Prawo bankowe

1. W razie naruszenia przez bank lub wystąpienia niebezpieczeństwa naruszenia:
1) art. 92 uchylony rozporządzenia nr 575/2013 z uwzględnieniem dodatkowego wymogu w zakresie funduszy własnych ponad wartość wynikającą z wymogów obliczonych zgodnie ze szczegółowymi zasadami określonymi w przepisach rozporządzenia nr 575/2013, o którym mowa w art. 138 uprawnienia nadzorcze KNF ust. 2 pkt 2,
2) art. 4 objaśnienie pojęć ust. 2 rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) nr 2015/61 z dnia 10 października 2014 r. uzupełniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 w odniesieniu do wymogu pokrycia wypływów netto dla instytucji kredytowych (Dz. Urz. UE L 11 z 17.01.2015, str. 1, z późn. zm.) z uwzględnieniem wyższego wymogu dotyczącego pokrycia płynności, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 128 kapitał wewnętrzny banku ust. 6a pkt 5, oraz obowiązku przestrzegania dodatkowych wymogów w zakresie płynności, o którym mowa w art. 138 uprawnienia nadzorcze KNF ust. 2 pkt 1,
3) przepisów art. 412 lub art. 413 rozporządzenia nr 575/2013 lub przepisów działu IV rozdziału 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi,
4) art 3–7, art 14–17 i art 24–26 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 600/2014 z dnia 15 maja 2014 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych oraz zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 648/2012 (Dz. Urz. UE L 173 z 12.06.2014, str. 84)
– zarząd banku niezwłocznie zawiadamia o tym Komisję Nadzoru Finansowego i Bankowy Fundusz Gwarancyjny oraz zapewnia wdrożenie planu naprawy.
2. Zarząd banku niezwłocznie zawiadamia o naruszeniach, o których mowa w ust. 1, Komisję Nadzoru Finansowego i Bankowy Fundusz Gwarancyjny oraz zapewnia wdrożenie planu naprawy w przypadku istotnie pogarszającej się sytuacji finansowej banku, w tym powstania straty bilansowej bądź groźby jej wystąpienia albo powstania niebezpieczeństwa niewypłacalności lub utraty płynności, pogarszającej się płynności i wypłacalności, rosnącego poziomu dźwigni, o której mowa w art. 4 ust. 1 pkt 93 rozporządzenia nr 575/2013, rosnącej liczby zagrożonych pożyczek lub kredytów albo koncentracji ekspozycji.
3. Komisja Nadzoru Finansowego może, w drodze decyzji:
1) wystąpić do zarządu banku z żądaniem wdrożenia planu naprawy, w tym podjęcia działań określonych w planie naprawy lub aktualizacji tego planu, jeżeli przesłanki jego wdrożenia są odmienne od przesłanek przyjętych przy opracowywaniu planu naprawy, albo z żądaniem podjęcia w określonym czasie działań przewidzianych w zaktualizowanym planie, w celu spełnienia wymagań, o których mowa w ust. 1, lub poprawy sytuacji finansowej;
2) zakazać udzielania lub ograniczyć udzielanie kredytów i pożyczek pieniężnych akcjonariuszom (członkom) oraz członkom zarządu, rady nadzorczej i pracownikom banku;
3) nakazać obniżenie lub wstrzymanie wypłaty niektórych zmiennych składników wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze w banku;
4) wystąpić do zarządu banku z żądaniem zwołania nadzwyczajnego walnego zgromadzenia w celu rozpatrzenia sytuacji banku, podjęcia decyzji o pokryciu straty bilansowej lub podjęcia innych uchwał, w tym o zwiększeniu funduszy własnych;
5) wystąpić do banku z żądaniem odwołania jednego lub kilku członków zarządu banku lub osób zajmujących stanowiska kierownicze, jeżeli osoby te nie dają rękojmi ostrożnego i stabilnego zarządzania bankiem;
6) nakazać, z uwzględnieniem planu naprawy, sporządzenie oraz realizację planu restrukturyzacji zobowiązań wobec niektórych lub wszystkich wierzycieli;
7) nakazać wprowadzenie zmian w strategii biznesowej banku;
8) nakazać wprowadzenie zmian w statucie banku lub jego strukturze organizacyjnej;
9) wystąpić do zarządu banku z nakazem przekazania do Komisji Nadzoru Finansowego w terminie przez nią wskazanym:
a) analizy przyczyn pogarszającej się sytuacji finansowej banku oraz prognozy kształtowania się tej sytuacji we wskazanym przez Komisję Nadzoru Finansowego okresie,
b) w przypadku braku zaakceptowanego przez Komisję Nadzoru Finansowego planu naprawy lub konieczności jego zmiany – deklaracji o podjęciu środków pozwalających zminimalizować skutki naruszeń, o których mowa w ust. 1, lub ryzyko ich wystąpienia oraz okolicznościach wskazanych w ust. 2, wraz z harmonogramem działań mających na celu przywrócenie sposobu prowadzenia przez bank działalności do stanu zgodności z obowiązującymi przepisami prawa,
c) dodatkowego, w stosunku do planu naprawy, harmonogramu działań mających na celu poprawę sytuacji finansowej banku.
4. Przy ocenie sytuacji finansowej banku Komisja Nadzoru Finansowego może brać pod uwagę zachowywanie przez bank wymogu w zakresie funduszy własnych, określonego w ust. 1 pkt 1 powiększonego o 1,5 punktu procentowego oraz rosnący poziom dźwigni, o której mowa w art. 4 ust. 1 pkt 93 rozporządzenia nr 575/2013, rosnącą liczbę zagrożonych pożyczek lub kredytów albo koncentrację ekspozycji.
5. Decyzja, o której mowa w ust. 3, podlega natychmiastowemu wykonaniu.
6. Komisja Nadzoru Finansowego, wydając decyzję, o której mowa w ust. 3, może określić w jej treści warunki lub terminy.
7. W okresie realizacji planu naprawy zysk osiągany przez bank jest przeznaczany w pierwszej kolejności na pokrycie strat, a następnie na zwiększenie funduszy własnych banku.
8. W przypadku wydania decyzji, o której mowa w ust. 3, Komisja Nadzoru Finansowego niezwłocznie powiadamia Bankowy Fundusz Gwarancyjny.

1. W przypadku, o którym mowa w art. 142 obowiązki banku w przypadku naruszenia lub zagrożenia naruszenia przez bank przepisów UE ust. 3 pkt 4, zarząd banku powinien zwołać nadzwyczajne walne zgromadzenie w ciągu 14 dni od dnia otrzymania decyzji, a po bezskutecznym upływie tego terminu nadzwyczajne walne zgromadzenie może być zwołane przez Komisję Nadzoru Finansowego. W takim przypadku Komisja Nadzoru Finansowego określa porządek zgromadzenia.
2. Koszty zwołania i odbycia walnego zgromadzenia obciążają bank.
3. Przerwy w walnym zgromadzeniu nie mogą trwać łącznie dłużej niż 14 dni.

1. W przypadku, o którym mowa w art. 138 uprawnienia nadzorcze KNF ust. 3, w związku z wystąpieniem okoliczności wskazanych w art. 142 obowiązki banku w przypadku naruszenia lub zagrożenia naruszenia przez bank przepisów UE ust. 1, w celu poprawy sytuacji banku lub zapewnienia efektywności wdrażanego planu naprawy, Komisja Nadzoru Finansowego może, z zastrzeżeniem art. 5 ust. 6 ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji, wydać decyzję o ustanowieniu kuratora w banku.
1a. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, Komisja Nadzoru Finansowego określa w decyzji szczegółowy zakres zadań kuratora.
2. Kuratorowi przysługuje prawo uczestniczenia w posiedzeniach organów banku oraz prawo do uzyskiwania wszelkich informacji niezbędnych do wykonywania jego funkcji.
3. Kuratorowi przysługuje prawo wniesienia sprzeciwu wobec uchwał i decyzji zarządu i rady nadzorczej banku. Oświadczenie o zamiarze wniesienia sprzeciwu zgłoszone na posiedzeniu rady nadzorczej lub zarządu wstrzymuje wykonanie uchwały lub decyzji.
3a. Sprzeciw, o którym mowa w ust. 3, kurator wnosi do właściwego sądu gospodarczego w terminie 14 dni od daty powzięcia uchwały lub decyzji zarządu lub rady nadzorczej.
3b. W przypadku braku wniesienia sprzeciwu do sądu w terminie, o którym mowa w ust. 3a, lub w przypadku oświadczenia kuratora, że nie będzie zgłaszał sprzeciwu, uchwała lub decyzja, o której mowa w ust. 3, może zostać wykonana.
4. Kurator może zaskarżyć uchwałę walnego zgromadzenia akcjonariuszy lub uchwałę walnego zgromadzenia banku spółdzielczego, które naruszają interes banku, odpowiednio zgodnie z art. 422 zaskarżenie uchwały walnego zgromadzenia § 1 Kodeksu spółek handlowych albo art. 42 obowiązywanie uchwał walnego zgromadzenia § 3 ustawy – Prawo spółdzielcze.
4a. Za zgodą Komisji Nadzoru Finansowego kurator może zwołać nadzwyczajne walne zgromadzenie.
4b. Koszty zwołania i odbycia walnego zgromadzenia obciążają bank.
4c. Przerwy w walnym zgromadzeniu nie mogą trwać łącznie dłużej niż 14 dni.
5. Od decyzji o ustanowieniu kuratora bank może wnieść skargę do sądu administracyjnego w terminie 7 dni od dnia doręczenia decyzji. Wniesienie skargi nie wstrzymuje wykonania decyzji. Przepisu art. 127 odwołania od decyzji wydanej w pierwszej instancji § 3 Kodeksu postępowania administracyjnego nie stosuje się.
6. Funkcję kuratora może pełnić osoba posiadająca kwalifikacje i doświadczenie zawodowe w zakresie organizacji i zasad działalności banku, a także dająca rękojmię ochrony interesów banku, w którym kurator ma być ustanowiony. Kuratorem może być również osoba prawna.
7. Kurator składa Komisji Nadzoru Finansowego kwartalne sprawozdania ze swojej działalności zawierające ocenę sytuacji finansowej banku lub realizacji przez zarząd banku planu naprawy.
8. Wynagrodzenie kuratora ustala Komisja Nadzoru Finansowego, z tym że nie może ono być wyższe niż wynagrodzenie prezesa banku, w którym ustanowiono kuratora. Koszty związane z wykonywaniem funkcji kuratora obciążają koszty działalności banku.
8a. Komisja Nadzoru Finansowego podaje do publicznej wiadomości informację o ustanowieniu kuratora poprzez jej zamieszczenie w Biuletynie Informacji Publicznej na swojej stronie internetowej.
8b. Jeżeli powołano kuratora z przyczyn innych niż określone w art. 144 nadzór kuratora nad realizacją programu naprawczego banku ust. 1, kurator jest powoływany na okres nie dłuższy niż rok. Okres ten może zostać przedłużony, jeżeli nie ustały przesłanki jego powołania. Komisja Nadzoru Finansowego przekazuje decyzję akcjonariuszom banku.
9. Komisja Nadzoru Finansowego może odwołać kuratora w przypadku jego rezygnacji lub niewłaściwego wykonywania funkcji.
10. Osobie fizycznej pełniącej funkcję kuratora przysługuje prawo do urlopu wypoczynkowego w wysokości 26 dni na zasadach określonych w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 1465 oraz z 2024 r. poz. 878 i 1222), w terminach uzgodnionych z Komisją Nadzoru Finansowego.
11. Okres pełnienia funkcji kuratora przez osobę fizyczną jest wliczany do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Do osób tych mają zastosowanie przepisy o ubezpieczeniach społecznych i ubezpieczeniu zdrowotnym, o ile osoby te nie są objęte tymi ubezpieczeniami z innych tytułów.

1. Jeżeli na skutek wystąpienia okoliczności wskazanych w art. 142 obowiązki banku w przypadku naruszenia lub zagrożenia naruszenia przez bank przepisów UE ust. 2 zastosowanie środków, o których mowa w art. 138 uprawnienia nadzorcze KNF ust. 3, nie przyczyniło się do poprawy sytuacji banku albo w celu zapewnienia efektywności wdrażanego planu naprawy, albo w przypadku gdy realizacja tego planu okaże się nieskuteczna, Komisja Nadzoru Finansowego może wydać decyzję o ustanowieniu zarządu komisarycznego. Ustanowienie zarządu komisarycznego nie wpływa na organizację i sposób działania banku jako osoby prawnej, z wyjątkiem zmian przewidzianych ustawą.
1a. Komisja Nadzoru Finansowego może uzależnić dokonywanie określonych czynności przez zarząd komisaryczny od uzyskania jej zgody.
2. Na zarząd komisaryczny przechodzi prawo podejmowania uchwał i decyzji we wszystkich sprawach zastrzeżonych w ustawie i statucie do właściwości władz i organów banku, z zastrzeżeniem ust. 1a. Z dniem ustanowienia zarządu komisarycznego rada nadzorcza, z zastrzeżeniem ust. 4, zostaje zawieszona, członkowie zarządu banku zostają odwołani z mocy prawa, a ustanowione wcześniej prokury i pełnomocnictwa wygasają. Na czas trwania zarządu komisarycznego kompetencje innych organów banku zostają zawieszone.
2a. Zarząd komisaryczny może dokonać zamknięcia ksiąg rachunkowych banku i sporządzić sprawozdanie finansowe banku na dzień wyznaczony przez Komisję Nadzoru Finansowego oraz podjąć uchwałę o pokryciu straty za okres kończący się w tym dniu oraz straty za lata ubiegłe.
3. (uchylony)
4. Od decyzji, o której mowa w ust. 1, rada nadzorcza może wnieść skargę do sądu administracyjnego w terminie 7 dni od daty doręczenia decyzji. Wniesienie skargi nie wstrzymuje wykonania decyzji. Przepisu art. 127 odwołania od decyzji wydanej w pierwszej instancji § 3 Kodeksu postępowania administracyjnego nie stosuje się.
5. Zarząd komisaryczny opracowuje plan naprawy określony w art. 141m plan naprawy, kieruje jego wykonaniem oraz, nie rzadziej niż co 3 miesiące, informuje Komisję Nadzoru Finansowego i radę nadzorczą o stanie realizacji tego planu.
6. Ustanowienie zarządu komisarycznego podlega zgłoszeniu do rejestru właściwego dla banku.
7. Przepisy art. 144 nadzór kuratora nad realizacją programu naprawczego banku ust. 8a i 9 stosuje się odpowiednio.

1. Członkowi zarządu komisarycznego, w przypadku złożenia wniosku zgodnie z art. 174 udzielanie urlopu bezpłatnego § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, udziela się urlopu bezpłatnego na okres pełnienia tej funkcji.
2. Okres urlopu bezpłatnego, o którym mowa w ust. 1, jest wliczany do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.
3. Wynagrodzenie członków zarządu komisarycznego ustala Komisja Nadzoru Finansowego, z tym że nie może ono być wyższe niż wynagrodzenie członków dotychczasowego zarządu. Koszty działalności zarządu komisarycznego obciążają bank.

1. Przed wydaniem decyzji, o której mowa w art. 142 obowiązki banku w przypadku naruszenia lub zagrożenia naruszenia przez bank przepisów UE ust. 3, art. 144 nadzór kuratora nad realizacją programu naprawczego banku ust. 1 lub art. 145 zarząd komisaryczny w banku ust. 1, wobec banku będącego podmiotem dominującym w holdingu Komisja Nadzoru Finansowego informuje Europejski Urząd Nadzoru Bankowego o planowanym rozstrzygnięciu oraz wnioskuje do właściwych władz nadzorczych sprawujących nadzór nad podmiotami działającymi w tym samym holdingu o opinie w zakresie planowanego rozstrzygnięcia. W postępowaniach prowadzonych w sprawach, o których mowa w art. 141v zgoda KNF na udzielenie przez bank wsparcia w wykonaniu umowy wsparcia finansowego ust. 1 i 5, art. 142 obowiązki banku w przypadku naruszenia lub zagrożenia naruszenia przez bank przepisów UE ust. 3, art. 142a obowiązek zwołania nadzwyczajnego walnego zgromadzenia ust. 1, art. 144 nadzór kuratora nad realizacją programu naprawczego banku ust. 1, art. 145 zarząd komisaryczny w banku ust. 1, Komisja Nadzoru Finansowego może odstąpić od stosowania art. 10 zasada czynnego udziału stron w postępowaniu § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, także w przypadkach gdy zastosowanie tego przepisu mogłoby uniemożliwić lub znacznie utrudnić osiągnięcie celów wczesnej interwencji. Uzasadnienie decyzji może zostać doręczone w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji. W przypadku gdy uzasadnienie doręczane jest po doręczeniu decyzji, termin na złożenie wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy biegnie od dnia doręczenia uzasadnienia decyzji.
2. Komisja Nadzoru Finansowego może wydać decyzję, o której mowa w art. 142 obowiązki banku w przypadku naruszenia lub zagrożenia naruszenia przez bank przepisów UE ust. 3, art. 144 nadzór kuratora nad realizacją programu naprawczego banku ust. 1 lub art. 145 zarząd komisaryczny w banku ust. 1, w terminie 3 dni od dnia doręczenia właściwym władzom nadzorczym wniosku, o którym mowa w ust. 1.
3. Komisja Nadzoru Finansowego, wydając decyzję, o której mowa w art. 142 obowiązki banku w przypadku naruszenia lub zagrożenia naruszenia przez bank przepisów UE ust. 3, art. 144 nadzór kuratora nad realizacją programu naprawczego banku ust. 1 lub art. 145 zarząd komisaryczny w banku ust. 1, uwzględnia opinie właściwych władz nadzorczych otrzymane w terminie określonym w ust. 2.
4. Komisja Nadzoru Finansowego przekazuje decyzję, o której mowa w art. 142 obowiązki banku w przypadku naruszenia lub zagrożenia naruszenia przez bank przepisów UE ust. 3, art. 144 nadzór kuratora nad realizacją programu naprawczego banku ust. 1 lub art. 145 zarząd komisaryczny w banku ust. 1, właściwym władzom nadzorczym oraz Europejskiemu Urzędowi Nadzoru Bankowego.
5. Przed wydaniem decyzji, o której mowa w art. 142 obowiązki banku w przypadku naruszenia lub zagrożenia naruszenia przez bank przepisów UE ust. 3, art. 144 nadzór kuratora nad realizacją programu naprawczego banku ust. 1 lub art. 145 zarząd komisaryczny w banku ust. 1, wobec banku będącego podmiotem zależnym w holdingu Komisja Nadzoru Finansowego informuje Europejski Urząd Nadzoru Bankowego o planowanym rozstrzygnięciu oraz wnioskuje do właściwej władzy nadzorczej sprawującej nadzór skonsolidowany nad podmiotem dominującym w tym holdingu o opinię w zakresie planowanego rozstrzygnięcia. Przepisy ust. 2–4 stosuje się odpowiednio.
6. W przypadku gdy właściwa władza nadzorcza sprawująca nadzór nad podmiotem zależnym działającym w jednym z holdingów, o których mowa w art. 141f nadzór skonsolidowany nad bankiem krajowym działającym w holdingu ust. 1 pkt 1 lit. b–e, albo właściwa władza nadzorcza sprawująca nadzór skonsolidowany nad podmiotem dominującym działającym w jednym z holdingów, o których mowa w art. 141f nadzór skonsolidowany nad bankiem krajowym działającym w holdingu ust. 1 pkt 1 lit. b-e (podmiot wnioskujący), przed wydaniem decyzji dotyczącej zastosowania środka podobnego do określonego w art. 142 obowiązki banku w przypadku naruszenia lub zagrożenia naruszenia przez bank przepisów UE ust. 3, art. 144 nadzór kuratora nad realizacją programu naprawczego banku ust. 1 lub art. 145 zarząd komisaryczny w banku ust. 1 zwraca się do Komisji Nadzoru Finansowego o opinię w zakresie planowanego rozstrzygnięcia, Komisja Nadzoru Finansowego przekazuje opinię o potencjalnym wpływie planowanego rozstrzygnięcia na podmioty rynku finansowego w Polsce, w terminie 3 dni od dnia otrzymania wniosku o taką opinię.
7. W przypadku otrzymania przez Komisję Nadzoru Finansowego wniosku, o którym mowa w ust. 6, Komisja Nadzoru Finansowego bada zasadność podjęcia środków, o których mowa w art. 142 obowiązki banku w przypadku naruszenia lub zagrożenia naruszenia przez bank przepisów UE ust. 3, art. 144 nadzór kuratora nad realizacją programu naprawczego banku ust. 1 lub art. 145 zarząd komisaryczny w banku ust. 1, wobec podmiotów, nad którymi sprawuje nadzór w ramach holdingu, którego wniosek dotyczy. W przypadku uznania za niezbędne podjęcia takich środków Komisja Nadzoru Finansowego niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 3 dni od dnia otrzymania wniosku, zawiadamia o tym podmiot wnioskujący oraz przystępuje do konsultacji z podmiotem wnioskującym mających na celu osiągnięcie porozumienia w zakresie koordynacji środków wczesnej interwencji.
8. Przepis ust. 7 stosuje się odpowiednio, jeżeli w odpowiedzi na zawiadomienia, o których mowa w ust. 1 lub 5, podmiot wnioskujący wskaże na konieczność podjęcia środków wczesnej interwencji w ramach tego samego holdingu, którego dotyczyło zgłoszenie.
9. W przypadku nieosiągnięcia porozumienia w ramach konsultacji, o których mowa w ust. 7 i 8, po upływie 5 dni od dnia złożenia wniosku, o którym mowa w ust. 1, 5 i 6, Komisja Nadzoru Finansowego może wydać decyzje, o których mowa w art. 142 obowiązki banku w przypadku naruszenia lub zagrożenia naruszenia przez bank przepisów UE ust. 3, art. 144 nadzór kuratora nad realizacją programu naprawczego banku ust. 1 lub art. 145 zarząd komisaryczny w banku ust. 1, wobec podmiotu, nad którym sprawuje nadzór, z holdingu, którego dotyczyły konsultacje.
10. W przypadkach, o których mowa w ust. 7 i 8, Komisja Nadzoru Finansowego może złożyć do Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego wniosek o podjęcie czynności, o których mowa w art. 31 lit. c rozporządzenia nr 1093/2010.
11. Jeżeli Komisja Nadzoru Finansowego uzna za niezasadną decyzję podmiotu wnioskującego, o której mowa w ust. 6, lub nie jest możliwe osiągnięcie porozumienia w zakresie koordynacji środków wczesnej interwencji, może przed upływem terminu określonego w ust. 9 skierować sprawę do Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego celem uzyskania pomocy w osiągnięciu porozumienia. W takim przypadku Komisja Nadzoru Finansowego wstrzymuje się od podjęcia decyzji, o których mowa w ust. 9.
12. Wytyczne Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego wydane w związku ze skierowaniem sprawy na podstawie ust. 11 są wiążące dla Komisji Nadzoru Finansowego.