W przypadkach, o których mowa w art. 26 wyłączanie sprawy nieletniego przez prokuratora i przekazanie jej do sądu rodzinnego ust. 4 zdanie drugie i art. 67 przekazanie sprawy prokuratorowi, sądem właściwym do wykonywania środków tymczasowych jest sąd właściwy według przepisów Kodeksu postępowania karnego.
Do wykonywania środka tymczasowego, o którym mowa w art. 44 rodzaje środków tymczasowych pkt 7, przepisu art. 91 wykonywanie środka leczniczego ust. 2 nie stosuje się.
Do wykonywania środków tymczasowych, o których mowa w art. 44 rodzaje środków tymczasowych pkt 1–7 i 9, stosuje się przepisy rozdziałów 4, 5 i 7, z zastrzeżeniem art 292–294.
Czasowe opuszczenie przez nieletniego tymczasowo umieszczonego w młodzieżowym ośrodku wychowawczym, w okręgowym ośrodku wychowawczym lub w zakładzie leczniczym ośrodka lub zakładu w przypadkach, o których mowa w art. 180 czasowe opuszczenie ośrodka przez nieletniego ust. 1, art. 189 czasowe opuszczenie ośrodka przez nieletniego ust. 1 pkt 2 i 3, art. 227 zezwolenie na czasowy pobyt poza zakładem pod opieką członka rodziny lub osoby godnej zaufania ust. 1 i art. 228 przepustka okolicznościowa, wymaga zgody organu prowadzącego postępowanie.
1. Przeniesienie nieletniego tymczasowo umieszczonego w młodzieżowym ośrodku wychowawczym do innego ośrodka w przypadku, o którym mowa w art. 181 przeniesienie nieletniego do innego młodzieżowego ośrodka wychowawczego, wymaga zgody organu prowadzącego postępowanie.
2. Przeniesienie nieletniego tymczasowo umieszczonego w okręgowym ośrodku wychowawczym do innego ośrodka w przypadku, o którym mowa w art. 191 przeniesienie nieletniego do innego okręgowego ośrodka wychowawczego, wymaga zgody organu prowadzącego postępowanie.
Nieletniemu tymczasowo umieszczonemu w okręgowym ośrodku wychowawczym nagrody, o której mowa w art. 197 metody nagradzania ust. 1 pkt 4, 7, 8, 11 i 12, udziela się za zgodą organu prowadzącego postępowanie.
1. Środek tymczasowy, o którym mowa w art. 44 rodzaje środków tymczasowych pkt 8, wykonuje się w schronisku dla nieletnich:
1) zwykłym;
2) o wzmożonym nadzorze wychowawczym.
2. Komórka organizacyjna Ministerstwa Sprawiedliwości wykonująca zadania z zakresu nadzoru pedagogicznego Ministra Sprawiedliwości nad schroniskami dla nieletnich kieruje nieletniego do odpowiedniego schroniska dla nieletnich na podstawie orzeczenia o zastosowaniu środka tymczasowego, o którym mowa w art. 44 rodzaje środków tymczasowych pkt 8.
Schronisko dla nieletnich zwykłe jest przeznaczone dla nieletnich umieszczonych na podstawie art. 46 umieszczenie nieletniego w schronisku dla nieletnich ust. 1 i art. 95 stosowanie środka tymczasowego w przypadku gdy wykonanie orzeczenia o umieszczeniu nieletniego w młodzieżowym ośrodku wychowawczym albo okręgowym ośrodku wychowawczym natrafiłoby na niedające się usunąć przeszkody ust. 2.
Schronisko dla nieletnich o wzmożonym nadzorze wychowawczym jest przeznaczone dla nieletnich:
1) umieszczonych na podstawie art. 46 umieszczenie nieletniego w schronisku dla nieletnich ust. 2;
2) umieszczonych na podstawie art. 240 wszczynanie postępowania w sprawie nieletniego, jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie dopuszczenia się przez nieletniego umieszczonego w zakładzie poprawczym przed ukończeniem 17 lat czynu karalnego ust. 5;
3) których postawa lub zachowanie podczas pobytu w schronisku dla nieletnich zwykłym zagraża bezpieczeństwu schroniska, w tym osób w nim przebywających, i którzy wymagają wzmożonych oddziaływań wychowawczych lub terapeutycznych.
1. Po przyjęciu do schroniska dla nieletnich nieletniego niezwłocznie:
1) zapoznaje się z prawami i obowiązkami oraz zasadami pobytu w schronisku oraz poucza o terminie i sposobie składania zażalenia, o którym mowa w art. 107 prawa nieletniego umieszczonego w młodzieżowym ośrodku wychowawczym, okręgowym ośrodku wychowawczym, zakładzie poprawczym lub schronisku dla nieletnich ust. 1 pkt 21;
2) poddaje się kontroli osobistej;
3) poddaje się badaniu na obecność w organizmie substancji psychoaktywnej;
4) umieszcza się w izbie adaptacyjnej.
2. Nieletni przyjęty do schroniska dla nieletnich przekazuje do depozytu dokumenty stwierdzające tożsamość, środki pieniężne, przedmioty wartościowe oraz przedmioty, których nie może posiadać w schronisku.
3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się do nieletniego przeniesionego z innego schroniska dla nieletnich.
4. Przepisy ust. 1 pkt 2 i 3 oraz ust. 2 stosuje się do nieletniego po ucieczce ze schroniska dla nieletnich lub nieusprawiedliwionym niepowrocie z pobytu poza schroniskiem, o którym mowa w art. 299 czasowe opuszczenie schroniska dla nieletnich ust. 1. Nieletniego można umieścić w izbie adaptacyjnej.
5. Do kontroli osobistej nieletniego przepisy art. 119 kontrola pobieżna, kontrola osobista, kontrola pomieszczeń i kontrola przedmiotów nieletniego umieszczonego w młodzieżowym ośrodku wychowawczym, okręgowym ośrodku wychowawczym, zakładzie leczniczym dysponującym warunkami wzmocnionego lub maksymalnego zabe ust. 2–5 i 7–11 oraz przepisy wydane na podstawie art. 119 kontrola pobieżna, kontrola osobista, kontrola pomieszczeń i kontrola przedmiotów nieletniego umieszczonego w młodzieżowym ośrodku wychowawczym, okręgowym ośrodku wychowawczym, zakładzie leczniczym dysponującym warunkami wzmocnionego lub maksymalnego zabe ust. 12 stosuje się. Do badania na obecność w organizmie nieletniego substancji psychoaktywnej przepisy art. 120 badanie w celu ustalenia w organizmie nieletniego obecności substancji psychoaktywnej ust. 2–10 oraz przepisy wydane na podstawie art. 120 badanie w celu ustalenia w organizmie nieletniego obecności substancji psychoaktywnej ust. 11 stosuje się.
1. Nieletni umieszczony w schronisku dla nieletnich może czasowo opuścić schronisko w przypadku:
1) udzielenia nagrody, o której mowa w art. 307 rodzaje nagród ust. 1 pkt 8 lub 11;
2) udzielenia przepustki okolicznościowej, o której mowa w ust. 2;
3) wyrażenia zgody przez dyrektora schroniska.
2. W przypadku losowym dyrektor schroniska może udzielić nieletniemu przepustki okolicznościowej na okres do
3 dni. Korzystanie przez nieletniego z przepustki okolicznościowej odbywa się pod opieką pracownika schroniska.
3. Czasowe opuszczenie schroniska w przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, wymaga zgody organu prowadzącego postępowanie.
4. Czasowe opuszczenie schroniska w przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2, przez nieletniego będącego wychowankiem placówki opiekuńczo-wychowawczej, regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej, rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej albo rodzinnego domu dziecka, o których mowa w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, w celu pobytu w tej placówce, rodzinie lub rodzinnym domu dziecka wymaga porozumienia odpowiednio z dyrektorem placówki opiekuńczo-wychowawczej, dyrektorem regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej, rodziną zastępczą zawodową, rodziną zastępczą niezawodową albo prowadzącym rodzinny dom dziecka.
1. Nieletni umieszczony w schronisku dla nieletnich otrzymuje na własne wydatki kieszonkowe, wypłacane ze środków finansowych przeznaczonych na utrzymanie schroniska.
2. Wysokość kieszonkowego dla nieletniego wynosi miesięcznie 1,1% kwoty bazowej dla zawodowych kuratorów sądowych, której wysokość ustaloną według odrębnych zasad określa ustawa budżetowa.
3. Nieletniemu, którego okres pobytu w schronisku nie przekracza miesiąca, kieszonkowe przysługuje w wysokości proporcjonalnej do okresu jego pobytu w schronisku w danym miesiącu.
1. Przeniesienie nieletniego do innego schroniska dla nieletnich tego samego rodzaju może nastąpić ze względów wychowawczych lub organizacyjnych, w szczególności jeśli usprawniłoby to postępowanie w sprawie nieletniego, na wniosek organu prowadzącego postępowanie albo na wniosek dyrektora schroniska za zgodą organu prowadzącego postępowanie.
2. Przeniesienie nieletniej matki do domu dla matki i dziecka, o którym mowa w art. 135 organizowanie domów matki i dziecka ust. 1, następuje na wniosek nieletniej za zgodą organu prowadzącego postępowanie.
3. Przeniesienie nieletniego, o którym mowa w art. 297 przeznaczenie schroniska dla nieletnich o wzmożonym nadzorze wychowawczym pkt 3, do schroniska dla nieletnich o wzmożonym nadzorze wychowawczym może nastąpić na uzasadniony wniosek dyrektora schroniska zwykłego, na podstawie postanowienia sądu, przed którym toczy się postępowanie, albo sądu właściwego według przepisów Kodeksu postępowania karnego. Postanowienie może zostać wydane na posiedzeniu niejawnym.
Wobec nieletniego umieszczonego w schronisku dla nieletnich, po prawomocnym zakończeniu postępowania rozpoznawczego, do czasu umieszczenia nieletniego w zakładzie poprawczym stosuje się przepisy dotyczące nieletnich umieszczonych w zakładzie poprawczym w zakresie kontaktów nieletniego z osobami spoza zakładu, korespondencji nieletniego, przepustki okolicznościowej, zgody dyrektora na czasowe opuszczenie zakładu oraz nagród i środków dyscyplinarnych.
1. Opinia diagnostyczna wydawana przez schronisko dla nieletnich, o której mowa w art. 64 zwrócenie się o wydanie opinii do opiniodawczego zespołu sądowych specjalistów ust. 1, obejmuje:
1) określenie stanu zdrowia nieletniego;
2) określenie poziomu rozwoju poznawczego nieletniego;
3) określenie rodzaju zaburzeń zachowania i cech osobowości nieletniego;
4) określenie sytuacji rodzinnej nieletniego z uwzględnieniem sytuacji wychowawczej;
5) określenie stopnia demoralizacji nieletniego;
6) wnioski określające kierunki oddziaływań wychowawczych, resocjalizacyjnych lub terapeutycznych;
7) propozycje dotyczące rodzaju środka wychowawczego, leczniczego albo poprawczego.
2. Materiałów stanowiących podstawę wydania opinii, o której mowa w ust. 1, nie udostępnia się stronom.
Jeżeli nieletni zwalniany ze schroniska dla nieletnich nie posiada własnych pieniędzy i nie może uzyskać potrzebnej pomocy od rodziców lub opiekuna, lub z innych źródeł, dyrektor schroniska udziela mu pomocy finansowej lub materialnej w kwocie do wysokości kwoty bazowej dla zawodowych kuratorów sądowych, której wysokość ustaloną według odrębnych zasad określa ustawa budżetowa.
1. Dyrektor schroniska dla nieletnich może udzielić nieletniemu umieszczonemu w schronisku dla nieletnich nagrody lub zastosować wobec niego środek dyscyplinarny.
2. Udzielenie nagrody i stosowanie środka dyscyplinarnego nie może prowadzić do upokarzającego i poniżającego traktowania nieletniego.
1. Nagrody udziela się nieletniemu za:
1) właściwą postawę i zachowanie;
2) wyróżniające wykonywanie obowiązków;
3) wzorowe przestrzeganie regulaminu schroniska dla nieletnich;
4) bardzo dobre wyniki w nauce albo znaczny wysiłek poniesiony dla uzyskania pozytywnych wyników;
5) osiągnięcia w zakresie działalności społecznej, kulturalnej, oświatowej lub sportowej, a także za inne znaczące osiągnięcia.
2. Nagroda może być również udzielona nieletniemu w celu zachęcenia go do poprawy zachowania.
3. W przypadkach uzasadnionych względami wychowawczymi można udzielić jednorazowo więcej niż jedną nagrodę.
1. Nagrodą jest:
1) pochwała;
2) list pochwalny do rodziców albo opiekuna nieletniego;
3) list pochwalny do organu prowadzącego postępowanie;
4) zezwolenie na rozmowę telefoniczną na koszt schroniska dla nieletnich;
5) nagroda rzeczowa lub pieniężna;
6) zgoda na wykonanie przedmiotu lub usługi w warsztatach szkolnych na potrzeby nieletniego;
7) zgoda na skorzystanie z internetu;
8) zgoda na udział w zajęciach kulturalnych, oświatowych lub sportowych organizowanych przez podmioty zewnętrzne poza schroniskiem dla nieletnich;
9) podwyższenie kieszonkowego na okres do 3 miesięcy do wysokości 4,5% kwoty bazowej dla zawodowych kuratorów sądowych, której wysokość ustaloną według odrębnych zasad określa ustawa budżetowa;
10) skrócenie lub darowanie zastosowanego środka dyscyplinarnego;
11) udzielenie przepustki na okres do 5 dni.
2. Nagrody, o której mowa w ust. 1 pkt 4, 7, 8 i 11, udziela się nieletniemu za zgodą organu prowadzącego postępowanie.
Decyzję o udzieleniu nagrody nieletniemu ze wskazaniem przyczyn jej udzielenia sporządza się na piśmie i podaje się do wiadomości nieletniemu oraz włącza się do akt osobowych nieletniego.
Jeżeli zostały ujawnione okoliczności wskazujące na to, że nagroda została udzielona nieletniemu niezasadnie, dyrektor schroniska dla nieletnich uchyla decyzję o udzieleniu nagrody. Decyzję o uchyleniu nagrody nieletniemu sporządza się na piśmie i podaje się do wiadomości nieletniemu, a jeżeli względy wychowawcze za tym przemawiają – również innym osobom, oraz włącza się do akt osobowych nieletniego.
1. Środek dyscyplinarny stosuje się w przypadku:
1) niewykonywania obowiązków wynikających z ustawy lub regulaminu schroniska dla nieletnich;
2) zachowania godzącego w dobro innych osób;
3) ucieczki ze schroniska lub nieusprawiedliwionego niepowrotu z pobytu poza schroniskiem, o którym mowa w art. 299 czasowe opuszczenie schroniska dla nieletnich ust. 1.
2. Za jedno przewinienie stosuje się jeden środek dyscyplinarny. W przypadku gdy nieletni popełnił więcej przewinień, stosuje się jeden środek dyscyplinarny odpowiednio surowszy.
3. Przy stosowaniu środka dyscyplinarnego uwzględnia się w szczególności rodzaj i okoliczności zachowania nieletniego, jego stosunek do tego zachowania, dotychczasową postawę, cechy osobowości i stan zdrowia nieletniego.
4. Środek dyscyplinarny stosuje się niezwłocznie.
Środkiem dyscyplinarnym jest:
1) upomnienie;
2) nagana;
3) zawiadomienie rodziców albo opiekuna nieletniego o niewłaściwym zachowaniu nieletniego;
4) zawiadomienie organu prowadzącego postępowanie o niewłaściwym zachowaniu nieletniego;
5) cofnięcie zezwolenia albo nieudzielanie zezwolenia na rozmowy telefoniczne na koszt schroniska dla nieletnich na okres do 1 miesiąca, z wyjątkiem rozmów z rodzicami albo opiekunem nieletniego;
6) obniżenie kieszonkowego, nie więcej niż do 0,5% kwoty bazowej ustalonej dla zawodowych kuratorów sądowych, której wysokość ustaloną według odrębnych zasad określa ustawa budżetowa, na okres do 3 miesięcy;
7) cofnięcie zgody na skorzystanie z internetu na okres do 3 miesięcy;
8) cofnięcie zgody albo nieudzielanie zgody na udział w zajęciach kulturalnych, oświatowych lub sportowych organizowanych przez podmioty zewnętrzne poza schroniskiem dla nieletnich na okres do 3 miesięcy.
1. Przed zastosowaniem środka dyscyplinarnego dyrektor schroniska dla nieletnich albo upoważniony przez niego pracownik pedagogiczny przyjmuje od nieletniego wyjaśnienia i uzyskuje stanowisko psychologa lub pedagoga z zespołu diagnostycznego.
2. Decyzję o zastosowaniu środka dyscyplinarnego ze wskazaniem przyczyn jego zastosowania sporządza się na piśmie i podaje się do wiadomości nieletniemu wraz z pouczeniem o prawie do złożenia skargi do sędziego rodzinnego sprawującego nadzór nad schroniskiem oraz włącza się do akt osobowych nieletniego. Sędzia rodzinny sprawujący nadzór nad schroniskiem dla nieletnich może uchylić decyzję dyrektora schroniska.
1. Jeżeli zostały ujawnione okoliczności wskazujące na to, że środek dyscyplinarny został zastosowany niezasadnie, dyrektor schroniska dla nieletnich uchyla decyzję o zastosowaniu środka dyscyplinarnego.
2. W przypadkach uzasadnionych względami wychowawczymi, w szczególności jeżeli nieletni przeprosił pokrzywdzonego oraz naprawił szkodę, można zawiesić wykonanie środka dyscyplinarnego na okres do 3 miesięcy, zamienić go na inny, skrócić lub darować.
3. Jeżeli w okresie zawieszenia wykonania środka dyscyplinarnego nieletni dopuścił się ponownie przewinienia, zawieszony środek dyscyplinarny podlega wykonaniu, chyba że dyrektor schroniska, ze względów wychowawczych, postanowi inaczej.
4. Decyzję o uchyleniu, zawieszeniu, zamianie, skróceniu lub darowaniu środka dyscyplinarnego sporządza się na piśmie i podaje się do wiadomości nieletniemu, a jeżeli względy wychowawcze za tym przemawiają – również innym osobom, oraz włącza się do akt osobowych nieletniego.
1. Nieletni umieszczony w schronisku dla nieletnich odbywa praktyczną naukę zawodu w formie zajęć praktycznych organizowaną w warsztatach szkolnych prowadzonych przez szkołę działającą w schronisku dla nieletnich.
2. Nieletni umieszczony w schronisku dla nieletnich odbywa zajęcia przysposobienia do pracy w formie przyuczenia do wykonywania określonej pracy organizowane w szkole działającej w schronisku dla nieletnich.
1. W schroniskach dla nieletnich może być organizowane kształcenie ustawiczne.
2. W celu organizowania nieletnim pracy sprzyjającej zdobywaniu kwalifikacji zawodowych przy schroniskach dla nieletnich mogą działać stowarzyszenia, fundacje, spółdzielnie socjalne lub inne podmioty, których celem statutowym jest aktywizacja zawodowa lub pomoc w readaptacji społecznej nieletnich.
Nieletni umieszczony w schronisku dla nieletnich może zostać zatrudniony poza schroniskiem, za zgodą dyrektora schroniska, na zasadach określonych w przepisach prawa pracy. Dyrektor schroniska zawiadamia sąd rodzinny o zatrudnieniu nieletniego poza schroniskiem dla nieletnich.
Do czasu pracy nieletniego stosuje się przepis art. 202 wymiar czasu pracy młodocianego Kodeksu pracy.
1. Należność nieletniego za pracę ustala się według zasad wynagradzania pracowników za pracę tego rodzaju, którą wykonuje nieletni.
2. Za prace porządkowe wykonywane przez nieletniego na rzecz schroniska dla nieletnich w wymiarze nieprzekraczającym 30 godzin miesięcznie nieletniemu nie przysługuje wynagrodzenie.
3. Za wykonywane prace nieodpłatne, o których mowa w ust. 2, mogą być nieletniemu udzielane nagrody.
4. Za prace porządkowe na rzecz schroniska nie uznaje się czynności związanych z utrzymywaniem czystości i porządku w pomieszczeniach, w których nieletni przebywa, prac wykonywanych w ramach praktycznej nauki zawodu, zajęć przysposabiania do pracy oraz kształcenia ustawicznego.
Okresy pracy wykonywanej przez nieletniego w trakcie wykonywania środka tymczasowego w postaci umieszczenia w schronisku dla nieletnich, z wyjątkiem prac, o których mowa w art. 318 należność nieletniego za pracę ust. 2, wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.
Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy tryb kierowania, przyjmowania, przenoszenia i zwalniania nieletnich ze schronisk dla nieletnich, szczegółowe warunki pobytu nieletnich w tych schroniskach, formę i zakres porozumienia dyrektora schroniska z duchownym kościoła lub innego związku wyznaniowego, do którego nieletni należą, dotyczącego uczestniczenia przez nieletnich w wykonywaniu praktyk religijnych i korzystaniu przez nich z posług religijnych oraz sposób realizacji tego porozumienia, mając na uwadze konieczność zapewnienia skuteczności oddziaływań wychowawczych, resocjalizacyjnych i terapeutycznych wobec nieletnich, właściwych warunków pobytu nieletnich w schroniskach, przestrzegania praw nieletnich oraz sprawnego wykonywania orzeczeń.
