Organami okręgowego ośrodka wychowawczego są:
1) dyrektor okręgowego ośrodka wychowawczego;
2) rada okręgowego ośrodka wychowawczego.
Organami zakładu poprawczego są:
1) dyrektor zakładu poprawczego;
2) rada zakładu poprawczego.
Organami schroniska dla nieletnich są:
1) dyrektor schroniska dla nieletnich;
2) rada schroniska dla nieletnich.
1. Stanowisko dyrektora okręgowego ośrodka wychowawczego, zakładu poprawczego lub schroniska dla nieletnich może zajmować nauczyciel mianowany lub dyplomowany:
1) który ukończył studia drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie i posiada kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w danym ośrodku, zakładzie lub schronisku albo który ukończył studia wyższe, studia podyplomowe lub kurs kwalifikacyjny w zakresie resocjalizacji lub zakład kształcenia nauczycieli w specjalności resocjalizacja;
2) który ukończył studia wyższe lub studia podyplomowe z zakresu zarządzania albo kurs kwalifikacyjny z zakresu zarządzania oświatą, prowadzony na podstawie przepisów w sprawie placówek doskonalenia nauczycieli;
3) który posiada co najmniej pięcioletni staż pracy pedagogicznej;
4) który w okresie trzech lat poprzedzających powierzenie stanowiska dyrektora ośrodka, zakładu lub schroniska uzyskał co najmniej dobrą ocenę pracy;
5) który spełnia warunki zdrowotne niezbędne do wykonywania pracy na stanowisku kierowniczym;
6) który nie był karany karą dyscyplinarną, o której mowa w art. 76 kary dyscyplinarne ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2023 r. poz. 984, 1234, 1586, 1672 i 2005) lub w art. 276 kary dyscyplinarne ust. 1 pkt 2–8 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2023 r. poz. 742, z późn. zm.), oraz przeciwko któremu nie toczy się postępowanie dyscyplinarne;
7) który nie był prawomocnie skazany za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe oraz przeciwko któremu nie toczy się postępowanie karne lub postępowanie karne skarbowe w sprawie o umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe;
8) wobec którego nie orzeczono zakazu pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi;
9) który w okresie pięciu lat poprzedzających powierzenie stanowiska dyrektora ośrodka, zakładu lub schroniska nie został odwołany przez organ prowadzący lub nie został skutecznie odwołany na podstawie art. 70 odwołanie ze stanowiska pracownika zatrudnionego na podstawie powołania § 1 Kodeksu pracy ze stanowiska dyrektora zakładu, ośrodka lub schroniska albo szkoły lub placówki, o których mowa w art. 2 zakres systemu oświaty ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe, albo dyrektora placówki lub ośrodka, o których mowa w art. 93 formy instytucjonalnej pieczy zastępczej ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, chyba że odwołanie nastąpiło w wyniku przekształceń organizacyjnych lub likwidacji poprzedniego miejsca pracy albo złożenia przez niego rezygnacji ze stanowiska.
2. Stanowisko dyrektora okręgowego ośrodka wychowawczego, zakładu poprawczego lub schroniska dla nieletnich może zajmować także nauczyciel mianowany lub dyplomowany zatrudniony na stanowisku wymagającym kwalifikacji pedagogicznych w urzędzie organu administracji rządowej, kuratorium oświaty, Centrum Edukacji Artystycznej, Centralnej Komisji Egzaminacyjnej lub okręgowych komisjach egzaminacyjnych oraz nauczyciel mianowany lub dyplomowany urlopowany lub zwolniony z obowiązku świadczenia pracy na podstawie przepisów ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. z 2022 r. poz. 854) spełniający wymagania, o których mowa w ust. 1 pkt 1–3 i 5–9.
Stanowisko dyrektora okręgowego ośrodka wychowawczego, zakładu poprawczego lub schroniska dla nieletnich może zajmować także osoba:
1) która posiada obywatelstwo polskie, obywatelstwo innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, obywatelstwo państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej albo obywatelstwo innego państwa, jeżeli na podstawie przepisów prawa Unii Europejskiej przysługuje jej prawo podjęcia zatrudnienia lub samozatrudnienia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na zasadach określonych w tych przepisach;
2) która posiada przygotowanie pedagogiczne;
3) która posiada co najmniej trzyletni staż pracy na stanowisku nauczyciela akademickiego;
4) która w okresie trzech lat poprzedzających powołanie na stanowisko dyrektora ośrodka, zakładu lub schroniska uzyskała pozytywną ocenę pracy na uczelni;
5) wobec której nie orzeczono zakazu zajmowania wszelkich lub określonych stanowisk, wykonywania wszelkich lub określonych zawodów albo działalności, związanych z wychowaniem, edukacją, leczeniem małoletnich lub z opieką nad nimi;
6) która spełnia wymagania, o których mowa w art. 324 wymagania jakie musi spełniać dyrektor okręgowego ośrodka wychowawczego, zakładu poprawczego lub schroniska dla nieletnich ust. 1 pkt 2 i 5–9.
Stanowisko dyrektora okręgowego ośrodka wychowawczego, zakładu poprawczego lub schroniska dla nieletnich może zajmować także osoba, która:
1) korzysta z pełni praw publicznych i ma pełną zdolność do czynności prawnych;
2) ukończyła studia drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie;
3) posiada co najmniej pięcioletni staż pracy, w tym co najmniej dwuletni staż pracy na stanowisku kierowniczym;
4) spełnia wymagania, o których mowa w art. 324 wymagania jakie musi spełniać dyrektor okręgowego ośrodka wychowawczego, zakładu poprawczego lub schroniska dla nieletnich ust. 1 pkt 2 i 5–9 oraz w art. 325 osoby mogące także zajmować stanowisko dyrektora okręgowego ośrodka wychowawczego, zakładu poprawczego lub schroniska dla nieletnich pkt 1 i 5.
Minister Sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii dyrektora komórki organizacyjnej Ministerstwa Sprawiedliwości wykonującej zadania z zakresu nadzoru pedagogicznego Ministra Sprawiedliwości nad okręgowymi ośrodkami wychowawczymi, zakładami poprawczymi i schroniskami dla nieletnich albo na wniosek dyrektora tej komórki:
1) powierza stanowisko dyrektora okręgowego ośrodka wychowawczego, zakładu poprawczego lub schroniska dla nieletnich osobie, o której mowa w art. 324 wymagania jakie musi spełniać dyrektor okręgowego ośrodka wychowawczego, zakładu poprawczego lub schroniska dla nieletnich ust. 1 albo 2, na czas nieokreślony;
2) powołuje, na podstawie art. 68 nawiązanie stosunku pracy na podstawie powołania Kodeksu pracy, na stanowisko dyrektora okręgowego ośrodka wychowawczego, zakładu poprawczego lub schroniska dla nieletnich osobę, o której mowa w art. 325 osoby mogące także zajmować stanowisko dyrektora okręgowego ośrodka wychowawczego, zakładu poprawczego lub schroniska dla nieletnich albo art. 326 osoby mogące także zajmować stanowisko dyrektora okręgowego ośrodka wychowawczego, zakładu poprawczego lub schroniska dla nieletnich, na czas nieokreślony.
1. Minister Sprawiedliwości może w każdym czasie odwołać dyrektora okręgowego ośrodka wychowawczego, zakładu poprawczego lub schroniska dla nieletnich, o którym mowa w art. 327 powierzenie stanowiska lub powołanie przez Ministra Sprawiedliwości pkt 1, w przypadku stwierdzenia:
1) zaniedbań w zakresie realizacji zadań ośrodka, zakładu lub schroniska;
2) uchybień w wykonywaniu obowiązków służbowych, w szczególności nierealizowania zadań wyznaczonych przez Ministra Sprawiedliwości.
2. Minister Sprawiedliwości odwołuje dyrektora okręgowego ośrodka wychowawczego, zakładu poprawczego lub schroniska dla nieletnich, o którym mowa w art. 327 powierzenie stanowiska lub powołanie przez Ministra Sprawiedliwości pkt 1, w przypadku:
1) złożenia przez dyrektora rezygnacji ze stanowiska, za trzymiesięcznym wypowiedzeniem;
2) ustalenia negatywnej oceny pracy dyrektora;
3) utraty wymagań niezbędnych do zajmowania stanowiska dyrektora ośrodka, zakładu lub schroniska.
3. Minister Sprawiedliwości i dyrektor ośrodka, zakładu lub schroniska mogą ustalić wcześniejszy termin rezygnacji, o którym mowa w ust. 2 pkt 1.
Powierzenie stanowiska dyrektora okręgowego ośrodka wychowawczego, zakładu poprawczego lub schroniska dla nieletnich i odwołanie z tego stanowiska osobie, o której mowa w art. 324 wymagania jakie musi spełniać dyrektor okręgowego ośrodka wychowawczego, zakładu poprawczego lub schroniska dla nieletnich ust. 1 albo 2, nie wpływa na treść jej stosunku pracy wynikającego z ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela.
1. Minister Sprawiedliwości może zawiesić:
1) dyrektora okręgowego ośrodka wychowawczego, zakładu poprawczego lub schroniska dla nieletnich, o którym mowa w art. 327 powierzenie stanowiska lub powołanie przez Ministra Sprawiedliwości pkt 1, w pełnieniu przez niego obowiązków dyrektora w przypadku, o którym mowa w art. 85t zawieszenie w pełnieniu obowiązków nauczyciela lub dyrektora szkoły ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela;
2) dyrektora okręgowego ośrodka wychowawczego, zakładu poprawczego lub schroniska dla nieletnich, o którym mowa w art. 327 powierzenie stanowiska lub powołanie przez Ministra Sprawiedliwości pkt 2, w pełnieniu przez niego obowiązków dyrektora w przypadku wszczęcia przeciwko niemu postępowania karnego lub postępowania karnego skarbowego w sprawie o umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe;
3) dyrektora okręgowego ośrodka wychowawczego, zakładu poprawczego lub schroniska dla nieletnich, o którym mowa w art. 327 powierzenie stanowiska lub powołanie przez Ministra Sprawiedliwości pkt 1 lub 2, w pełnieniu przez niego obowiązków dyrektora w przypadku ujawnienia okoliczności uprawdopodabniających istnienie zaniedbań w zakresie realizacji zadań ośrodka, zakładu lub schroniska lub uchybień dyrektora w wykonywaniu obowiązków służbowych, w szczególności nierealizowania zadań wyznaczonych przez Ministra Sprawiedliwości.
2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, Minister Sprawiedliwości zarządza przeprowadzenie kontroli w trybie uproszczonym zgodnie z ustawą z dnia 15 lipca 2011 r. o kontroli w administracji rządowej (Dz. U. z 2020 r. poz. 224) lub przeprowadzenie działań doraźnych określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 60 zadania ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania ust. 10 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe.
3. Do zawieszenia dyrektora, o którym mowa w art. 327 powierzenie stanowiska lub powołanie przez Ministra Sprawiedliwości pkt 1, w przypadku określonym w ust. 1 pkt 1, stosuje się przepisy ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela.
4. W okresie zawieszenia, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, dyrektorowi, o którym mowa w art. 327 powierzenie stanowiska lub powołanie przez Ministra Sprawiedliwości pkt 2, wynagrodzenie zmniejsza się do 50%.
5. W okresie zawieszenia, o którym mowa w ust. 1 pkt 3:
1) dyrektorowi, o którym mowa w art. 327 powierzenie stanowiska lub powołanie przez Ministra Sprawiedliwości pkt 1, nie przysługuje dodatek funkcyjny;
2) dyrektorowi, o którym mowa w art. 327 powierzenie stanowiska lub powołanie przez Ministra Sprawiedliwości pkt 2, wynagrodzenie zmniejsza się do 50%.
1. Minister Sprawiedliwości, w przypadku:
1) odwołania dyrektora okręgowego ośrodka wychowawczego, zakładu poprawczego lub schroniska dla nieletnich,
2) śmierci dyrektora okręgowego ośrodka wychowawczego, zakładu poprawczego lub schroniska dla nieletnich
– przed powierzeniem stanowiska nowemu dyrektorowi albo powołaniem na stanowisko nowego dyrektora powierza pełnienie obowiązków dyrektora ośrodka, zakładu lub schroniska wyznaczonej przez siebie osobie:
1) będącej nauczycielem posiadającym kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela, nauczyciela wychowawcy, nauczyciela pedagoga lub nauczyciela doradcy zawodowego w szkołach w okręgowych ośrodkach wychowawczych, zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich lub w tych ośrodkach, zakładach i schroniskach, określone w przepisach wydanych na podstawie art. 9 wymagania kwalifikacyjne wobec nauczycieli ust. 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela,
2) posiadającej kwalifikacje do zajmowania stanowiska dyrektora ośrodka, zakładu lub schroniska, o których mowa w art. 325 osoby mogące także zajmować stanowisko dyrektora okręgowego ośrodka wychowawczego, zakładu poprawczego lub schroniska dla nieletnich albo art. 326 osoby mogące także zajmować stanowisko dyrektora okręgowego ośrodka wychowawczego, zakładu poprawczego lub schroniska dla nieletnich
– na czas określony, nie dłużej jednak niż na okres 12 miesięcy.
2. W przypadku zawieszenia dyrektora okręgowego ośrodka wychowawczego, zakładu poprawczego lub schroniska dla nieletnich Minister Sprawiedliwości wyznacza innego pracownika pedagogicznego ośrodka, zakładu lub schroniska, który zastępuje dyrektora na czas określony, nie dłużej jednak niż na okres 12 miesięcy.
3. W przypadku korzystania przez dyrektora ośrodka, zakładu lub schroniska z uprawnień określonych w art. 73 urlop dla poratowania zdrowia ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela Minister Sprawiedliwości wyznacza innego pracownika pedagogicznego ośrodka, zakładu lub schroniska, który zastępuje dyrektora na czas określony, wynikający z udzielonego świadczenia.
1. Dyrektor okręgowego ośrodka wychowawczego, zakładu poprawczego lub schroniska dla nieletnich kieruje ośrodkiem, zakładem lub schroniskiem, sprawuje nadzór pedagogiczny nad nauczycielami, zapewnia warunki niezbędne do realizacji zadań ośrodka, zakładu lub schroniska oraz ponosi odpowiedzialność za jego działalność.
2. W przypadku powołania na stanowisko dyrektora osoby, o której mowa w art. 326 osoby mogące także zajmować stanowisko dyrektora okręgowego ośrodka wychowawczego, zakładu poprawczego lub schroniska dla nieletnich, nadzór pedagogiczny nad nauczycielami sprawuje nauczyciel zajmujący inne stanowisko kierownicze w ośrodku, zakładzie lub schronisku.
3. Dyrektor ośrodka, zakładu lub schroniska:
1) organizuje pracę w działach ośrodka, zakładu lub schroniska przy współpracy z osobą sprawującą nadzór pedagogiczny, o której mowa w ust. 2;
2) dysponuje przyznanymi ośrodkowi, zakładowi lub schronisku środkami finansowymi i odpowiada za ich prawidłowe wykorzystanie;
3) wykonuje czynności wynikające ze stosunku pracy wobec pracowników ośrodka, zakładu lub schroniska;
4) opracowuje zakres obowiązków pracowników;
5) prowadzi nabór kandydatów na pracowników;
6) nie rzadziej niż dwa razy w roku przedstawia radzie ośrodka, zakładu lub schroniska wnioski wynikające z realizacji zadań ośrodka, zakładu lub schroniska;
7) reprezentuje ośrodek, zakład lub schronisko na zewnątrz;
8) wykonuje inne zadania określone w niniejszej ustawie i w odrębnych przepisach.
4. W przypadku nieobecności dyrektora ośrodka, zakładu lub schroniska jego obowiązki pełni upoważniony pracownik pedagogiczny.
5. Dyrektor okręgowego ośrodka wychowawczego, zakładu poprawczego lub schroniska dla nieletnich jest dyrektorem szkoły w rozumieniu ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe.
1. Radę okręgowego ośrodka wychowawczego, zakładu poprawczego lub schroniska dla nieletnich tworzą pracownicy pedagogiczni zatrudnieni w ośrodku, zakładzie lub schronisku.
2. Przewodniczącym rady ośrodka, zakładu lub schroniska jest dyrektor ośrodka, zakładu lub schroniska.
3. Rada ośrodka, zakładu lub schroniska współdziała z dyrektorem ośrodka, zakładu lub schroniska w wykonywaniu zadań i podnoszeniu jakości pracy ośrodka, zakładu lub schroniska oraz wyraża opinie w istotnych sprawach dotyczących działalności ośrodka, zakładu lub schroniska.
4. Rada ośrodka, zakładu i schroniska ustala regulamin swojej działalności. Zebrania rady są protokołowane.
1. W okręgowym ośrodku wychowawczym, zakładzie poprawczym lub schronisku dla nieletnich zatrudnia się:
1) pracowników pedagogicznych;
2) terapeutów;
3) pracowników administracyjnych i obsługi;
4) pracowników medycznych;
5) pracowników ochrony.
2. Małżonkowie, osoby pozostające ze sobą w stosunku pokrewieństwa do drugiego stopnia włącznie lub powinowactwa pierwszego stopnia oraz osoby pozostające ze sobą we wspólnym pożyciu nie mogą być zatrudnione w tym samym okręgowym ośrodku wychowawczym, zakładzie poprawczym lub schronisku dla nieletnich, jeżeli powstałby między tymi osobami stosunek podległości służbowej.
Pracownik okręgowego ośrodka wychowawczego, zakładu poprawczego lub schroniska dla nieletnich ma obowiązek:
1) przestrzegać praw nieletnich;
2) wykonywać zadania i obowiązki z najwyższą starannością, zgodnie z aktualnymi wskazaniami wiedzy i nauki oraz zasadami i etyką wykonywanego zawodu;
3) brać udział, odpowiednio do zajmowanego stanowiska, w resocjalizacji nieletnich oraz być dla nich pozytywnym przykładem;
4) dochowywać tajemnicy prawnie chronionej;
5) podnosić kwalifikacje zawodowe.
Okręgowe ośrodki wychowawcze, zakłady poprawcze i schroniska dla nieletnich używają wizerunku orła ustalonego dla godła oraz urzędowej pieczęci, o której mowa w art. 16c urzędowa pieczęć ust. 1 ustawy z dnia 31 stycznia 1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych (Dz. U. z 2024 r. poz. 155).
Zasady kształcenia i wychowania w szkołach w okręgowych ośrodkach wychowawczych, zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich określają przepisy ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty i ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe.
Porządek wewnętrzny okręgowego ośrodka wychowawczego, zakładu poprawczego lub schroniska dla nieletnich określa regulamin. Regulamin ustala dyrektor okręgowego ośrodka wychowawczego, zakładu poprawczego lub schroniska dla nieletnich po wyrażeniu opinii przez radę okręgowego ośrodka wychowawczego, zakładu poprawczego lub schroniska dla nieletnich.
1. Minister Sprawiedliwości określa, w drodze zarządzenia, standardy metodologii sporządzania opinii psychologiczno-pedagogicznej, o której mowa w art. 192 obowiązek sporządzenia opinii psychologiczno-pedagogicznej o nieletnim umieszczonym w ośrodku i art. 255 sporządzanie opinii psychologiczno-pedagogicznej o nieletnim umieszczonym w zakładzie poprawczym.
2. Minister Sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania oraz ministra właściwego do spraw zdrowia, określa, w drodze zarządzenia, standardy metodologii sporządzania opinii diagnostycznej, o której mowa w art. 303 opinia diagnostyczna wydawana przez schronisko dla nieletnich ust. 1.
1. Minister Sprawiedliwości sprawuje zwierzchni nadzór nad okręgowymi ośrodkami wychowawczymi, zakładami poprawczymi i schroniskami dla nieletnich.
2. Nadzór, o którym mowa w ust. 1, sprawuje się przez:
1) wydawanie wytycznych, zaleceń, poleceń i decyzji;
2) przeprowadzanie kontroli na podstawie ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o kontroli w administracji rządowej;
3) żądanie przekazania informacji lub sprawozdań z działalności ośrodka, zakładu lub schroniska;
4) przestrzeganie standardów metodologii sporządzania opinii;
5) rozpoznawanie skarg i wniosków.
Zasady sprawowania nadzoru pedagogicznego nad okręgowymi ośrodkami wychowawczymi, zakładami poprawczymi i schroniskami dla nieletnich określają przepisy ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe.
1. W ramach sprawowanego nadzoru nad zakładami poprawczymi, w celu przeciwdziałania demoralizacji nieletnich i dopuszczania się przez nich czynów karalnych oraz tworzenia warunków powrotu nieletnich do normalnego życia, Minister Sprawiedliwości monitoruje skuteczność resocjalizacji nieletnich umieszczonych w zakładach poprawczych.
2. Wykonując zadania, o których mowa w ust. 1, Minister Sprawiedliwości przetwarza dane osobowe nieletnich zgromadzone w Krajowym Rejestrze Karnym w stosunku do nieletniego umieszczonego w zakładzie poprawczym do ukończenia przez nieletniego 23 lat, a w przypadku wykonywania środka poprawczego po ukończeniu przez nieletniego 21 lat – do upływu 2 lat od ukończenia przez nieletniego wieku, do którego sąd rodzinny orzekł o wykonywaniu tego środka.
3. Przetwarzanie danych osobowych nieletnich, o których mowa w ust. 2, ustaje przed upływem okresu, o którym mowa w ust. 2, w przypadku, o którym mowa w art. 237 warunkowe zwolnienie z zakładu poprawczego ust. 6.
Minister Sprawiedliwości, w drodze zarządzenia, tworzy, znosi i przekształca okręgowy ośrodek wychowawczy, zakład poprawczy lub schronisko dla nieletnich.
Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy sposób funkcjonowania i organizacji okręgowych ośrodków wychowawczych, zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich, sposób dokumentowania pobytu nieletnich w tych ośrodkach, zakładach i schroniskach oraz szczegółowy sposób zapewnienia bezpieczeństwa w ośrodkach, zakładach i schroniskach, mając na uwadze konieczność zapewnienia sprawności funkcjonowania i bezpieczeństwa ośrodków, zakładów i schronisk, skuteczności oddziaływań wychowawczych, resocjalizacyjnych i terapeutycznych wobec nieletnich, właściwych warunków pobytu nieletnich w ośrodkach, zakładach i schroniskach, przestrzegania praw nieletnich oraz sprawności wykonywania orzeczeń.
