Kodeks postępowania cywilnego - Postępowanie nieprocesowe

Sąd Rejonowy w Z. postanowieniem z dnia 3 marca 2004 r. zobowiązał zarządcę masy spadkowej po Janie W. i Ewelinie W. do zaliczkowego wypłacenia uczestnikom postępowania części nadwyżki dochodów w łącznej wysokości 100.000 zł, w terminie 14 dni od daty uprawomocnienia się tego postanowienia. W zażaleniu na to postanowienie uczestnicy Hanna F. i Paweł F. wnieśli o jego uchylenie, zarzucając, że zostało wydane przedwcześnie. Czy postanowienie zobowiązujące zarządcę do wypłacenia określonej kwoty tytułem części nadwyżki dochodów wydane w trybie art. 613 Kodeksu Postępowania Cywilnego jest postanowieniem orzekającym co do istoty sprawy w rozumieniu art. 518 zd. 1 Kodeksu Postępowania Cywilnego, od którego przysługuje apelacja, czy też podlega zaskarżeniu zażaleniem, bądź też jest niezaskarżalne?

Udzielając odpowiedzi na postawione pytanie należy uwzględnić przede wszystkim treść art. 518 Kodeksu Postępowania Cywilnego, na gruncie którego decydujące znaczenie ma zasada, że od postanowień sądu pierwszej instancji orzekających co do istoty sprawy przysługuje apelacja. Jej konsekwencją jest kolejna reguła, sprowadzająca się do tezy, że w przypadku wskazanych postanowień co do istoty sprawy jedynie przepisy szczególne mogą regulować odmiennie sposób ich zaskarżenia. Kolejną zasadą jest, że na inne postanowienia niż orzekające co do istoty sprawy zażalenie przysługuje jedynie w wypadkach wskazanych w ustawie. W tak przedstawionej sytuacji ocena, czy i jaki środek odwoławczy przysługuje na postanowienie sądu pierwszej instancji wydane na podstawie art. 613 § 1 Kodeksu Postępowania Cywilnego, jest uzależniona w pierwszej kolejności od stwierdzenia, czy jest to postanowienie co do istoty sprawy w rozumieniu art. 518 zdanie pierwsze Kodeksu Postępowania Cywilnego. Należy bowiem przyjąć, że do orzeczeń rozstrzygających co do istoty sprawy należy m.in. postanowienie w przedmiocie wypłaty przez zarządcę nadwyżki dochodów, takie postanowienie ma bowiem charakter orzeczenia merytorycznego, związanego z rozstrzyganiem kwestii materialnoprawnych, powstających na tle sprawowania zarządu rzeczą wspólną i stosunku współwłasności. Za taką oceną przemawia dodatkowo fakt, że postanowienie dotyczące sposobu i terminu wypłacenia przez zarządcę nadwyżki dochodów powinno być co do zasady wydane w postanowieniu o ustanowieniu zarządcy, które jest nie tylko orzeczeniem co do istoty sprawy, ale również orzeczeniem kończącym postępowanie zainicjowane złożeniem wniosku o ustanowienie zarządu. Podsumowując więc, konkluzja, że postanowienie sądu pierwszej instancji w przedmiocie wypłaty przez zarządcę nadwyżki dochodów, wydane na podstawie art. 613 § 1 Kodeksu Postępowania Cywilnego, jest postanowieniem orzekającym co do istoty sprawy, przesądza kwestię, że zgodnie z art. 518 zdanie pierwsze Kodeksu Postępowania Cywilnego, przysługuje na nie apelacja, brak bowiem przepisów szczególnych, z których wynikałoby, że na takie postanowienie przysługuje zażalenie lub że jest ono niezaskarżalne.

W sprawie wszczętej z urzędu o wpis do rejestru dłużników niewypłacalnych Sąd Okręgowy w A. postanowieniem z dnia 4 maja 2007 r. odrzucił skargę kasacyjną na podstawie art. 398⁶ § 2 Kodeksu Postępowania Cywilnego, uznając ją za niedopuszczalną (art. 519¹ § 3 Kodeksu Postępowania Cywilnego). W ocenie Sądu Okręgowego, art. 519¹ § 3 Kodeksu Postępowania Cywilnego dopuszcza skargę kasacyjną tylko od orzeczeń decydujących o bycie prawnym podmiotu podlegającego rejestracji, tj. od wpisów kreujących nowy podmiot lub unicestwiających go. Tymczasem wpis do rejestru dłużników niewypłacalnych pełni funkcję ewidencyjną i informacyjną, ujawniając tych dłużników, ale nie decyduje o bycie prawnym podmiotu podlegającego wpisowi. W ocenie Sądu, zaskarżone orzeczenie nie jest orzeczeniem w przedmiocie wpisu podmiotu podlegającego rejestracji, o jakim mowa w art. 519¹ § 3 Kodeksu Postępowania Cywilnego, co powoduje niedopuszczalność skargi kasacyjnej. Oceń zasadność postanowienia Sądu Okręgowego o odrzuceniu skargi kasacyjnej.

Dnia 25 maja 2009 roku do Sądu Rejonowego w Ostródzie wpłynął wniosek Mariana M., zamieszkałego w Ostródzie. ojca Jolanty G., zamieszkałej w Olsztynie o ubezwłasnowolnienie częściowe tejże na podstawie art. 16 § 1 Kodeksu Cywilnego. We wniosku tym wskazał, że córka cierpi na zaburzenie psychiczne - pijaństwo, na co przedstawił zaświadczenie psychologa o stopniu niepełnosprawności umysłowej córki.

Rozważ, czy w rozumieniu przepisów Kodeksu Postępowania Cywilnego:

1) Wnioskodawca wniósł wniosek do wlaściwego  Sądu?

2) Czy wnioskodawca przedstawił wszytkie wymagane świadectwa, jeżeli chciał ubezwłasnowolić częściowo osobę z powodu pijaństwa?

3) Jakie w tym wypadku powinno być działanie Sądu?

Krystian i Bożena M, zamieszkali w B. w związku z chorobą psychiczną swojego syna Karola l. 17, postanowili złożyć wniosek o jego częściowe ubezwłasnowolnienie.

W związku z tym przygotowali wniosek jak i załączone do niego świadectwo lekarza psychiatry o stanie psychcznym Karola M.

Wniosek ten złożyli do Prokuratury Okręgowej właściwej miejscowo.

1) Czy wnioskodawcy są osobami, które miały prawo zgłosić wniosek?

2) Czy można wystąpić z wnioskiem o ubezwlasnowolnienie częściowe Karola M., jeżeli jest on małoletni?

3) Czy do wniosku o częściowe ubezwłasnowolnienie Karola M. były dołączone wszystkie wymagane świadectwa lekarzy - specjalistów?

4) Czy wniosek ten został złożony do właściwego organu?

Jolanta T. złożyła do właściwego Sądu wniosek o stwierdzenie zasiedzenia nieruchomości. We wniosku wskazała właściciela przedmiotowej nieruchomości, ten jednak nie wziął udziału w sprawie. Czy niewzięcie przez właściciela nieruchomości udziału w sprawie o stwierdzenie zasiedzenia powoduje nieważność postępowania?

Franciszek J. złożył wniosek o zniesienie współwłasności rozwiązanej spółki cywilnej "Domir". Wniosek złożył we właściwym ze względu na miejsce położenia nieruchomości sądzie rejonowym w wydziale cywilnym.

Czy właściwość sądu była prawidłowa?

Halina G. żyła przez 15 lat w związku nieformalnym z Januszem K. W tym czasie zamieszkiwali w domu należącym do Janusza K., ale remonty i ulepszenia dokonywane były ze środków wspólnych. Po 15 latach rozeszli się. Halina G. domaga się zwrotu nakładów, których dokonała na dom Janusza K.

W jaki sposób powinna zgłosić roszczenie?

Katarzyna C. po uzyskaniu rozwodu złozyła wniosek o podział majątku wspólnego, w skład którego wchodził samochód osobowy oraz prawo najmu lokalu mieszkalnego. 

Czy prawo najmu lokalu mieszkalnego należy do przedmiotów majątkowych ulegających podziałowi?