Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej

Minister Pracy i Polityki Społecznej na skutek wieloletniej choroby zmarł w trakcie kadencji, w związku z czym powstała konieczność powołania przez Prezydenta RP na jego miejsce nowej osoby. Wśród obowiązków powołanego ministra znalazło się między innymi wydanie niezbędnych rozporządzeń do nowej ustawy. Nowy minister, jako że nie posiadał wielkiego doświadczenia, postanowił przekazać część swoich kompetencji w tym zakresie Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji, który to wydał stosowne rozporządzenia do ustawy. Prezes Rady Ministrów po zapoznaniu się z sytuacją, natychmiast uchylił wydane rozporządzenia. Czy miało miejsce naruszenie Konstytucji RP?

W powyższej sytuacji naruszono artykuły: 92 i 149 Konstytucji RP z 1997 r. Art. 92 ust. 2 Konstytucji stwierdza, iż organ, który jest upoważniony do wydania rozporządzenia (na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania) nie może przekazać tych kompetencji innemu organowi. Minister nie miał więc prawa dokonać ich subdelegacji na rzecz innego ministra. Jeżeli chodzi o kwestię uchylania rozporządzeń poszczególnych ministrów, to art. 149 ust. 2 Konstytucji wyraźnie wskazuje na Radę Ministrów, jako uprawnioną do ich uchylania, na wniosek Prezesa. Nie mógł więc on samodzielnie tego dokonać.

W dniu 3 marca Rada Ministrów przedstawiła pilny projekt nowelizujący kodeks cywilny. Nowa ustawa została uchwalona 15 dni później przez Sejm, po czym została przekazana Marszałkowi Senatu. Mimo usilnych starań, w Senacie nie udało się ukończyć prac w terminie 14 dni (jaki jest przewidziany dla trybu pilnego), w związku z czym Marszałek Sejmu przekazał ją do podpisu Prezydentowi RP, przyjmując, że brak stanowiska Senatu jest równoznaczny z uchwaleniem ustawy przez tą izbę, bez dokonywania jakichkolwiek poprawek. Czy przedstawiona procedura jest zgodna z obowiązującą Konstytucją RP?

W maju przeciwko Arturowi S. wszczęto postępowanie karne za popełnione przestępstwo, zaś po kilku tygodniach otrzymał on mandat poselski. Aby postępowanie karne mogło toczyć się dalej, prokurator wystąpił z wnioskiem do Sejmu o uchylenie immunitetu Arturowi S. Czy składając wniosek do Sejmu o uchylenie immunitetu posłowi, prokurator postąpił prawidłowo?

W związku z licznymi nieporozumieniami i brakiem współdziałania między poszczególnymi ugrupowaniami w parlamencie, zgłoszony został wniosek o skrócenie kadencji Sejmu i przeprowadzenie przyśpieszonych wyborów parlamentarnych. Odbyły się one pod koniec września, a na nowo powołanym gabinecie (początek października) spoczął obowiązek przygotowania projektu ustawy budżetowej. Już 27 października gotowy projekt przedłożono Marszałkowi Sejmu.
Po uchwaleniu ustawy przez Sejm, trafiła ona do Senatu, gdzie została w całości zaakceptowana, przy zachowaniu 20-dniowego terminu, następnie zaś przekazana została do rąk Prezydenta. Ten, mając liczne zastrzeżenia co do zgodności trybu jej uchwalenia z Konstytucją, przekazał ją do Trybunału Konstytucyjnego, podkreślając przede wszystkim naruszenie terminu jej przedłożenia przez Radę Ministrów. Czy mimo tego można uznać, że Rada Ministrów nie uchybiła swym obowiązkom?

Jan M., w czasie pełnienia funkcji posła, został powołany na stanowisko sekretarza stanu w jednym z ministerstw. W lokalnych mediach natychmiast pojawiła się informacja negatywnie oceniająca osobę Jana M., zarzucająca mu sprawowanie jednocześnie dwóch stanowisk, mimo konstytucyjnego zakazu łączenia mandatu posła z między innymi stanowiskiem w administracji rządowej. Czy postawiony zarzut rzeczywiście jest zasadny?

Właściwy minister w rządzie RP postanowił zawrzeć umowę, na mocy której Polska przystąpiłaby  do światowej organizacji wspierającej ochronę środowiska i właściwe zarządzanie zasobami naturalnymi. W związku z tym, Rada Ministrów popierająca tą inicjatywę, skierowała do Sejmu wniosek o wyrażenie zgody na ratyfikację tej umowy. Sejm odpowiednią większością głosów uchwalił ustawę, w której taka zgoda została wyrażona, następnie umowa została przekazana Prezydentowi RP do ratyfikacji. Ten jednak odmówił, stwierdzając, że Sejm powinien wcześniej wydać odpowiednią uchwałę, która dopiero określiłaby tryb wyrażenia zgody na ratyfikację. W jego ocenie doszło więc do naruszenia Konstytucji. Czy w tej sytuacji ma on rację?

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego został na mocy ustawy upoważniony do wydania rozporządzenia, które regulowałoby szczegółowo wszelkie kwestie dotyczące  przyznawania specjalnych stypendiów za osiągnięcia naukowe. Jako że w tym czasie uczestniczył on w pracach nad innym ważnym projektem, więc postanowił przekazać obowiązek wydania aktu wykonawczego innemu ministrowi. W tym celu wydał on zarządzenie, w którym kompetencję do wydania rozporządzenia przekazał Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji. Czy było to działanie zgodne z Konstytucją?

Prezes Rady Ministrów wydał zarządzenie zakazujące umieszczania różnego rodzaju plakatów, reklam i ogłoszeń w obszarze centrum każdego miasta. Do tej pory były one dość uciążliwe przede wszystkim dla kierowców, bowiem rozpraszały ich uwagę, przez co właściwe oznaczenia drogowe były trudniej zauważalne. Za naruszenie zakazu w zarządzeniu ustanowione zostały kary pieniężne. Jednak pewne przedsiębiorstwo świadczące usługi turystyczne nie zrezygnowało z umieszczania reklam swoich usług w centrum jednego z miast. Czy wobec tego poniesie konsekwencje naruszenia zakazu ustanowionego zarządzeniem Prezesa Rady Ministrów?

Rząd RP postanowił zawrzeć umowę z organizacją międzynarodową, działającą na rzecz obronności i bezpieczeństwa na świecie. Na mocy umowy organy tej organizacji przejęłyby niektóre kompetencje zarezerwowane dotychczas dla właściwego w tych kwestiach ministra rządu RP. Prezydent RP uznał, iż jest to kwestia na tyle ważna dla państwa, iż to obywatele powinni zadecydować o przystąpieniu Polski do tej organizacji. Toteż za zgodą Senatu zarządził on referendum ogólnokrajowe. Wzięło w nim udział 67% uprawnionych obywateli, a jego wynik wskazał na zdecydowane poparcie dla przystąpienia RP do międzynarodowej organizacji. Czy wynik przeprowadzonego referendum będzie wiążący?

Polska zawarła umowę międzynarodową o przystąpieniu do organizacji działającej na rzecz ochrony zwierząt. Wśród postanowień umowy znalazł się też zapis o zakazie sprzedaży bądź kupna wyrobów z futer niektórych zwierząt szczególnie zagrożonych wyginięciem, który obejmował obywateli każdego państwa członkowskiego. Zgoda na ratyfikację umowy została odpowiednią większością głosów wyrażona w ustawie, następnie umowę przedłożono Prezydentowi do ratyfikacji. Po ratyfikacji od razu przystąpiono do egzekwowania jej postanowień, m. in. nałożono kary pieniężne na sprzedawców wyrobów zakazanych przez tą umowę. Czy wszystkie warunki obowiązywania umowy międzynarodowej zostały w przedstawionej sytuacji spełnione?

Sejm RP uchwalił nowelizację kodeksu karnego, która przewidywała złagodzenie kar za występki. Ustawę Marszałek Sejmu przekazał Senatowi, który jednak negatywnie ustosunkował się do proponowanych zmian i podjął uchwałę o odrzuceniu jej w całości. Wówczas Sejm zwykłą większością głosów w obecności ustawowej liczby posłów odrzucił uchwałę Senatu, dzięki czemu ustawa nowelizująca kodeks karny została przekazana Prezydentowi RP do podpisu. Ten jednak wobec licznych zastrzeżeń odmówił jej podpisania i w trybie art. 122 ust. 5 Konstytucji przekazał ją Sejmowi do ponownego rozpatrzenia. Sejm ponownie uchwalił ustawę większością 3/5 głosów w obecności połowy ustawowej liczby posłów. Mimo tego Prezydent wciąż nie akceptował proponowanych zmian i mając nadzieję, że nie okażą się one zgodne z Konstytucją, zwrócił się do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie tej kwestii. Czy powyższa procedura jest zgodna z obowiązującą Konstytucją RP?

Kilka miesięcy po wyborach parlamentarnych niektórzy posłowie partii rządzącej postanowili zmienić przynależność partyjną i wstąpić do opozycji. Było to wynikiem znacznych rozbieżności między ich oczekiwaniami a rzeczywistą działalnością rządu, którego w takim wypadku nie mogli już dłużej popierać. Rząd obawiając się, że odejście posłów może zaszkodzić jego pracy, postanowił temu zapobiec. Rada Ministrów postanowiła więc znowelizować Regulamin Sejmu. Dodano do niego zapis, iż w celu zapewnienia większej stabilności i porządku w Sejmie, przynależność partyjna posła w chwili wyborów powinna zostać niezmieniona aż do końca kadencji. Czy takie działanie miało swoje podstawy w Konstytucji RP?

Pewien klub sejmowy zrzeszał 30 członków. Dotychczas wszyscy posłowie do niego należący głosowali jednomyślnie, prezentując takie samo stanowisko w różnych kwestiach. Jednak w pewnym głosowaniu 3 posłów tego klubu zagłosowało inaczej niż pozostała większość. Przewodniczący klubu stwierdził, iż posłowie naruszyli zasady solidarności i lojalność wobec wyborców, gdyż stanowisko zaprezentowane przez nich w tym głosowaniu było niezgodne z obietnicami wyborczymi ogłaszanymi przed wyborami parlamentarnymi. Władze klubu postanowiły więc wykluczyć z niego posłów. Czy uzasadnienie tej decyzji było słuszne?

Poseł Jan W. w czasie powrotu do domu autem spowodował wypadek drogowy, w którym ranne zostały 3 osoby. Świadkami tego zdarzenia byli funkcjonariusze Policji, którzy stacjonowali obok tego miejsca, wykonując rutynową kontrolę drogową. Zażądali oni od Jana W. by ten poddał się testowi na zawartość alkoholu w wydychanym powietrzu. Poseł jednak odmówił, zasłaniając się immunitetem, w związku z czym funkcjonariusze przewieźli go na posterunek, gdzie poddano go odpowiednim badaniom, z których wynikło, iż stężenie alkoholu we krwi posła było znaczne. Natychmiast powiadomiono o tym fakcie Marszałka Sejmu, który zdecydował o pociągnięciu posła Jana W. do odpowiedzialności karnej w związku z popełnionym czynem. Proszę ocenić przedstawioną sytuację pod kątem zgodności z przepisami Konstytucji RP.

Sejm uchwalił nowelizację ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, po czym Marszałek tej izby przekazał ją Senatowi. Senat po zapoznaniu się z aktem postanowił dokonać kilku poprawek. Zmienił więc treść niektórych artykułów a ponadto dodał do ustawy jeden nowy rozdział, regulujący zdaniem Senatu istotne kwestie pominięte przez Sejm. Posłowie pomimo aprobaty dla zaproponowanych zmian mieli wątpliwości, czy Senat nie przekroczył przypadkiem swych kompetencji. Czy miało to rzeczywiście miejsce w przedstawionej sytuacji?

Rada Ministrów, z racji zbliżającego się upływu terminu przeznaczonego na przedłożenie ustawy budżetowej, nadała temu projektowi pilny charakter. Został on przyjęty zarówno przez Sejm jak i Senat wymaganą większością głosów, następnie Marszałek Sejmu przekazał ją do podpisu Prezydentowi. Ten jednak miał liczne zastrzeżenia, uważał, że przyśpieszony termin poddania jej pod głosowanie nie pozwolił wszystkim parlamentarzystom należycie zapoznać się z tak ważnym dla interesów państwa aktem. Dlatego też ponownie przekazał ją do Sejmu do rozpatrzenia, który wymaganą większością 3/5 głosów w obecności połowy ustawowej liczby posłów ponownie uchwalił ustawę. Czy przedstawiony tryb przyjęcia aktu prawnego zawiera uchybienia?

Polska wstąpiła do międzynarodowej organizacji, która zrzeszała państwa tworzące wspólnotę gospodarczą. Po pewnym czasie organy tej wspólnoty powołały specjalny Międzynarodowy Bank, który miał się zajmować między innymi emisją wspólnej waluty, wprowadzanej stopniowo w państwach członkowskich. Po jakimś czasie władze RP uznały, że wprowadzenie takiej wspólnotowej waluty poprawiłoby sytuację finansową Polski, przyczyniając się do zmniejszenia deficytu budżetowego. Wówczas jednak rozpoczęły się liczne protesty obywateli, przeciwnych zamianie polskiego złotego na obcą walutę. Proszę ocenić przedstawioną sytuację pod kątem przepisów obowiązującej Konstytucji RP.

W kwietniu okazało się, że przyjęta ustawa budżetowa na bieżący rok powinna zostać znowelizowana, aby zapobiec zwiększeniu deficytu budżetowego. Sprawą tą postanowił zająć się resort finansów. Po trzech tygodniach gotowy już projekt zmiany ustawy budżetowej został przedłożony przez Ministra Finansów do Sejmu, gdzie uzyskał poparcie posłów. Czy mógłby on zostać przyjęty?

Planowany poziom deficytu budżetowego na rok 2008 został przekroczony. Aby móc przynajmniej częściowo go pokryć, Rada Ministrów postanowiła zaciągnąć pożyczkę od Narodowego Banku Polskiego, czyniąc to w drodze ustawy. Projekt ten z inicjatywy Rady Ministrów przedłożono do Sejmu. Sejm oraz Senat przyjęły ustawę, która następnie została przekazana dla Prezydenta do podpisu. Ten jednak mając zastrzeżenia, zwrócił się do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie jej zgodności z Konstytucją. Czy było to rzeczywiście uzasadnione?