Prawo geologiczne i górnicze

1. Ratownictwo górnicze tworzą:
1) służby ratownictwa górniczego przedsiębiorcy;
2) podmioty zawodowo trudniące się ratownictwem górniczym.
2. Do zadań służb i podmiotów, o których mowa w ust. 1, należy:
1) niezwłoczne niesienie pomocy w przypadku zagrożenia życia lub zdrowia osób przebywających w zakładzie górniczym, bezpieczeństwa ruchu zakładu górniczego lub bezpieczeństwa powszechnego;
2) wykonywanie prac profilaktycznych - prace te mają na celu zapobieganie bezpośredniemu zagrożeniu bezpieczeństwa osób lub ruchu zakładu górniczego w przypadkach określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 124 rozporządzenie w sprawie służb ratownictwa górniczego.
3. Kierownik ruchu zakładu górniczego odpowiada za stan ratownictwa górniczego w zakładzie górniczym, a kierownik podmiotu zawodowo trudniącego się ratownictwem górniczym - za stan ratownictwa górniczego w tym podmiocie.
4. W zakładzie górniczym i w podmiocie zawodowo trudniącym się ratownictwem górniczym prowadzi się dokumentację w zakresie ratownictwa górniczego.
5. W ratownictwie górniczym przeprowadza się specjalistyczne badania lekarskie, specjalistyczne badania psychologiczne oraz specjalistyczne szkolenia. Badania i szkolenia organizuje i przeprowadza podmiot zawodowo trudniący się ratownictwem górniczym lub przedsiębiorca spełniający wymagania przewidziane dla podmiotów zawodowo trudniących się ratownictwem górniczym. W przypadkach określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 124 rozporządzenie w sprawie służb ratownictwa górniczego pkt 2 szkolenia może organizować i przeprowadzać przedsiębiorca.
6. Przedsiębiorca jest obowiązany:
1) posiadać własne służby ratownictwa górniczego albo powierzyć realizację tego obowiązku w całości lub w części podmiotom zawodowo trudniącym się ratownictwem górniczym;
2) posiadać plan ratownictwa górniczego;
3) zapewnić stałą możliwość udziału w akcji ratowniczej zawodowych specjalistycznych służb podmiotu zawodowo trudniącego się ratownictwem górniczym, w sposób określony w umowie, o której mowa w ust. 15.
7. Podmiot zawodowo trudniący się ratownictwem górniczym jest obowiązany na wezwanie przedsiębiorcy lub kierownika ruchu zakładu górniczego zapewnić stałe uczestnictwo w akcji ratowniczej zawodowych specjalistycznych służb, w sposób określony w umowie, o której mowa w ust. 15.
8. Przedsiębiorca posiadający wyłącznie własne służby ratownictwa górniczego jest obowiązany spełniać wymagania przewidziane dla podmiotów zawodowo trudniących się ratownictwem górniczym.
9. Podmiot zawodowo trudniący się ratownictwem górniczym jest obowiązany spełniać wymagania przewidziane dla tych podmiotów.
10. Plan ratownictwa górniczego sporządza się dla każdego zakładu górniczego.
11. Plan ratownictwa górniczego określa sposób wykonania obowiązków w zakresie ratownictwa górniczego, w szczególności:
1) organizację służb ratownictwa górniczego i służb pogotowia w zakładzie górniczym;
2) możliwość stałego udziału w akcji ratowniczej zawodowych specjalistycznych służb podmiotu zawodowo trudniącego się ratownictwem górniczym - w przypadku zawarcia umowy, o której mowa w ust. 15;
3) niezbędne wyposażenie w sprzęt ratowniczy;
4) sposób prowadzenia akcji ratowniczej.
11a. W przypadku działalności polegającej na poszukiwaniu, rozpoznawaniu lub wydobywaniu węglowodorów ze złóż w granicach obszarów morskich Rzeczypospolitej Polskiej plan ratownictwa górniczego jest opracowywany z uwzględnieniem:
1) oceny ryzyka wystąpienia niebezpiecznych zdarzeń lub wypadków, dokonanej w trakcie sporządzania planu ruchu zakładu górniczego oraz analizy skuteczności reagowania w przypadku wycieku ropy naftowej;
2) krajowego planu zwalczania zagrożeń i zanieczyszczeń środowiska morskiego, o którym mowa w art. 24 rozporządzenie w sprawie organizacji zwalczania zagrożeń i zanieczyszczeń na morzu ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 16 marca 1995 r. o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki (Dz. U. z 2020 r. poz. 1955 oraz z 2022 r. poz. 1250);
3) otrzymanych od Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego informacji o poważnym zagrożeniu dla zakładu górniczego związanym z działalnością polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu lub wydobywaniu węglowodorów ze złóż w granicach obszarów morskich innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej.
11b. Zmiany w planie, o którym mowa w ust. 11a, są dokonywane w szczególności w przypadku:
1) zmiany uwarunkowań istniejących w trakcie sporządzenia planu ratownictwa górniczego;
2) zmiany w planie ruchu zakładu górniczego, jeżeli zmiana ta ma wpływ na plan ratownictwa górniczego;
3) gdy przegląd, o którym mowa w art. 108 plan ruchu zakładu górniczego ust. 2d albo art. 108a przegląd analizy poważnych zagrożeń dla zakładu górniczego ust. 1, wykazał potrzebę wprowadzenia zmian w planie ratownictwa górniczego.
11c. W przypadku działalności polegającej na poszukiwaniu, rozpoznawaniu lub wydobywaniu węglowodorów ze złóż w granicach obszarów morskich Rzeczypospolitej Polskiej kierownik ruchu zakładu górniczego przekazuje właściwemu organowi nadzoru górniczego plan, o którym mowa w ust. 11a, oraz jego zmiany, niezwłocznie, nie później niż w terminie 14 dni od dnia ich zatwierdzenia.
11d. W przypadku działalności polegającej na poszukiwaniu, rozpoznawaniu lub wydobywaniu węglowodorów ze złóż w granicach obszarów morskich Rzeczypospolitej Polskiej przedsiębiorca:
1) przekazuje plan, o którym mowa w ust. 11a, oraz jego zmiany, niezwłocznie, nie później niż w terminie 7 dni od dnia ich zatwierdzenia, podmiotowi, o którym mowa w art. 24 rozporządzenie w sprawie organizacji zwalczania zagrożeń i zanieczyszczeń na morzu ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 16 marca 1995 r. o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki;
2) wyposaża zakład górniczy w sprzęt do realizacji planu ratownictwa górniczego oraz udostępnia go podmiotom, o których mowa w art. 24 rozporządzenie w sprawie organizacji zwalczania zagrożeń i zanieczyszczeń na morzu ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 16 marca 1995 r. o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki.
12. Plan ratownictwa górniczego oraz zmiany w tym planie zatwierdza kierownik ruchu zakładu górniczego. Plan ten na bieżąco aktualizuje się w zakresie ustalonym przez kierownika ruchu zakładu górniczego.
13. W zakładzie górniczym organizuje się drużynę ratowniczą oraz odpowiednio wyposażoną kopalnianą stację ratownictwa górniczego. W zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi obowiązek posiadania kopalnianej stacji ratownictwa górniczego może zostać spełniony przez utrzymywanie zakładowej stacji ratownictwa górniczego.
14. W skład zawodowych specjalistycznych służb podmiotu zawodowo trudniącego się ratownictwem górniczym wchodzą:
1) dyżurujące zawodowe zastępy ratownicze;
2) zawodowe pogotowia specjalistyczne;
3) dyżurujące zastępy dla grup zakładów górniczych.
15. Powierzenie przez przedsiębiorcę podmiotowi zawodowo trudniącemu się ratownictwem górniczym realizacji w całości lub części obowiązku posiadania własnych służb ratownictwa górniczego następuje na podstawie umowy, za uprzednią zgodą właściwego organu nadzoru górniczego, wyrażoną, w drodze decyzji, w przypadku spełniania przez ten podmiot wymagań przewidzianych w przepisach wydanych na podstawie art. 124 rozporządzenie w sprawie służb ratownictwa górniczego.
16. Jeżeli przedsiębiorca lub podmiot nie spełnia wymagań przewidzianych w zakresie ratownictwa górniczego, właściwy organ nadzoru górniczego może nakazać, w drodze decyzji, przedsiębiorcy albo podmiotowi zawodowo trudniącemu się ratownictwem górniczym:
1) dokonanie koniecznych zmian w organizacji ratownictwa górniczego;
2) uzupełnienie lub zmianę wyposażenia ratownictwa górniczego.
17. Jeżeli występujące w zakładzie górniczym zagrożenia naturalne i ich natężenie nie wymagają spełnienia przez przedsiębiorcę obowiązku, o którym mowa w ust. 6 pkt 1, i jeżeli nie spowoduje to pogorszenia stanu bezpieczeństwa w zakładzie górniczym, właściwy organ nadzoru górniczego może, w drodze decyzji, zwolnić przedsiębiorcę z tego obowiązku, w całości lub w części. Przedsiębiorca, który uzyskał zwolnienie, jest obowiązany zabezpieczyć możliwość prowadzenia akcji ratowniczej przez podmioty trudniące się zawodowo ratownictwem górniczym, w sposób określony w planie ratownictwa górniczego oraz umowie zawartej z tym podmiotem.
18. W przypadku istotnej zmiany okoliczności, stanowiących podstawę wydania decyzji, o której mowa w ust. 16, właściwy organ nadzoru górniczego niezwłocznie uchyla tę decyzję.
19. Przepisów ust. 1-18 nie stosuje się do przedsiębiorców wydobywających kopaliny metodą odkrywkową. Są oni obowiązani zabezpieczyć możliwość prowadzenia akcji ratowniczej przez inne jednostki ratownicze.

1. Prace profilaktyczne wykonuje się na zasadach określonych dla ruchu zakładu górniczego, zgodnie z dokumentacją prac profilaktycznych, zatwierdzoną przez kierownika ruchu zakładu górniczego.
2. Decyzję o podjęciu prac profilaktycznych i ich zakończeniu podejmuje kierownik ruchu zakładu górniczego.
3. W przypadku wystąpienia zagrożenia życia i zdrowia pracowników zakładu górniczego, bezpieczeństwa ruchu zakładu górniczego lub bezpieczeństwa powszechnego, w związku z ruchem zakładu górniczego, niezwłocznie podejmuje się i prowadzi akcję ratowniczą.
4. Akcję ratowniczą prowadzi kierownik akcji ratowniczej zgodnie z planem ratownictwa górniczego oraz wymaganiami określonymi w przepisach wydanych na podstawie art. 124 rozporządzenie w sprawie służb ratownictwa górniczego, .
5. Kierownikiem akcji ratowniczej, podejmującym jednoosobowo decyzje dotyczące jej prowadzenia, jest kierownik ruchu zakładu górniczego.
6. Podczas prowadzenia akcji ratowniczej, w przypadkach szczególnych, ze względu na bezpieczeństwo załogi lub zakładu górniczego, kierownik akcji może odstąpić od wymagań określonych w przepisach prawa, pod warunkiem zapewnienia postępowania zgodnego z zasadami techniki górniczej.
7. Nadzór nad prowadzeniem akcji ratowniczej sprawuje właściwy organ nadzoru górniczego. W przypadku uznania, że jest ona prowadzona nienależycie, organ ten może żądać zmiany jej kierownika lub objąć kierownictwo akcji.
8. Jeżeli wymaga tego waga lub zawiłość sprawy, w szczególności w przypadku zaistnienia wypadku zbiorowego, katastrofy albo niebezpiecznego zdarzenia, czynności określone w ust. 7 może podejmować Prezes Wyższego Urzędu Górniczego.
9. Czynności określone w ust. 7 są wykonywane przez pracowników organów nadzoru górniczego na podstawie legitymacji służbowej upoważniającej do wykonywania takich czynności.

1. W przypadku wystąpienia zagrożenia życia lub zdrowia osób przebywających w zakładzie górniczym, bezpieczeństwa ruchu tego zakładu górniczego, bezpieczeństwa powszechnego lub środowiska przedsiębiorca wykonujący działalność polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu lub wydobywaniu węglowodorów ze złóż w granicach obszarów morskich Rzeczypospolitej Polskiej powiadamia niezwłocznie, nie później niż w terminie 24 godzin od wdrożenia działania zgodnego z planem ratownictwa górniczego, właściwy organ nadzoru górniczego, Morską Służbę Poszukiwania i Ratownictwa, dyrektora właściwego urzędu morskiego oraz Straż Graniczną o wystąpieniu takiego zagrożenia oraz wdraża działania zgodnie z planem ratownictwa górniczego w celu ograniczenia lub usunięcia tego zagrożenia, w tym zanieczyszczenia środowiska i zapewnienia bezpieczeństwa osób.
2. Powiadomienie, o którym mowa w ust. 1, zawiera:
1) opis okoliczności powstania zagrożenia;
2) dostępne informacje dotyczące określenia przyczyn powstania zagrożenia;
3) opis możliwych skutków wynikających z zagrożenia, w tym skutków dla środowiska.

1. Przedsiębiorca wykonujący działalność polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu lub wydobywaniu węglowodorów ze złóż w granicach obszarów morskich Rzeczypospolitej Polskiej sporządza i przekazuje właściwemu organowi nadzoru górniczego, Morskiej Służbie Poszukiwania i Ratownictwa, dyrektorowi właściwego urzędu morskiego oraz Straży Granicznej sprawozdanie dotyczące wystąpienia zagrożenia, o którym mowa w art. 123a powiadomienie o wystąpieniu zagrożenia życia lub zdrowia osób ust. 1, w terminie 10 dni roboczych od dnia wystąpienia tego zagrożenia.
2. Sprawozdanie, o którym mowa w ust. 1, sporządza się zgodnie z wytycznymi określonymi w załączniku I do rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 1112/2014 z dnia 13 października 2014 r. określającego wspólny format sprawozdań do celu wymiany informacji dotyczących wskaźników odnoszących się do poważnych zagrożeń przez operatorów i właścicieli instalacji do wydobywania ropy naftowej i gazu na obszarach morskich oraz wspólny format sprawozdań do celów publikacji przez państwa członkowskie informacji dotyczących wskaźników odnoszących się do poważnych zagrożeń (Dz. Urz. UE L 302 z 22.10.2014, str. 1).

Minister właściwy do spraw gospodarki surowcami energetycznymi w porozumieniu z ministrami właściwymi do spraw wewnętrznych, środowiska oraz zdrowia określi, w drodze rozporządzenia:
1) organizację, szczegółowe zadania i wymagania dla służb ratownictwa górniczego przedsiębiorcy oraz podmiotu zawodowo trudniącego się ratownictwem górniczym,
2) szczegółowe wymagania dotyczące specjalistycznych badań lekarskich, specjalistycznych badań psychologicznych oraz specjalistycznych szkoleń w zakresie ratownictwa górniczego, w tym przypadki, w których te szkolenia są przeprowadzane przez przedsiębiorcę,
3) szczegółowe wymagania dotyczące dokumentacji w zakresie ratownictwa górniczego oraz planu ratownictwa górniczego,
4) sposoby współpracy przedsiębiorcy oraz podmiotu zawodowo trudniącego się ratownictwem górniczym, w przypadku zawarcia umowy, o której mowa w art. 122 ratownictwo górnicze ust. 15,
5) przypadki, w których wykonuje się prace profilaktyczne,
6) sposoby prowadzenia akcji ratowniczych w zależności od rodzaju i natężenia zagrożeń występujących w zakładach górniczych
- kierując się potrzebą zapewnienia wysokiego poziomu bezpieczeństwa powszechnego, bezpieczeństwa pożarowego, bezpieczeństwa i higieny pracy, bezpieczeństwa ruchu zakładu górniczego, zapobiegania zagrożeniom występującym w ruchu zakładu górniczego, a także zapewnienia sprawnego niesienia pomocy w przypadku zagrożenia życia lub zdrowia osób przebywających w zakładzie górniczym, bezpieczeństwa ruchu zakładu górniczego lub bezpieczeństwa powszechnego.