1. Wysokość opłaty oraz opłaty, o której mowa w art. 12 wymiar opieki nad dzieckiem w żłobku lub w klubie ust. 3, za pobyt dziecka w żłobku lub klubie dziecięcym utworzonym przez jednostki samorządu terytorialnego albo u dziennego opiekuna zatrudnionego przez jednostki samorządu terytorialnego oraz maksymalną wysokość opłaty za wyżywienie ustalają, w drodze uchwały, odpowiednio rada gminy, rada powiatu lub sejmik województwa.
2. W przypadku utworzenia żłobka lub klubu dziecięcego przez podmioty, o których mowa w art. 8 tworzenie i prowadzenie żłobka i klubu dziecięcego ust. 1 pkt 2 i 3, wysokość opłat określa podmiot, który utworzył żłobek lub klub dziecięcy.
3. W przypadku zatrudniania dziennego opiekuna przez podmioty inne niż jednostka samorządu terytorialnego wysokość opłat określa podmiot, który zatrudnia dziennego opiekuna.
1. Opłaty, o których mowa w art. 58 zasady ustalania wysokości opłat za pobyt dziecka w żłobku lub klubie ust. 1, z tytułu korzystania ze żłobka i klubu dziecięcego utworzonych przez jednostki samorządu terytorialnego oraz z usług dziennego opiekuna zatrudnionego przez jednostki samorządu terytorialnego są wnoszone przez rodziców na rzecz odpowiednio gminy, powiatu lub województwa.
2. Rada gminy, rada powiatu lub sejmik województwa mogą określić, w drodze uchwały, warunki częściowego lub całkowitego zwolnienia od ponoszenia opłat.
1. Podmioty, o których mowa w art. 8 tworzenie i prowadzenie żłobka i klubu dziecięcego ust. 1, prowadzące żłobek lub klub dziecięcy lub zatrudniające dziennych opiekunów oraz osoby, o których mowa w art. 36 dzienny opiekun ust. 1 pkt 1, mogą otrzymać na dziecko objęte opieką w żłobku lub klubie dziecięcym, lub przez dziennego opiekuna dotację celową z budżetu gminy.
2. Wysokość i zasady ustalania oraz rozliczania dotacji celowej, o której mowa w ust. 1, w tym kategorie dzieci, na które przyznawana jest dotacja, określa rada gminy w drodze uchwały.
3. W uchwale, o której mowa w ust. 2, może zostać określone, że dotacja, o której mowa w ust. 1, może zostać przyznana również na dzieci zamieszkałe na terenie innej gminy niż gmina przyznająca dotację.
Gminy, powiaty i województwa mogą zawierać porozumienia w sprawie zasad finansowania opieki zapewnianej w żłobku, klubie dziecięcym lub przez dziennego opiekuna dzieciom z terenu danej gminy, powiatu lub województwa.
1. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta może zlecić podmiotom, o których mowa w art. 8 tworzenie i prowadzenie żłobka i klubu dziecięcego ust. 1, organizację opieki sprawowanej w formie żłobka lub klubu dziecięcego lub przez dziennych opiekunów.
2. Do wyłaniania podmiotów mających organizować opiekę, o której mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.
1. Minister właściwy do spraw rodziny może opracowywać resortowe oraz rządowe programy rozwoju instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 oraz finansowo wspiera te programy. Opracowanie i realizacja programów odbywa się we współpracy z wojewodą.
1a. Programy, o których mowa w ust. 1, mogą być dofinansowane z:
1) dotacji budżetu państwa;
2) środków Funduszu Pracy;
3) środków europejskich, o których mowa w art. 5 pojęcie środków publicznych i dochodów publicznych ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1270, z późn. zm.), wraz ze współfinansowaniem krajowym z budżetu państwa, o którym mowa w art. 2 pkt 37 ustawy z dnia 28 kwietnia 2022 r. o zasadach realizacji zadań finansowanych ze środków europejskich w perspektywie finansowej 2021–2027 (Dz. U. poz. 1079);
4) środków na finansowanie planu rozwojowego, o których mowa w art. 14ln zapewnienie przez PFR finansowania planu rozwojowego ust. 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2024 r. poz. 324).
2. Programy, o których mowa w ust. 1, określają tryb i kryteria wyboru podmiotów korzystających z nich, w szczególności uwzględniając:
1) jakość lub zakres oferowanych usług;
2) zapotrzebowanie na usługi świadczone przez te podmioty;
3) minimalny okres funkcjonowania instytucji lub miejsc opieki dofinansowanych w ramach programów;
4) brak instytucji lub miejsc opieki w danej gminie;
5) wywiązywanie się przez podmiot ze zobowiązań, o których mowa odpowiednio w art. 35 obowiązek informacyjny podmiotu wpisanego do rejestru ust. 1 lub art. 47a zmiana danych lub informacji zawartych w wykazie.
2a. (uchylony)
3. Programy, o których mowa w ust. 1, kieruje się do podmiotów, o których mowa w art. 8 tworzenie i prowadzenie żłobka i klubu dziecięcego ust. 1, ze szczególnym uwzględnieniem gmin.
4. Podmioty, o których mowa w art. 8 tworzenie i prowadzenie żłobka i klubu dziecięcego ust. 1, korzystające z programów, o których mowa w ust. 1, mogą otrzymywać środki finansowe, o których mowa w ust. 1a, na dofinansowanie utworzenia lub funkcjonowania żłobków, klubów dziecięcych lub dziennych opiekunów, przy czym wysokość dotacji oraz środków Funduszu Pracy nie może łącznie przekroczyć 80% kosztów realizacji zadania.
4a. O przyznanie środków finansowych, o których mowa w ust. 1a, w ramach realizacji programów, o których mowa w ust. 1, mogą ubiegać się podmioty, o których mowa w art. 8 tworzenie i prowadzenie żłobka i klubu dziecięcego ust. 1, które nie figurują w rejestrze podmiotów wykluczonych z możliwości otrzymania środków przeznaczonych na realizację programów finansowanych z udziałem środków europejskich, o którym mowa w art. 210 rejestr podmiotów wykluczonych ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.,
5. Środki finansowe, o których mowa w ust. 1a, przyznaje wojewoda po uzgodnieniu z ministrem właściwym do spraw rodziny.
6. Wojewoda, przyznając podmiotowi dotacje, środki z Funduszu Pracy oraz środki europejskie, o których mowa w ust. 4, zawiera z nim umowę określającą w szczególności:
1) szczegółowy opis zadania, w tym cel, i termin jego wykonania;
2) wysokość przyznanych środków finansowych, o których mowa w ust. 1a;
3) tryb płatności;
4) termin wykorzystania środków finansowych, o których mowa w ust. 1a;
5) termin i sposób rozliczenia przyznanych środków finansowych, o których mowa w ust. 1a, w tym zasady ich rozliczania;
6) termin zwrotu:
a) niewykorzystanej części dotacji oraz środków z Funduszu Pracy – nie dłuższy niż 15 dni od określonego w umowie dnia wykonania zadania,
b) niewykorzystanej części środków, o których mowa w ust. 1a pkt 3 i 4 – nie dłuższy niż 14 dni od określonego w umowie dnia zakończenia zadania;
7) tryb kontroli wykonania zadania, przy czym w umowie można postanowić, że kontrola będzie prowadzona na zasadach i w trybie określonych w przepisach o kontroli w administracji rządowej;
8) warunki i sposób zmiany oraz rozwiązania umowy, w tym zasady zwrotu środków finansowych, o których mowa w ust. 1a.
6a. Wojewoda może przyznawać dofinansowanie do wysokości łącznej kwoty wydatków określonych przez ministra właściwego do spraw rodziny na cały okres realizacji programu, o którym mowa w ust. 1.
6b. Do terminu zwrotu środków, o których mowa w ust. 1a pkt 3, stosuje się odpowiednio przepisy wykonawcze wydane na podstawie art. 189 zlecenie płatności ust. 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.
7. Do środków z Funduszu Pracy stosuje się odpowiednio art. 57 umorzenie, odroczenie spłaty lub rozłożenie na raty spłaty należności na wniosek dłużnika, art. 168 zwrot niewykorzystanych dotacji udzielonych z budżetu państwa i art. 169 dotacje podlegające zwrotowi do budżetu państwa ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, z tym że organem właściwym do umarzania, odraczania terminów lub rozkładania na raty spłat należności Funduszu Pracy, a także wydania decyzji o zwrocie w związku z niewykorzystaniem środków, wykorzystaniem środków niezgodnie z przeznaczeniem albo pobrania ich nienależnie lub w nadmiernej wysokości, jest wojewoda.
7a. Organem właściwym do umarzania, odraczania terminów lub rozkładania na raty spłat należności pochodzących ze środków europejskich, a także wydania decyzji o zwrocie środków, o których mowa w ust. 1a pkt 3 i 4, w związku z niewykorzystaniem środków, wykorzystaniem środków niezgodnie z przeznaczeniem, wykorzystaniem środków z naruszeniem procedur obowiązujących przy ich wykorzystaniu, nienależnym pobraniem środków lub pobraniem środków w nadmiernej wysokości oraz decyzji o odpowiedzialności osób trzecich na podstawie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 i 2760), jest wojewoda.
7b. Organem odwoławczym od decyzji wydanej przez wojewodę jest minister właściwy do spraw finansów publicznych.
8. Środki Funduszu Pracy:
1) wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem,
2) niewykorzystane,
3) pobrane nienależnie,
4) pobrane w nadmiernej wysokości
– podlegają zwrotowi na rachunek dysponenta Funduszu Pracy.
8a. (uchylony)
9. Środki Funduszu Pracy, o których mowa w ust. 8 pkt 1, 3 i 4, podlegają zwrotowi wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych.
10. Środki, o których mowa w ust. 1a pkt 3 i 4:
1) wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem,
2) wykorzystane z naruszeniem procedur obowiązujących przy ich wykorzystaniu,
3) pobrane nienależnie,
4) pobrane w nadmiernej wysokości
– podlegają zwrotowi wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, liczonymi od dnia przekazania środków, na wskazany w tej decyzji rachunek bankowy.
11. W przypadku stwierdzenia okoliczności, o których mowa w ust. 10, wojewoda wzywa do zwrotu środków w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania.
12. Po bezskutecznym upływie terminu, o którym mowa w ust. 11, wojewoda wydaje decyzję określającą kwotę przypadającą do zwrotu i nie dłuższy niż 14 dni od dnia doręczenia decyzji termin zwrotu, po upływie którego nalicza się odsetki, a także pouczenie o sankcji wynikającej z ust. 13, z zastrzeżeniem ust. 16. Decyzji nie wydaje się, jeżeli dokonano zwrotu środków przed jej wydaniem.
13. W przypadku, o którym mowa w ust. 10, podmiot, o którym mowa w art. 8 tworzenie i prowadzenie żłobka i klubu dziecięcego ust. 1, korzystający z programów, o których mowa w ust. 1, zostaje wykluczony z możliwości otrzymania środków przeznaczonych na realizację programów finansowanych z udziałem środków europejskich, jeżeli w zakresie środków, o których mowa w ust. 1a pkt 3 i 4:
1) otrzymał płatność na podstawie przedstawionych jako autentyczne dokumentów podrobionych lub przerobionych lub dokumentów potwierdzających nieprawdę lub
2) nie zwrócił środków wraz z odsetkami w terminie 14 dni od dnia upływu terminu, o którym mowa w ust. 10, lub
3) okoliczności, o których mowa w ust. 10, wystąpiły wskutek popełnienia przestępstwa przez podmiot upoważniony do dokonywania wydatków, a w przypadku gdy podmiot ten nie jest osobą fizyczną – przez osobę uprawnioną do wykonywania czynności w imieniu podmiotu, przy czym fakt popełnienia przestępstwa przez wyżej wymieniony podmiot został potwierdzony prawomocnym wyrokiem sądowym.
14. Do spraw wykluczenia, o którym mowa w ust. 13, stosuje się odpowiednio art. 207 zwrot środków europejskich ust. 5–7 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.
15. Do spraw dotyczących należności z tytułu zwrotu środków, o których mowa w ust. 1a, przeznaczonych na realizację programów, o których mowa w ust. 1, oraz innych należności związanych z realizacją tych programów, a także odsetek od tych środków i od tych należności, w zakresie nieuregulowanym w niniejszej ustawie stosuje się:
1) przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2024 r. poz. 572);
2) odpowiednio przepisy ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, a w sprawach nieuregulowanych w tej ustawie przepisy działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 i 2760).
1. Minister właściwy do spraw rodziny zapewnia system teleinformatyczny służący do realizacji ustawy przez gminę, wojewodę, ministra właściwego do spraw rodziny, podmioty zamierzające prowadzić żłobki lub kluby dziecięce, podmioty prowadzące żłobki lub kluby dziecięce, podmioty zatrudniające dziennych opiekunów oraz przez osoby, o których mowa w art. 36 dzienny opiekun ust. 1 pkt 1.
2. System teleinformatyczny, o którym mowa w ust. 1, służy w szczególności do:
1) składania wniosku o wpis do rejestru przez podmiot zamierzający prowadzić żłobek lub klub dziecięcy;
2) składania wniosku o wpis do wykazu;
3) składania wniosku o zmianę lub wykreślenie z rejestru lub wykazu przez podmiot prowadzący żłobek lub klub dziecięcy, podmiot zatrudniający dziennych opiekunów oraz osobę, o której mowa w art. 36 dzienny opiekun ust. 1 pkt 1;
4) dokonywania przez gminę wpisu, zmiany oraz wykreślenia z rejestru lub wykazu;
5) dokonywania przez podmiot wpisany do rejestru lub wykazu samodzielnych zmian danych lub informacji, o których mowa odpowiednio w art. 27 rejestr żłobków i klubów dziecięcych ust. 4 pkt 5, 6, 8 i 10 lub art. 46 wykaz dziennych opiekunów ust. 2 pkt 6–8;
6) sporządzania i przekazywania sprawozdań, o których mowa w art. 64 sprawozdania z zakresu opieki nad dziećmi, przez podmiot prowadzący żłobek lub klub dziecięcy, podmiot zatrudniający dziennego opiekuna, osobę, o której mowa w art. 36 dzienny opiekun ust. 1 pkt 1, oraz gminę;
7) weryfikacji przekazanych sprawozdań i sporządzenia zbiorczego sprawozdania przez gminę i wojewodę.
1. Gmina może otrzymywać dotacje celowe z budżetu państwa na dofinansowanie zadań własnych z zakresu organizacji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 na zasadach określonych w przepisach o finansach publicznych.
2. (uchylony)
1. Rada Ministrów może przyjąć rządowy program dofinansowania wynagrodzeń oraz kosztów składek od tych wynagrodzeń pracowników określonych w tym programie, zatrudnionych w żłobkach lub klubach dziecięcych prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego oraz dziennych opiekunów zatrudnionych przez jednostki samorządu terytorialnego.
2. Dofinansowanie wynagrodzeń, o którym mowa w ust. 1, może być wypłacane także w formie dodatku motywacyjnego.
3. Program, o którym mowa w ust. 1, Rada Ministrów przyjmuje w drodze uchwały.
4. Program, o którym mowa w ust. 1, jest finansowany z dotacji celowej z budżetu państwa.
5. Do udzielania dotacji celowej z budżetu państwa na realizację programu, o którym mowa w ust. 1, nie stosuje się przepisu art. 128 udzielanie dotacji celowych dla jednostek samorządu terytorialnego ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.
6. Środki z programu, o którym mowa w ust. 1, przeznacza się w całości na zwiększenie wynagrodzeń oraz pokrycie kosztów składek od tych wynagrodzeń odpowiednio pracowników zatrudnionych w żłobkach lub klubach dziecięcych oraz dziennych opiekunów.
7. Dofinansowanie, o którym mowa w ust. 1, nie stanowi podstawy naliczania świadczeń, odszkodowań i innych wypłat, wynikających z odrębnych przepisów, w tym dodatkowego wynagrodzenia rocznego i nagród rocznych.
1. Podmioty prowadzące żłobki lub kluby dziecięce, podmioty zatrudniające dziennego opiekuna oraz osoby, o których mowa w art. 36 dzienny opiekun ust. 1 pkt 1, są zobowiązane do sporządzania sprawozdań z zakresu opieki nad dziećmi w wieku do lat 3.
2. Sprawozdania, o których mowa w ust. 1, z zakresu opieki nad dziećmi w wieku do lat 3:
1) organizowanej przez gminę - gmina przekazuje wojewodzie,
2) organizowanej przez podmioty inne niż gmina - podmioty te przekazują gminie, a gmina przekazuje zbiorcze sprawozdanie wojewodzie
- w postaci elektronicznej, za pomocą systemu teleinformatycznego, o którym mowa w art. 62a system informatyczny służący realizacji ustawy.
3. Wojewoda sporządza zbiorcze sprawozdanie z zakresu opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 i przekazuje je, w postaci elektronicznej, za pomocą systemu teleinformatycznego, o którym mowa w art. 62a system informatyczny służący realizacji ustawy, ministrowi właściwemu do spraw rodziny.
4. W sprawozdaniach, o których mowa w ust. 1, przekazywane są następujące dane:
1) liczba osób zatrudnionych w żłobku lub klubie dziecięcym według stanowiska pracy, z uwzględnieniem informacji o ich płci, a w przypadku pielęgniarek i położnych również o tym, czy dla tych osób jest to główne miejsce pracy;
1a) liczba wolontariuszy udzielających w danym roku pomocy instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3;
2) informacja o niezaspokojonym zapotrzebowaniu na miejsca opieki w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna;
3) informacja o połączeniu żłobków lub klubów dziecięcych w zespoły ze wskazaniem poszczególnych form opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 i ich liczby;
4) informacja o zorganizowaniu wspólnej obsługi administracyjnej, finansowej i organizacyjnej żłobków, klubów dziecięcych lub ich zespołów, w tym informacja o wykonywaniu tej obsługi przez jednostki, o których mowa w art. 10 zadania żłobka i klubu ust. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe;
5) wysokość otrzymywanych dotacji ze środków publicznych, w tym ze środków Unii Europejskiej, oraz liczbę dzieci lub miejsc objętych dofinansowaniem;
6) wysokość wydatków ponoszonych przez jednostki samorządu terytorialnego na zapewnienie funkcjonowania miejsc opieki, bez wydatków inwestycyjnych i wydatków na remonty, w prowadzonych przez nie instytucjach opieki oraz liczbę miejsc opieki w roku, na którą ponoszone są te wydatki;
6a) wysokość wydatków ponoszonych przez instytucje publiczne;
7) liczba dzieci, z uwzględnieniem informacji o ich wieku i płci;
8) liczba dzieci niepełnosprawnych lub wymagających szczególnej opieki;
9) czas otwarcia instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3;
10) łączna liczba dni pobytu wszystkich dzieci przebywających w placówce w roku sprawozdawczym;
11) informacja, czy żłobek, klub dziecięcy lub dzienny opiekun funkcjonuje jako przyzakładowa instytucja opieki nad dziećmi w wieku do lat 3;
12) informacja o wysokości wynagrodzeń w żłobku lub klubie dziecięcym osób zatrudnionych na stanowisku opiekuna lub sprawujących opiekę jako dzienny opiekun;
13) informacja o kwalifikacjach osób zatrudnionych w żłobku lub klubie dziecięcym na stanowisku opiekuna lub sprawujących opiekę jako dzienny opiekun.
5. Podmioty inne niż gmina prowadzące żłobki lub kluby dziecięce, zatrudniające dziennego opiekuna oraz osoby, o których mowa w art. 36 dzienny opiekun ust. 1 pkt 1, przekazują właściwej gminie sprawozdania za okres od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia - w terminie do dnia 31 stycznia roku następnego. Gmina przekazuje wojewodzie sprawozdania z zakresu sprawowanej przez siebie opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 za okres od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia oraz zbiorcze sprawozdania z zakresu opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 organizowanej przez podmioty inne niż gmina - w terminie do dnia 14 lutego każdego roku.
6. Wojewoda przekazuje ministrowi właściwemu do spraw rodziny zbiorcze sprawozdanie w terminie do dnia 28 lutego każdego roku.
1. Gmina jest zobowiązana do przekazywania podlegających ujawnieniu danych z rejestru oraz z wykazu wojewodzie i ministrowi właściwemu do spraw rodziny za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, o którym mowa w art. 62a system informatyczny służący realizacji ustawy.
2. Minister właściwy do spraw rodziny publikuje dane, o których mowa w ust. 1, na stronach internetowych ministerstwa.
Informacje zawarte w rejestrze oraz wykazie udostępnia się, w zakresie niezbędnym do realizacji zadań ustawowych, Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych – w celu udzielenia świadczeń „aktywnie w żłobku” oraz „aktywni rodzice w pracy”, o których mowa w ustawie z dnia 15 maja 2024 r. o wspieraniu rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowaniu dziecka – „Aktywny rodzic”, realizacji prawa do tych świadczeń, a także monitorowania realizacji tych praw.
1. Żłobki i kluby dziecięce oraz prowadzące je podmioty są zwolnione z opłat z tytułu trwałego zarządu, użytkowania i użytkowania wieczystego nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, zajętych na działalność związaną z prowadzeniem żłobka lub klubu dziecięcego.
2. Żłobki i kluby dziecięce oraz prowadzące je podmioty są zwolnione z podatku od nieruchomości w zakresie nieruchomości zajętych na prowadzenie żłobka lub klubu dziecięcego, na zasadach określonych w przepisach o podatkach i opłatach lokalnych.
