Rzecznik Praw Absolwenta w nowym Prawie o Szkolnictwie Wyższym
Więcej praw dla studentów, nowe szanse dla młodych utalentowanych naukowców, powiązanie uczelni z otoczeniem gospodarczym i światową nauką – sprawdź co jeszcze się zmieni od nowego roku akademickiego.
Sejm RP, po pracach senackich nad projektem, przyjął w dzisiejszym głosowaniu nowe Prawo o Szkolnictwie Wyższym. Teraz nowelizacja trafi do podpisu Prezydenta RP.
Reforma wzmacnia autonomię programową szkół wyższych – będą mogły tworzyć autorskie programy i kierunki studiów, integrujące wiedzę z zakresu różnych dyscyplin. W kreowanie nowej oferty kształcenia włączą się autorytety naukowe, pracodawcy i eksperci w dziedzinie gospodarki. Nowe mechanizmy wprowadzane są w oparciu o funkcjonujące w całej Europie tzw. Ramy Kwalifikacji. Dzięki Krajowym Ramom Kwalifikacji (KRK) dyplomy polskich absolwentów będą mogły być porównywane z dyplomami innych europejskich państw.
Wyłanianie Krajowych Naukowych Ośrodków Wiodących (KNOW) jest ważnym krokiem w kierunku tworzenia w Polsce szkół wyższych wyróżniających się jakością badań naukowych i dydaktyki wśród uczelni europejskich. KNOW-y będą wyłaniane w trybie konkursowym w wybranych obszarach wiedzy, za wybór odpowiedzialne będą niezależne komisje z udziałem międzynarodowych ekspertów. KNOW-y uzyskają dodatkowe finansowanie aż na pięć lat, z możliwością wydłużenia tego okresu o kolejnych pięć.
Dzięki zmianom przygotowanym przez rząd uproszczona zostanie ścieżka kariery naukowej. Celem zmian jest motywacja do rozwoju i wspomaganie zdobywania kolejnych szczebli kariery naukowej i akademickiej. Uproszczona zostanie procedura ubiegania się o stopień doktora habilitowanego. Procedura w większym stopniu skoncentruje się na realnych osiągnięciach i dorobku naukowym, a czas jej prowadzenia skrócony zostanie z obecnych 11 do 4 miesięcy. Nowa procedura wykluczy pozamerytoryczne aspekty oceny habilitanta. Wprowadzony zostanie także obowiązek stosowania trybu konkursowego przy kwalifikacji na studia doktoranckie. Warunkiem otwarcia przewodu doktorskiego będzie co najmniej jedna publikacja w czasopiśmie naukowym o zasięgu krajowym lub w recenzowanym sprawozdaniu z międzynarodowej konferencji naukowej. Doktoranci otrzymają większe wsparcie finansowe, a najlepsi z nich otrzymają dodatkowe stypendium. Przyjęta została także poprawka Senatu włączająca doktorantów do systemu ulg komunikacyjnych (51%).
Zmiany w prawie to także wprowadzenie procedur konkursowych na wszystkie stanowiska w uczelniach i większe otwarcie na naukowców z zagranicy. Wybitny uczony ze stopniem doktora i z istotnym dorobkiem naukowym zagranicą będzie mógł uzyskać w Polsce uprawnienia doktora habilitowanego. Ograniczeniu ulegnie także wieloetatowość. Dodatkowy etat będzie możliwy jedynie po uzyskaniu zgody rektora. Nauczyciele akademiccy będą również obowiązkowo poddawani ocenie działalności naukowej, dydaktycznej i organizacyjnej. Ocena będzie dokonywana nie rzadziej niż co 2 lata, a profesorów – raz na 4 lata. Druga negatywna ocena będzie obligować rektora do rozwiązania stosunku pracy z ocenionym nauczycielem.
Prawa studenta chronić będzie obowiązkowa umowa zawierana z uczelnią. Ustawa zagwarantuje też wszystkim studentom katalog bezpłatnych usług administracyjnych: nieodpłatne będą wszystkie egzaminy (także poprawkowe, komisyjne i dyplomowe), wydanie suplementu do dyplomu, a także wpis na kolejny semestr lub rok studiów.
Zmieni się system pomocy materialnej, tak aby w większym stopniu mogli korzystać z niej najubożsi studenci. Wzrośnie liczba i wysokość stypendiów socjalnych.
Więcej osób będzie mogło studiować na bezpłatnych studiach dziennych w uczelniach publicznych – jest to możliwe dzięki nowym, sprawiedliwszym zasadom podejmowania dodatkowych studiów na koszt budżetu państwa. Prawo do drugiego kierunku zachowają studenci z dobrymi wynikami, nowe prawo uniemożliwi jednak studiowanie kilku czy kilkunastu kierunków na koszt państwa studentom słabym, niedbającym o wyniki.
Ustawa powoła Rzecznika Praw Absolwenta, który będzie czuwał nad lepszym startem absolwentów na rynku pracy, w przypadku zawodów regulowanych zabiegać będzie o zniesienie barier w dostępie do zawodu.
źródło: www.nauka.gov.pl
