AKT ARCHIWALNY - Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle hydrotechniczne i ich usytuowanie

Budowle hydrotechniczne powinny być tak zaprojektowane, aby zapewniały:
1) regulowanie przepływu wody zgodnie z wymaganiami użytkowania, ustalonymi w instrukcji użytkowania;
2) bezpieczne przepuszczanie przepływów wezbraniowych z zachowaniem wzniesienia korony budowli hydrotechnicznych ponad poziomy wód występujące przy tych przepływach;
3) bezpieczne przepuszczanie lodu.

1. Przepływy wód przez budowle piętrzące przepuszcza się przez przelewy i spusty, w tym działające pod ciśnieniem wód, oraz inne budowle przystosowane do przepuszczania wód.
2. Zdolność przepustowa przelewów w normalnych warunkach eksploatacji powinna wynosić co najmniej 80 % przepływu Q_m; pozostała część przepływu może być przeprowadzona przez inne urządzenia upustowe do przepuszczania wód, z zastrzeżeniem § 66.
3. Przy określaniu warunków przepuszczania przepływu Qm w normalnych warunkach pracy budowli hydrotechnicznej nie uwzględnia się liczby spustów, sztolni, lewarów i turbin, którą określa załącznik nr 8 do rozporządzenia.
4. Przy określaniu warunków przepuszczania przepływu Qk przyjmuje się, że czynne są wszystkie urządzenia przystosowane do przeprowadzenia wód wezbraniowych.

1. Przepływy wezbraniowe Q_m i Q_k wprowadza się bezpiecznie przez urządzenia upustowe budowli hydrotechnicznej do koryta rzeki lub kanału poniżej budowli.
2. Dopuszcza się przepuszczanie części przepływu wezbraniowego poza korytem rzeki i urządzeniami upustowymi budowli hydrotechnicznej:
1) dla zbiorników wodnych nizinnych o pojemności całkowitej do 10 mln midx3, przez obszar zalewowy, pod warunkiem zabezpieczenia go przed powstaniem nowego koryta rzeki;
2) dla zbiorników wodnych górskich, jeżeli część przepływu wezbraniowego, która jest przeprowadzana przez przelewy stokowe, siodła terenowe na nieumocnione skaliste zbocza bez koryta odpływowego do rzeki, nie przekracza przepływu wezbraniowego o prawdopodobieństwie pojawienia się p = 5 %.

Stosowanie działających pod ciśnieniem spustów i sztolni jako jedynych urządzeń do przepuszczenia wód wezbraniowych możliwe jest tylko pod warunkiem, że przepływy te mogą być w całości przeprowadzone również awaryjnymi urządzeniami do przepuszczania wód, takimi jak kanały, ulgi i przelewy awaryjne.

W przypadku braku możliwości uzyskania ostrzeżenia o zbliżającym się wezbraniu wód, dającego czas na przygotowanie rezerwy w zbiorniku lub otwarcie na czas budowli upustowych, w szczególności na rzekach o gwałtownych wezbraniach, należy zapewnić możliwość przeprowadzenia całego przepływu wezbraniowego przez przelewy działające samoczynnie.

W przypadku awarii jednego z zamknięć przelewów przepływ Q_m przeprowadza się przez pozostałe przęsła przelewu, a także przez spusty, sztolnie, lewary i turbiny, w liczbie określonej w załączniku nr 8 do rozporządzenia, oraz przez śluzę, jeżeli przystosowano ją do przepuszczenia wezbrań, przy zachowaniu bezpiecznego wzniesienia korony budowli hydrotechnicznej nie mniejszego niż wymagane w wyjątkowych warunkach pracy tej budowli.

1. Jazy lub przelewy z zamknięciami powinny mieć co najmniej trzy przęsła, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3.
2. Jeżeli łączne światło przęseł jazów lub przelewów nie przekracza 6,0 m, to liczba przęseł może być zmniejszona do dwóch.
3. Przy świetle jazu nieprzekraczającym 3,0 m dopuszcza się jedno przęsło.

1. Rurociągi i sztolnie odprowadzające wody z przelewów wieżowych powinny zapewniać bezciśnieniowy odpływ wody występujący przy Max PP, jednak nieprzekraczający 1,5-krotnej wielkości przepływu Q_k, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. Dopuszcza się stosowanie przewodów ciśnieniowych pod warunkiem zapewnienia całkowitej szczelności przewodów.

Przęsła jazów i przelewów posadowionych na gruntach rozmywalnych konstruuje się tak, aby przy przejściu przepływu Q_m przez wszystkie czynne przęsła budowli hydrotechnicznej nie wystąpiła nadmierna erozja dna koryta odpływowego i aby nie został przekroczony na progu przepływ jednostkowy w wysokości 30 midx3/(s.m).

1. Jazy i przelewy powinny być tak skonstruowane, aby zapewniały pełną zdolność przepustową w okresie zimowym.
2. Konstrukcja zamknięć oraz światło przęseł jazów i przelewów powinna umożliwiać przepuszczanie lodu bez konieczności całkowitego otwierania ich przęseł.

1. Zbiornik wodny wyposaża się w spusty umożliwiające całkowite jego opróżnienie; spusty można wykorzystywać do przeprowadzania wód wezbraniowych oraz wód budowlanych.
2. Czas opróżniania zbiornika i natężenie przepływu wód do dolnego stanowiska budowli piętrzących powinny uwzględniać warunki bezpieczeństwa górnego i dolnego stanowiska.

1. Przewody spustowe w ziemnych budowlach piętrzących powinny być monolityczne - żelbetowe lub z betonu słabo zbrojonego. Przewody spustowe mogą też być wykonane jako rurociągi stalowe, ułożone w przełazowych galeriach żelbetowych, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. Dopuszcza się do układania bezpośrednio w gruncie nieobetonowanych rur stalowych lub z tworzyw sztucznych przy wysokości piętrzenia wody nieprzekraczającej 2,0 m.
3. Dopuszcza się stosowanie prefabrykowanych rur żelbetowych w przepustach wałowych pod warunkiem posadowienia ich na monolitycznym fundamencie i zapewnienia szczelności połączeń.
4. Przewody spustowe i przepusty wałowe zabezpiecza się przed szkodliwą filtracją wzdłuż ich ścian.

Wloty do spustów zabezpiecza się kratami o odpowiednio dobranych prześwitach z możliwością podnoszenia i oczyszczania krat.

1. Spusty powinny być co najmniej dwuprzewodowe, z możliwością wyłączenia z pracy jednego przewodu dla przeprowadzenia remontu i przeglądu, przy zachowaniu sprawności pozostałych spustów, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. Dopuszcza się stosowanie spustów jednoprzewodowych, gdy pojemność całkowita zbiornika obsługiwanego przez ten spust nie przekracza 0,2 mln midx3 oraz wysokość piętrzenia jest niższa od 2,0 m lub gdy istnieją inne urządzenia mogące przejąć funkcję spustu.

Dopuszcza się przepuszczanie części przepływu wezbraniowego po terenie zalewowym obok jazu lub przelewu, jeżeli nie spowoduje to szkód.

1. Usytuowanie, kształty i wymiary wlotów do urządzeń upustowych budowli hydrotechnicznej powinny umożliwiać łagodne wprowadzenie do nich wody i ograniczyć zawirowania przepływu wody, w celu uniknięcia zagrożenia podmyciem tych budowli, budowli sąsiednich i brzegów lub uniknięcia utrudnienia w ruchu statków oraz w doprowadzaniu wody do położonych w pobliżu ujęć.
2. Dla budowli hydrotechnicznych klasy I i II zdolność przepustową i kształty budowli hydrotechnicznych upustowych oraz urządzeń do rozpraszania energii wodnej sprawdza się badaniami modelowymi; nie dotyczy to przepustów wałowych.

Wloty budowli hydrotechnicznych upustowych, w których mogą się zatrzymywać przedmioty pływające lub lód, chroni się kratami lub fartuchami lodowymi i izbicami; warunek ten nie dotyczy przelewów wieżowych o średnicy wewnętrznej większej niż 3,0 m.

Budowle hydrotechniczne upustowe zaopatruje się w urządzenia do rozpraszania energii wodnej oraz umacnia się skarpy i dno w celu ochrony budowli i brzegów przed podmyciem zagrażającym ich stateczności i trwałości; urządzenia te powinny być dostosowane do przepływów odpowiadających wielkości przepływu Q_k.

Kształt powierzchni przelewów dobiera się tak, aby nie powstawały na nich podciśnienia mogące spowodować kawitację lub wykonuje się je w taki sposób, aby kawitacja nie powodowała ich niszczenia; w spustach stosuje się napowietrzanie lub dodatkowo zmniejszające skutki kawitacji - opancerzenie.