AKT ARCHIWALNY - Ustawa z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych

1. Kandydaci na żołnierzy zawodowych pełnią czynną służbę wojskową jako służbę kandydacką.
2. Do służby kandydackiej może być powołana osoba niekarana sądownie, posiadająca obywatelstwo polskie, zdolność fizyczną i psychiczną do zawodowej służby wojskowej, wiek co najmniej osiemnaście lat i wykształcenie wymagane do przyjęcia do uczelni wojskowej, szkoły podoficerskiej lub ośrodka szkolenia.
2a. Osoba ubiegająca się o powołanie do służby kandydackiej składa wniosek o powołanie do służby kandydackiej zawierający kwestionariusz osobowy oraz poddawana jest postępowaniu rekrutacyjnemu.
2b. Postępowanie rekrutacyjne obejmuje egzamin wstępny, rozmowę kwalifikacyjną oraz analizę ocen uzyskanych przez osobę ubiegającą się o powołanie do służby kandydackiej na świadectwie ukończenia szkoły.
2c. Powołanie do służby kandydackiej następuje w zależności od wyników uzyskanych w postępowaniu rekrutacyjnym.
3. Osobę ubiegającą się o powołanie do służby kandydackiej kieruje się do:
1) wojskowej komisji lekarskiej w celu ustalenia zdolności fizycznej i psychicznej do zawodowej służby wojskowej;
2) wojskowej pracowni psychologicznej w celu wydania orzeczenia psychologicznego w zakresie braku przeciwwskazań do pełnienia zawodowej służby wojskowej.
4. Stosunek służbowy służby kandydackiej powstaje w drodze powołania, na podstawie dobrowolnego zgłoszenia, po spełnieniu łącznie następujących warunków:
1) podpisaniu umowy, o której mowa w ust. 6;
2) wydaniu rozkazu personalnego o powołaniu do służby kandydackiej;
3) stawieniu się osoby powołanej do pełnienia służby kandydackiej.
5. Rozkaz personalny o powołaniu do służby kandydackiej wydają, uwzględniając potrzeby Sił Zbrojnych, odpowiednio rektor-komendant uczelni wojskowej, komendant szkoły podoficerskiej oraz komendant ośrodka szkolenia.
6. Rozkaz personalny o powołaniu do służby kandydackiej wydaje się po podpisaniu umowy z osobą ubiegającą się o przyjęcie do tej służby, określającej warunki zwrotu poniesionych kosztów na jej utrzymanie i naukę w przypadku:
1) zwolnienia ze służby kandydackiej na podstawie art. 134 zwolnienie żołnierza ze służby kandydackiej, ust. 1 pkt 1 i 2 oraz 4-9;
2) niestawienia się do zawodowej służby wojskowej lub niepodpisania kontraktu na pełnienie służby kontraktowej;
3) zwolnienia z zawodowej służby wojskowej w okresie dwa razy dłuższym od czasu trwania nauki, na podstawie art. 111 obligatoryjne przesłanki zwolnienia z zawodowej służby wojskowej, pkt 1, 4, 6-7, 9 lit. a i pkt 11-16 oraz art. 112 fakultatywne przesłanki zwolnienia z zawodowej służby wojskowej, ust. 1 pkt 1, w wysokości proporcjonalnej do czasu służby po zakończeniu nauki.
7. Stosunek służbowy służby kandydackiej wygasa z mocy prawa z dniem skreślenia z ewidencji uczelni wojskowej, szkoły podoficerskiej lub ośrodka szkolenia, jeżeli żołnierz pełniący służbę kandydacką nie ukończy nauki w uczelni wojskowej, szkole podoficerskiej lub ośrodku szkolenia.

1. Do służby kandydackiej może być powołana również osoba będąca:
1) cywilnym studentem uczelni wojskowej;
2) studentem innej uczelni niż uczelnia wojskowa.
2. Kandydat na żołnierza zawodowego będący studentem studiów, o których mowa w ust. 1 pkt 2, odbywa w okresie przerw wakacyjnych szkolenie wojskowe oraz pozostaje na zaopatrzeniu wybranej uczelni wojskowej.
3. Rozkaz personalny o powołaniu do służby kandydackiej wydaje, uwzględniając potrzeby Sił Zbrojnych, w przypadku o którym mowa:
1) w ust. 1 pkt 1 - rektor-komendant uczelni wojskowej;
2) w ust. 1 pkt 2 - dyrektor departamentu Ministerstwa Obrony Narodowej właściwego do spraw kadr.
4. Umowę, o której mowa w art. 124 wymogi wobec kandydatów na żołnierzy zawodowych, powstanie stosunku służbowego służby kandydackiej, ust. 6, z osobą wymienioną w ust. 1, podpisuje rektor-komendant uczelni wojskowej.

1. Osoby powołane do służby kandydackiej stają się żołnierzami w czynnej służbie wojskowej z dniem stawienia się do tej służby.
2. Z dniem rozpoczęcia pełnienia służby kandydackiej żołnierz pełniący służbę kandydacką otrzymuje bez szczególnego nadania tytuł:
1) podchorążego, jeżeli kształci się na oficera zawodowego;
2) kadeta, jeżeli kształci się na podoficera zawodowego;
3) elewa, jeżeli kształci się na szeregowego zawodowego.

1. Osoby ubiegające się o przyjęcie do uczelni wojskowej, szkoły podoficerskiej lub ośrodka szkolenia składają egzaminy wstępne.
2. Pierwszeństwo przyjęcia do szkół podoficerskich mają szeregowi zawodowi, którzy pełnili zawodową służbę wojskową przez co najmniej pięć lat oraz posiadają co najmniej bardzo dobrą ogólną ocenę w ostatniej opinii służbowej.
3. Szeregowych zawodowych kształconych w szkołach podoficerskich oraz szeregowych zawodowych i podoficerów zawodowych odbywających szkolenie w uczelni wojskowej nie powołuje się do służby kandydackiej.
4. Osoby, o których mowa w ust. 1, wnoszą opłaty z tytułu udziału w egzaminach wstępnych do uczelni wojskowych i szkół podoficerskich. Szeregowi zawodowi wnoszą opłaty z tytułu udziału w egzaminach wstępnych do uczelni wojskowych.

Kandydatów na żołnierzy zawodowych kształcą na potrzeby korpusu:
1) oficerów zawodowych – uczelnie wojskowe, a w przypadku osoby, o której mowa w art. 124a powołanie do służby kandydackiej studenta ust. 1 pkt 2 – uczelnia niewojskowa wspólnie z uczelnią wojskową;
2) podoficerów zawodowych - szkoły podoficerskie;
3) szeregowych zawodowych - ośrodki szkolenia.

Minister Obrony Narodowej, w drodze rozporządzenia:
1) tworzy i znosi szkoły podoficerskie;
2) określi szczegółowe warunki i tryb składania egzaminów końcowych w szkołach podoficerskich oraz odbywania praktyk, a także wzór świadectwa stwierdzającego jej ukończenie.
Rozporządzenie powinno w szczególności określać cele i szczegółowe zadania szkół podoficerskich oraz organizację i podstawowe założenia procesu kształcenia w szkołach podoficerskich.

1. Stopniami wojskowymi żołnierzy pełniących służbę kandydacką są stopnie ustanowione w ustawie z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej.
2. Osoba powołana do służby kandydackiej otrzymuje bez szczególnego nadania stopień wojskowy szeregowego (marynarza) z dniem rozpoczęcia pełnienia tej służby, o ile nie posiada wyższego stopnia wojskowego. Nadanie wyższych stopni wojskowych następuje w drodze mianowania.

1. Żołnierzom pełniącym służbę kandydacką przysługuje uposażenie zasadnicze, dodatki do uposażenia zasadniczego i inne należności pieniężne.
2. W sprawach dotyczących uposażenia i innych należności pieniężnych przysługujących żołnierzom pełniącym służbę kandydacką stosuje się odpowiednio przepisy art. 2 uposażenie zasadnicze inne należności pieniężne żołnierzy ust. 1 i ust. 2 pkt 1, 2 i 4, art. 3 zasada jednego uposażenia, art. 4 nagrody i zapomogi, art 6-10, art. 30 uposażenie żołnierzy odbywających zasadniczą służbę wojskową lub przeszkolenie wojskowe ust. 2, art. 33 śmierć żołnierza i art. 36 uposażenie i inne należności żołnierza w okresie choroby, urlopu i zwolnienia od zajęć służbowych, art. 38 uposażenie żołnierza odbywającego karę pozbawienia wolności lub aresztu ust. 2, art. 39 uposażenie żołnierza, który samowolnie opuścił jednostkę lub miejsce służbowe albo poza nim pozostaje, art. 42 potrącenia z uposażenia żołnierzy w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny i art. 43 wyłączenie stosowania przepisów o potrąceniach z uposażenia, art. 45 uchylony ust. 1 pkt 2 i ust. 2 oraz art. 45a wypłata należności pieniężnych ustawy z dnia 17 grudnia 1974 r. o uposażeniu żołnierzy niezawodowych (Dz. U. z 2017 r. poz. 2146).
2a. Prokuratorom powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury pełniącym służbę kandydacką przysługuje prawo do wynagrodzenia określone w ustawie z dnia 28 stycznia 2016 r. – Prawo o prokuraturze. W takim przypadku uposażenia zasadniczego, o którym mowa w ust. 1, nie wypłaca się.
3. Minister Obrony Narodowej, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw pracy, określi, w drodze rozporządzenia, stawki uposażenia zasadniczego dla żołnierzy pełniących służbę kandydacką. Rozporządzenie, określając stawki uposażenia, powinno ustalić je na poziomie nie niższym niż uposażenie żołnierzy odbywających zasadniczą służbę wojskową.

Do żołnierzy pełniących służbę kandydacką stosuje się odpowiednio przepisy art. 5 ustalanie zdolności fizycznej i psychicznej do zawodowej służby wojskowej ust. 1–7, art. 8 odwołanie od decyzji i skarga do sądu administracyjnego, art. 8a przedawnienie roszczeń wynikających z przepisów ustawy, art. 18 wynagrodzenie pracownika powołanego do zawodowej służby wojskowej, wygaśnięcie stosunku pracy, art. 50a obowiązek utrzymywania sprawności fizycznej, sprawdzian sprawności fizycznej ust. 1–5, art. 51 obowiązek zachowania tajemnicy, art. 54 umowa z żołnierzem kierowanym na studia, naukę, staż, kurs lub specjalizację, art. 56 warunki zezwolenia na podjęcie pracy zarobkowej lub prowadzenie działalności gospodarczej ust. 1–4, art. 57 zakaz uczestnictwa w organach spółek, innych przedsiębiorców oraz fundacji, art. 59 informowanie o zamiarze wyjazdu i pobytu za granicą, uprawnienia dowódcy jednostki ust. 1 i 2, art. 60a niemożność stawienia się do służby i spóźnienie, art. 60b zwolnienie lekarskie ust. 1 pkt 1–3, art. 60c dokumenty potwierdzające okres przebywania na zwolnieniu lekarskim pkt 1, 2 i 5, art. 60d doręczanie zaświadczenia lekarskiego ust. 1–3, art. 60e kontrole w zakresie zwolnień lekarskich i oświadczeń o konieczności sprawowania opieki ust. 1, 2, 7, 9 i 15–17, art. 67 ubezpieczenie zdrowotne żołnierzy zawodowych ust. 1–6, art. 67a świadczenia i materiały stomatologiczne ust. 1, art. 67b szczepienia ochronne ust. 1, art. 67c finansowanie świadczeń zdrowotnych żołnierzy zawodowych, art. 70 zasady bezpieczeństwa i higieny służby żołnierzy zawodowych ust. 1–3, art. 91 uposażenie i inne należności żołnierza zawodowego skierowanego na studia, naukę, staż, kurs lub specjalizację ust. 1–3, art. 105 prawa obywatelskie żołnierzy zawodowych, art. 106 ograniczenia praw obywatelskich, art. 107 przynależność żołnierza zawodowego do stowarzyszenia lub innej organizacji ust. 1–3, art. 108 zakaz tworzenia i zrzeszania się żołnierzy w związkach zawodowych ust. 1–3 i art 108a–110 oraz przepisy wydane na podstawie art. 5 ustalanie zdolności fizycznej i psychicznej do zawodowej służby wojskowej ust. 8, art. 50a obowiązek utrzymywania sprawności fizycznej, sprawdzian sprawności fizycznej ust. 6, art. 56 warunki zezwolenia na podjęcie pracy zarobkowej lub prowadzenie działalności gospodarczej ust. 5, art. 59 informowanie o zamiarze wyjazdu i pobytu za granicą, uprawnienia dowódcy jednostki ust. 3, art. 67 ubezpieczenie zdrowotne żołnierzy zawodowych ust. 7, art. 67a świadczenia i materiały stomatologiczne ust. 2, art. 67b szczepienia ochronne ust. 2, art. 70 zasady bezpieczeństwa i higieny służby żołnierzy zawodowych ust. 4, art. 91 uposażenie i inne należności żołnierza zawodowego skierowanego na studia, naukę, staż, kurs lub specjalizację ust. 4, art. 107 przynależność żołnierza zawodowego do stowarzyszenia lub innej organizacji ust. 4 i art. 108 zakaz tworzenia i zrzeszania się żołnierzy w związkach zawodowych ust. 4.

1. Żołnierzy pełniących służbę kandydacką obejmuje się ewidencją wojskową prowadzoną przez dyrektora departamentu Ministerstwa Obrony Narodowej właściwego do spraw kadr i dowódcę jednostki wojskowej, w której żołnierz pełni służbę kandydacką, oraz wojskowego komendanta uzupełnień.
2. W ewidencji, o której mowa w ust. 1, ujmuje się dane osobowe żołnierza pełniącego służbę kandydacką oraz dane dotyczące przebiegu służby kandydackiej, stanu zdrowia, wykształcenia, kwalifikacji, stanu cywilnego i rodzinnego, wyróżnień, a także orzeczeń wydanych w stosunku do żołnierza w postępowaniu sądowym, administracyjnym lub dyscyplinarnym.
3. Dane osobowe, o których mowa w ust. 2, obejmują: nazwisko i imiona, nazwisko rodowe, nazwisko i imiona poprzednie, imiona rodziców, nazwiska rodowe rodziców, imię i nazwisko małżonka oraz jego nazwisko rodowe, imiona dzieci, płeć, datę i miejsce urodzenia, obywatelstwo, numer PESEL, stopień wojskowy, adres zameldowania, adres zamieszkania oraz rodzaj, serię i numer dokumentu tożsamości.
4. Ewidencja, o której mowa w ust. 1, jest prowadzona w formie teczki akt personalnych i karty ewidencyjnej oraz może być prowadzona w formie elektronicznej.
5. Przetwarzanie danych osobowych, o których mowa w ust. 2, zgromadzonych w ewidencji wojskowej może odbywać się bez wiedzy i zgody osoby, której dotyczą te dane.
6. W przypadku zniszczenia lub zaginięcia ewidencji wojskowej podlega ona odtworzeniu.
7. Minister Obrony Narodowej określi, w drodze rozporządzenia, zakres i sposób prowadzenia ewidencji wojskowej kandydatów na żołnierzy zawodowych oraz sposób jej odtwarzania w przypadku zniszczenia lub zaginięcia, a także wzory dokumentów ewidencyjnych, uwzględniając sposób dokonywania wpisów oraz wymogi dotyczące ochrony danych osobowych żołnierzy pełniących służbę kandydacką objętych ewidencją wojskową.

1. Minister Obrony Narodowej określi, w drodze rozporządzenia, tryb kierowania żołnierzy pełniących służbę kandydacką na studia lub naukę do szkoły wojskowej w kraju lub za granicą oraz tryb odwołania i organy właściwe w tych sprawach, a także sposób ustalania kosztów związanych z pobieraniem nauki przez żołnierza pełniącego służbę kandydacką, tryb zwrotu tych kosztów oraz wzór umowy, o której mowa w art. 54 umowa z żołnierzem kierowanym na studia, naukę, staż, kurs lub specjalizację ust. 1.
2. Rozporządzenie, o którym mowa w ust. 1, powinno uwzględnić formy nauki, na którą żołnierz pełniący służbę kandydacką może być skierowany, a przy ustalaniu kosztów utrzymania i nauki, które podlegają zwrotowi, należy uwzględnić koszty zakwaterowania, wyżywienia, umundurowania i nauki oraz dojazdu do miejsca jej pobierania, a także czesnego i stypendium.

Żołnierzom pełniącym służbę kandydacką oraz członkom ich rodzin przysługują szczególne uprawnienia i ulgi przewidziane w ustawie z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej dla żołnierzy odbywających zasadniczą służbę wojskową i członków ich rodzin, z wyjątkiem uprawnień do zasiłków przewidzianych w art. 128 rozporządzenie w sprawie tworzenia i znoszenia szkół podoficerskich oraz egzaminów końcowych i wzoru świadectwa ust. 1 i art. 128a oraz należności i opłat przewidzianych w art. 131 uprawnienia żołnierzy uznanych za jedynych żywicieli lub żołnierzy samotnych ust. 1 pkt 1 tej ustawy.

1. Żołnierza pełniącego służbę kandydacką zwalnia się ze służby kandydackiej wskutek:
1) zrzeczenia się obywatelstwa polskiego;
2) wybrania na posła, w tym do Parlamentu Europejskiego, senatora, na kierownicze stanowisko państwowe obsadzane na podstawie wyboru oraz do organów wykonawczych samorządu terytorialnego;
3) ustalenia przez wojskową komisję lekarską niezdolności do zawodowej służby wojskowej;
4) skreślenia z listy studentów lub niespełnienia wymogów określonych w regulaminie nauki lub studiów;
5) utraty stopnia wojskowego albo degradacji;
6) prawomocnego orzeczenia o wymierzeniu kary dyscyplinarnej usunięcia z czynnej służby wojskowej pełnionej w charakterze kandydata na żołnierza zawodowego;
7) prawomocnego orzeczenia środków karnych pozbawienia praw publicznych lub zakazu wykonywania zawodu żołnierza;
8) skazania prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności lub aresztu wojskowego, w tym również z warunkowym zawieszeniem jej wykonania;
8a) skazania prawomocnym wyrokiem na karę ograniczenia wolności;
8b) niepowołania do zawodowej służby wojskowej;
8c) nieobecności w służbie jednorazowo przez okres trzech dni roboczych, która nie została usprawiedliwiona;
9) wniosku żołnierza.
2. Żołnierzowi pełniącemu służbę kandydacką - kobiecie, w razie zajścia w ciążę, na okres ciąży i połogu udziela się urlopu bezpłatnego w wymiarze nie dłuższym niż dwanaście miesięcy.
3. W przypadku niepodjęcia służby kandydackiej po upływie okresu, o którym mowa w ust. 2, oraz w przypadku ponownego zajścia w ciążę żołnierza pełniącego służbę kandydacką - kobietę zwalnia się ze służby kandydackiej.
4. Zwolnienie ze służby kandydackiej w przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 2, 4 i 8b–9, następuje odpowiednio decyzją rektora-komendanta uczelni wojskowej, komendanta szkoły podoficerskiej lub komendanta ośrodka szkolenia.
4a. Zwolnienie ze służby kandydackiej w przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 1, 3 i 5–8a, następuje z mocy prawa z dniem uprawomocnienia się odpowiedniego orzeczenia lub z dniem, w którym decyzja stała się ostateczna, albo z dniem zaistnienia okoliczności stanowiącej podstawę zwolnienia żołnierza ze służby kandydackiej.
4b. W przypadkach, o których mowa w ust. 4a, odpowiednio rektor- komendant uczelni wojskowej, komendant szkoły podoficerskiej lub komendant ośrodka szkolenia, w której żołnierz pełni służbę, stwierdza fakt zwolnienia żołnierza ze służby kandydackiej rozkazem personalnym, wydanym do celów ewidencyjnych.
5. W razie zwolnienia ze służby kandydackiej okres tej służby zalicza się żołnierzowi do czasu trwania zasadniczej służby wojskowej, określonej w ustawie z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej.

1. W przypadku zwolnienia żołnierza ze służby kandydackiej na podstawie art. 134 zwolnienie żołnierza ze służby kandydackiej ust. 1 pkt 4 i 9 zwalnia się go z obowiązku zwrotu kosztów, o których mowa w art. 124 wymogi wobec kandydatów na żołnierzy zawodowych, powstanie stosunku służbowego służby kandydackiej ust. 6, w przypadku powołania do zawodowej służby wojskowej lub pełnienia czynnej służby wojskowej na zasadach określonych w ustawie z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej, a w przypadku wykonywania obowiązków w ramach Narodowych Sił Rezerwowych lub Wojsk Obrony Terytorialnej – przez okres dwa razy dłuższy niż okres pełnienia służby kandydackiej, za który nalicza się koszty.
2. W przypadku zwolnienia żołnierza ze służby kandydackiej na podstawie art. 134 zwolnienie żołnierza ze służby kandydackiej ust. 1 pkt 4 i 9 w pierwszym roku studiów w uczelni wojskowej zwalnia się go z obowiązku zwrotu kosztów, o których mowa w art. 124 wymogi wobec kandydatów na żołnierzy zawodowych, powstanie stosunku służbowego służby kandydackiej ust. 6.

Okres pełnienia służby kandydackiej wlicza się pracownikowi do okresu zatrudnienia w zakresie wszystkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem.

1. Minister Obrony Narodowej określi, w drodze rozporządzenia:
1) szczegółowe warunki i tryb powoływania do służby kandydackiej;
2) szczegółowe warunki i tryb przyjmowania do uczelni wojskowych, szkół podoficerskich i ośrodków szkolenia;
3) wysokość opłat z tytułu egzaminów wstępnych dla osób ubiegających się o przyjęcie na studia do uczelni wojskowych i szkół podoficerskich oraz szczegółowy tryb ich pobierania;
4) warunki i tryb mianowania na stopnie wojskowe żołnierzy pełniących służbę kandydacką;
5) przebieg służby kandydackiej, warunki i tryb opiniowania żołnierzy pełniących służbę kandydacką, w tym wzór arkusza opinii, ich uprawnienia inne niż określone w ustawie oraz tryb postępowania związany ze zwalnianiem ze służby kandydackiej.
2. Rozporządzenie powinno w szczególności:
1) zapewniać sprawność procesu powoływania do służby kandydackiej i ustalenie w jego toku przydatności do tej służby;
2) określić tryb ubiegania się o przyjęcie do uczelni wojskowych, szkół podoficerskich i ośrodków szkolenia, dokumenty wymagane przy ubieganiu się o przyjęcie do tych uczelni, szkół i ośrodków oraz zakres i terminy składania egzaminów wstępnych;
3) określić, aby opłaty z tytułu egzaminów były porównywalne do opłat ponoszonych przy ubieganiu się do innych szkół publicznych;
4) określić, aby warunki mianowania uwzględniały poszczególne okresy nauki, opinie oraz wyniki uzyskiwane w nauce przez żołnierzy pełniących służbę kandydacką;
5) określić przebieg i czas trwania nauki, z uwzględnieniem praktyk zawodowych i przerw wakacyjnych oraz urlopów z różnych tytułów.