Kodeks karny skarbowy - postępowanie w sprawach o przestępstwa i wykroczenia skarbowe

Wiesław C. jest cenionym profesorem literatury ukraińskiej. Podczas ostatniej wizyty na Ukrainie natrafił na unikatowy egzemplarz najwybitniejszych poetów ukraińskich. Nie wiedział, że towary przewożone przez granicę o wartości przekraczającej 300 euro podlegają opłacie celnej. Celnik dokonujący odprawy na granicy ukraińsko-polskiej nie zdawał sobie sprawy z wartości książki. Jakiś czas później Wiesław C. natrafił na artykuł w gazecie traktujący o towarach podlegających obowiązkowej opłacie celnej. Zdał sobie wówczas sprawę,że popełnił przestępstwo. Zastanawia się, co może zrobić w danej sytuacji. Czy może naprawić swój czyn?

Wiesław C. dopuścił się przestępstwa z art. 86 § 1 Kodeksu Karnego Skarbowego, tj. nie dopełnił ciążącego na nim obowiązku uiszczenia opłaty celnej za towar wwożony z zagranicy, przez co naraził należność celną za uszczuplenie. To przestępstwo zagrożone jest karą grzywny do 720 stawek dziennych albo karą pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie. Jednakże § 3 tegoż przepisu przewiduje złagodzenie sankcji jeżeli kwota należności celnej narażonej na uszczuplenie lub wartość towaru w obrocie z zagranicą, co do którego istnieje reglamentacja pozataryfowa, jest małej wartości, sprawca czynu zabronionego podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych. W podanym przypadku wartość książki nie przekracza wysokości małej wysokości. Wiesławowi C. grozi więc sankcja w postaci zapłaty kary grzywny.
Aby uniknąć postępowania karnego skarbowego Wiesław C. może skorzystać z instytucji dobrowolnego poddania się odpowiedzialności. Owa instytucja uregulowana jest w art.17 § 1 Kodeksu Karnego Skarbowego. Zgodnie z dyspozycją tego artykułu sąd może udzielić zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, jeżeli wina sprawcy i okoliczności popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego nie budzą wątpliwości, a jednocześnie:
1) uiszczono w całości wymagalną należność publicznoprawną, jeżeli w związku z przestępstwem skarbowym lub wykroczeniem skarbowym nastąpiło uszczuplenie tej należności;
2) sprawca uiścił kwotę odpowiadającą co najmniej najniższej karze grzywny grożącej za dany czyn zabroniony;
3) sprawca wyraził zgodę na przepadek przedmiotów co najmniej w takim zakresie, w jakim ten przepadek jest obowiązkowy, a w razie niemożności złożenia tych przedmiotów - uiścił ich równowartość pieniężną;
4) uiszczono co najmniej zryczałtowaną równowartość kosztów postępowania.
Kwestię dobrowolnego poddania się odpowiedzialności poruszył Sąd Najwyższy w uchwale z dnia
25 października 2000 r. , sygnatura I KZP 24/00. Treść owej brzmi następująco: „W postępowaniu sądowym w sprawie udzielenia zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności (art.148 § 1Kodeksu Karnego Skarbowego) dopuszczalne jest przekazanie (zwrot) sprawy finansowemu organowi dochodzenia w celu uzupełnienia istotnych braków postępowania przygotowawczego (art. 345 § 1 Kodeksu Postępowania Karnego. w zw. z art. 113 § 1 Kodeksu Karnego Skarbowego). Przesłanki określone w art. 17 § 1 pkt 1-3 Kodeksu Karnego Skarbowego są materialno-prawnymi warunkami udzielenia zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności. (...)”.
W przypadku Wiesława C. zastosowanie znajduje również art.146 § 1 Kodeksu Karnego Skarbowego, który zastrzega, iż złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności finansowy organ postępowania przygotowawczego (urząd celny) uzależnia od wykonania obowiązku uiszczenia w całości wymagalnej należności publicznoprawnej, jeżeli w związku z przestępstwem skarbowym lub wykroczeniem skarbowym nastąpiło uszczuplenie tej należności, a do tej chwili należność ta nie została uiszczona. Wiesław C. powinien uiścić opłatę celną za wwożoną książkę.
Przepis art. 148 Kodeksu Karnego Skarbowego zawiera opis postępowania organów w przypadku dobrowolnego poddania się odpowiedzialności przez sprawcę, „W kwestii udzielenia zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności sąd orzeka niezwłocznie na posiedzeniu. W posiedzeniu ma prawo wziąć udział sprawca i jego obrońca, a także przedstawiciel ustawowy. Nieusprawiedliwione niestawiennictwo prawidłowo zawiadomionego o terminie sprawcy lub jego obrońcy, a także przedstawiciela ustawowego, nie jest przeszkodą do przeprowadzenia posiedzenia. Stawiennictwo na posiedzenie finansowego organu postępowania przygotowawczego lub jego przedstawiciela, w szczególności tego, który złożył wniosek, jest obowiązkowe, jeżeli prezes sądu lub sąd tak zarządzi. Sąd, uwzględniając wniosek, orzeka wyrokiem. Jeżeli sąd uzna, że nie zachodzą podstawy do uwzględnienia wniosku, niezwłocznie zwraca sprawę finansowemu organowi postępowania przygotowawczego,w tym przypadku urzędowi celnemu. Przepis art. 144 § 3 stosuje się odpowiednio, który wskazuje, iż: „W razie cofnięcia wniosku uiszczone przez sprawcę kwoty zatrzymuje się do zakończenia postępowania jako zabezpieczenie grożących mu kar, środków karnych lub innych środków oraz kosztów postępowania”.