1. Inspekcja Handlowa, zwana dalej "Inspekcją", jest wyspecjalizowanym organem kontroli powołanym do ochrony interesów i praw konsumentów oraz interesów gospodarczych państwa.
2. Ustawa reguluje zadania i organizację Inspekcji, prawa i obowiązki przedsiębiorców, zasady postępowania organów Inspekcji oraz prawa i obowiązki pracowników Inspekcji.
3. Do postępowania przed organami Inspekcji w zakresie nieuregulowanym ustawą stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.
Ilekroć w ustawie jest mowa o:
1) przedsiębiorcy – należy przez to rozumieć przedsiębiorcę w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2024 r. poz. 236, 1222 i 1871);
2) produkcie - należy przez to rozumieć dostarczaną przez przedsiębiorcę, zarówno odpłatnie, jak i nieodpłatnie, rzecz ruchomą przeznaczoną do użytku konsumentów lub nadającą się do takiego użytku; produktem jest zarówno rzecz nowa, jak i używana lub naprawiana bądź regenerowana; w rozumieniu ustawy produktem nie są jednak rzeczy używane wprowadzane na rynek jako antyki albo rzeczy wymagające naprawy lub remontu przed użyciem, jeżeli dostarczający powiadomił konsumenta o właściwościach rzeczy;
2a) zasadniczych wymaganiach - należy przez to rozumieć zasadnicze wymagania, o których mowa w art. 5 objaśnienie pojęć ustawowych pkt 16 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (Dz. U. z 2023 r. poz. 215);
3) usługach - należy przez to rozumieć czynności świadczone przez przedsiębiorców na rzecz ludności, przeznaczone dla celów konsumpcji indywidualnej lub zbiorowej;
4) dokumentach normalizacyjnych - należy przez to rozumieć normy i specyfikacje techniczne ustalające zasady, wytyczne lub charakterystyki odnoszące się do różnych rodzajów działalności lub jej wyników oraz środki i kryteria sprawdzania zgodności z nimi produktów i usług;
5) jakości - należy przez to rozumieć ogół właściwości produktów lub usług, które wiążą się z ich zdolnością do zaspokajania stwierdzonych lub przewidywanych potrzeb konsumenta;
6) konsumencie - należy przez to rozumieć konsumenta w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 i 1237);
7) kontroli - należy przez to rozumieć zespół czynności wykonywanych w toku postępowania kontrolnego w celu realizacji zadań i kompetencji określonych w ustawie lub w przepisach odrębnych;
8) kontrolowanym - należy przez to rozumieć przedsiębiorcę, którego działalność jest kontrolowana;
9) zabezpieczeniu - należy przez to rozumieć czynności wykonywane w celu zachowania w niezmienionym stanie rzeczy lub dokumentów objętych kontrolą albo w celu zabezpieczenia nienaruszalności pomieszczeń kontrolowanego i środków przewozowych;
10) inspektorze - należy przez to rozumieć pracownika Inspekcji upoważnionego do przeprowadzenia kontroli;
11) przedstawicielu - należy przez to rozumieć osobę uprawnioną do reprezentowania kontrolowanego lub przez niego zatrudnioną przy wykonywaniu czynności związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.
1. Do zadań Inspekcji należy:
1) kontrola legalności i rzetelności działania przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów odrębnych w zakresie produkcji, handlu i usług;
1a) kontrola spełniania przez wyroby przeznaczone dla konsumentów zasadniczych, szczegółowych lub innych wymagań w rozumieniu ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności, z wyłączeniem wyrobów podlegających kontroli innych właściwych organów;
1aa) kontrola spełniania przez wyroby przeznaczone dla konsumentów wymagań, kontrola w zakresie stwarzania przez wyroby zagrożenia oraz kontrola w zakresie niezgodności formalnych w rozumieniu ustawy z dnia 13 kwietnia 2016 r. o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku (Dz. U. z 2022 r. poz. 1854 oraz z 2024 r. poz. 1089), z wyłączeniem wyrobów podlegających kontroli innych właściwych organów;
1b) kontrola produktów w rozumieniu ustawy z dnia 12 grudnia 2003 r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów (Dz. U. z 2021 r. poz. 222) w zakresie spełniania ogólnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa;
1c) kontrola substancji chemicznych, ich mieszanin, wyrobów i detergentów przeznaczonych dla konsumentów, w zakresie określonym w przepisach o substancjach chemicznych i ich mieszaninach;
1d) kontrola produktów związanych z energią wprowadzonych do obrotu lub oddawanych do użytku, o których mowa w aktach delegowanych określonych w wykazie ogłaszanym na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 14 września 2012 r. o etykietowaniu energetycznym produktów związanych z energią (Dz. U. z 2020 r. poz. 378), z wyłączeniem produktów, o których mowa w rozporządzeniu delegowanym Komisji (UE) 2019/2013 z dnia 11 marca 2019 r. uzupełniającym rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1369 w odniesieniu do etykietowania energetycznego wyświetlaczy elektronicznych i uchylającym rozporządzenie delegowane Komisji (UE) nr 1062/2010 (Dz. Urz. UE L 315 z 05.12.2019, str. 1, Dz. Urz. UE L 50 z 24.02.2020, str. 18, Dz. Urz. UE L 48 z 11.02.2021, str. 7 oraz Dz. Urz. UE L 68 z 26.02.2021, str. 62);
1e) kontrola pojazdów, przedmiotów wyposażenia lub części przeznaczonych dla konsumentów w zakresie uzyskania przez producenta potwierdzenia spełnienia wymagań technicznych, o których mowa w art. 70c uchylony ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2024 r. poz. 1251);
2) kontrola produktów znajdujących się w obrocie handlowym lub przeznaczonych do wprowadzenia do takiego obrotu, z zastrzeżeniem ust. 2, w tym w zakresie oznakowania i zafałszowań, oraz kontrola usług;
2a) kontrola przestrzegania przez dystrybutorów przepisów art. 37 obowiązek nieodpłatnego odbioru zużytego sprzętu z gospodarstw domowych i art. 39 obowiązki dystrybutora ustawy z dnia 11 września 2015 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. z 2024 r. poz. 573);
2b) kontrola przestrzegania przez sprzedawców detalicznych i sprzedawców hurtowych przepisów art. 8 limity zawartości rtęci i kadmu w bateriach i akumulatorach, art. 9 oznakowanie baterii i akumulatorów, art. 10 zakaz wprowadzania do obrotu i dystrybucji baterii i akumulatorów niespełniających wymagań ust. 1, art. 11 wymóg dołączania instrukcji, art. 31 obowiązek odebrania od użytkownika końcowego zużytych baterii i akumulatorów ust. 3, art 48-50, art. 53 obowiązki sprzedawcy detalicznego samochodowych baterii i akumulatorów oraz art. 54 opłata depozytowa ust. 1 i 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach (Dz. U. z 2024 r. poz. 1004 i 1635);
2c) kontrola przestrzegania przez przedsiębiorców, których działalność polega na sprzedaży odbiorników cyfrowych, przepisów art. 6 obowiązki przedsiębiorcy prowadzącego sprzedaż odbiorników cyfrowych ust. 1, 2 i 5 ustawy z dnia 30 czerwca 2011 r. o wdrożeniu naziemnej telewizji cyfrowej (Dz. U. z 2024 r. poz. 1772);
2d) przeprowadzanie kontroli, o której mowa w art. 168a kontrola spełniania wymagań przez farby i lakiery ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2024 r. poz. 54, z późn. zm.);
2da) przeprowadzanie kontroli, o której mowa w art. 168b kontrola kotła na paliwo stałe ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska;
2e) kontrola znakowania wprowadzonych do obrotu produktów GMO w rozumieniu ustawy z dnia 22 czerwca 2001 r. o mikroorganizmach i organizmach genetycznie zmodyfikowanych (Dz. U. z 2022 r. poz. 546), przeznaczonych dla konsumentów, z uwzględnieniem ust. 2, w tym pobieranie próbek i badanie próbek tych produktów w celu identyfikacji w tych produktach organizmów genetycznie zmodyfikowanych;
2f) (uchylony)
2g) kontrola przestrzegania przez sprzedawców detalicznych i sprzedawców hurtowych przepisów art. 4 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 98/2013 z dnia 15 stycznia 2013 r. w sprawie wprowadzania do obrotu i używania prekursorów materiałów wybuchowych (Dz. Urz. UE L 39 z 09.02.2013, str. 1);
2h) kontrola przestrzegania przez przedsiębiorców prowadzących jednostki handlu detalicznego lub hurtowego przepisów art. 40a obowiązek pobrania opłaty recyklingowej, art. 41 zakaz dystrybucji produktów w opakowaniach i art. 42 obowiązek informowania użytkowników o opakowaniach i odpadach opakowaniowych ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (Dz. U. z 2024 r. poz. 927 i 1911);
2ha) kontrola przestrzegania przepisów art. 3b obowiązek pobrania od użytkownika końcowego opłaty od produktu jednorazowego użytku z opakowaniami z tworzyw sztucznych ust. 1–3 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (Dz. U. z 2024 r. poz. 433) przez przedsiębiorców prowadzących jednostki handlu detalicznego, jednostki handlu hurtowego, jednostki gastronomiczne lub pakujących i oferujących napoje lub żywność za pomocą urządzenia vendingowego;
2i) kontrola przestrzegania przez dystrybutorów przepisów o produktach kosmetycznych;
2j) kontrola przestrzegania przez przedsiębiorców wykonujących działalność lombardową przepisów ustawy z dnia 14 kwietnia 2023 r. o konsumenckiej pożyczce lombardowej (Dz. U. z 2024 r. poz. 1111);
3) prowadzenie postępowania w sprawie pozasądowego rozwiązywania sporów konsumenckich;
4) organizowanie i prowadzenie stałych sądów polubownych;
5) prowadzenie poradnictwa konsumenckiego;
6) wykonywanie innych zadań określonych w ustawie lub przepisach odrębnych.
2. Kontrole, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 2e, nie obejmują kontroli jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych oraz kontroli jakości zdrowotnej środków spożywczych określonych w przepisach odrębnych.
3. Zadania, o których mowa w ust. 1 pkt 3 i 4, Inspekcja wykonuje w zakresie niezastrzeżonym odrębnymi przepisami dla innych organów.
Przepisów ustawy nie stosuje się do:
1) przedsiębiorców działających na terenach zamkniętych, podlegających ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych, Ministrowi Obrony Narodowej i Ministrowi Sprawiedliwości;
2) przedsiębiorców wytwarzających energię elektryczną lub ciepło, lub prowadzących hurtowy lub detaliczny handel energią elektryczną, paliwami gazowymi lub ciepłem, lub wykonujących działalność w zakresie przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej lub gazu ziemnego lub przesyłania i dystrybucji ciepła;
3) przedsiębiorców produkujących paliwa;
4) banków oraz prowadzonej przez nie działalności bankowej;
5) ubezpieczeń oraz działalności ubezpieczeniowej;
6) usług pocztowych i telekomunikacyjnych;
7) usług pośrednictwa finansowego;
8) usług informatycznych;
9) usług naukowo-badawczych;
10) usług w zakresie edukacji świadczonych przez podmioty publiczne;
11) usług w zakresie ochrony zdrowia i opieki społecznej;
12) nawozów i środków wspomagających uprawę roślin.
