Kwestionowane przepisy zgodne z Konstytucją

17 listopada 2010 r. Trybunał Konstytucyjny rozpoznał skargę konstytucyjną Przedsiębiorstwa Wielobranżowego "ROEL" Szmidt i Miśta spółka jawna w Markach dotyczącą momentu powstania obowiązku podatkowego oraz podstawy podatku akcyzowego z tytułu sprzedaży oleju opałowego na cele inne niż opałowe.

W ocenie skarżącej spółki kwestionowane przepisy:

• określając moment powstania obowiązku podatkowego w podatku akcyzowym oraz podstawę opodatkowania z tytułu sprzedaży oleju opałowego na cele inne niż opałowe w akcie podustawowym naruszały zasadę wyłączności regulacji ustawowej,
• wydane na podstawie upoważnienia ustawowego, nie zawierającego wytycznych co do treści aktu wykonawczego, zezwalającego Ministrowi Finansów na określenie innego momentu powstania obowiązku podatkowego niż wynikający z ustawy, a zatem umożliwiającego ustalenie elementu konstrukcyjnego podatku w akcie podustawowym są niezgodnie z art. 92 ust. 1 oraz art. 217 Konstytucji,
• kwestionowane przepisy określające inny przedmiot opodatkowania podatkiem akcyzowym niż wynikający z ustawy w sytuacji, w której Minister Finansów był upoważniony do określenia innego momentu  powstania  obowiązku podatkowego,  a  więc wydane  z   przekroczeniem upoważnienia ustawowego są niezgodne z Konstytucją,
• eliminują ustawowe rozróżnienie stawek podatku akcyzowego dla olejów opałowych i olejów napędowych poprzez takie ukształtowanie, bez wymaganego upoważnienia ustawowego, przepisów rozporządzeń w sprawie podatku akcyzowego, że w przypadku sprzedaży oleju opałowego na stacji paliw nie było możliwe zastosowanie stawki właściwej dla sprzedawanego wyrobu akcyzowego,
• w ocenie skarżącej spółki naruszyły między innymi prawo do swobody prowadzenia działalności gospodarczej poprzez niezgodność z zasadą równego traktowania podmiotów. Chodzi o faktyczne zakazanie prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na sprzedaży oleju opałowego na stacjach paliw przy użyciu odmierzacza paliw ciekłych i przy użyciu zbiorników znajdujących się na stacjach paliw połączonych z odmierzaczem paliw ciekłych.

W tej sprawie Trybunał Konstytucyjny orzekł, że:  
1. § 11 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz § 14 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 19 grudnia 2001 r. w sprawie podatku akcyzowego są zgodne z art. 22 oraz art. 84 w związku z art. 2, art. 7, art. 92 ust. 1 i art. 217 Konstytucji.
2. § 11 ust. 1 pkt 1 i 2 powyższego rozporządzenia jest zgodny z art. 64 ust. 3 Konstytucji.
3. § 14 ust. 1 pkt 1 powyższego rozporządzenia jest zgodny z art. 64 ust. 2 Konstytucji.

W pozostałym zakresie Trybunał umorzył postępowanie ze względu na niedopuszczalność wydania wyroku.

Art. 22 konstytucji  określa formalne i materialne przesłanki ograniczenia wolności działalności gospodarczej. Wolność działalności gospodarczej musi, w państwie współczesnym, podlegać różnego rodzaju ograniczeniom. Wynika to chociażby z zaakcentowania w art. 20 Konstytucji socjalnego charakteru gospodarki rynkowej. Art. 22 formułuje jednak dwojakiego rodzaju ograniczenia. W płaszczyźnie materialnej wymaga, aby ograniczenia wolności gospodarczej znajdowały uzasadnienie w "ważnym interesie publicznym", a w płaszczyźnie formalnej - aby były wprowadzone "tylko w drodze ustawy".  Skarżący nie wykazał, że ograniczenia przewidziane w kwestionowanych przepisach rozporządzenia w sprawie podatku akcyzowego nie znajdują uzasadnienia w ważnym interesie publicznym. Domniemanie konstytucyjności przepisu nie zostało zatem obalone. Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że § 11 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz  § 14 ust. 1  pkt 1  rozporządzenia Ministra Finansów z 19 grudnia 2001 r. w sprawie podatku akcyzowego są zgodne  z art. 22 Konstytucji.

 Zdaniem Trybunału w myśl ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym Minister Finansów mógł w rozporządzeniu określić inną aniżeli przewidzianą w ustawie podstawę opodatkowania, jeżeli podatnikami są sprzedawcy wyrobów akcyzowych. Kwestionowany § 14 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 19 grudnia 2001 r. w sprawie podatku akcyzowego pozostaje w granicach upoważnienia zawartego w ustawie.

Zdaniem skarżącego określenie podstawy opodatkowania nie w ustawie, lecz w rozporządzeniu jest niezgodne z art. 217 Konstytucji. Trybunał podkreślił, że § 14 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów ustanowił zwolnienie z obowiązku podatkowego, który to obowiązek wynika z ustawy, nie zaś z rozporządzenia. Ustanawianie zwolnień z obowiązku podatkowego i zasad ich udzielania  pozostaje w granicach swobody ustawodawcy.

Ustawa o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym określiła wysokość stawek podatkowych i zezwoliła na obniżenie tych stawek zgodnie z zasadami wynikającymi z ustawy. Wydane rozporządzenie jest zgodne z zasadami wyrażonymi w art. 92 Konstytucji. Zostało wydane w celu wykonania ustawy i normuje materie określone w upoważnieniu zgodnie z przepisami ustawy. Rozporządzenie Ministra Finansów nie narusza zatem art. 217 Konstytucji. Nie wkracza ono w sferę istotnych elementów stosunku podatkowego ustalonych w ustawie o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym. 

Wobec spełnienia przez ustawową regulację wymogów określonych w art. 217 Konstytucji, dopuszczalne było ustawowe odesłanie do regulacji w drodze rozporządzenia   szczegółowych kwestii związanych z podatkiem. 

W przekonaniu Trybunału Konstytucyjnego § 14 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 19 grudnia 2001 r. w sprawie podatku akcyzowego jest zgodny z  art. 84 w związku z art. 2, art. 7, art. 92 ust. 1 oraz art. 217 Konstytucji.

Rozprawie przewodniczył sędzia TK Marian Grzybowski, a sprawozdawcą był prezes TK Bohdan Zdziennicki.

źródło: www.trybunal.gov.pl