1. Drugi etap urzeczywistniania unii gospodarczej i walutowej rozpoczyna się 1 stycznia 1994 roku.
2. Przed tą datą:
a) każde Państwo Członkowskie:
— przyjmuje, w miarę potrzeby, właściwe środki w celu dostosowania się do zakazów przewidzianych w art. 56 zakaz ograniczeń w przepływie kapitału, art. 101 zakaz pożyczki na pokrycie deficytu, i w art. 102 zakaz środków nieopartych, ustęp 1,
— uchwala, jeśli jest to niezbędne, w celu umożliwienia oceny przewidzianej w punkcie b), wieloletnie programy zmierzające do zapewnienia trwałej konwergencji potrzebnej do urzeczywistnienia unii gospodarczej i walutowej, w szczególności w zakresie stabilności cen i zdrowej sytuacji finansów publicznych;
b) Rada, na podstawie sprawozdania Komisji, ocenia postęp osiągnięty w sferze konwergencji gospodarczej i pieniężnej, zwłaszcza w zakresie stabilności cen i zdrowej sytuacji finansów publicznych, jak również postęp dokonany we wprowadzaniu w życie prawodawstwa wspólnotowego dotyczącego rynku wewnętrznego.
3. Postanowienia art. 101 zakaz pożyczki na pokrycie deficytu, art. 102 zakaz środków nieopartych, ustęp 1, art. 103 brak odpowiedzialności Wspólnoty, ustęp 1 i art. 104 nadzór nad długiem publicznym Państw Członkowskich, z wyjątkiem ustępów 1, 9, 11, 14 stosują się od początku drugiego etapu.
Postanowienia art. 100 środki odpowiednie do sytuacji gospodarczej, ustęp 2, art. 104 nadzór nad długiem publicznym Państw Członkowskich, ustępy 1, 9 i 11, art. 105 utrzymywanie stabilności cen i zadania ESBC, art. 106 emisja banknotów we Wspólnocie, art. 108 nie stosowanie się do instrukcji przez ESBC i EBC, art. 111 dążenie do utrzymywania stabilności cen, art. 112 skład Rady Prezesów EBC , i art. 113 uczestnictwo w posiedzeniach Rady Prezesów EBC, oraz art. 114 zadania Komitetu Walutowego i Komitetu Ekonomiczno-Finansowego, ustępy 2 i 4 stosują się od początku trzeciego etapu.
4. W trakcie drugiego etapu Państwa Członkowskie czynią wysiłki w celu uniknięcia nadmiernych deficytów budżetowych.
5. W trakcie drugiego etapu każde Państwo Członkowskie rozpoczyna, w stosownym przypadku, proces prowadzący do niezależności swojego banku centralnego, zgodnie z art. 109 zgodność ustawodawstwa z Traktatem i Statutem ESBC,
1. Od początku drugiego etapu ustanowiony zostaje i podejmuje swoje obowiązki Europejski Instytut Walutowy, zwany dalej EIW; ma on osobowość prawną oraz jest kierowany i zarządzany przez Radę, składającą się z jej prezesa i prezesów krajowych banków centralnych, z których jeden będzie jej wiceprezesem.
Prezes jest mianowany za wspólnym porozumieniem przez rządy Państw Członkowskich na szczeblu szefów państw lub rządów na zalecenie Rady EIW oraz po konsultacji z Parlamentem Europejskim i Radą. Prezes jest wybierany spośród osób o uznanym autorytecie i doświadczeniu zawodowym w dziedzinie pieniądza lub bankowości. Prezes EIW musi być obywatelem Państwa Członkowskiego. Rada EIW mianuje wiceprezesa.
Statut EIW jest ustanowiony w Protokole dołączonym do niniejszego Traktatu.
2. EIW:
— umacnia współpracę między krajowymi bankami centralnymi,
— umacnia koordynację polityk pieniężnych Państw Członkowskich, dążąc do zapewnienia stabilności cen,
— nadzoruje funkcjonowanie europejskiego systemu walutowego,
— udziela konsultacji w kwestiach, które podlegają kompetencji krajowych banków centralnych i wpływają na stabilność instytucji i rynków finansowych,
— przejmuje funkcje wykonywane dotąd przez Europejski Fundusz Współpracy Walutowej, który zostaje rozwiązany; procedury likwidacyjne są określone w Statucie EIW,
— ułatwia korzystanie z ECU i nadzoruje jego rozwój, w tym sprawne funkcjonowanie systemu kompensacyjnego w ECU.
3. W celu przygotowania trzeciego etapu EIW:
— przygotowuje dokumenty i procedury niezbędne do prowadzenia jednolitej polityki pieniężnej w trakcie trzeciego etapu,
— zachęca do harmonizacji, jeśli istnieje potrzeba, reguł i praktyk rządzących gromadzeniem, tworzeniem i upowszechnianiem statystyk w dziedzinie podlegającej jego kompetencji,
— opracowuje reguły operacji, które będą przeprowadzane przez krajowe banki centralne w ramach ESBC,
— wspiera skuteczność płatności transgranicznych,
— nadzoruje techniczne przygotowanie banknotów ECU.
Najpóźniej do 31 grudnia 1996 roku EIW sprecyzuje ramy regulacyjne, organizacyjne i logistyczne, które są potrzebne ESBC do wykonywania zadań podczas trzeciego etapu. Ramy te są przedkładane do decyzji EBC z dniem jego ustanowienia.
4. EIW, stanowiąc większością dwóch trzecich członków jego Rady, może:
— wydawać opinie lub zalecenia w sprawie ogólnego kierunku polityki pieniężnej i polityki walutowej, jak również w sprawie związanych z nimi środków podjętych w każdym Państwie Członkowskim,
— przedkładać opinie lub zalecenia rządom i Radzie w sprawie polityk, które mogą wpłynąć na wewnętrzną lub zewnętrzną sytuację pieniężną we Wspólnocie, a zwłaszcza na funkcjonowanie europejskiego systemu walutowego,
— kierować zalecenia do władz monetarnych Państw Członkowskich w sprawie prowadzenia przez nie polityki pieniężnej.
5. EIW może jednomyślnie zadecydować o podaniu swoich opinii i zaleceń do wiadomości publicznej.
6. EIW jest konsultowany przez Radę w sprawie każdego projektowanego aktu wspólnotowego w dziedzinie podlegającej jego kompetencji.
W granicach i na warunkach określonych przez Radę, stanowiącą większością kwalifikowaną na wniosek Komisji i po konsultacji z Parlamentem Europejskim oraz EIW, EIW jest konsultowany przez władze Państw Członkowskich w sprawie każdego projektu przepisów prawnych w dziedzinie podlegającej jego kompetencji.
7. Rada, stanowiąc jednomyślnie na wniosek Komisji i po konsultacji z Parlamentem Europejskim oraz EIW, może powierzyć EIW inne zadania do przygotowania trzeciego etapu.
8. W przypadku gdy niniejszy Traktat przyznaje EBC rolę doradczą, wzmianki dotyczące EBC należy, przed jego ustanowieniem, rozumieć jako odnoszące się do EIW.
9. W trakcie drugiego etapu termin „EBC” stosowany w art. 230 kontrola legalności aktów, art. 232 skarga na zaniechanie działania, art. 233 zapewnienie wykonania wyroku Trybunału Sprawiedliwości, art. 234 tryb prejudycjalny orzekania, art. 237 ograniczony zakres orzekania Trybunału Sprawiedliwości, i art. 288 odpowiedzialność umowna Wspólnoty, jest rozumiany jako odnoszący się do EIW.
Skład walut koszyka ECU pozostaje niezmieniony.
Od początku trzeciego etapu wartość ECU jest określona nieodwołalnie, zgodnie z art. 123 rozpoczęcie III etapu, ustęp 4.
1. W przypadku trudności lub poważnego zagrożenia trudnościami w bilansie płatniczym Państwa Członkowskiego wynikających bądź z ogólnego zachwiania bilansu płatniczego, bądź z charakteru walut, jakimi dysponuje, zwłaszcza gdy trudności te mogą narazić na niebezpieczeństwo funkcjonowanie wspólnego rynku lub stopniową realizację wspólnej polityki handlowej, Komisja niezwłocznie bada sytuację tego Państwa, jak również działanie, jakie państwo to podjęło lub może podjąć zgodnie z postanowieniami niniejszego Traktatu, odwołując się do wszelkich dostępnych środków. Komisja wskazuje środki, których przyjęcie zaleca danemu państwu.
Jeśli działanie podjęte przez Państwo Członkowskie i środki sugerowane przez Komisję nie okazują się wystarczające do przezwyciężenia trudności lub zagrożeń trudnościami, Komisja zaleca Radzie, po konsultacji z Komitetem określonym w art. 114 zadania Komitetu Walutowego i Komitetu Ekonomiczno-Finansowego, przyznanie wzajemnej pomocy i właściwe jej metody.
Komisja regularnie informuje Radę o sytuacji i jej rozwoju.
2. Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną, przyznaje taką wzajemną pomoc; uchwala dyrektywy lub decyzje określające jej warunki i szczegóły. Wzajemna pomoc może przyjąć zwłaszcza formę:
a) uzgodnionego działania w ramach innych organizacji międzynarodowych, do których Państwa Członkowskie mogą się zwrócić;
b) środków niezbędnych do uniknięcia zakłóceń w handlu, gdy państwo znajdujące się w trudnej sytuacji utrzymuje lub przywraca ograniczenia ilościowe w stosunku do państw trzecich;
c) udzielenia ograniczonych kredytów przez inne Państwa Członkowskie, z zastrzeżeniem ich zgody.
3. Jeśli wzajemna pomoc zalecona przez Komisję nie została przyznana przez Radę lub jeśli przyznana wzajemna pomoc i przyjęte środki są niewystarczające, Komisja upoważnia Państwo mające trudności do podjęcia środków ochronnych, których warunki i szczegóły określa Komisja.
Takie upoważnienie może zostać odwołane, a powyższe warunki i szczegóły zmienione przez Radę, stanowiącą większością kwalifikowaną.
4. Z zastrzeżeniem art. 122 objęcie Państwa Członkowskiego derogacją, ustęp 6, niniejszego artykułu nie stosuje się od początku trzeciego etapu.
1. W przypadku nagłego kryzysu w bilansie płatniczym i jeśli decyzja w rozumieniu art. 119 przyznanie wzajemnej pomocy, ustęp 2 nie zostaje niezwłocznie wydana, zainteresowane Państwo Członkowskie może podjąć, w charakterze środków zapobiegawczych, niezbędne środki ochronne. Środki te powinny powodować jak najmniejsze zakłócenia w funkcjonowaniu wspólnego rynku i nie mogą wykraczać poza to, co jest ściśle konieczne do pokonania powstałych nagle trudności.
2. Komisja i pozostałe Państwa Członkowskie są informowane o takich środkach ochronnych najpóźniej w chwili ich wejścia w życie. Komisja może zalecić Radzie udzielenie wzajemnej pomocy zgodnie z art. 119 przyznanie wzajemnej pomocy,
3. Po wydaniu opinii przez Komisję i po konsultacji z Komitetem określonym w art. 114 zadania Komitetu Walutowego i Komitetu Ekonomiczno-Finansowego, Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną, może zdecydować, że zainteresowane Państwo Członkowskie zmienia, zawiesza lub znosi powyższe środki ochronne.
4. Z zastrzeżeniem art. 122 objęcie Państwa Członkowskiego derogacją, ustęp 6, niniejszego artykułu nie stosuje się od początku trzeciego etapu.
1. Komisja i EIW składają Radzie sprawozdania w sprawie postępów dokonanych przez Państwa Członkowskie w wypełnianiu ich zobowiązań w zakresie urzeczywistnienia unii gospodarczej i walutowej. Sprawozdania te określają, czy ustawodawstwo krajowe każdego Państwa Członkowskiego, w tym statuty jego krajowego banku centralnego, jest zgodne z art. 108 nie stosowanie się do instrukcji przez ESBC i EBC, i art. 109 zgodność ustawodawstwa z Traktatem i Statutem ESBC, niniejszego Traktatu i ze Statutem ESBC. Sprawozdania określają również, czy osiągnięty został wysoki poziom trwałej konwergencji, analizując, w jakim stopniu każde Państwo Członkowskie spełniło następujące kryteria:
— osiągnięcie wysokiego stopnia stabilności cen; będzie to wynikało ze stopy inflacji zbliżonej do istniejącej w co najwyżej trzech Państwach Członkowskich, które mają najlepsze rezultaty w dziedzinie stabilności cen,
— stabilna sytuacja finansów publicznych; będzie to wynikało z sytuacji budżetowej, która nie wykazuje nadmiernego deficytu budżetowego w rozumieniu art. 104 nadzór nad długiem publicznym Państw Członkowskich, ustęp 6,
— poszanowanie zwykłych marginesów wahań kursów przewidzianych mechanizmem wymiany walut europejskiego systemu walutowego przez co najmniej dwa lata, bez dewaluacji w stosunku do waluty innego Państwa Członkowskiego,
— trwały charakter konwergencji osiągniętej przez Państwo Członkowskie i jego udziału w mechanizmie wymiany walut europejskiego systemu walutowego, co odzwierciedla się w poziomach długoterminowych stóp procentowych.
Cztery kryteria określone w niniejszym ustępie i odpowiednie okresy, podczas których każde ma być przestrzegane, są sprecyzowane w Protokole załączonym do niniejszego Traktatu. Sprawozdania Komisji i EIW biorą również pod uwagę stan rozwoju ECU, wyniki integracji rynków, sytuację i rozwój równowagi płatności bieżących oraz ocenę rozwoju jednostkowych kosztów pracy i innych wskaźników cen.
2. Na podstawie tych sprawozdań Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną na zalecenie Komisji, ocenia:
— w stosunku do każdego Państwa Członkowskiego, czy spełnia ono warunki niezbędne do przyjęcia jednej waluty,
— czy większość Państw Członkowskich spełnia warunki konieczne do przyjęcia jednej waluty,
i przesyła swoje wnioski w formie zaleceń Radzie zebranej w składzie szefów państw lub rządów. Parlament Europejski jest konsultowany i przesyła swoją opinię Radzie zebranej w składzie szefów państw lub rządów.
3. Uwzględniając należycie sprawozdania określone w ustępie 1 oraz opinię Parlamentu Europejskiego określoną w ustępie 2, Rada zebrana w składzie szefów państw lub rządów, stanowiąc większością kwalifikowaną, najpóźniej do 31 grudnia 1996 roku:
— decyduje, na podstawie zaleceń Rady określonych w ustępie 2, czy większość Państw Członkowskich spełnia warunki niezbędne do przyjęcia jednej waluty,
— decyduje, czy właściwe jest wejście przez Wspólnotę w trzeci etap,
a jeżeli tak, to:
— określa datę rozpoczęcia trzeciego etapu.
4. Jeśli do końca 1997 roku data rozpoczęcia trzeciego etapu nie zostanie określona, trzeci etap rozpocznie się 1 stycznia 1999 roku. Przed 1 lipca 1998 roku, Rada zebrana w składzie szefów państw lub rządów, po powtórzeniu procedury przewidzianej w ustępach 1 i 2, z wyjątkiem drugiego tiret w ustępie 2, biorąc pod uwagę sprawozdania określone w ustępie 1 i opinię Parlamentu Europejskiego, potwierdza większością kwalifikowaną i na podstawie zaleceń Rady określonych w ustępie 2, które Państwa Członkowskie spełniają warunki konieczne do przyjęcia jednej waluty.
1. Jeśli zgodnie z art. 121 sprawozdania Państw Członkowskich, ustęp 3 została podjęta decyzja ustalająca datę, Rada, na podstawie swych zaleceń określonych w art. 121 sprawozdania Państw Członkowskich, ustęp 2, stanowiąc większością kwalifikowaną na zalecenie Komisji, zdecyduje, czy, a jeśli tak, to które Państwa Członkowskie są objęte derogacją, tak jak jest ona zdefiniowana w ustępie 3 niniejszego artykułu. Te Państwa Członkowskie zwane są dalej „Państwami Członkowskimi objętymi derogacją”.
Jeśli Rada potwierdziła, na podstawie art. 121 sprawozdania Państw Członkowskich, ustęp 4, które Państwa Członkowskie spełniają warunki niezbędne do przyjęcia jednej waluty, Państwa Członkowskie, które nie spełniają tych warunków są objęte derogacją, tak jak jest ona zdefiniowana w ustępie 3 niniejszego artykułu. Te Państwa Członkowskie zwane są dalej „Państwami Członkowskimi objętymi derogacją”.
2. Przynajmniej co dwa lata lub na żądanie Państwa Członkowskiego objętego derogacją Komisja i EBC składają sprawozdanie Radzie, zgodnie z procedurą przewidzianą w art. 121 sprawozdania Państw Członkowskich, ustęp 1. Po konsultacji z Parlamentem Europejskim i dyskusji w ramach Rady zebranej w składzie szefów państw lub rządów, Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną na wniosek Komisji, decyduje, które Państwa Członkowskie objęte derogacją spełniają niezbędne warunki, na podstawie kryteriów określonych w art. 121 sprawozdania Państw Członkowskich, ustęp 1, i uchyla derogacje w stosunku do danych Państw Członkowskich.
3. Derogacja w rozumieniu ustępu 1 powoduje, że następujące artykuły nie mają zastosowania do danego Państwa Członkowskiego: art. 104 nadzór nad długiem publicznym Państw Członkowskich, ustępy 9 i 11, art. 105 utrzymywanie stabilności cen i zadania ESBC, ustępy 1, 2, 3 i 5, art. 106 emisja banknotów we Wspólnocie, art. 110 uchwały i decyzje ESBC, i art. 111 dążenie do utrzymywania stabilności cen, oraz art. 112 skład Rady Prezesów EBC , ustęp 2 lit. b). Wyłączenie tego Państwa Członkowskiego i jego krajowego banku centralnego z zakresu praw i obowiązków w ramach ESBC jest przewidziane w rozdziale IX Statutu ESBC.
4. W artykule 105, ustępy 1, 2 i 3, w art. 106 emisja banknotów we Wspólnocie, 110, i art. 111 dążenie do utrzymywania stabilności cen, oraz w art. 112 skład Rady Prezesów EBC , ustęp 2 lit. b) przez „Państwa Członkowskie” rozumie się „Państwa Członkowskie nieobjęte derogacją”.
5. Prawa głosu Państw Członkowskich objętych derogacją są zawieszone co do decyzji Rady określonych w artykułach niniejszego Traktatu wymienionych w ustępie 3. W tym przypadku, na zasadzie odstępstwa od art. 205 większość kwalifikowana przy uchwałach Rady, i art. 250 jednomyślne przyjęcie aktu przez Radę, ustęp 1, większość kwalifikowana jest określona jako dwie trzecie głosów przedstawicieli Państw Członkowskich nieobjętych derogacją, ważonych zgodnie z art. 205 większość kwalifikowana przy uchwałach Rady, ustęp 2, a jednomyślność tych Państw Członkowskich wymagana jest w odniesieniu do każdego aktu wymagającego jednomyślności.
6. Art. 119 przyznanie wzajemnej pomocy, i art. 120 niezbędne środki ochronne, stosują się nadal do Państwa Członkowskiego objętego derogacją.
1. Natychmiast po podjęciu, zgodnie z art. 121 sprawozdania Państw Członkowskich, ustęp 3, decyzji określającej datę rozpoczęcia trzeciego etapu lub, w odpowiednim przypadku, natychmiast po 1 lipca 1998 roku:
— Rada przyjmuje przepisy określone w art. 107 skład i statut ESBC, ustęp 6,
— rządy Państw Członkowskich nieobjętych derogacją mianują, zgodnie z procedurą określoną w art. 50 wymiana banknotów w walutach Państw Członkowskich, Statutu ESBC, prezesa, wiceprezesa i pozostałych członków Zarządu EBC. Jeśli istnieją Państwa Członkowskie objęte derogacją, liczba członków wchodzących w skład Zarządu może być mniejsza od przewidzianej w art. 11 Zarząd, ust. 1 Statutu ESBC, ale w żadnym wypadku nie może być mniejsza od czterech.
Natychmiast po mianowaniu Zarządu ustanawiane są ESBC i EBC, które przygotowują się do pełnego funkcjonowania, tak jak to określono w niniejszym Traktacie i Statucie ESBC. Rozpoczynają one w pełni wykonywanie swych uprawnień od pierwszego dnia trzeciego etapu.
2. Z chwilą ustanowienia EBC, przejmuje on, w miarę potrzeby, zadania EIW. EIW ulega likwidacji wraz z ustanowieniem EBC; procedury likwidacyjne są przewidziane w Statucie EIW.
3. Jeśli i tak długo jak istnieją Państwa Członkowskie objęte derogacją oraz bez uszczerbku dla art. 107 skład i statut ESBC, ustęp 3 niniejszego Traktatu, Rada Ogólna EBC określona w art. 45 funkcjonowanie Rady Ogólnej , Statutu ESBC jest ukonstytuowana jako trzeci organ decyzyjny EBC.
4. Z dniem rozpoczęcia trzeciego etapu, Rada, stanowiąc jednomyślnie głosami Państw Członkowskich nieobjętych derogacją, na wniosek Komisji i po konsultacji z EBC, uchwala kursy wymiany, zgodnie z którymi ich waluty są nieodwołalnie powiązane oraz zgodnie z którymi ustalony zostaje nieodwołalnie kurs, po jakim ECU zastępuje te waluty, a ECU staje się samodzielną walutą. Środek ten nie zmienia wartości zewnętrznej ECU. Rada, stanowiąc kwalifikowaną większością głosów wymienionych Państw Członkowskich, na wniosek Komisji i po konsultacji z EBC, podejmuje inne środki niezbędne do szybkiego wprowadzenia ECU jako jednej waluty w tych Państwach Członkowskich. Zdanie drugie art. 122 objęcie Państwa Członkowskiego derogacją, ustęp 5 stosuje się.
5. Jeśli decyduje się, zgodnie z procedurą przewidzianą w art. 122 objęcie Państwa Członkowskiego derogacją, ustęp 2, o uchyleniu derogacji, Rada, stanowiąc jednomyślnie głosami Państw Członkowskich nieobjętych derogacją oraz danego Państwa Członkowskiego na wniosek Komisji i po konsultacji z EBC, określa kurs, po jakim ECU zastępuje walutę danego Państwa Członkowskiego, oraz decyduje o innych środkach niezbędnych do wprowadzenia ECU jako jednej waluty w danym Państwie Członkowskim.
1. Aż do rozpoczęcia trzeciego etapu każde Państwo Członkowskie traktuje swoją politykę kursową jako przedmiot wspólnego zainteresowania. Czyniąc to, Państwa Członkowskie uwzględniają doświadczenia zdobyte dzięki współpracy w ramach europejskiego systemu walutowego (ESW) i dzięki rozwojowi ECU, w poszanowaniu istniejących w tej dziedzinie kompetencji.
2. Od początku trzeciego etapu i tak długo jak Państwo Członkowskie jest objęte derogacją, ustęp 1 stosuje się analogicznie do polityki kursowej tego Państwa Członkowskiego.
