Na potrzeby naszej witryny używamy plików cookie w celu personalizacji treści i reklam, analizowania ruchu na stronie oraz udostępniania funkcji mediów społecznościowych.Korzystanie z portalu oznacza akceptację regulaminu.
Sprawdź też: politykę cookiespolitykę prywatności.

Akceptuję
ArsLege - testy z prawa

LexLege Pełny system informacji prawnej LexLege SPRAWDŹ

Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy


Dz.U.2023.0.735 t.j. - Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy

Rozdział 10. Usługi rynku pracy

Art. 35. Usługi rynku pracy

1. Podstawowymi usługami rynku pracy są:
1) pośrednictwo pracy;
2) (uchylony)
3) poradnictwo zawodowe;
4) (uchylony)
5) organizacja szkoleń.
2. (uchylony)
2a. (uchylony)
2b. Usługi rynku pracy wykonywane na podstawie przepisów ustawy przez publiczne służby zatrudnienia mogą być realizowane z wykorzystaniem systemów teleinformatycznych i dokumentów elektronicznych.
2c. W zakresie niezbędnym do realizacji usług rynku pracy publiczne służby zatrudnienia mogą przetwarzać dane osobowe osób korzystających z tych usług.
3. (uchylony)
4. (uchylony)
5. Minister właściwy do spraw pracy określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki realizacji, tryb i sposoby prowadzenia usług rynku pracy przez urzędy pracy, a w części dotyczącej pośrednictwa pracy w ramach sieci EURES także przez Ochotnicze Hufce Pracy, uwzględniając zakres usług oraz konieczność zapewnienia respektowania praw osób korzystających z usług, ujednolicenie usług rynku pracy realizowanych przez urzędy pracy oraz konieczność zapewnienia zgodności udzielania pomocy dla przedsiębiorców z warunkami dopuszczalności pomocy de minimis.

Art. 36. Pośrednictwo pracy

1. Pośrednictwo pracy polega w szczególności na:
1) udzielaniu pomocy bezrobotnym i poszukującym pracy w uzyskaniu odpowiedniego zatrudnienia oraz pracodawcom w pozyskaniu pracowników o poszukiwanych kwalifikacjach zawodowych;
2) pozyskiwaniu ofert pracy;
2a) upowszechnianiu ofert pracy, w tym przez przekazywanie ofert pracy do internetowej bazy ofert pracy udostępnianej przez ministra właściwego do spraw pracy;
3) udzielaniu pracodawcom informacji o kandydatach do pracy, w związku ze zgłoszoną ofertą pracy;
4) informowaniu bezrobotnych i poszukujących pracy oraz pracodawców o aktualnej sytuacji i przewidywanych zmianach na lokalnym rynku pracy;
5) inicjowaniu i organizowaniu kontaktów bezrobotnych i poszukujących pracy z pracodawcami;
6) współdziałaniu powiatowych urzędów pracy w zakresie wymiany informacji o możliwościach uzyskania zatrudnienia i szkolenia na terenie ich działania;
7) informowaniu bezrobotnych o przysługujących im prawach i obowiązkach.
2. (uchylony)
3. (uchylony)
3a. (uchylony)
3b. Wojewódzkie urzędy pracy mogą realizować działania w zakresie pośrednictwa pracy wyłącznie o zasięgu ponadpowiatowym i we współpracy z właściwymi powiatowymi urzędami pracy.
4. Pośrednictwo pracy dla bezrobotnych i poszukujących pracy oraz pracodawców realizowane przez powiatowe i wojewódzkie urzędy pracy jest prowadzone nieodpłatnie, zgodnie z zasadami:
1) dostępności usług pośrednictwa pracy dla poszukujących pracy oraz dla pracodawców;
2) dobrowolności - oznaczającej wolne od przymusu korzystanie z usług pośrednictwa pracy;
3) równości - oznaczającej obowiązek udzielania wszystkim bezrobotnym i poszukującym pracy pomocy w znalezieniu zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej bez względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie lub orientację seksualną;
4) jawności - oznaczającej, że każde wolne miejsce pracy zgłoszone do urzędu pracy jest podawane do wiadomości bezrobotnym i poszukującym pracy.
4a. Powiatowy urząd pracy, który nie dysponuje kandydatami spełniającymi wymagania określone w ofercie pracy, udostępnia informacje o braku możliwości realizacji oferty innym powiatowym urzędom pracy co najmniej przez internetową bazę ofert pracy, o której mowa w art. 4 zadania ministrów właściwych do spraw pracy i zabezpieczenia społecznego ust. 1 pkt 8.
5. (uchylony)
5a. Pracodawca zgłasza ofertę pracy do jednego powiatowego urzędu pracy, właściwego ze względu na siedzibę pracodawcy albo miejsce wykonywania pracy albo innego wybranego przez siebie urzędu.
5b. Pracodawca zgłaszając ofertę pracy do powiatowego urzędu pracy może nie wyrazić zgody na podawanie do wiadomości publicznej informacji umożliwiających jego identyfikację przez osoby niezarejestrowane w powiatowym urzędzie pracy.
5c. Zadania w zakresie upowszechniania oferty pracy, kontaktów z pracodawcą i osobami zarejestrowanymi oraz kierowanie zarejestrowanych do pracodawcy realizuje powiatowy urząd pracy, który przyjął ofertę pracy od pracodawcy.
5d. Oferta pracy, w związku z którą pracodawca nie wyraził zgody na podawanie do wiadomości publicznej informacji umożliwiających jego identyfikację, może być udostępniona w pełnym zakresie wyłącznie tym bezrobotnym lub poszukującym pracy, którzy spełniają wymagania określone w ofercie i których powiatowy urząd pracy kieruje do pracy u tego pracodawcy.
5e. Powiatowy urząd pracy nie może przyjąć oferty pracy, jeżeli pracodawca zawarł w ofercie pracy wymagania, które naruszają zasadę równego traktowania w zatrudnieniu w rozumieniu przepisów prawa pracy i mogą dyskryminować kandydatów do pracy, w szczególności ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie lub orientację seksualną.
5f. Powiatowy urząd pracy może nie przyjąć oferty pracy, w szczególności jeżeli pracodawca w okresie 365 dni przed dniem zgłoszenia oferty pracy został ukarany lub skazany prawomocnym wyrokiem za naruszenie przepisów prawa pracy albo jest objęty postępowaniem dotyczącym naruszenia przepisów prawa pracy.
5g. Odmowa przyjęcia oferty pracy przez powiatowy urząd pracy wymaga pisemnego uzasadnienia.
6. (uchylony)
7. (uchylony)
8. Minister właściwy do spraw pracy określi, w drodze rozporządzenia, klasyfikację zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakres jej stosowania, uwzględniając zawody i specjalności występujące na rynku pracy oraz potrzeby pośrednictwa i poradnictwa zawodowego.

Art. 36a. Pośrednictwo pracy w ramach sieci EURES

1. Pośrednictwo pracy związane ze swobodnym przepływem pracowników na terenie państw, o których mowa w art. 1 zakres regulacji ustawy ust. 3 pkt 2 lit. a–c, może być realizowane w ramach sieci EURES.
2. Pośrednictwo pracy w ramach sieci EURES obejmuje działania, o których mowa w art. 36 pośrednictwo pracy ust. 1, oraz inne usługi świadczone w ramach tej sieci, określone w przepisach Unii Europejskiej.
3. Realizując pośrednictwo pracy w ramach sieci EURES, nie można dyskryminować osób, dla których poszukuje się zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, pochodzenie etniczne, narodowość, orientację seksualną, przekonania polityczne i wyznanie ani ze względu na przynależność związkową.
4. Pośrednictwo pracy związane ze swobodnym przepływem pracowników na terenie państw, o których mowa w art. 1 zakres regulacji ustawy ust. 3 pkt 2 lit. a–c:
1) jest realizowane przez powiatowe i wojewódzkie urzędy pracy oraz Ochotnicze Hufce Pracy wyłącznie w ramach sieci EURES;
2) może być realizowane w ramach sieci EURES przez podmioty prowadzące agencje zatrudnienia oraz podmioty, o których mowa w art. 18c działalność nie wymagająca wpisu do rejestru agencji zatrudnienia ust. 1 pkt 2 i 3 oraz ust. 2 pkt 3, po uzyskaniu akredytacji.

Art. 36b. Wniosek o udzielenie akredytacji

1. Podmiot ubiegający się o udzielenie akredytacji składa do ministra właściwego do spraw pracy wniosek o udzielenie akredytacji, jeżeli spełnia następujące kryteria:
1) posiada wpis do rejestru, o którym mowa w art. 18 działalność podlegająca wpisowi do rejestru agencji zatrudnienia ust. 1, albo jest podmiotem, o którym mowa w art. 18c działalność nie wymagająca wpisu do rejestru agencji zatrudnienia ust. 1 pkt 2 albo 3, albo ust. 2 pkt 3;
2) spełnia warunki określone w art. 19 wymogi wobec podmiotu zamierzającego prowadzić agencję zatrudnienia;
3) posiada systemy teleinformatyczne umożliwiające realizację pośrednictwa pracy w ramach sieci EURES, w tym stronę internetową oraz elektroniczny rejestr ofert pracy;
4) wykaże minimum dwuletnie doświadczenie w prowadzeniu pośrednictwa do pracy za granicą;
5) nie jest prowadzone w stosunku do niego postępowanie, które może skutkować wykreśleniem z rejestru na podstawie art. 18m wykreślenie z rejestru agencji zatrudnienia.
2. Wniosek o udzielenie akredytacji zawiera następujące dane:
1) oznaczenie podmiotu;
2) adres, pod którym podmiot prowadzi działalność, oraz adres, pod którym będzie prowadzone pośrednictwo pracy w ramach sieci EURES, wraz z nazwą gminy, powiatu i województwa;
3) oznaczenie formy prawnej prowadzonej działalności;
4) numer identyfikacji podatkowej NIP – o ile podmiot taki numer posiada;
5) (uchylony)
6) numer w Krajowym Rejestrze Sądowym albo informację o wpisie do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej – o ile podmiot taki numer posiada;
7) adres poczty elektronicznej oraz strony internetowej, a także inne dane teleadresowe.
3. W przypadku gdy podmiot składający wniosek o udzielenie akredytacji przewiduje prowadzenie pośrednictwa pracy w ramach sieci EURES we współpracy z podmiotami współpracującymi, o których mowa w art. 36d umowa akredytacyjna ust. 3, we wniosku o udzielenie akredytacji zamieszcza się następujące dane dotyczące podmiotu współpracującego:
1) oznaczenie podmiotu;
2) adres, pod którym podmiot prowadzi działalność, oraz adres, pod którym będzie prowadzone pośrednictwo pracy w ramach sieci EURES, wraz z nazwą gminy, powiatu i województwa;
3) oznaczenie formy prawnej prowadzonej działalności;
4) adres poczty elektronicznej oraz strony internetowej, a także inne dane teleadresowe.
4. Podmiot ubiegający się o udzielenie akredytacji składa we wniosku o udzielenie akredytacji oświadczenie potwierdzające:
1) spełnianie warunków, o których mowa w art. 19 wymogi wobec podmiotu zamierzającego prowadzić agencję zatrudnienia;
2) znajomość obowiązków wynikających z ustawy oraz przepisów Unii Europejskiej w zakresie realizacji działań sieci EURES, a także wynikających z umowy akredytacyjnej, o której mowa w art. 36d umowa akredytacyjna ust. 2;
3) nieprowadzenie w stosunku do podmiotu postępowania, o którym mowa w ust. 1 pkt 5;
4) upływ dwóch lat od dnia rozwiązania z podmiotem umowy akredytacyjnej, o której mowa w art. 36d umowa akredytacyjna ust. 2, w drodze wypowiedzenia z przyczyn, o których mowa w art. 36e pozbawienie akredytacji ust. 2 pkt 2, do dnia złożenia wniosku o udzielenie akredytacji;
5) posiadanie zasobów finansowych umożliwiających realizację działań sieci EURES wynikających z ustawy oraz przepisów Unii Europejskiej w zakresie realizacji działań sieci EURES, a także wynikających z umowy akredytacyjnej, o której mowa w art. 36d umowa akredytacyjna ust. 2;
6) kompletność danych zawartych we wniosku o udzielenie akredytacji oraz ich zgodność z prawdą.
5. Oświadczenie, o którym mowa w ust. 4, składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Podmiot składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści:
„Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.
6. Wniosek o udzielenie akredytacji może być złożony w postaci elektronicznej. Wniosek w postaci elektronicznej składany jest z wykorzystaniem systemu, o którym mowa w art. 4 zadania ministrów właściwych do spraw pracy i zabezpieczenia społecznego ust. 1 pkt 8, po zastosowaniu zapewnionych w systemie sposobów potwierdzenia pochodzenia oraz integralności przesłanych danych.
7. Minister właściwy do spraw pracy ogłasza na stronie internetowej urzędu obsługującego ministra informacje o terminach składania i rozpatrywania wniosków o udzielenie akredytacji.

Art. 36c. Przesłanki odmowy udzielenia akredytacji

Minister właściwy do spraw pracy odmawia, w drodze decyzji, udzielenia akredytacji, w przypadku gdy:
1) podmiot ubiegający się o udzielenie akredytacji nie spełnia kryteriów, o których mowa w art. 36b wniosek o udzielenie akredytacji ust. 1 lub
2) podmiot nie przedstawi danych, o których mowa w art. 36b wniosek o udzielenie akredytacji ust. 2 lub 3, lub nie złoży oświadczenia, o którym mowa w art. 36b wniosek o udzielenie akredytacji ust. 4, lub
3) podmiotowi ubiegającemu się o udzielenie akredytacji, z przyczyn, o których mowa w art. 36e pozbawienie akredytacji ust. 2 pkt 2, została wypowiedziana umowa akredytacyjna, o której mowa w art. 36d umowa akredytacyjna ust. 2, a od dnia rozwiązania tej umowy do
dnia złożenia wniosku o udzielenie akredytacji nie upłynęły dwa lata.

Art. 36d. Umowa akredytacyjna

1. Minister właściwy do spraw pracy udziela podmiotowi akredytacji, dokonując wpisu do rejestru podmiotów, które uzyskały akredytację do prowadzenia na terenie Rzeczypospolitej Polskiej pośrednictwa pracy w ramach sieci EURES, zwanego dalej „rejestrem akredytacji”, po uprzednim zawarciu z nim umowy akredytacyjnej.
2. Umowa akredytacyjna zawiera w szczególności:
1) zakres obowiązków podmiotu, któremu udziela się akredytacji, związanych z realizacją działań sieci EURES wynikających z ustawy oraz przepisów Unii Europejskiej, w tym związanych z planowaniem, realizacją, monitorowaniem i sprawozdawczością z działań sieci EURES;
2) zakres działań i usług do realizacji w pośrednictwie pracy w ramach sieci EURES;
3) zobowiązanie podmiotu, któremu udziela się akredytacji, do:
a) współpracy z organami zatrudnienia w celu realizacji polityki rynku pracy oraz europejskiej strategii zatrudnienia przy realizacji działań sieci EURES,
b) udziału w systemie wymiany informacji oraz udostępniania ofert pracy Komisji Europejskiej, zgodnie z modelami, procedurami i standardami określonymi przez Komisję Europejską,
c) realizacji pośrednictwa pracy w ramach sieci EURES we współpracy wyłącznie z podmiotami uprawnionymi do realizacji działań sieci EURES z państw, o których mowa w art. 1 zakres regulacji ustawy ust. 3 pkt 2 lit. a–c,
d) zapewnienia osób do realizacji pośrednictwa pracy w ramach sieci EURES oraz pozostałych działań związanych z realizacją zobowiązań wynikających z umowy akredytacyjnej, spełniających wymagania określone w przepisach Unii Europejskiej, z których co najmniej jedna posiada znajomość języka angielskiego lub niemieckiego, lub francuskiego wystarczającą do wykonywania zadań,
e) zapewnienia dostępu do informacji o pośrednictwie pracy w ramach sieci EURES na stronie internetowej podmiotu, któremu jest udzielana akredytacja, oraz za pośrednictwem innych sposobów przepływu informacji stosowanych przez ten podmiot,
f) używania akronimu oraz znaku towarowego EURES wyłącznie podczas prowadzenia pośrednictwa pracy w ramach sieci EURES,
g) umieszczania w dokumentach, ogłoszeniach i ofertach pracy związanych z realizacją pośrednictwa pracy w ramach sieci EURES numeru wpisu do rejestru akredytacji;
4) sposoby realizacji pośrednictwa pracy w ramach sieci EURES, w tym zakres danych, które należy zawrzeć w zgłoszeniach ofert pracy;
5) zasady określania wysokości opłat pobieranych od pracodawców przez podmiot, któremu jest udzielana akredytacja za pośrednictwo pracy w ramach sieci EURES, w przypadku gdy pośrednictwo to jest świadczone z wykorzystaniem wsparcia finansowego ze środków Unii Europejskiej.
3. W przypadku gdy podmiot, któremu jest udzielana akredytacja, przewiduje prowadzenie pośrednictwa pracy w ramach sieci EURES we współpracy z innymi podmiotami nieuprawnionymi do prowadzenia tego pośrednictwa, zwanymi dalej „podmiotami współpracującymi”, podmiot ten jest obowiązany do zawarcia umowy z podmiotem współpracującym.
4. Umowa, o której mowa w ust. 3, zawiera zasady współpracy z podmiotami współpracującymi, w tym dotyczące:
1) planowania, monitorowania i sprawozdawczości z działań prowadzonych w ramach sieci EURES;
2) zakresu działań i usług w pośrednictwie pracy w ramach sieci EURES, do realizacji których zobowiązuje się podmiot współpracujący.
5. Podmiot, któremu udzielono akredytacji, finansuje realizację działań sieci EURES, w tym pośrednictwo pracy prowadzone w ramach tej sieci, z własnych środków oraz, gdy istnieje taka możliwość, ze środków pozyskanych z zewnętrznych źródeł finansowania, w tym z Europejskiego Funduszu Społecznego lub Europejskiego Funduszu Społecznego Plus.
6. Minister właściwy do spraw pracy przekazuje marszałkowi województwa oraz wojewodzie, właściwym ze względu na siedzibę podmiotu, któremu udzielono akredytacji, kopię umowy akredytacyjnej.
7. Minister właściwy do spraw pracy prowadzi rejestr akredytacji. Rejestr jest jawny i może być prowadzony w postaci elektronicznej.

Art. 36e. Pozbawienie akredytacji

1. Pozbawienie akredytacji następuje w drodze rozwiązania umowy akredytacyjnej w trybie wypowiedzenia przez ministra właściwego do spraw pracy lub podmiot, któremu udzielono akredytacji, lub w przypadku wygaśnięcia tej umowy po zakończeniu okresu, na jaki została zawarta.
2. Minister właściwy do spraw pracy:
1) może wypowiedzieć umowę akredytacyjną, wskazując przyczynę jej wypowiedzenia;
2) wypowiada umowę akredytacyjną, na wniosek wojewody lub marszałka województwa lub na podstawie powiadomienia Państwowej Inspekcji Pracy, którzy w wyniku kontroli stwierdzili naruszenie przez podmiot, któremu została udzielona akredytacja, przepisów ustawy lub umowy akredytacyjnej, a podmiot ten nie usunął tych naruszeń w wyznaczonym terminie.
3. Minister właściwy do spraw pracy wykreśla podmiot, którego pozbawiono akredytacji, z rejestru akredytacji niezwłocznie po rozwiązaniu lub wygaśnięciu umowy akredytacyjnej.
4. Minister właściwy do spraw pracy określi, w drodze rozporządzenia, wzór wniosku o udzielenie akredytacji, mając na względzie konieczność podania w tym wniosku informacji niezbędnych do oceny spełniania przez podmiot ubiegający się o udzielenie akredytacji kryteriów określonych w ustawie oraz informacji niezbędnych do zawarcia umowy akredytacyjnej dotyczących planowanego zakresu działań i usług do realizacji w pośrednictwie pracy w ramach sieci EURES, stanu zatrudnienia w tym podmiocie z uwzględnieniem osób przewidywanych do realizacji tego pośrednictwa i innych działań wynikających z realizacji umowy akredytacyjnej oraz poziomu znajomości języków obcych przez te osoby i opłat pobieranych od pracodawców za pośrednictwo pracy, a także zasadę równości podmiotów realizujących działania sieci EURES, zapewnienie właściwego poziomu realizacji tych działań oraz zwiększenie dostępu do pośrednictwa pracy w ramach sieci EURES.

Art. 38. Poradnictwo zawodowe i informacja zawodowa

1. Poradnictwo zawodowe polega na udzielaniu:
1) bezrobotnym i poszukującym pracy pomocy w wyborze odpowiedniego zawodu lub miejsca pracy oraz w planowaniu rozwoju kariery zawodowej, a także na przygotowywaniu do lepszego radzenia sobie w poszukiwaniu i podejmowaniu pracy, w szczególności na:
a) udzielaniu informacji o zawodach, rynku pracy, możliwościach szkolenia i kształcenia, umiejętnościach niezbędnych przy aktywnym poszukiwaniu pracy i samozatrudnieniu,
b) udzielaniu porad z wykorzystaniem standaryzowanych metod ułatwiających wybór zawodu, zmianę kwalifikacji, podjęcie lub zmianę pracy, w tym badaniu kompetencji, zainteresowań i uzdolnień zawodowych,
c) kierowaniu na specjalistyczne badania psychologiczne i lekarskie umożliwiające wydawanie opinii o przydatności zawodowej do pracy i zawodu albo kierunku szkolenia,
d) inicjowaniu, organizowaniu i prowadzeniu grupowych porad zawodowych dla bezrobotnych i poszukujących pracy;
2) pracodawcom pomocy:
a) w doborze kandydatów do pracy spośród bezrobotnych i poszukujących pracy,
b) we wspieraniu rozwoju zawodowego pracodawcy i jego pracowników przez udzielanie porad zawodowych.
1a. W ramach poradnictwa zawodowego są inicjowane, organizowane i prowadzone szkolenia z zakresu umiejętności poszukiwania pracy.
2. Poradnictwo zawodowe jest realizowane zgodnie z zasadami:
1) dostępności;
2) dobrowolności;
3) równości bez względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, pochodzenie etniczne, narodowość, orientację seksualną, przekonania polityczne i wyznanie religijne lub przynależność związkową;
4) swobody wyboru zawodu i miejsca zatrudnienia;
5) bezpłatności;
6) poufności i ochrony danych.
3. Poradnictwo zawodowe jest świadczone w formie porady indywidualnej lub grupowej.
4. (uchylony)
4a. Udzielanie pracodawcom pomocy, o której mowa w ust. 1 pkt 2, jest realizowane na wniosek pracodawcy.
4b. Pomoc pracodawcy, o której mowa w ust. 1 pkt 2 lit. b, jest świadczona w formie porady indywidualnej.

Art. 39. Pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy

1. (uchylony)
2. (uchylony)
3. (uchylony)
4. (uchylony)
5. (uchylony)
6. Starosta może zawrzeć ze szkołą wyższą lub organizacją studencką umowę przewidującą sfinansowanie z Funduszu Pracy części kosztów wyposażenia nowo otwartego akademickiego biura karier, w wysokości nieprzekraczającej piętnastokrotności przeciętnego wynagrodzenia. Do sfinansowania kosztów wyposażenia akademickiego biura karier prowadzącego działalność gospodarczą mają zastosowanie przepisy dotyczące udzielania pomocy de minimis.

Art. 39c. Przedsiębiorcy uprawnieni do korzystania z usług rynku pracy

Z usług rynku pracy, o których mowa w art. 36 pośrednictwo pracy i art. 38 poradnictwo zawodowe i informacja zawodowa, w zakresie określonym dla pracodawców, mogą korzystać przedsiębiorcy w rozumieniu ustawy – Prawo przedsiębiorców, niebędący pracodawcami w rozumieniu ustawy.

Art. 40. Szkolenia bezrobotnych

1. Starosta inicjuje, organizuje i finansuje z Funduszu Pracy szkolenia bezrobotnych w celu podniesienia ich kwalifikacji zawodowych i innych kwalifikacji zwiększających szansę na podjęcie lub utrzymanie zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności gospodarczej, w szczególności w przypadku:
1) braku kwalifikacji zawodowych;
2) konieczności zmiany lub uzupełnienia kwalifikacji;
3) utraty zdolności do wykonywania pracy w dotychczas wykonywanym zawodzie;
4) braku umiejętności aktywnego poszukiwania pracy.
2. (uchylony)
2a. Inicjowanie szkoleń polega na:
1) informowaniu o możliwościach i zasadach korzystania ze szkoleń proponowanych przez urząd pracy oraz promowanie tej formy aktywizacji;
2) diagnozowaniu zapotrzebowania na zawody, specjalności i kwalifikacje na rynku pracy oraz diagnozowaniu potrzeb szkoleniowych osób uprawnionych do szkolenia;
3) sporządzaniu i upowszechnianiu planu szkoleń.
2b. Organizacja szkoleń polega na:
1) wyborze instytucji szkoleniowej i zawieraniu umów szkoleniowych z instytucjami szkoleniowymi lub powierzaniu przez starostę przeprowadzenia szkolenia zakładanej i prowadzonej przez siebie instytucji szkoleniowej;
2) kierowaniu osób na szkolenia;
3) monitorowaniu przebiegu szkoleń;
4) prowadzeniu analiz skuteczności i efektywności szkoleń.
2c. Finansowanie szkoleń osób skierowanych przez starostę jest realizowane ze środków publicznych, w szczególności ze środków Funduszu Pracy, Europejskiego Funduszu Społecznego, Europejskiego Funduszu Społecznego Plus lub ze środków programów Unii Europejskiej, i polega na:
1) finansowaniu kosztów szkoleń instytucjom szkoleniowym;
2) wypłacaniu stypendiów osobom skierowanym na szkolenia;
3) finansowaniu kosztów przejazdów lub kosztów zakwaterowania i wyżywienia związanych z udziałem w szkoleniach;
4) finansowaniu kosztów badań lekarskich lub psychologicznych.
2d. Starosta, w celu zapewnienia najwyższej jakości szkolenia, dokonuje wyboru instytucji szkoleniowej i zleca lub powierza przeprowadzenie szkolenia, o którym mowa w ust. 2b pkt 1, z zachowaniem obowiązujących procedur oraz mając na uwadze zasady konkurencyjności, równego traktowania i przejrzystości.
2e. Starosta może organizować szkolenie bezrobotnych na podstawie trójstronnych umów szkoleniowych, zawieranych pomiędzy starostą, pracodawcą i instytucją szkoleniową.
2f. W trójstronnej umowie szkoleniowej jest określany w szczególności zakres umiejętności i kwalifikacji wymaganych przez pracodawcę, będący podstawą przygotowania przez instytucję szkoleniową programu kształcenia, oraz zobowiązanie pracodawcy do zatrudnienia bezrobotnego po odbytym szkoleniu.
2g. Szkolenie bezrobotnych na podstawie trójstronnej umowy szkoleniowej stanowi pomoc udzielaną zgodnie z warunkami dopuszczalności pomocy de minimis.
2h. Starosta może sfinansować z Funduszu Pracy koszty związane z organizacją przez powiatowy urząd pracy szkolenia z zakresu umiejętności poszukiwania pracy, o którym mowa w art. 38 poradnictwo zawodowe i informacja zawodowa ust. 1a, w wysokości nieprzekraczającej 40% zasiłku, o którym mowa w art. 72 wysokość zasiłku dla bezrobotnych ust. 1 pkt 1.
3. Starosta może skierować bezrobotnego na wskazane przez niego szkolenie, jeżeli uzasadni on celowość tego szkolenia, a jego koszt w części finansowanej z Funduszu Pracy w danym roku nie przekroczy 300 % przeciętnego wynagrodzenia.
3a. Starosta, na wniosek bezrobotnego może sfinansować ze środków Funduszu Pracy, do wysokości przeciętnego wynagrodzenia, koszty egzaminów umożliwiających uzyskanie świadectw, dyplomów, zaświadczeń, określonych uprawnień zawodowych lub tytułów zawodowych oraz koszty uzyskania licencji niezbędnych do wykonywania danego zawodu. Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio.
4. Szkolenie finansowane przez starostę z Funduszu Pracy odbywa się w formie kursu. Szkolenie może trwać do 6 miesięcy, a w sytuacjach uzasadnionych programem szkolenia w danym zawodzie nie dłużej niż 12 miesięcy; w przypadkach osób bez kwalifikacji zawodowych szkolenie może trwać do 12 miesięcy, a w sytuacjach uzasadnionych programem szkolenia w danym zawodzie nie dłużej niż 24 miesiące.
5. Skierowanie na szkolenie bezrobotnego, w przypadkach zawodów wymagających szczególnych predyspozycji psychofizycznych, powinno być poprzedzone określeniem przez doradcę zawodowego powiatowego urzędu pracy predyspozycji do wykonywania zawodu, który osoby te uzyskają w wyniku szkolenia; w uzasadnionych przypadkach szkolenie może być poprzedzone skierowaniem na badania lekarskie lub psychologiczne finansowane z Funduszu Pracy.
6. Przy kierowaniu na szkolenie obowiązuje zasada równości w korzystaniu ze szkoleń bez względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, pochodzenie etniczne, narodowość, orientację seksualną, przekonania polityczne i wyznanie religijne lub przynależność związkową.
7. Minister właściwy do spraw pracy, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw oświaty i wychowania, może określić, w drodze rozporządzenia, tryb opracowywania standardów kwalifikacji zawodowych i ich wykaz, uwzględniając potrzeby kształcenia i szkolenia zawodowego.
8. Minister właściwy do spraw pracy może określić, w drodze rozporządzenia, tryb opracowywania modułowych programów szkoleń zawodowych i ich wykaz, uwzględniając sposób ich wykorzystania na rynku pracy.

Art. 40a. Sfinansowanie opłaty za postępowanie nostryfikacyjne lub w sprawie potwierdzenia ukończenia studiów

1. Starosta, na wniosek bezrobotnego, może sfinansować z Funduszu Pracy opłatę pobieraną za postępowanie nostryfikacyjne albo postępowanie, o którym mowa w art. 327 równoważność dyplomów ukończenia studiów za granicą z polskimi dyplomami ust. 3 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2022 r. poz. 574, z późn. zm.).
2. Bezrobotny składa wniosek o sfinansowanie opłaty, o której mowa w ust. 1, zawierający:
1) imię i nazwisko oraz numer PESEL osoby wnioskującej, a w przypadku cudzoziemca numer dokumentu stwierdzającego tożsamość, i adres zamieszkania tej osoby;
2) nazwę i adres uczelni prowadzącej postępowanie;
3) wysokość opłaty;
4) państwo wydania dyplomu objętego postępowaniem;
5) uzasadnienie potrzeby udzielenia tej formy pomocy.
3. Starosta po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku zawiera z bezrobotnym umowę na sfinansowanie opłaty, o której mowa w ust. 1, określającą w szczególności:
1) nazwę, adres oraz numer rachunku bankowego uczelni prowadzącej postępowanie;
2) wysokość opłaty;
3) sposób dokonania opłaty przez powiatowy urząd pracy na rachunek bankowy uczelni prowadzącej postępowanie;
4) zobowiązanie bezrobotnego do powiadomienia powiatowego urzędu pracy o wyniku postępowania i dostarczenia do powiatowego urzędu pracy zaświadczenia, o którym mowa w art. art. 327 równoważność dyplomów ukończenia studiów za granicą z polskimi dyplomami ust. 5 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.
4. Bezrobotny zwraca opłatę, o której mowa w ust. 1, dokonaną przez powiatowy urząd pracy na rachunek bankowy uczelni w przypadku:
1) przerwania postępowania z winy bezrobotnego;
2) niespełnienia warunku, o którym mowa w ust. 3 pkt 4.
5. W przypadku negatywnego rozpatrzenia wniosku o sfinansowanie opłaty, o której mowa w ust. 1, starosta informuje osobę składającą wniosek o przyczynach nieuwzględnienia tego wniosku.
6. Przepisy ust. 1–5 stosuje się do poszukującego pracy.

Art. 40b. Szkolenia z języka polskiego dla bezrobotnych i poszukujących pracy cudzoziemców

1. Starosta inicjuje, organizuje i finansuje z Funduszu Pracy szkolenia z języka polskiego dla bezrobotnych oraz poszukujących pracy cudzoziemców. Cudzoziemcom odbywającym szkolenie stypendium nie przysługuje. Przepisy art. 20 wpis do rejestru instytucji szkoleniowych ust. 1, art. 33 rejestracja w urzędzie pracy, obowiązki bezrobotnych i poszukujących pracy ust. 4 pkt 3, 7, 8, ust. 4a pkt 3, art. 40 szkolenia bezrobotnych ust. 2a pkt 1 i 2, ust. 2b, ust. 2d, art. 75 negatywne przesłanki prawa do zasiłku dla bezrobotnych ust. 1 pkt 1 i 1a, art. 76 zwrot nienależnie pobranego świadczenia pieniężnego i art. 77a obciążenie obowiązkiem zwrotu nienależnie pobranego świadczenia z Funduszu Pracy stosuje się odpowiednio.
2. Należność przysługująca instytucji szkoleniowej z tytułu organizacji szkolenia dla jednego cudzoziemca za jedno szkolenie nie może przekroczyć 2000 zł. Cudzoziemiec może wziąć udział w jednym szkoleniu.
3. W uzasadnionych przypadkach starosta może zwiększyć należność przysługującą instytucji szkoleniowej z tytułu organizacji szkolenia z języka polskiego branżowego dla jednego cudzoziemca za jedno szkolenie do wysokości 3000 zł.
4. Przy dokonywaniu wyboru instytucji szkoleniowych, którym zostanie zlecone lub powierzone przeprowadzenie szkoleń, starosta jest obowiązany uwzględnić co najmniej trzy spośród poniższych kryteriów wyboru instytucji szkoleniowych do przeprowadzenia szkolenia:
1) jakość oferowanego programu szkolenia;
2) certyfikaty jakości usług posiadane przez instytucję szkoleniową;
3) dostosowanie kwalifikacji i doświadczenia kadry dydaktycznej do zakresu szkolenia;
4) dostosowanie wyposażenia dydaktycznego i pomieszczeń do potrzeb szkolenia z uwzględnieniem bezpiecznych i higienicznych warunków realizacji szkolenia;
5) koszty szkolenia.
5. Warunki przeprowadzenia szkolenia określa umowa zawarta przez starostę z wybraną instytucją szkoleniową.
6. Umowa, o której mowa w ust. 5, określa w szczególności:
1) nazwę i zakres szkolenia;
2) miejsce i termin realizacji szkolenia;
3) liczbę uczestników szkolenia;
4) należność dla instytucji szkoleniowej za przeprowadzenie szkolenia z uwzględnieniem kosztu osobogodziny szkolenia;
5) program szkolenia;
6) sposób dokumentowania przebiegu szkolenia.
7. W przypadku powierzenia przeprowadzenia szkolenia instytucji szkoleniowej założonej i prowadzonej przez starostę warunki przeprowadzenia tego szkolenia określa wniosek powiatowego urzędu pracy o powierzenie przeprowadzenia szkolenia zatwierdzony przez starostę. Przepis ust. 6 stosuje się odpowiednio.
8. Cudzoziemiec zakwalifikowany na szkolenie otrzymuje skierowanie na szkolenie zawierające:
1) nazwę powiatowego urzędu pracy wystawiającego skierowanie oraz datę wydania skierowania;
2) nazwę i adres instytucji szkoleniowej;
3) imię i nazwisko oraz numer PESEL cudzoziemca, a w przypadku jego braku numer dokumentu potwierdzającego tożsamość, i adres zamieszkania tego cudzoziemca;
4) nazwę, termin i miejsce realizacji szkolenia;
5) informację o prawach i obowiązkach związanych z uczestnictwem w szkoleniu.
9. Cudzoziemiec, który przerwał szkolenie z własnej winy, zwraca kwotę wydatkowaną na finansowanie szkolenia w wysokości proporcjonalnej do długości szkolenia, jaka pozostała do jego zakończenia.

Art. 41. Stypendium w okresie odbywania szkolenia

1. Bezrobotnemu w okresie odbywania szkolenia, na które został skierowany przez starostę, przysługuje stypendium finansowane ze środków Funduszu Pracy.
1a. (uchylony)
1b. Bezrobotnemu uprawnionemu w tym samym okresie do stypendium oraz zasiłku przysługuje prawo wyboru świadczenia.
2. Stypendium nie przysługuje bezrobotnemu, jeżeli w okresie odbywania szkolenia przysługuje mu z tego tytułu inne stypendium, dieta lub innego rodzaju świadczenie pieniężne w wysokości równej lub wyższej niż stypendium finansowane z Funduszu Pracy.
3. Wysokość stypendium wynosi miesięcznie 120 % zasiłku, o którym mowa w art. 72 wysokość zasiłku dla bezrobotnych ust. 1 pkt 1, jeżeli miesięczny wymiar godzin szkolenia wynosi co najmniej 150 godzin; w przypadku niższego miesięcznego wymiaru godzin szkolenia wysokość stypendium ustala się proporcjonalnie, z tym że stypendium nie może być niższe niż 20 % zasiłku, o którym mowa w art. 72 wysokość zasiłku dla bezrobotnych ust. 1 pkt 1.
3a. Skierowany przez starostę na szkolenie w przypadku podjęcia zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności gospodarczej w trakcie szkolenia ma prawo do ukończenia tego szkolenia bez konieczności ponoszenia jego kosztów.
3b. Bezrobotnemu skierowanemu przez starostę na szkolenie, który w trakcie szkolenia podjął zatrudnienie, inną pracę zarobkową lub działalność gospodarczą, przysługuje stypendium w wysokości 20 % zasiłku, o którym mowa w art. 72 wysokość zasiłku dla bezrobotnych ust. 1 pkt 1, niezależnie od wymiaru godzin szkolenia, od dnia podjęcia zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności gospodarczej do dnia zakończenia szkolenia. Od stypendium tego nie są odprowadzane składki na ubezpieczenia społeczne.
3c. Do stypendium, o którym mowa w ust. 3b, nie stosuje się zasady proporcjonalnego ustalania jego wysokości, o której mowa w ust. 3. Stypendium, o którym mowa w ust. 3b, za niepełny miesiąc ustala się, dzieląc kwotę przysługującego stypendium przez 30 i mnożąc otrzymaną kwotę przez liczbę dni kalendarzowych przypadających w okresie, za który stypendium przysługuje.
4. W przypadku skierowania na szkolenie bezrobotnego, koszty tego szkolenia są finansowane z Funduszu Pracy.
4a. Starosta finansuje z Funduszu Pracy, w formie zwrotu, koszty zakwaterowania i wyżywienia bezrobotnego, skierowanego na szkolenie odbywane poza miejscem zamieszkania, jeżeli wynika to z umowy zawartej z instytucją szkoleniową.
4b. Starosta może wyrazić zgodę na sfinansowanie, w formie zwrotu, całości lub części poniesionych przez skierowanego bezrobotnego, kosztów z tytułu przejazdu na szkolenie.
4c. Starosta może wyrazić zgodę na sfinansowanie z Funduszu Pracy, w formie zwrotu, poniesionych przez bezrobotnego kosztów przejazdu na egzamin, o którym mowa w art. 40 szkolenia bezrobotnych ust. 3a.
5. Starosta, na wniosek bezrobotnego, może wyrazić zgodę na częściowe sfinansowanie z Funduszu Pracy kosztów szkolenia, jeżeli skierowanie na to szkolenie nastąpiło na prośbę bezrobotnego albo organizacji lub instytucji pokrywającej część kosztów tego szkolenia. Przepisy art. 40 szkolenia bezrobotnych stosuje się odpowiednio.
6. Osoba, która z własnej winy nie ukończyła szkolenia, jest obowiązana do zwrotu kosztów szkolenia, z wyjątkiem przypadku, gdy przyczyną nieukończenia szkolenia było podjęcie zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności gospodarczej.
7. Osobom skierowanym na szkolenie przez starostę, z wyjątkiem osób posiadających z tego tytułu prawo do stypendium, z wyłączeniem stypendium, o którym mowa w ust. 3b, przysługuje odszkodowanie z tytułu ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków powstałych w związku ze szkoleniem oraz w drodze do miejsca szkolenia i z powrotem, wypłacane przez instytucję ubezpieczeniową, w której osoby te zostały ubezpieczone.
8. Instytucja szkoleniowa jest obowiązana ubezpieczyć osobę, o której mowa w ust. 7, od następstw nieszczęśliwych wypadków.
9. Starosta może w umowie zawartej z instytucją szkoleniową przewidzieć przyznanie tej instytucji z Funduszu Pracy jednorazowej kwoty w wysokości do 50 % minimalnego wynagrodzenia za pracę za każdego skierowanego bezrobotnego uczestniczącego w szkoleniu, który wskutek działań tej instytucji szkoleniowej podjął w ciągu 30 dni od dnia ukończenia szkolenia zatrudnienie, inną pracę zarobkową lub działalność gospodarczą i wykonuje je co najmniej przez 6 miesięcy.
10. Do przyznania instytucji szkoleniowej jednorazowej kwoty, o której mowa w ust. 9, mają zastosowanie przepisy dotyczące udzielania pomocy de minimis.
11. Osoby bezrobotne biorące udział bez skierowania starosty w szkoleniach finansowanych z publicznych środków wspólnotowych i publicznych środków krajowych na podstawie umowy o dofinansowanie projektu albo decyzji, o których mowa w przepisach o Narodowym Planie Rozwoju, przepisach o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, przepisach o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014–2020 albo przepisach o zasadach realizacji zadań finansowanych ze środków europejskich w perspektywie finansowej 2021–2027, organizowanych przez inny podmiot niż powiatowy urząd pracy, powiadamiają powiatowy urząd pracy o udziale w szkoleniu w terminie 7 dni przed dniem rozpoczęcia szkolenia.

Art. 42. Pożyczka na sfinansowanie kosztów szkolenia

1. Starosta może, na wniosek bezrobotnego, udzielić pożyczki na sfinansowanie kosztów szkolenia do wysokości 400 % przeciętnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu podpisania umowy pożyczki w celu umożliwienia podjęcia lub utrzymania zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności gospodarczej.
2. Pożyczka, o której mowa w ust. 1, jest nieoprocentowana, a okres jej spłaty nie może przekroczyć 18 miesięcy od ustalonego w umowie dnia zakończenia szkolenia.
3. W przypadku wykorzystania pożyczki na cele inne niż określone w umowie, niepodjęcia lub nieukończenia szkolenia pożyczka podlega bezzwłocznemu zwrotowi w całości, wraz z odsetkami ustawowymi. Od kwoty pożyczki niespłaconej w terminie nalicza się odsetki ustawowe za opóźnienie.

Art. 42a. Finansowanie kosztów studiów podyplomowych

1. Starosta, na wniosek bezrobotnego, może sfinansować z Funduszu Pracy koszty studiów podyplomowych należne organizatorowi studiów, do wysokości 100 %, jednak nie więcej niż 300 % przeciętnego wynagrodzenia.
2. Starosta zawiera z osobą, o której mowa w ust. 1, umowę o dofinansowanie studiów podyplomowych, która określa w szczególności prawa i obowiązki stron oraz wysokość i tryb przekazywania środków na pokrycie kosztów studiów podyplomowych w formie bezpośrednich wpłat na konto organizatora tych studiów.
3. W przypadku gdy bezrobotny w trakcie odbywania studiów podyplomowych podejmie zatrudnienie, inną pracę zarobkową lub działalność gospodarczą, nie zawiesza się dofinansowania kosztów tych studiów do planowanego terminu ich ukończenia.
4. W przypadku przerwania studiów podyplomowych z winy uczestnika, kwota wydatkowana na ich finansowanie z Funduszu Pracy podlega zwrotowi.
5. Bezrobotnemu, któremu starosta przyznał dofinansowanie kosztów studiów podyplomowych, za okres uczestnictwa w tych studiach zgodnie z ich programem przysługuje stypendium w wysokości 20 % zasiłku, o którym mowa w art. 72 wysokość zasiłku dla bezrobotnych, ust. 1 pkt 1.
6. Uczestnikowi studiów podyplomowych, który w trakcie ich odbywania podjął zatrudnienie, inną pracę zarobkową lub działalność gospodarczą, nie zawiesza się wypłaty stypendium, o którym mowa w ust. 5, do planowanego terminu ukończenia tych studiów.
7. Uczestnikowi studiów podyplomowych, o którym mowa w ust. 6, przysługuje odszkodowanie z tytułu ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków powstałych w związku ze studiami podyplomowymi oraz w drodze do miejsca studiów i z powrotem, wypłacane przez instytucję ubezpieczeniową, w której uczestnik ten został ubezpieczony.
8. Starosta ze środków Funduszu Pracy ubezpiecza uczestnika studiów podyplomowych, o którym mowa w ust. 7, od następstw nieszczęśliwych wypadków, z wyłączeniem przypadku, gdy uczestnik ten posiada już takie ubezpieczenie.

Art. 43. Odpowiednie stosowanie przepisów ustawy do poszukującego pracy

1. Do poszukującego pracy, który:
1) jest w okresie wypowiedzenia stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn dotyczących zakładu pracy,
2) jest zatrudniony u pracodawcy, wobec którego ogłoszono upadłość lub który jest w stanie likwidacji, z wyłączeniem likwidacji w celu prywatyzacji,
3) otrzymuje świadczenie socjalne przysługujące na urlopie górniczym lub górniczy zasiłek socjalny, określone w odrębnych przepisach,
4) uczestniczy w zajęciach w centrum integracji społecznej lub indywidualnym programie integracji, o którym mowa w przepisach o pomocy społecznej,
5) jest żołnierzem rezerwy,
6) pobiera rentę szkoleniową,
7) pobiera świadczenie szkoleniowe, o którym mowa w art. 70 obowiązki pracodawcy w przypadku zwolnienia monitorowanego, świadczenie szkoleniowe ust. 6,
8) podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników w pełnym zakresie na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników jako domownik lub małżonek rolnika, jeżeli zamierza podjąć zatrudnienie, inną pracę zarobkową lub działalność gospodarczą poza rolnictwem,
9) jest cudzoziemcem, o którym mowa w art. 1 zakres regulacji ustawy ust. 3 pkt 2 lit. h–hb, k oraz m, z zastrzeżeniem art. 1 zakres regulacji ustawy ust. 6 i 7
- przepisy art. 40 szkolenia bezrobotnych, art. 41 stypendium w okresie odbywania szkolenia ust. 4-7, art. 42 pożyczka na sfinansowanie kosztów szkolenia i art. 42a finansowanie kosztów studiów podyplomowych ust. 1-4 stosuje się odpowiednio.
2. Osobie, o której mowa w ust. 1, w okresie odbywania szkolenia i studiów podyplomowych stypendium nie przysługuje.
3. Do pracowników oraz osób wykonujących inną pracę zarobkową lub działalność gospodarczą w wieku 45 lat i powyżej, zainteresowanych pomocą w rozwoju zawodowym, po zarejestrowaniu się w urzędzie pracy, przepisy art. 40 szkolenia bezrobotnych, art. 41ust . 4-7, art. 42 pożyczka na sfinansowanie kosztów szkolenia i art. 42a finansowanie kosztów studiów podyplomowych ust. 1-4 stosuje się odpowiednio.
Wykrzyknik

Kliknij "Lubię to!", aby otrzymywać informacje o promocjach, rabatach, aktualnościach.