Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego kieruje pracami Sądu Najwyższego i reprezentuje Sąd Najwyższy na zewnątrz, zapewnia warunki sprawnego rozpoznawania spraw i równomiernego obciążenia sędziów sprawami, wykonuje czynności z zakresu administracji sądowej oraz sprawuje ogólny nadzór nad działalnością administracyjną Sądu Najwyższego.
Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego wykonuje czynności określone ustawą z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym, zwaną dalej „ustawą”, innymi powszechnie obowiązującymi przepisami prawa, w tym niniejszym rozporządzeniem, w szczególności:
1) przygotowuje projekt dochodów i wydatków Sądu Najwyższego oraz wykonuje budżet Sądu Najwyższego, z wyjątkiem przygotowywania projektu dochodów i wydatków związanych z funkcjonowaniem Izby Dyscyplinarnej oraz wykonywania budżetu Sądu Najwyższego w zakresie związanym z funkcjonowaniem Izby Dyscyplinarnej;
2) po zasięgnięciu opinii Kolegium Sądu Najwyższego określa, w drodze zarządzenia:
a) podział izb na wydziały, z wyjątkiem Izby Dyscyplinarnej,
b) szczegółową strukturę i zakres czynności biur w Kancelarii Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego;
3) występuje do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawach, o których mowa w art. 188 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.;
4) opiniuje i przedstawia Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej kandydatów na stanowisko Prezesa Sądu Najwyższego, wybranych przez zgromadzenie sędziów izby Sądu Najwyższego;
5) przedstawia właściwym organom uwagi o stwierdzonych nieprawidłowościach lub lukach w prawie, których usunięcie jest niezbędne dla zapewnienia praworządności, sprawiedliwości społecznej i spójności systemu prawnego Rzeczypospolitej Polskiej;
6) przedstawia właściwym organom opinie o projektach ustaw i innych aktów normatywnych, na podstawie których orzekają i funkcjonują sądy, a także innych projektach ustaw w zakresie, w jakim mają one wpływ na sprawy należące do właściwości Sądu Najwyższego;
7) rozstrzyga spory co do właściwości izb w zakresie rozpoznania danej sprawy;
8) wyznacza terminy posiedzeń pełnego składu Sądu Najwyższego, składu połączonych izb, Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Sądu Najwyższego i Kolegium Sądu Najwyższego;
9) podejmuje czynności w celu zapewnienia odpowiednich warunków techniczno-organizacyjnych do pełnienia obowiązków ławnika Sądu Najwyższego, w tym organizuje szkolenia ławników Sądu Najwyższego;
10) ustala zasady korzystania z list ławników Sądu Najwyższego, zapewniające ich równomierny udział w czynnościach, a także prowadzi ewidencję udziału ławników Sądu Najwyższego w rozprawach i posiedzeniach;
11) zarządza, z uwzględnieniem przepisów ustawy z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 412 i 650) oraz ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2016 r. poz. 922 oraz z 2018 r. poz. 138), niezwłoczną publikację orzeczenia Sądu Najwyższego, a po sporządzeniu jego uzasadnienia – również uzasadnienia orzeczenia, w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej Sądu Najwyższego;
12) powołuje i odwołuje, na wniosek Prezesa Sądu Najwyższego kierującego pracą danej izby, przewodniczących wydziałów w izbach oraz zastępców przewodniczących wydziałów w izbach;
13) (uchylony)
14) opiniuje projekt obwieszczenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o liczbie wolnych stanowisk sędziego przewidzianych do objęcia w poszczególnych izbach Sądu Najwyższego;
15) w przypadku stwierdzenia u sędziego Sądu Najwyższego choroby, co do której zachodzi podejrzenie, że powstała w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami wykonywania czynności sędziego, kieruje sędziego, z urzędu lub na wniosek sędziego, do lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych;
16) przyjmuje oświadczenie sędziego Sądu Najwyższego orzekającego o wystąpieniu okoliczności, o których mowa w art. 51 urlopy dodatkowe sędziego § 11 pkt 4 ustawy;
17) wykonuje czynności przewidziane przepisami o pracownikach urzędów państwowych, w szczególności:
a) określa stanowiska, na których zatrudnieni pracownicy są urzędnikami państwowymi,
b) określa wykaz stanowisk objętych aplikacją administracyjną oraz zasady i tryb odbywania tej aplikacji,
c) określa rozkład czasu pracy w tygodniu i jego wymiar w poszczególnych dniach tygodnia,
d) ustala regulamin wynagradzania w ramach posiadanych środków na wynagrodzenia określonych w ustawie budżetowej,
e) tworzy dodatkowy fundusz nagród dla urzędników państwowych za szczególne osiągnięcia w pracy zawodowej, dysponuje nim oraz podwyższa ten fundusz w ramach posiadanych środków na wynagrodzenia;
18) występuje z wnioskiem do Ministra Sprawiedliwości o delegowanie sędziów do pełnienia czynności w Sądzie Najwyższym oraz w Biurze Studiów i Analiz Sądu Najwyższego;
19) powołuje i odwołuje Szefa Kancelarii Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, Dyrektora Biura Studiów i Analiz Sądu Najwyższego, Rzecznika Prasowego, zastępcę Rzecznika Prasowego, dyrektorów biur w Kancelarii Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego i ich zastępców oraz dyrektora Biblioteki Sądu Najwyższego;
20) wykonuje czynności z zakresu prawa pracy.
Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego powołuje i odwołuje Rzecznika Prasowego, który podlega mu bezpośrednio. Rzecznikiem Prasowym może być sędzia Sądu Najwyższego, członek Biura Studiów i Analiz Sądu Najwyższego albo inna osoba zatrudniona na tym stanowisku. Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego może powołać i odwołać zastępcę Rzecznika Prasowego.
