podejrzaną jest sędzia, prokurator, funkcjonariusz Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu lub Centralnego Biura Antykorupcyjnego;
3) jeżeli osobą podejrzaną jest funkcjonariusz Straży Granicznej, Żandarmerii Wojskowej, finansowego organu postępowania przygotowawczego lub organu nadrzędnego nad finansowym organem postępowania przygotowawczego;
4) jeżeli prokurator lub finansowy organ postępowania przygotowawczego tak zarządzi.

§ 1. Wydając postanowienie o wszczęciu śledztwa, finansowy organ postępowania przygotowawczego niezwłocznie przesyła jego odpis prokuratorowi.
§ 2. Jeżeli prokurator wszczął śledztwo, może powierzyć organowi określonemu w art. 118 organy postępowania przygotowawczego § 1 pkt 1–5 albo w § 2 jego przeprowadzenie w całości lub w określonym zakresie albo dokonanie poszczególnych czynności tego postępowania. W wypadkach określonych w art. 151a śledztwo i dochodzenie w sprawach o przestępstwo skarbowe § 2 pkt 2 i 3 prokurator może powierzyć innemu organowi jedynie dokonanie poszczególnych czynności postępowania, z wyłączeniem jednak czynności związanych z przedstawieniem zarzutów, ich zmianą lub uzupełnieniem oraz zamknięciem śledztwa.
§ 3. Powierzając prowadzenie wszczętego śledztwa w całości lub w określonym zakresie innemu organowi, prokurator może zastrzec do osobistego wykonania jakąkolwiek czynność, w szczególności wymagającą wydania postanowienia, związaną z przedstawieniem zarzutów, ich zmianą lub uzupełnieniem, pociągnięciem do odpowiedzialności posiłkowej i zmianą postanowienia o pociągnięciu do tej odpowiedzialności albo zamknięciem śledztwa.

§ 1. Śledztwo prowadzone przez finansowy organ postępowania przygotowawczego nadzoruje prokurator.
§ 2. Prokurator sprawuje także nadzór nad dochodzeniem w sprawie o przestępstwo skarbowe prowadzonym przez organ wskazany w § 1, gdy zachodzą okoliczności określone w art. 79 przesłanki obligatoryjnej obrony oskarżonego § 1 Kodeksu postępowania karnego oraz w wypadku, o którym mowa w art. 122 zakres ustawowego pojęcia "prokurator" § 2 zdanie drugie, a także gdy obejmie on je swym nadzorem z uwagi na wagę lub zawiłość sprawy. W sprawach o wykroczenia skarbowe sprawuje on taki nadzór jedynie w razie objęcia go nim w wypadku określonym w art. 122 zakres ustawowego pojęcia "prokurator" § 2 zdanie trzecie.
§ 3. W pozostałych wypadkach nadzór nad dochodzeniem prowadzonym przez organ wskazany w § 1 sprawuje organ nadrzędny nad tym organem.

W sprawach o wykroczenia skarbowe prowadzi się dochodzenie. Ogranicza się ono do przesłuchania podejrzanego oraz w razie potrzeby także do innych czynności w zakresie niezbędnym do wniesienia aktu oskarżenia lub innego zakończenia postępowania.

§ 1. Postępowanie przygotowawcze w sprawie o przestępstwo skarbowe powinno być zakończone w ciągu 3 miesięcy. W razie niezakończenia postępowania w tym terminie organ nadrzędny nad finansowym organem postępowania przygotowawczego, a gdy postępowanie prowadzi lub nadzoruje prokurator – prokurator bezpośrednio przełożony, mogą przedłużyć je na okres do 1 roku. W szczególnie uzasadnionych wypadkach organ nadrzędny nad finansowym organem postępowania przygotowawczego, a gdy postępowanie prowadzi lub nadzoruje prokurator – prokurator bezpośrednio przełożony mogą przedłużyć okres postępowania na dalszy czas oznaczony, jednak gdy jest ono prowadzone w formie śledztwa, przedłużenia na okres przekraczający rok dokonuje prokurator nadrzędny nad prokuratorem nadzorującym lub prowadzącym postępowanie.
§ 2. Dochodzenie w sprawie o przestępstwo skarbowe po jego przedłużeniu toczy się nadal jako dochodzenie.
§ 3. W razie niezakończenia dochodzenia w sprawie o wykroczenie skarbowe prowadzonego przez organ postępowania przygotowawczego w ciągu 2 miesięcy, organ nadrzędny nad tym organem może przedłużyć dochodzenie na czas oznaczony.

Postanowienia o odmowie wszczęcia dochodzenia, o jego zawieszeniu oraz o jego umorzeniu, gdy nie podlegało ono nadzorowi prokuratora, zatwierdza organ nadrzędny nad finansowym organem postępowania przygotowawczego. Zażalenie na postanowienie wnosi się do organu, który zatwierdził zaskarżone orzeczenie. Jeżeli organ nadrzędny nad finansowym organem postępowania przygotowawczego nie przychyli się do zażalenia, kieruje je do sądu.

Czynności końcowego zaznajomienia się stron z materiałem postępowania przygotowawczego, o których mowa w art. 321 zamknięcie śledztwa Kodeksu postępowania karnego, przeprowadza się na wniosek podejrzanego, osoby pociągniętej do odpowiedzialności posiłkowej oraz interwenienta, a także obrońców i pełnomocników tych stron.

§ 1. W sprawie, w której finansowy organ postępowania przygotowawczego prowadził śledztwo, oraz w sprawie o przestępstwo skarbowe, w której prowadził on dochodzenie objęte nadzorem prokuratora, organ ten, jeżeli nie umarza postępowania, sporządza w ciągu 14 dni od zakończenia dochodzenia lub śledztwa akt oskarżenia i przesyła go wraz z aktami prokuratorowi, ze wskazaniem, jaki materiał dowodowy przedstawiono stronom podczas czynności, o której mowa w art. 154a czynności końcowego zaznajomienia się stron z materiałem postępowania przygotowawczego, jako przekazywany do sądu wraz z aktem oskarżenia, przekazując jednocześnie prokuratorowi także ewentualne wnioski, o których mowa w § 7, oraz dowody rzeczowe.
§ 2. Akt oskarżenia zatwierdza i wnosi do sądu prokurator. W akcie oskarżenia należy także wskazać finansowy organ postępowania przygotowawczego, który prowadził postępowanie przygotowawcze, któremu przysługują przed sądem uprawnienia oskarżyciela publicznego. Organ ten zawiadamia się o wniesieniu aktu oskarżenia przez doręczenie jego odpisu.
§ 3. Przepisy § 1 i 2 stosuje się odpowiednio, gdy w sprawach w nich wskazanych zachodzą warunki do dołączenia do aktu oskarżenia wniosku o skazanie bez rozprawy lub do wystąpienia z wnioskiem o warunkowe umorzenie postępowania albo z wnioskiem, o którym mowa w art. 324 wniosek o umorzenie postępowania i zastosowanie środków zabezpieczających Kodeksu postępowania karnego. Finansowy organ postępowania przygotowawczego, który prowadził to postępowanie, ma wówczas prawo uczestniczyć w posiedzeniach przewidzianych w art. 341 posiedzenie w sprawie warunkowego umorzenia postępowania § 1, art. 343 uwzględnienie wniosku o skazanie bez przeprowadzenia rozprawy § 5 i art. 354 wniosek prokuratora o umorzenie postępowania z powodu niepoczytalności sprawcy pkt 2 Kodeksu postępowania karnego oraz w rozprawie, gdy rozpoznanie sprawy przekazano na rozprawę.
§ 4. W pozostałych sprawach, w których finansowy organ postępowania przygotowawczego prowadził dochodzenie, sporządza on w ciągu 14 dni od jego zakończenia akt oskarżenia albo wniosek o warunkowe umorzenie postępowania i wnosi go do właściwego sądu oraz popiera przed tym sądem albo wydaje postanowienie o umorzeniu lub o zawieszeniu postępowania przygotowawczego lub zarządza uzupełnienie dochodzenia.
§ 5. O wniesieniu aktu oskarżenia w sprawie o przestępstwo skarbowe zawiadamia się niezwłocznie prokuratora przez przesłanie mu odpisu tego aktu. W sprawie o wykroczenie skarbowe finansowy organ postępowania przygotowawczego zawiadamia prokuratora o wniesieniu aktu oskarżenia jedynie w razie uprzedniego objęcia przez prokuratora nadzoru nad dochodzeniem w tej sprawie.
§ 6. W sprawie o przestępstwo skarbowe, w której podejrzany jest tymczasowo aresztowany, terminy określone w § 1 i 4 wynoszą 7 dni. Jeżeli wobec podejrzanego stosowane jest tymczasowe aresztowanie, akt oskarżenia należy wnieść do sądu nie później niż 14 dni przed upływem dotychczas określonego terminu stosowania tego środka.
§ 7. Do aktu oskarżenia prokurator lub finansowy organ postępowania przygotowawczego dołącza wniosek o nałożenie odpowiedzialności posiłkowej, jeżeli ustalono istnienie podstaw tej odpowiedzialności określonych w art. 24 odpowiedzialność posiłkowa za karę grzywny § 1 i 2, a także wniosek o zobowiązanie określonego podmiotu do zwrotu na rzecz Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego korzyści majątkowej uzyskanej z przestępstwa skarbowego zarzucanego oskarżonemu, jeżeli ustalono istnienie podstaw do nałożenia takiego obowiązku, wskazanych w art. 24 odpowiedzialność posiłkowa za karę grzywny § 5, załączając do tych wniosków materiał dowodowy ich dotyczący. Wnioski te dołącza się do aktu oskarżenia wraz z odpisami dla oskarżonego i podmiotów, których dotyczą, powiadamiając ich o złożeniu tych wniosków.

§ 1. Prokurator, a także finansowy organ postępowania przygotowawczego może dołączyć do aktu oskarżenia wniosek o wydanie, bez przeprowadzania rozprawy, wyroku skazującego i orzeczenie uzgodnionych z oskarżonym kary lub środka karnego za zarzucane mu przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, jeżeli okoliczności popełnienia czynu zabronionego nie budzą wątpliwości, a postawa oskarżonego wskazuje, że cele postępowania zostaną osiągnięte.
§ 2. Wniosek może dotyczyć:
1) w sprawie o przestępstwo skarbowe - wymierzenia oskarżonemu kary z zastosowaniem nadzwyczajnego jej złagodzenia, orzeczenia środka karnego określonego w art. 22 katalog kar, środków karnych i środków zabezpieczających § 2 pkt 2-6, odstąpienia od ich wymierzenia lub warunkowego zawieszenia wykonania kary; przepisu nie stosuje się do sprawcy przestępstwa skarbowego popełnionego w warunkach określonych w art. 37 nadzwyczajne obostrzenie kary § 1 lub w art. 38 stosowanie nadzwyczajnego obostrzenia kary § 2, z zastrzeżeniem art. 37 nadzwyczajne obostrzenie kary § 2 i 3 albo art. 38 stosowanie nadzwyczajnego obostrzenia kary § 3;
2) w sprawie o wykroczenie skarbowe - wymierzenia oskarżonemu kary grzywny nieprzekraczającej dziesięciokrotności minimalnego wynagrodzenia albo orzeczenia środka karnego określonego w art. 47 kary i środki karne za wykroczenia skarbowe § 2 pkt 2 lub 3 albo z odstąpieniem od ich wymierzenia.
§ 3. Przepisy art. 335 wniosek o skazanie bez przeprowadzenia rozprawy § 2 i 2a, art. 339 przesłanki skierowania sprawy na posiedzenie § 1 pkt 3 i art. 343 uwzględnienie wniosku o skazanie bez przeprowadzenia rozprawy § 3–7 Kodeksu postępowania karnego stosuje się odpowiednio; jeżeli w związku z przestępstwem skarbowym lub wykroczeniem skarbowym nastąpiło uszczuplenie należności publicznoprawnej, a nie została ona w całości uiszczona, sąd uzależnia uwzględnienie wniosku od uiszczenia tej wymagalnej należności w całości w wyznaczonym terminie.
§ 4. Nie można uwzględnić wniosku o orzeczenie przepadku przedmiotów, jeżeli interwenient temu się sprzeciwi na piśmie albo ustnie do protokołu.

§ 1. Jeżeli akt oskarżenia w sprawie o przestępstwo skarbowe wniósł finansowy organ postępowania przygotowawczego, udział tego organu lub jego przedstawiciela w rozprawie głównej jest obowiązkowy. Jeżeli akt oskarżenia dotyczy wykroczenia skarbowego, udział ten jest obowiązkowy, gdy prezes sądu lub sąd tak zarządzi.
§ 2. W sprawach o przestępstwa skarbowe, w których akt oskarżenia wniósł prokurator, finansowy organ dochodzenia lub jego przedstawiciel może działać obok prokuratora w charakterze oskarżyciela publicznego.

§ 1. Niestawiennictwo na rozprawę podmiotu pociągniętego do odpowiedzialności posiłkowej, któremu prawidłowo doręczono wezwanie, nie stoi na przeszkodzie rozpoznaniu sprawy i wydaniu orzeczenia.
§ 2. Jeżeli podmiot, o którym mowa w § 1, usprawiedliwi swoje niestawiennictwo i jednocześnie wniesie o odroczenie rozprawy, nie można jej prowadzić w czasie nieobecności tego podmiotu w zakresie dotyczącym jego interesu procesowego.
§ 3. (uchylony)

W razie wyłączenia jawności rozprawy głównej także podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej oraz interwenient mogą żądać pozostawienia na sali rozpraw po nie więcej niż dwie osoby.

Po swobodnym wypowiedzeniu się osoby przesłuchiwanej na wezwanie przewodniczącego, stosownie do art. 171 zasady prowadzenia przesłuchiwania § 1 Kodeksu postępowania karnego, mogą zadawać jej pytania w następującym porządku: oskarżyciel publiczny, interwenient, pełnomocnik interwenienta, biegły, podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej, pełnomocnik podmiotu pociągniętego do odpowiedzialności posiłkowej, obrońca, oskarżony, członkowie składu orzekającego. Przepisy art. 370 kolejność zadawania pytań osobom przesłuchiwanym § 2-4 Kodeksu postępowania karnego stosuje się.

§ 1. Jeżeli w związku z przestępstwem skarbowym lub wykroczeniem skarbowym nastąpiło uszczuplenie należności publicznoprawnej, a nie została ona w całości uiszczona, sąd uzależnia uwzględnienie wniosku oskarżonego, o którym mowa w art. 387 wniosek oskarżonego o skazanie bez przeprowadzania postępowania dowodowego § 1 Kodeksu postępowania karnego, od uiszczenia tej wymagalnej należności w całości w wyznaczonym terminie.
§ 2. Jeżeli w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe zgłoszono interwencję, sąd nie może przychylić się do wniosku, o którym mowa w art. 387 wniosek oskarżonego o skazanie bez przeprowadzania postępowania dowodowego § 1 Kodeksu postępowania karnego, dotyczącego orzeczenia przepadku przedmiotów, gdy interwenient temu się sprzeciwi na piśmie albo ustnie do protokołu.
§ 3. Wniosek oskarżonego, o którym mowa w art. 387 wniosek oskarżonego o skazanie bez przeprowadzania postępowania dowodowego § 1 Kodeksu postępowania karnego, złożony przed rozprawą, sąd może rozpoznać na posiedzeniu. Sąd, uwzględniając wniosek, skazuje oskarżonego wyrokiem.
§ 4. O terminie posiedzenia zawiadamia się strony, przesyłając im odpis wniosku.
§ 5. Nieusprawiedliwione niestawiennictwo oskarżyciela publicznego, podmiotu pociągniętego do odpowiedzialności posiłkowej lub interwenienta na rozprawę bądź posiedzenie nie stoi na przeszkodzie uwzględnieniu wniosku, jeżeli pozostałe warunki określone w art. 387 wniosek oskarżonego o skazanie bez przeprowadzania postępowania dowodowego Kodeksu postępowania karnego i w § 1 są spełnione.

Jeżeli po rozpoczęciu przewodu sądowego ujawni się, że czyn oskarżonego stanowi wykroczenie skarbowe, sąd rozpoznaje sprawę w dalszym ciągu, w tym samym składzie.

§ 1. Po zamknięciu przewodu sądowego przewodniczący udziela głosu stronom oraz ich przedstawicielom. Zabierają one głos w następującej kolejności: oskarżyciel publiczny, interwenient, podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej i oskarżony. Przedstawiciele procesowi stron zabierają głos przed stronami, które reprezentują.
§ 2. Jeżeli oskarżyciel publiczny, interwenient lub jego pełnomocnik ponownie zabierają głos, należy również udzielić głosu podmiotowi pociągniętemu do odpowiedzialności posiłkowej, jego pełnomocnikowi, obrońcy i oskarżonemu.

Orzeczenie kończące postępowanie powinno w miarę potrzeby zawierać także rozstrzygnięcie co do przepadku przedmiotów i ściągnięcia ich równowartości pieniężnej, środka karnego przepadku korzyści majątkowej i ściągnięcia jej równowartości pieniężnej, należności publicznoprawnej uszczuplonej czynem zabronionym, odpowiedzialności posiłkowej, zobowiązania podmiotu, który uzyskał korzyść majątkową, do jej zwrotu lub roszczeń interwenienta. Uniewinniając oskarżonego albo skazując go za przestępstwo, które nie przyniosło korzyści majątkowej podmiotowi, o którym mowa w art. 24 odpowiedzialność posiłkowa za karę grzywny § 5, lub umarzając postępowanie – sąd pozostawia wniosek o zobowiązanie tego podmiotu do zwrotu korzyści majątkowej bez rozpoznania.

Jeżeli ukarany za wykroczenie skarbowe jest osobą przebywającą jedynie czasowo na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo nie ma na tym terytorium stałego miejsca zamieszkania lub stałego miejsca pobytu, sąd może orzec natychmiastową wykonalność orzeczenia wymierzającego karę grzywny; jednocześnie sąd orzeka zastępczą karę pozbawienia wolności na wypadek nieuiszczenia orzeczonej kary grzywny w terminie 3 dni, a ponadto zarządza zatrzymanie paszportu lub innego dokumentu uprawniającego do przekroczenia granicy, na czas do uiszczenia orzeczonej kary grzywny lub wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności.

Do udziału finansowego organu postępowania przygotowawczego jako oskarżyciela publicznego w rozprawie odwoławczej stosuje się odpowiednio przepis art. 157 udział finansowego organu postępowania przygotowawczego w rozprawie.

Podmiot odpowiedzialny posiłkowo może wnieść apelację z powodu nałożenia odpowiedzialności posiłkowej, natomiast z powodu skazania oskarżonego - tylko wtedy, gdy skazanie jest podstawą tej odpowiedzialności.

§ 1. Zażalenie na postanowienia i zarządzenia oraz na inne czynności lub zaniechanie czynności finansowego organu postępowania przygotowawczego rozpoznaje organ nadrzędny, a w wypadkach przewidzianych przez ustawę – prokurator sprawujący nadzór nad tym postępowaniem albo sąd.
§ 2. Zażalenie na postanowienie Żandarmerii Wojskowej rozpoznaje właściwy prokurator do spraw wojskowych, a w wypadkach przewidzianych przez ustawę – sąd wojskowy.
§ 3. Właściwy do rozpoznania zażaleń na wydane w sprawach o wykroczenia skarbowe w postępowaniu przed sądem rejonowym postanowienia i zarządzenia zamykające drogę do wydania wyroku jest sąd okręgowy, zaś pozostałych zażaleń - sąd rejonowy w innym równorzędnym składzie.

Kasację w sprawie o wykroczenie skarbowe może wnieść wyłącznie Prokurator Generalny i Rzecznik Praw Obywatelskich. Kasację taką wnieść można od każdego prawomocnego orzeczenia sądu kończącego postępowanie.

Podmiot odpowiedzialny posiłkowo lub interwenient może wnieść kasację lub wniosek o wznowienie postępowania wyłącznie przez pełnomocnika będącego adwokatem lub radcą prawnym.

Postępowanie sądowe zakończone prawomocnym orzeczeniem wznawia się w zakresie rozstrzygnięcia o nałożeniu odpowiedzialności posiłkowej także wtedy, gdy po wydaniu orzeczenia ujawnią się nowe fakty lub dowody nieznane przedtem sądowi, wskazujące na to, że niesłusznie nałożono tę odpowiedzialność.

Wydanie wyroku nakazowego jest niedopuszczalne także wtedy, gdy:
1) stosuje się przepisy o odpowiedzialności posiłkowej;
2) zgłoszono interwencję co do przedmiotów podlegających przepadkowi, chyba że zostanie ona cofnięta przez interwenienta do czasu wniesienia aktu oskarżenia do sądu.

§ 1. Wyrokiem nakazowym można orzec za przestępstwo skarbowe karę grzywny określoną w art. 23 stawki dzienne § 2 albo karę ograniczenia wolności, a za wykroczenie skarbowe - karę grzywny określoną w art. 48 kary grzywny za wykroczenie skarbowe § 3.
§ 2. Obok kary określonej w § 1 można, w wypadkach przewidzianych w kodeksie, orzec środek karny określony w art. 22 katalog kar, środków karnych i środków zabezpieczających § 2 pkt 2-6 lub w art. 47 kary i środki karne za wykroczenia skarbowe § 2 pkt 2 lub 3.

§ 1. Przeciwko sprawcy przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego przebywającemu stale za granicą albo gdy nie można ustalić jego miejsca zamieszkania lub pobytu w kraju, postępowanie toczyć się może podczas jego nieobecności.
§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się, jeżeli:
1) wina sprawcy lub okoliczności popełnienia czynu zabronionego budzą wątpliwości;
2) oskarżony o przestępstwo skarbowe ukrył się po wniesieniu do sądu aktu oskarżenia, a także wówczas, gdy w toku postępowania przed sądem ustalono jego miejsce zamieszkania lub pobytu w kraju.
§ 3. Przepisy § 1 i 2 stosuje się odpowiednio do podmiotu pociągniętego do odpowiedzialności posiłkowej.

W postępowaniu w stosunku do nieobecnych nie stosuje się przepisów, których stosowanie wymaga obecności oskarżonego lub podmiotu pociągniętego do odpowiedzialności posiłkowej.

§ 1. O zastosowaniu postępowania w stosunku do nieobecnych organ prowadzący postępowanie wydaje postanowienie. W postępowaniu przygotowawczym w sprawach o przestępstwa skarbowe postanowienie to wymaga zatwierdzenia przez prokuratora.
§ 2. Postanowienia o zastosowaniu postępowania w stosunku do nieobecnych nie ogłasza się nieobecnej stronie.

§ 1. Prezes lub referendarz sądowy sądu właściwego do rozpoznania sprawy wyznacza nieobecnemu oskarżonemu obrońcę z urzędu. Udział obrońcy jest obowiązkowy także w postępowaniu odwoławczym.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do podmiotu pociągniętego do odpowiedzialności posiłkowej, gdy nie ma on pełnomocnika. Wyznaczenie adwokata lub radcy prawnego dla nieobecnego podmiotu pociągniętego do odpowiedzialności posiłkowej jest równoznaczne z udzieleniem pełnomocnictwa.

W razie osobistego zgłoszenia się skazanego do dyspozycji sądu lub ujęcia skazanego doręcza mu się odpis prawomocnego wyroku. Na wniosek skazanego złożony na piśmie w zawitym terminie 14 dni od daty doręczenia sąd, którego wyrok się uprawomocnił, wyznacza niezwłocznie rozprawę, a wydany w tej instancji wyrok traci moc z chwilą stawienia się skazanego na rozprawie.