Sprawdź jakie zmiany nastąpią w szkolnictwie wyższym

W dniu dzisiejszym w Sejmie odbędzie się głosowanie nad rządowym projektem nowelizacji ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki.

Zmiany przewidują m.in. reformę systemu nauczania, wprowadzenie modelu finansowania uczelni uzależnionego od jakości kształcenia, uproszczenie ścieżki kariery naukowej oraz połączenie świata akademickiego z rynkiem pracy.

Nowy model nauczania

Dzięki zmianom zwiększy się autonomia programowa szkół wyższych. Likwidacji ulegną sztywne, centralne standardy nauczania, a uczelnie zyskają swobodę w tworzeniu nowych autorskich kierunków studiów. Programy będą tworzone przy wsparciu autorytetów naukowych, pracodawców i ekspertów w dziedzinie gospodarki. Nowe mechanizmy wprowadzane są w oparciu o funkcjonujące w Europie tzw. Ramy Kwalifikacji. Dzięki Krajowym Ramom Kwalifikacji (KRK) dyplomy polskich uczelni będą mogły być porównywane z dyplomami z innych krajów europejskich.

Utrzymany zostanie dotychczasowy sposób finansowania szkolnictwa wyższego z zachowaniem corocznej waloryzacji. Dodatkowe finansowanie uczelni będzie w większym stopniu zależeć od jakości kształcenia studentów i badań naukowych. Jednocześnie coraz więcej funduszy będzie rozdzielanych w drodze konkursów i kierowanych do najlepszych jednostek. Ponadto dodatkowe środki będą otrzymywać najlepsze uczelnie publiczne i niepubliczne, które uzyskają status Krajowych Naukowych Ośrodków Wiodących (KNOW). Dodatkowe środki trafią również do wybitnych uczonych, młodych naukowców, doktorantów i studentów.

Krajowe Naukowe Ośrodki Wiodące

Wyłanianie Krajowych Naukowych Ośrodków Wiodących (KNOW) jest ważnym krokiem w kierunku tworzenia w Polsce szkół wyższych wyróżniających się jakością badań naukowych i dydaktyki wśród uczelni europejskich. KNOW-y będą wybierane na drodze konkursów w wybranych obszarach wiedzy. Proces wyłaniania będzie przeprowadzany przez niezależne komisje z udziałem międzynarodowych ekspertów. KNOW-y będą finansowane przez pięć lat, z możliwością wydłużenie tego okresu o dalsze pięć lat.

Przejrzyste zasady kariery naukowej

Dzięki zmianom przygotowanym przez rząd uproszczona zostanie ścieżka kariery naukowej. Celem zmian jest motywacja do rozwoju i wspomaganie zdobywania kolejnych szczebli kariery naukowej i akademickiej. Uproszczona zostanie procedura ubiegania się o stopień doktora habilitowanego. Procedura w większym stopniu skoncentruje się na realnych osiągnięciach i dorobku naukowym, a czas jej prowadzenia skrócony zostanie z obecnych 11 do 4 miesięcy. Nowa procedura ponadto wykluczy pozamerytoryczne aspekty oceny habilitanta. Wprowadzony zostanie także obowiązek stosowania trybu konkursowego przy kwalifikacji na studia doktoranckie. Warunkiem otwarcia przewodu doktorskiego będzie co najmniej jedna publikacja w czasopiśmie naukowym o zasięgu krajowym lub w recenzowanym sprawozdaniu z międzynarodowej konferencji naukowej. Doktoranci otrzymają większe wsparcie finansowe, a najlepsi z nich otrzymają dodatkowe stypendium.

Zmiany w prawie to także wprowadzenie procedur konkursowych na wszystkie stanowiska w uczelniach i większe otwarcie na naukowców z zagranicy. Wybitny uczony ze stopniem doktora i z istotnym dorobkiem naukowym zagranicą będzie mógł uzyskać w Polsce uprawnienia doktora habilitowanego. Ograniczeniu ulegnie także wieloetatowość. Dodatkowy etat będzie możliwy jedynie po uzyskaniu zgody rektora. Nauczyciele akademiccy będą również obowiązkowo poddawani ocenie działalności naukowej, dydaktycznej i organizacyjnej. Ocena będzie dokonywana nie rzadziej niż co 2 lata, a profesorów – raz na 4 lata. Druga negatywna ocena będzie obligować rektora do rozwiązania stosunku pracy z ocenionym nauczycielem.

Połączenie uczelni z gospodarką

Dzięki zmianom zwiększy się także integracja uczelni z otoczeniem społeczno-gospodarczym. Uczelnie będą zobowiązane do opracowania i wprowadzenia regulaminów własności intelektualnej oraz przyjęcia zasad komercjalizacji wyników badań naukowych. Szkoły zyskają możliwość kształcenia studentów przy udziale pracodawcy bądź na jego zamówienie. Do tworzenia programów studiów o profilu praktycznym będą mogły zostać włączone osoby reprezentujące organizacje społeczne, gospodarcze i publiczne.

Lepszy dostęp do bezpłatnych studiów

Powstanie katalog bezpłatnych usług dla wszystkich studentów (uczelni publicznych i niepublicznych). Prawa studenta chronić będzie obowiązkowa umowa z uczelnią publiczną na studiach stacjonarnych. Zmieni się system pomocy materialnej, tak aby w większym stopniu mogli korzystać z niej najubożsi studenci.

Więcej studentów zyska szansę na studia bezpłatne. Drugi kierunek będzie mógł studiować każdy student, jednak aby były to studia bezpłatne, musi on uzyskać stypendium rektora za wyniki w nauce. Takie rozwiązanie zwiększy liczbę miejsc na bezpłatnych studiach, które dotychczas były zajmowane przez studentów kilku kierunków, nie uzyskujących odpowiednich wyników w nauce.

Decentralizacja szkolnictwa wyższego

Nowelizacja przewiduje ponadto działania deregulacyjne oraz decentralizujące system szkolnictwa wyższego. Zniesiony będzie wymóg zatwierdzania przez ministra nauki regulaminów studiów i statutów uczelni. Rektorzy otrzymają większe uprawnienia w zakresie tworzenia, przekształcenia i likwidacji jednostek organizacyjnych uczelni oraz tworzenia ich filii. Wprowadzone zostaną dwa alternatywne sposoby powoływania rektora uczelni, kierowników podstawowych jednostek organizacyjnych oraz ich zastępców - w drodze konkursu lub wyboru.

źródło: www.kprm.gov.pl