Rozporządzenie Delegowane Komisji (UE) 2017/565 uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/65/UE w odniesieniu do wymogów organizacyjnych i warunków prowadzenia działalności przez firmy inwestycyjne oraz pojęć zdefiniowanych na potrzeby tej dyrektywy

1. Firmy inwestycyjne nie wywołują niejasności ani wątpliwości co do obowiązków spoczywających na nich w ramach procesu przy ocenie odpowiedniości usług inwestycyjnych lub instrumentów finansowych zgodnie z art. 25 ust. 2 dyrektywy 2014/65/UE. Przy dokonywaniu oceny odpowiedniości firma informuje klientów lub potencjalnych klientów w sposób jasny i prosty, że motywem przeprowadzania oceny odpowiedniości jest umożliwienie firmie działania w najlepiej pojętym interesie klienta.
W przypadku gdy usługi doradztwa inwestycyjnego lub zarządzania portfelem są świadczone w całości lub w części poprzez zautomatyzowany lub na wpół zautomatyzowany system, odpowiedzialność za dokonanie oceny odpowiedniości spoczywa na firmie inwestycyjnej świadczącej usługę i nie może być zmniejszona poprzez użycie systemu elektronicznego przy dokonywaniu osobistej rekomendacji lub decyzji o przystąpieniu do transakcji.
2. Firmy inwestycyjne określają zakres informacji pozyskiwanych od klientów w świetle wszystkich cech usług doradztwa inwestycyjnego lub zarządzania portfelem, które mają być świadczone tym klientom. Firmy inwestycyjne uzyskują od klientów lub potencjalnych klientów takie informacje, jakie są im konieczne do tego, by zrozumieć podstawowe fakty dotyczące klienta oraz mieć uzasadnione podstawy do stwierdzenia, że przy należytym uwzględnieniu charakteru i zakresu świadczonej usługi określona transakcja, zalecana lub zawarta w toku świadczenia usługi zarządzania portfelem, spełnia następujące kryteria:
a) spełnia cele inwestycyjne danego klienta, w tym w zakresie jego tolerancji ryzyka;
b) charakteryzuje się tym, że klient jest w stanie ponieść finansowo wszelkie związane z nią ryzyko inwestycyjne odpowiadające jego celom inwestycyjnym;
c) charakteryzuje się tym, że klient ma konieczne doświadczenie i wiedzę pozwalające na zrozumienie ryzyka związanego z transakcją lub zarządzaniem jego portfelem.
3. Świadcząc usługę inwestycyjną na rzecz klienta profesjonalnego, firma inwestycyjna ma prawo zakładać, że w odniesieniu do produktów, transakcji i usług będących podstawą klasyfikacji klienta ma on konieczne doświadczenie i wiedzę na potrzeby ust. 2 lit. c.
W przypadku gdy usługa inwestycyjna polega na doradztwie inwestycyjnym na rzecz klienta profesjonalnego, o którym mowa w sekcji 1 załącznika II do dyrektywy 2014/65/UE, firma inwestycyjna ma prawo zakładać na potrzeby ust. 2 lit. b, że klient ten jest w stanie ponieść finansowo wszelkie związane z nią ryzyko inwestycyjne odpowiadające celom inwestycyjnym tego klienta.
4. Informacje dotyczące sytuacji finansowej klienta lub potencjalnego klienta zawierają, stosownie do potrzeb, wskazanie źródła i wymiaru regularnych dochodów, posiadanych aktywów, w tym aktywów płynnych, inwestycji, nieruchomości oraz regularnych zobowiązań finansowych.
5. Informacje dotyczące celów inwestycyjnych klienta lub potencjalnego klienta zawierają, stosownie do potrzeb, informacje na temat długości okresu, w którym klient chciałby prowadzić inwestycje, jego preferencji co do poziomu ryzyka, profilu ryzyka oraz celu inwestycji.
6. W przypadku gdy klient jest osobą prawną lub grupą co najmniej dwóch osób fizycznych lub w przypadku gdy co najmniej jedna osoba fizyczna jest reprezentowana przez inną osobę fizyczną, firma inwestycyjna ustanawia i wdraża politykę określającą, kto ma zostać poddany ocenie odpowiedniości oraz w jaki sposób ocena ta ma zostać przeprowadzona w praktyce, w tym od kogo należy pozyskać informacje dotyczące wiedzy i doświadczenia, sytuacji finansowej oraz celów inwestycyjnych. Firma inwestycyjna rejestruje tę politykę.
W przypadku gdy osoba fizyczna jest reprezentowana przez inną osobę fizyczną lub w przypadku gdy osoba prawna, która złożyła wniosek o traktowanie jej jak klienta profesjonalnego zgodnie z sekcją 2 załącznika II do dyrektywy 2014/65/UE, ma zostać wzięta pod uwagę do oceny odpowiedniości, sytuacja finansowa i cele inwestycyjne odnoszą się do osoby prawnej lub, w odniesieniu do osoby fizycznej, klienta podstawowego, a nie przedstawiciela. Wiedza i doświadczenie odnoszą się do przedstawiciela osoby fizycznej lub osoby upoważnionej do zawierania transakcji w imieniu klienta podstawowego.
7. Firmy inwestycyjne podejmują uzasadnione działania mające na celu zapewnienie wiarygodności informacji gromadzonych na temat ich klientów lub potencjalnych klientów. Powyższe obejmuje między innymi:
a) zapewnienie, aby klienci byli świadomi wagi przekazywania dokładnych i aktualnych informacji;
b) zapewnienie, aby wszystkie narzędzia, takie jak narzędzia profilowania oceny ryzyka lub narzędzia służące do oceny wiedzy i doświadczenia klienta, które są wykorzystywane w procesie oceny odpowiedniości, nadawały się do założonego celu i były należycie zaprojektowane pod kątem ich stosowania w odniesieniu do ich klientów, przy czym wszystkie ograniczenia mają zostać określone i w sposób aktywny złagodzone z wykorzystaniem procesu oceny odpowiedniości;
c) zapewnienie, aby pytania wykorzystane w procesie były łatwe do zrozumienia przez klientów, w sposób dokładny odzwierciedlały cele i potrzeby klienta oraz informacje niezbędne do dokonania oceny odpowiedniości; oraz
d) podjęcie w razie potrzeby kroków w celu zapewnienia spójności informacji dotyczących klienta, na przykład poprzez rozważenie, czy informacje przekazane przez klientów zawierają oczywiste nieprawidłowości.
Firmy inwestycyjne pozostające w stałym stosunku z klientem, na przykład poprzez świadczenie na bieżąco doradztwa lub usługi zarządzania portfelem, dysponują odpowiednimi strategiami i procedurami pozwalającymi na utrzymanie wystarczających i aktualnych informacji o klientach w zakresie niezbędnym do spełnienia wymogów ust. 2 oraz są w stanie je przedstawić.
8. Jeśli przy świadczeniu usługi inwestycyjnej w zakresie doradztwa inwestycyjnego lub zarządzania portfelem firma inwestycyjna nie uzyskuje informacji wymaganych na mocy art. 25 ust. 2 dyrektywy 2014/65/UE, wówczas nie może rekomendować usług inwestycyjnych lub instrumentów finansowych klientowi lub potencjalnemu klientowi.
9. Firmy inwestycyjne dysponują wystarczającymi strategiami i procedurami pozwalającymi na zapewnienie zrozumienia przez nie charakteru i cech, w tym kosztów i ryzyka, usług inwestycyjnych i instrumentów finansowych wybranych dla swoich klientów, oraz na dokonanie przez nie oceny, z uwzględnieniem kosztów i złożoności, czy równorzędne usługi inwestycyjne lub instrumenty finansowe mogą odpowiadać profilowi ich klienta, oraz są w stanie je przedstawić.
10. Przy świadczeniu usługi inwestycyjnej w zakresie doradztwa inwestycyjnego lub zarządzania portfelem firma inwestycyjna nie rekomenduje przystąpienia do transakcji ani nie podejmuje decyzji o przystąpieniu do transakcji w przypadku, gdy żadna z usług lub żaden z instrumentów nie są odpowiednie dla klienta.
11. Przy świadczeniu usług doradztwa inwestycyjnego lub zarządzania portfelem, które obejmują zamianę instrumentów, czy to poprzez sprzedaż jednego instrumentu i zakup innego, czy też przez wykonanie prawa do wprowadzenia zmiany w odniesieniu do istniejącego instrumentu, firmy inwestycyjne gromadzą niezbędne informacje na temat dotychczasowych inwestycji klienta oraz rekomendowanych nowych inwestycji i dokonują analizy kosztów i korzyści zamiany, tak aby były w stanie wykazać, że korzyści wynikające z zamiany przewyższają koszty.
12. Przy świadczeniu doradztwa inwestycyjnego firmy inwestycyjne przekazują klientowi detalicznemu sprawozdanie zawierające zarys udzielonych porad oraz informację o tym, w jaki sposób dokonane rekomendacje są odpowiednie dla klienta detalicznego, w tym informację o tym, w jaki sposób odpowiadają one celom klienta i okolicznościom osobistym w odniesieniu do wymaganego okresu inwestycji, wiedzy i doświadczenia klienta oraz stosunku klienta do ryzyka i możliwości ponoszenia przez niego strat.
Firmy inwestycyjne zwracają uwagę klientów na informacje o tym, czy rekomendowane usługi lub instrumenty mogą doprowadzić do sytuacji, w której klient detaliczny będzie próbował wnioskować o dokonanie okresowego przeglądu dotyczących go uzgodnień, a także uwzględniają je w sprawozdaniu na temat odpowiedniości.
W przypadku gdy firma inwestycyjna świadczy usługę obejmującą okresowe oceny odpowiedniości i sprawozdania na temat odpowiedniości, kolejne sprawozdania po rozpoczęciu świadczenia usługi mogą obejmować jedynie zmiany odnoszące się do wykorzystywanych usług lub instrumentów lub okoliczności dotyczące klientów, i nie można w nich powtarzać wszystkich szczegółów zawartych w pierwszym sprawozdaniu.
13. W celu usprawnienia usługi firmy inwestycyjne oferujące okresową ocenę odpowiedniości dokonują przeglądu odpowiedniości udzielonych rekomendacji co najmniej raz do roku. Częstotliwość przeprowadzania tej oceny zwiększa się w zależności od profilu ryzyka klienta i rodzaju rekomendowanych instrumentów finansowych.

1. Firmy inwestycyjne zapewniają, aby informacje dotyczące wiedzy i doświadczenia klienta lub potencjalnego klienta w dziedzinie inwestycji zawierały elementy wymienione poniżej w zakresie odpowiednim do charakteru klienta, charakteru i zakresu usługi, która ma być świadczona, oraz typu produktu lub zaplanowanej transakcji, z uwzględnieniem ich złożoności i związanego z nimi ryzyka:
a) rodzaje usług, transakcji i instrumentów finansowych, które są znane klientowi;
b) charakter, wielkość i częstotliwość transakcji na instrumentach finansowych prowadzonych przez klienta oraz okres, w którym były prowadzone;
c) poziom wykształcenia, a także obecny zawód lub poprzednie, istotne w rozpatrywanym względzie zawody klienta lub potencjalnego klienta.
2. Firma inwestycyjna nie odwodzi klienta lub potencjalnego klienta od podawania informacji wymaganych do celów art. 25 ust. 2 i 3 dyrektywy 2014/65/UE.
3. Firma inwestycyjna ma prawo polegać na informacjach przedstawionych przez swoich klientów lub potencjalnych klientów, chyba że jest świadoma lub powinna być świadoma, że informacje takie są zdecydowanie nieaktualne, niedokładne lub niepełne.

1. Firmy inwestycyjne ustalają, czy dany klient ma doświadczenie i wiedzę konieczne do tego, by zdawać sobie sprawę z ryzyka związanego z oferowanym lub kupowanym produktem lub usługą inwestycyjną przy dokonywaniu oceny, czy usługa inwestycyjna, o której mowa w art. 25 ust. 3 dyrektywy 2014/65/UE, jest adekwatna dla klienta.
Firma inwestycyjna ma prawo zakładać, że klient profesjonalny, w odniesieniu do tych konkretnych usług inwestycyjnych lub transakcji, czy też tych rodzajów transakcji lub produktów, na podstawie których został sklasyfikowany jako klient profesjonalny, ma konieczne doświadczenie i wiedzę, aby zdawać sobie sprawę z istniejącego ryzyka.
2. Firmy inwestycyjne prowadzą rejestry dotyczące dokonanych ocen adekwatności, które obejmują:
a) wynik oceny adekwatności;
b) ostrzeżenia udzielone klientom w przypadku, gdy usługa inwestycyjna lub zakup produktu zostały ocenione jako potencjalnie nieadekwatne dla klienta, informację, czy klient zwrócił się z wnioskiem o zrealizowanie transakcji mimo ostrzeżenia, oraz, w stosownych przypadkach, informację, czy firma zaakceptowała wniosek klienta o zrealizowanie transakcji;
c) ostrzeżenia udzielone klientom, w przypadku gdy klient nie przekazał wystarczających informacji pozwalających firmie na dokonanie oceny adekwatności, informację, czy klient zwrócił się z wnioskiem o zrealizowanie transakcji mimo tego ostrzeżenia oraz, w stosownych przypadkach, informację, czy firma zaakceptowała wniosek klienta o zrealizowanie transakcji;

Instrument finansowy, który nie jest wyraźnie określony w art. 25 ust. 4 lit. a dyrektywy 2014/65/UE, uważa się za instrument niekompleksowy do celów art. 25 ust. 4 lit. a ppkt (vi) dyrektywy 2014/65/UE, jeśli spełnia następujące kryteria:
a) nie wchodzi w zakres art. 4 okazjonalne świadczenie usług inwestycyjnych (art. 2 ust. 1 dyrektywy 2014/65/UE) ust. 1 pkt 44 lit. c lub pkt 4–11 sekcji C załącznika I do dyrektywy 2014/65/UE;
b) pojawiają się częste możliwości zbycia, wykupu lub zrealizowania w inny sposób wartości instrumentu po cenach, które są powszechnie znane uczestnikom rynku, a które są albo cenami rynkowymi, albo cenami udostępnianymi lub zatwierdzanymi za pomocą systemów wyceny niezależnych od emitenta;
c) instrument nie wiąże się z żadnymi rzeczywistymi lub potencjalnymi zobowiązaniami klienta, które przekraczałyby koszt jego kupna;
d) instrument nie obejmuje klauzuli, warunku ani mechanizmu wyzwalającego, które mogłyby zasadniczo zmienić charakter lub ryzyko inwestycji lub profilu wypłat, na przykład inwestycje obejmujące prawo przekształcenia instrumentu w inną inwestycję;
e) instrument nie obejmuje żadnych wyraźnych ani domniemanych opłat za wyjście, które skutkują niepłynnością inwestycji, choć pojawiają się technicznie częste możliwości zbycia, wykupu lub zrealizowania w inny sposób wartości instrumentu;
f) odpowiednio wyczerpujące informacje na temat charakterystyki instrumentu są powszechnie dostępne i prawdopodobnie łatwo zrozumiałe dla przeciętnego klienta detalicznego, przez co może on podjąć świadomą decyzję dotyczącą zawarcia transakcji na takim instrumencie.

Firmy inwestycyjne świadczące na rzecz klienta po dacie rozpoczęcia stosowania niniejszego rozporządzenia jakąkolwiek usługę inwestycyjną lub usługę dodatkową, o której mowa w sekcji B pkt 1 załącznika I do dyrektywy 2014/65/UE, zawierają z tym klientem, na papierze lub innym trwałym nośniku, pisemną umowę podstawową, w której określa się podstawowe prawa i obowiązki firmy i klienta. Firmy inwestycyjne świadczące usługi doradztwa inwestycyjnego stosują się do tego obowiązku wyłącznie wówczas, gdy dokonywana jest okresowa ocena odpowiedniości rekomendowanych instrumentów finansowych lub usług.
W pisemnej umowie określa się podstawowe prawa i obowiązki stron oraz zawiera następujące elementy:
a) opis świadczonych usług, a w stosownych przypadkach opis charakteru i zakresu świadczonej usługi doradztwa podatkowego;
b) w przypadku usług zarządzania portfelem rodzaje instrumentów finansowych, które mogą być kupowane i sprzedawane, oraz rodzaje transakcji, które mogą być realizowane w imieniu klienta, a także wszelkie zabronione instrumenty lub transakcje; oraz
c) opis podstawowych cech wszelkich usług, o których mowa w sekcji B pkt 1 załącznika I do dyrektywy 2014/65/UE i które mają być świadczone, w tym w stosownych przypadkach opis roli firmy w odniesieniu do zdarzeń korporacyjnych dotyczących instrumentów klienta oraz warunków, na jakich transakcje finansowania z użyciem papierów wartościowych, które obejmują papiery wartościowe klienta, wygenerują zwrot dla klienta.