Prawo bankowe

1. Dla rachunku rozliczeniowego bank prowadzi rachunek VAT.
2. Rachunek VAT jest prowadzony w walucie polskiej.
3. Dla rachunków rozliczeniowych prowadzonych dla tego samego posiadacza bank prowadzi jeden rachunek VAT, niezależnie od liczby prowadzonych dla tego posiadacza rachunków rozliczeniowych. W przypadku prowadzenia więcej niż jednego rachunku rozliczeniowego dla tego samego posiadacza bank prowadzi, na wniosek tego posiadacza, więcej niż jeden rachunek VAT.
4. W przypadku rachunków rozliczeniowych prowadzonych przez Narodowy Bank Polski dla tego samego posiadacza Bank ten prowadzi rachunek VAT dla każdego rachunku rozliczeniowego. Narodowy Bank Polski prowadzi rachunek VAT dla więcej niż jednego rachunku rozliczeniowego tego samego posiadacza na jego wniosek lub na podstawie przepisów o finansach publicznych.
5. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do rachunku rozliczeniowego prowadzonego w innej walucie niż waluta polska.
6. Otwarcie i prowadzenie rachunku VAT nie wymaga zawarcia odrębnej umowy.
7. Otwarcie i prowadzenie rachunku VAT jest wolne od dodatkowych prowizji i opłat dla banku.
8. Środki pieniężne zgromadzone na rachunku VAT mogą być, zgodnie z ustaleniami stron, oprocentowane.
9. Bank informuje posiadacza rachunku rozliczeniowego o numerze rachunku VAT oraz ustalonych zasadach i terminach informowania posiadacza rachunku rozliczeniowego o saldzie na rachunku VAT. Do rachunku VAT nie stosuje się przepisu art. 728 obowiązek informowania o zmianach i wyciąg z rachunku bankowego Kodeksu cywilnego.
10. Bank nie wydaje do rachunku VAT instrumentu płatniczego.
11. Przepis ust. 1 stosuje się również do rachunku niebędącego rachunkiem rozliczeniowym, jeżeli bank prowadzi go w ramach gospodarki własnej.

1. Rachunek VAT może być uznany wyłącznie środkami pieniężnymi pochodzącymi z tytułu:
1) zapłaty kwoty odpowiadającej kwocie podatku od towarów i usług, przy użyciu komunikatu przelewu, o którym mowa w art. 108a mechanizm podzielonej płatności ust. 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2024 r. poz. 361 i 852), zwanego dalej „komunikatem przelewu”;
2) wpłaty kwoty podatku od towarów i usług przez podatnika, o którym mowa w art. 103 obowiązek obliczania i terminy wpłacania podatku i zaliczki ust. 5a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, na rzecz płatnika, o którym mowa w art. 17a płatnik podatku od wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw silnikowych tej ustawy, przy użyciu komunikatu przelewu;
3) przekazania środków z innego rachunku VAT posiadacza rachunku VAT;
3a) przekazania środków z rachunku VAT posiadacza będącego członkiem grupy VAT, o której mowa w art. 2 objaśnienie pojęć pkt 47 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
4) zwrotu:
a) kwoty odpowiadającej kwocie podatku od towarów i usług w przypadkach, o których mowa w art. 29a podstawa opodatkowania usług i dostawy towarów ust. 10 pkt 1-3 i ust. 14 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, wynikającego z wystawionej przez podatnika faktury korygującej,
b) różnicy podatku, o którym mowa w art. 87 obniżenie kwoty podatku należnego lub zwrot różnicy, zabezpieczenie majątkowe ust. 6a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, przez urząd skarbowy
- przy użyciu komunikatu przelewu.
2. Rachunek VAT może być obciążony wyłącznie w celu:
1) dokonania:
a) płatności kwoty odpowiadającej kwocie podatku od towarów i usług z tytułu nabycia towarów lub usług na rachunek VAT,
b) zwrotu kwoty odpowiadającej kwocie podatku od towarów i usług, w przypadkach, o których mowa w art. 29a podstawa opodatkowania usług i dostawy towarów ust. 10 pkt 1-3 i ust. 14 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, wynikającego z wystawionej przez podatnika faktury korygującej, na rachunek VAT nabywcy towarów lub usług
- przy użyciu komunikatu przelewu;
2) wpłaty:
a) na rachunek urzędu skarbowego:
– podatku od towarów i usług, w tym podatku od towarów i usług z tytułu importu towarów, dodatkowego zobowiązania podatkowego w tym podatku, a także odsetek za zwłokę w podatku od towarów i usług lub odsetek za zwłokę od dodatkowego zobowiązania podatkowego,
– podatku dochodowego od osób prawnych oraz zaliczek na ten podatek, a także odsetek za zwłokę w podatku dochodowym od osób prawnych oraz odsetek od zaliczek na ten podatek,
– podatku dochodowego od osób fizycznych oraz zaliczek na ten podatek, a także odsetek za zwłokę w podatku dochodowym od osób fizycznych oraz odsetek od zaliczek na ten podatek,
– podatku akcyzowego, przedpłat podatku akcyzowego, wpłat dziennych, a także odsetek za zwłokę w podatku akcyzowym oraz odsetek od przedpłat podatku akcyzowego,
– należności celnych oraz odsetek za zwłokę od tych należności,
– podatku od wydobycia niektórych kopalin oraz odsetek za zwłokę w podatku od wydobycia niektórych kopalin,
– podatku od sprzedaży detalicznej oraz odsetek za zwłokę w podatku od sprzedaży detalicznej,
– opłaty od środków spożywczych oraz dodatkowej opłaty,
– zryczałtowanego podatku od wartości sprzedanej produkcji oraz odsetek za zwłokę w podatku od wartości sprzedanej produkcji,
– podatku tonażowego oraz odsetek za zwłokę w podatku tonażowym,
– opłaty, o której mowa w art. 9² opłaty za wydanie zezwoleń, decyzji zmieniających zezwolenia oraz duplikatów ust. 11 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2023 r. poz. 2151), dodatkowej opłaty, o której mowa w art. 9² opłaty za wydanie zezwoleń, decyzji zmieniających zezwolenia oraz duplikatów ust. 21 tej ustawy, oraz odsetek za zwłokę od tych opłat,
b) należności z tytułu składek, o których mowa w art. 24 dodatkowa opłata za nieopłacenie składek lub opłacenie ich w zaniżonej wysokości ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 497, 863 i 1243), oraz należności z tytułu składek, o których mowa w art. 32 odpowiednie stosowanie przepisów o składkach na ubezpieczenie społeczne tej ustawy, do poboru których obowiązany jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych,
c) należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne rolników, o których mowa w ustawie z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2024 r. poz. 90 i 1243), oraz należności z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne, o których mowa w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 146, 858 i 1222), do poboru których obowiązana jest Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego;
3) wpłaty podatku od towarów i usług przez podatnika, o którym mowa w art. 103 obowiązek obliczania i terminy wpłacania podatku i zaliczki ust. 5a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, na rzecz płatnika, o którym mowa w art. 17a płatnik podatku od wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw silnikowych tej ustawy, przy użyciu komunikatu przelewu;
3a) wpłaty kwoty odpowiadającej kwocie podatku od towarów i usług oraz należności celnych na rzecz przedstawiciela bezpośredniego lub pośredniego w rozumieniu przepisów celnych, przy użyciu komunikatu przelewu;
4) przekazania przy użyciu komunikatu przelewu kwoty odpowiadającej kwocie podatku od towarów i usług na rachunek VAT dostawcy towarów lub usługodawcy przez posiadacza rachunku, który:
a) otrzymał płatność przy użyciu komunikatu przelewu oraz
b) nie jest dostawcą towarów lub usługodawcą wskazanym na fakturze, za którą jest dokonywana płatność;
4a) przekazania przy użyciu komunikatu przelewu kwoty odpowiadającej kwocie podatku od towarów i usług na rachunek VAT podatnika wskazanego w umowie o nabyciu wierzytelności przez posiadacza rachunku, który:
a) otrzymał płatność przy użyciu komunikatu przelewu oraz
b) nie jest dostawcą towarów lub usługodawcą wskazanym na fakturze, za którą jest dokonywana płatność;
5) zwrotu przy użyciu komunikatu przelewu nienależnie otrzymanej płatności na rachunek VAT posiadacza rachunku, od którego otrzymano tę płatność przy użyciu komunikatu przelewu;
6) przekazania środków na inny rachunek VAT posiadacza rachunku VAT przy użyciu komunikatu przelewu, w którym posiadacz w miejsce informacji, o których mowa w:
a) art. 108a mechanizm podzielonej płatności ust. 3 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – wskazuje kwotę przekazywanych środków,
b) art. 108a mechanizm podzielonej płatności ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – wpisuje wyrazy „przekazanie własne”,
c) art. 108a mechanizm podzielonej płatności ust. 3 pkt 4 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – wskazuje numer, za pomocą którego posiadacz jest zidentyfikowany na potrzeby podatku od towarów i usług;
6a) przekazania środków przez posiadacza rachunku VAT będącego członkiem grupy VAT, o której mowa w art. 2 objaśnienie pojęć pkt 47 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, na rachunek VAT przedstawiciela grupy VAT, o którym mowa w art. 2 objaśnienie pojęć pkt 48 tej ustawy, przy użyciu komunikatu przelewu, w którym posiadacz w miejsce informacji, o których mowa w:
a) art. 108a mechanizm podzielonej płatności ust. 3 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – wskazuje kwotę przekazywanych środków,
b) art. 108a mechanizm podzielonej płatności ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – wpisuje wyrazy „przekazanie – grupa VAT”,
c) art. 108a mechanizm podzielonej płatności ust. 3 pkt 4 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – wskazuje numer, za pomocą którego grupa VAT jest zidentyfikowana na potrzeby podatku od towarów i usług;
7) przekazania środków na rachunek wskazany przez naczelnika urzędu skarbowego w informacji o postanowieniu, o której mowa w art. 108b przekazanie na inny rachunek środków zgromadzonych przez podatnika rachunku VAT ust. 4 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
8) przekazania środków na rachunek rozliczeniowy państwowej jednostki budżetowej, w przypadku gdy rachunek VAT prowadzony jest dla rachunku rozliczeniowego, o którym mowa w art. 196 ust. 1 pkt 2 albo 5 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1270, z późn. zm.);
9) realizacji zajęcia na podstawie administracyjnego tytułu wykonawczego, dotyczącego egzekucji należności, o których mowa w pkt 2;
10) przekazania przez bank środków pieniężnych na prowadzony w tym samym banku wyodrębniony rachunek techniczny służący identyfikacji posiadacza rachunku VAT - w przypadku, o którym mowa w art. 62e zamknięcie rachunku VAT ust. 3 pkt 2.
3. Uznanie i obciążenie rachunku VAT jest dokonywane odpowiednio przez obciążenie albo uznanie rachunku rozliczeniowego posiadacza rachunku VAT prowadzonego w tym samym banku.
4. W przypadku naliczenia odsetek od środków zgromadzonych na rachunku VAT bank bez odrębnej dyspozycji posiadacza rachunku VAT uznaje kwotą tych odsetek rachunek rozliczeniowy, dla którego jest prowadzony rachunek VAT. W przypadku gdy rachunek VAT jest prowadzony dla kilku rachunków rozliczeniowych, bank uznaje rachunek rozliczeniowy wskazany przez posiadacza tych rachunków.
5. Przepisów ust. 2 pkt 1 i 3–6a nie stosuje się, jeżeli rachunek odbiorcy jest prowadzony przez instytucję kredytową lub bank zagraniczny, które nie działają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w formie oddziału.

1. W celu realizacji przelewu bank w pierwszej kolejności obciąża kwotą podatku od towarów i usług rachunek VAT nabywcy towarów i usług i uznaje tą kwotą jego rachunek rozliczeniowy zgodnie z komunikatem przelewu.
2. W przypadku braku środków na rachunku VAT, w celu realizacji przelewu, bank obciąża wyłącznie rachunek rozliczeniowy nabywcy towarów i usług kwotą odpowiadającą wartości sprzedaży brutto wskazanej w komunikacie przelewu.
3. W przypadku posiadania środków na rachunku VAT w wysokości niewystarczającej na zapłatę kwoty odpowiadającej kwocie podatku od towarów i usług wskazanej w komunikacie przelewu, w celu realizacji przelewu, bank obciąża rachunek VAT do wysokości salda na tym rachunku i uznaje tą kwotą rachunek rozliczeniowy nabywcy towarów i usług, na podstawie komunikatu przelewu.
4. W przypadku posiadania środków na rachunku rozliczeniowym w wysokości niewystarczającej na zapłatę kwoty odpowiadającej wartości sprzedaży brutto wskazanej w komunikacie przelewu bank nie realizuje przelewu.
5. Po otrzymaniu środków pieniężnych z tytułu kwoty odpowiadającej kwocie podatku od towarów i usług wskazanej w komunikacie przelewu, bank, który prowadzi rachunek rozliczeniowy, obciąża ten rachunek rozliczeniowy kwotą odpowiadającą kwocie podatku od towarów i usług i uznaje tą kwotą rachunek VAT, który jest prowadzony dla tego rachunku.
6. W przypadku gdy ten sam bank prowadzi rachunek rozliczeniowy dla dostawcy towarów lub usługodawcy oraz nabywcy towarów i usług, bank wykonuje jednocześnie obowiązki określone w ust. 1–5.
7. W przypadku realizacji przelewu w celu, o którym mowa w art. 62b uznanie i obciążenie rachunku VAT ust. 2 pkt 2, bank, który prowadzi rachunek rozliczeniowy podatnika, obciąża kwotą wskazaną w poleceniu przelewu rachunek VAT podatnika i uznaje tą kwotą jego rachunek rozliczeniowy.
8. W przypadku posiadania środków na rachunku VAT w wysokości niewystarczającej na realizację przelewu w celu, o którym mowa w art. 62b uznanie i obciążenie rachunku VAT ust. 2 pkt 2, bank obciąża rachunek VAT do wysokości salda na tym rachunku
i uznaje tą kwotą rachunek rozliczeniowy podatnika na podstawie polecenia przelewu.
9. W przypadku posiadania środków na rachunku rozliczeniowym w wysokości niewystarczającej na realizację przelewu w celu, o którym mowa w art. 62b uznanie i obciążenie rachunku VAT ust. 2 pkt 2, bank nie realizuje przelewu.
10. Bank nie jest obowiązany do sprawdzenia prawidłowości obliczenia kwoty odpowiadającej kwocie podatku od towarów i usług wskazanej w komunikacie przelewu.
11. W przypadku gdy płatność za fakturę zostanie dokonana na podstawie komunikatu przelewu na rachunek odbiorcy, dla którego bank nie prowadzi rachunku VAT, bank dokonuje zwrotu środków przy użyciu komunikatu przelewu.
12. W przypadku otrzymania przez bank informacji o postanowieniu, o której mowa w:
1) art. 108b przekazanie na inny rachunek środków zgromadzonych przez podatnika rachunku VAT ust. 4 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – bank niezwłocznie obciąża rachunek VAT posiadacza rachunku kwotą wskazaną w tej informacji i uznaje tą kwotą jego rachunek rozliczeniowy;
2) art. 108b przekazanie na inny rachunek środków zgromadzonych przez podatnika rachunku VAT ust. 14 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – bank niezwłocznie dokonuje wypłaty kwoty wskazanej w tej informacji w sposób zgodny z ustaleniami stron.
13. W przypadku gdy kwota wskazana w informacji o postanowieniu, o której mowa w ust. 12, przewyższa saldo środków zgromadzonych na rachunku VAT lub saldo środków znajdujących się, z tytułu ich przekazania z rachunku VAT wskazanego w informacji, na wyodrębnionym rachunku technicznym służącym identyfikacji posiadacza rachunku VAT, bank:
1) obciąża rachunek VAT do wysokości salda na tym rachunku i uznaje tą kwotą rachunek rozliczeniowy – w przypadku informacji, o której mowa w art. 108b przekazanie na inny rachunek środków zgromadzonych przez podatnika rachunku VAT ust. 4 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
2) dokonuje wypłaty do wysokości salda na rachunku technicznym odpowiadającego saldu środków przekazanych z danego rachunku VAT – w przypadku informacji, o której mowa w art. 108b przekazanie na inny rachunek środków zgromadzonych przez podatnika rachunku VAT ust. 14 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
14. Wykonanie przez bank czynności, o których mowa w ust. 13, uznaje się za wykonanie w całości obowiązku, o którym mowa w ust. 12.

1. Środki pieniężne zgromadzone:
1) na rachunku VAT,
2) na rachunku rozliczeniowym w wysokości odpowiadającej kwocie podatku od towarów i usług wskazanej w komunikacie przelewu,
3) na wyodrębnionym rachunku technicznym służącym identyfikacji posiadacza rachunku VAT
– są wolne od zajęcia na podstawie sądowego lub administracyjnego tytułu wykonawczego dotyczącego egzekucji lub zabezpieczenia należności innych niż wymienione w art. 62b uznanie i obciążenie rachunku VAT ust. 2 pkt 2.
2. Wierzytelności z rachunku VAT nie mogą być przedmiotem zabezpieczenia rzeczowego.

1. Przed zamknięciem rachunku rozliczeniowego bank zamyka rachunek VAT, który jest prowadzony dla tego rachunku rozliczeniowego, jeżeli ten rachunek VAT nie jest prowadzony dla innego rachunku rozliczeniowego.
2. Przed zamknięciem rachunku VAT bank uznaje kwotą środków zgromadzonych na rachunku VAT, na dzień zamknięcia rachunku VAT, wskazany przez posiadacza rachunku VAT jego inny rachunek VAT, prowadzony w tym samym banku.
3. W przypadku niewskazania przez posiadacza rachunku VAT innego rachunku VAT prowadzonego w tym samym banku, bank przed zamknięciem rachunku VAT:
1) uznaje rachunek rozliczeniowy, dla którego otwarty jest ten rachunek VAT tego posiadacza, kwotą środków zgromadzonych na rachunku VAT, na dzień zamknięcia rachunku VAT – zgodnie z informacją o postanowieniu, o której mowa w art. 108b przekazanie na inny rachunek środków zgromadzonych przez podatnika rachunku VAT ust. 4 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, albo
2) dokonuje przekazania środków pieniężnych, zgromadzonych na rachunku VAT na dzień zamknięcia tego rachunku, na prowadzony w tym samym banku wyodrębniony rachunek techniczny służący identyfikacji posiadacza rachunku VAT - jeżeli na dzień rozwiązania umowy rachunku rozliczeniowego, dla którego prowadzony jest ten rachunek VAT, nie posiada informacji o postanowieniu, o której mowa w art. 108b przekazanie na inny rachunek środków zgromadzonych przez podatnika rachunku VAT ust. 4 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Przepisów niniejszego rozdziału nie stosuje się do:
1) rachunków w systemach płatności prowadzonych przez Narodowy Bank Polski;
2) rachunków, o których mowa w art. 192 przekazywanie środków na płatności na rachunki w Banku Gospodarstwa Krajowego ust. 1, art. 196 rachunki bankowe dla obsługi budżetu państwa ust. 1 pkt 1 i 3 oraz ust. 2a, art. 200 obsługa bankowa płatności ust. 1, art. 202 obsługa bankowa środków europejskich i innych środków ze źródeł zagranicznych niepodlegających zwrotowi oraz art. 208 Wspólna Polityka Rolna ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych;
3) rachunków:
a) prowadzonych przez Narodowy Bank Polski innych niż określone w pkt 1 i 2,
b) banków prowadzonych przez inne banki,
c) banków spółdzielczych prowadzonych przez bank zrzeszający,
d) spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych prowadzonych przez Krajową Spółdzielczą Kasę Oszczędnościowo-Kredytową
– które służą wyłącznie rozliczeniom z tytułu wykonania czynności, do których nie mają zastosowania przepisy ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.