Odwrócona hipoteka pod lupą UOKiK

Sprzedaż mieszkania albo umowa dożywocia - przed takim wyborem mogą stanąć osoby starsze w trudnej sytuacji materialnej. Pierwsze rozwiązanie wiąże się z bezpośrednim otrzymaniem pieniędzy, które powinny wystarczyć na zaspokojenie nie tylko codziennych potrzeb, ale również mieszkaniowych.

Alternatywą może być umowa dożywocia, zwana także odwróconą hipoteką. W zamian za przeniesienie własności nieruchomości zapewnia konsumentowi do końca życia prawo do użytkowania lokalu - służebności osobistej, a także dożywotniego utrzymania w postaci regularnej, comiesięcznej wypłaty pieniędzy. Reklamy i obowiązujące wzorce umów stosowane przez jednego z przedsiębiorców, oferujących takie umowy wzbudziły wątpliwości Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. 

Prezes UOKiK złożyła do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów pozew o wpisanie do rejestru klauzul niedozwolonych pięciu postanowień znajdujących się w umowach dożywocia oferowanych przez Fundusz Hipoteczny DOM. Jeżeli sąd podzieli stanowisko UOKiK, stosowanie tych klauzul będzie zabronione.

Urząd zakwestionował m.in. postanowienie zgodnie, z którym Fundusz Hipoteczny DOM może bezwarunkowo zażądać od konsumenta zrzeczenia się prawa do użytkowania lokalu (czyli służebności osobistej mieszkania) w zamian za odpowiednie wynagrodzenie. Tymczasem prawo nie przewiduje takiej możliwości. Zdaniem Urzędu przedsiębiorca umieścił postanowienie w umowie celowo – licząc, że kontrahenci – często osoby w podeszłym wieku – są nieświadomi obowiązujących przepisów i w przypadku wezwania zastosują się do niezgodnych z prawem warunków.  Zrzekając się prawa do służebności osobistej mieszkania w rezultacie pozbędą się swojego miejsca zamieszkania, którego zapewnienie stanowiło podstawowy obowiązek przedsiębiorcy i warunek zawarcia przez nich umowy o dożywocie.

Zgodnie z inną zakwestionowaną przez Prezes UOKiK klauzulą konsument za odstąpienie od przedwstępnej umowy obciążany jest karą w wysokości 3 tys. zł, podczas gdy spółka może zrezygnować bez konsekwencji finansowych. Zdaniem UOKiK postanowienia, które wyłącznie na konsumenta nakładają obowiązek zapłaty ustalonej sumy na wypadek rezygnacji z umowy są niedozwolone.

Prezes UOKiK wszczęła także postępowanie w sprawie naruszenia zbiorowych interesów konsumentów przez Fundusz Hipoteczny DOM. Urząd zarzuca przedsiębiorcy, że wprowadził konsumentów w błąd. W latach 2009-2010 w urzędach pocztowych, klubach seniora oraz siedzibach Polskich Związków Emerytów, Rencistów i Inwalidów pojawiały się plakaty, które sprawiały wrażenie urzędowego komunikatu informującego o rencie hipotecznej przysługującej osobom urodzonym przed 31 grudnia 1944 roku. Tymczasem w rzeczywistości plakaty były reklamą jednego z produktów oferowanych przez Fundusz Hipoteczny DOM. W toku postępowania Urząd zbada, czy doszło do niezgodnego z prawem wprowadzania konsumentów w błąd.

źródło: www.uokik.gov.pl