II SA/Lu 221/13
Wyrok
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie
2013-12-23Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Witold Falczyński /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Jerzy Dudek, Sędzia WSA Joanna Cylc-Malec, Sędzia NSA Witold Falczyński (sprawozdawca), Protokolant Referent Marzena Okoń, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 11 grudnia 2013 r. sprawy ze skargi J. M. na postanowienie Wojewody z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania administracyjnego w sprawie przywrócenia terminu do wniesienia zgłoszenia robót budowlanych oddala skargę.
Uzasadnienie
II SA/Lu 221/13
Uzasadnienie
Zastępca Dyrektora Wydziału Infrastruktury [...] Urzędu Wojewódzkiego działając z upoważnienia Wojewody [...] postanowieniem z dnia [...] stycznia 2013 r. Nr [...]po rozpatrzeniu zażalenia J. M. na postanowienie Prezydenta Miasta [...] z dnia [...] października 2012 r. Nr [...] odmawiające wszczęcia postępowania administracyjnego w przedmiocie przywrócenia J. M. terminu do wniesienia zgłoszenia robót budowlanych (lub pozwolenia na budowę) budynku gospodarczego przy ul. W. w L. – utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie.
W uzasadnieniu powyższego rozstrzygnięcia wskazano, że J. M., w piśmie z dnia 20 kwietnia 2012 r., skierowanym do Wojewody [...], zażądała w oparciu o art. 58 § 1 i § 2 k.p.a., przywrócenia jej terminu do zgłoszenia rozpoczęcia robót budowlanych związanych z budową obiektu gospodarczego przy ul. W. w L. Pismem z dnia [...] maja 2012 r., znak: [...], organ II instancji, działając na zasadzie art. 65 § 1 k.p.a., przekazał ww. pismo do Wydziału Architektury i Budownictwa Urzędu Miasta [...], celem załatwienia zgodnie z właściwością. Wojewoda [...] stwierdził, że nie jest właściwym organem do załatwienia prośby o przywrócenie terminu, który nie dotyczy wniesienia odwołania lub zażalenia. Zgodnie z art. 59 § 1 k.p.a., o przywróceniu terminu postanawia właściwy w sprawie organ administracji publicznej. Artykuł 59 § 2 k.p.a. stanowi, że "o przywróceniu terminu do wniesienia odwołania lub zażalenia postanawia ostatecznie organ właściwy do rozpatrzenia odwołania lub zażalenia." Wojewoda [...] wskazał, że zgodnie z art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz.U. z 2010 r., Nr 243, poz. 1623 ze zm.), roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę, z zastrzeżeniem art. 29-31. Właściwym organem do wydania decyzji o pozwoleniu na budowę lub przyjęcia zgłoszenia zamiaru wykonania robót budowlanych, zwolnionych z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę, jest, w myśl art. 82 ust. 2 ww. ustawy, organ administracji architektoniczno-budowlanej pierwszej instancji, w tym przypadku Prezydent Miasta [...].
Rozpatrując zażalenie J. M. na postanowienie organu I instancji z dnia [...] października 2012 r., Wojewoda [...] uznał, że podnoszone przez skarżącą argumenty nie są uzasadnione. Prezydent Miasta [...] słusznie bowiem odmówił wszczęcia postępowania administracyjnego w przedmiocie przywrócenia terminu do wniesienia zgłoszenia robót budowlanych związanych z budową budynku gospodarczego przy ul. W. w L.
Artykuł 58 § 1 k.p.a., stanowi, iż w razie uchybienia terminu należy przywrócić termin na prośbę zainteresowanego, jeżeli uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy. Stosownie do § 2, prośbę o przywrócenie terminu należy wnieść w ciągu siedmiu dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu. Jednocześnie z wniesieniem prośby należy dopełnić czynności, dla której określony był termin.
Jak wynika z utrwalonego orzecznictwa sądów administracyjnych, instytucja przywrócenia terminu, przewidziana w art. 58 i 59 k.p.a., jest instytucją prawa procesowego. Na podstawie tych przepisów mogą być przywracane terminy przewidziane przepisami należącymi do prawa procesowego, a nie prawa materialnego. Instytucja przywrócenia uchybionego terminu ma bowiem na celu usunięcie ujemnych następstw procesowych, wynikłych z uchybienia terminu procesowego. Organ odwoławczy zgodził się ze stanowiskiem wyrażonym w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia, że w niniejszej sprawie nie istnieje przepis prawa procesowego, do zachowania, którego byłaby zobligowana wnioskodawczyni.
Wymagania, jakie powinien spełnić inwestor, zgłaszając zamiar wykonania robót budowlanych lub budowy, o których mowa w art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz.U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 z późn. zm.), określone zostały w art. 30 ust. 2 cyt. ustawy. Jak wynika z treści tego przepisu, w zgłoszeniu należy określić rodzaj, zakres i sposób wykonywania robót budowlanych oraz termin ich rozpoczęcia. Do zgłoszenia należy dołączyć oświadczenie, o którym mowa w art. 32 ust. 4 pkt 2, oraz, w zależności od potrzeb, odpowiednie szkice lub rysunki, a także pozwolenia, uzgodnienia i opinie wymagane odrębnymi przepisami. Słusznie zatem organ I instancji wskazał, iż artykuł 30 ust. 2 ustawy Prawo budowlane nie wyznacza terminu, w jakim inwestor winien skorzystać z przysługujących mu uprawnień do dokonania zgłoszenia robót budowlanych (budowy) do organu administracji architektoniczno-budowlanej. Natomiast, zgodnie z przepisem art. 30 ust. 5, inwestor ma prawo przystąpić do wykonywania robót, jeżeli w terminie 30 dni od dnia doręczenia zgłoszenia, właściwy organ nie wniesie, w drodze decyzji, sprzeciwu i nie później niż po upływie 2 lat od określonego w zgłoszeniu terminu ich rozpoczęcia.
Ponadto organ I instancji słusznie stwierdził, że zgłoszenie dokonane po rozpoczęciu robót budowlanych jest nieskuteczne z mocy prawa. Zgłoszenie nie jest przy tym wnioskiem o wszczęcie postępowania administracyjnego, ani też postępowania takiego nie wszczyna.
Wojewoda potwierdził, że w niniejszej sprawie brak jest nie tylko terminu prawa procesowego, który mógłby podlegać przywróceniu w trybie art. 58 i 59 k.p.a., ale także brak jest terminu prawa materialnego, bowiem art. 30 ustawy Prawo budowlane nie wyznacza inwestorowi żadnego terminu do dokonania zgłoszenia. Przepisy prawa budowlanego dotyczące udzielania pozwoleń na budowę (art. 28) nie przewidują również żadnego terminu do złożenia wniosku o takie zezwolenie. Natomiast przepisy te wymagają, aby budowa była rozpoczęta na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę bądź skutecznie dokonanego zgłoszenia.
Ze względu zatem na brak terminu prawa procesowego, który mógłby ulegać przywróceniu, organ administracji architektoniczno-budowlanej I instancji nie miał kompetencji do wszczęcia postępowania o przywrócenie terminu, o którym mowa w art. 58 k.p.a.. Obowiązek wszczęcia postępowania na żądanie strony nie dotyczy sytuacji, w której prawo nie daje organowi kompetencji do rozstrzygnięcia danego wniosku.
Podnoszony przez stronę skarżącą w zażaleniu argument, iż organ I instancji winien skutecznie przyjąć zgłoszenie, bowiem załączniki - tj. "opracowanie zawierające charakterystykę inwestycji" - spełniało wymogi zawarte w art. 29 ust. 1 pkt 1a, w związku z art. 30 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo budowlane, pozostaje bez wpływu na niniejsze rozstrzygnięcie, podjęte w sprawie przywrócenia terminu do zgłoszenia robót budowlanych.
Jak wynika z art. 61 a § 1 aktualnie obowiązującej ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z poźn. zm.), gdy żądanie, o którym mowa w art. 61, zostało wniesione przez osobę niebędącą stroną lub z innych uzasadnionych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte, organ administracji publicznej wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania.
J. M. wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie na powyższe postanowienie organu II instancji. Zażądała stwierdzenia nieważności zaskarżonego postanowienia na podstawie art. 156 § 1 pkt 1 k.p.a., jako wydanego z naruszeniem przepisów o właściwości lub uchylenia postanowienia z mocy art. 154 § 1 k.p.a.. Ponadto wniosła o wydanie potwierdzenia (decyzji) o dokonaniu skutecznego zgłoszenia w dniu 15 maja 2008 r. budowy obiektu budowlanego nie przekraczającego 35 m² przy ul. W. w L. Wskazała, że teren, na którym znajduje się jej nieruchomość przeznaczony jest w planie zagospodarowania przestrzennego dla aktywności gospodarczej. J. M. zażądała też przekazania niniejszej skargi do rozstrzygnięcia w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym poza Lublinem, w celu bezstronnego rozpatrzenia sprawy.
W obszernym uzasadnieniu skargi J. M. opisała przebieg postępowania i stwierdziła, że we wszystkich prośbach, skargach i zażaleniach do organów administracji publicznej wnosiła o uzyskanie potwierdzenia decyzji o skutecznym przyjęciu w dniu 15 maja 2008 r. przez organ I instancji jej zgłoszenia zamiaru przystąpienia do wykonania robót budowlanych niewymagających pozwolenia na budowę. Podobnie jak w zażaleniu na postanowienie Prezydenta Miasta [...] J.M. zarzuciła zagubienie bądź zniszczenie jej dokumentów dotyczących przedmiotowego zgłoszenia, odmawianie uczciwego przyznania się do winy, złamanie art. 7, 8, 9, 10 k.p.a.. Skarżąca w sposób szczegółowy przedstawiła materiał dowodowy, który jej zdaniem świadczy, że zamiarem inwestora była nie samowola budowlana, ale legalne dalsze zagospodarowanie nieruchomości przy ul. W. w L., na której od 1961 r. prowadzona była intensywna produkcja kwiaciarska i sadownicza. J. M. zarzuciła, że postawienie jej fałszywego zarzutu samowoli budowlanej i wstrzymanie inwestycji na okres 5 lat naraziło ją na straty materialne rzędu 500 000 złotych. Minister Administracji i Cyfryzacji nie podjął się niezależnego od lokalnych urzędników wyjaśnienia sprawy.
W tej sytuacji, jak twierdzi skarżąca, wydawało jej się, iż należy skorzystać z przepisu art. 58 § 1 i 2 k.p.a. o przywrócenie terminu dla ponownego złożenia zgłoszenia robót budowlanych nie wymagających pozwolenia na budowę. J. M. zarzuciła, że w postępowaniach administracyjnych prowadzonych przed I i II instancją, nie zapewniono jej czynnego udziału w każdym stadium postępowania i możliwości wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań, co oznacza naruszenie art. 7, 8, 9 i 10 k.p.a. w wyjaśnieniu tej sprawy. Wskazała, że sankcje za rażące naruszenie prawa przez funkcjonariuszy publicznych przewidziane są również w kodeksie karnym (art. 231).
W odpowiedzi na skargę wniesiono o jej oddalenie podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonym postanowieniu.
Odnosząc się do zarzutów skargi organ odwoławczy stwierdził, że nie znajdują one potwierdzenia w materiale dowodowym zawartym w aktach sprawy. Jak wynika z pisma z dnia [...] kwietnia 2012 r. J. M. wniosła o przywrócenie terminu do zgłoszenia robót budowlanych, ma podstawie art. 58 § 1 i 2 k.p.a. Wniosek w tej sprawie był zatem rozpatrywany przez organy obu instancji. W skardze J. M. sama potwierdziła, że złożyła ww. wniosek, który wydawał jej się najbardziej odpowiedni w zaistniałej sytuacji.
Nie można też potwierdzić zarzutu skargi o naruszeniu zasad określonych w k.p.a. zgodnie z którymi organ winien zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania i zapewnić im możliwość wypowiedzenia się co do zabranego materiału dowodowego. Jak wynika z akt sprawy, skarżąca była inicjatorką przedmiotowego postępowania. Organ I instancji rozpatrywał wniosek J. M. o przywrócenie terminu do zgłoszenia. Skarżąca otrzymała początkowo odpowiedź na swój wniosek w formie pisma (karta nr 44 w aktach organu I inst.), a następnie również w formie postanowienia (karta nr 55 w aktach I inst.), na które służyło zażalenie do organu wyższej instancji. J. M. skorzystała z przysługującego jej prawa zażalenia, z następnie też z możliwością zaskarżenia wydanego postanowienia do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie. Zarzuty odnośnie naruszenia przepisów art. 7,8,9 i 10 k.p.a., nie są zatem – w ocenie Wojewody – uzasadnione.
W związku z wnioskiem J. M. o przekazanie skargi do rozstrzygnięcia w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym poza Lublinem, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie (wyznaczony przez Naczelny Sąd Administracyjny) postanowieniem z dnia 7 sierpnia 2013 r. sygn. akt II SO/Rz 10/13 oddalił wniosek J. M. o wyłączenie sędziów WSA w Lublinie. Zażalenie J. M. na to postanowienie oddalił Naczelny Sąd Administracyjny postanowieniem z dnia 10 października 2013 r. sygn. akt II OZ 872/13.
Rozpoznając skargę Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie zważył, co następuje:
Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.
Na wstępie należy wskazać, że instytucja zgłoszenia budowy, o której mowa w art. 30 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 ze zm.) dalej powoływanej jako "Pr. bud." jest prostszą od pozwolenia na budowę formą dochodzenia do wymaganej prawem akceptacji właściwego organu budowlanego zamiaru podjęcia robót budowlanych. Celem tej regulacji jest uproszczenie, a zarazem przyśpieszenie procesu budowlanego w odniesieniu do robót budowlanych o mniej skomplikowanym charakterze. Jej istota polega na tym, że organ administracji architektoniczno-budowlanej nie ma obowiązku rozstrzygając dokonane przez inwestora zgłoszenie wydania decyzji administracyjnej, a jego milczenie w tym względzie przez okres 30 dni od doręczenia mu zgłoszenia jest równoznaczne z akceptacją zamiaru inwestora, który po upływie tego terminu jest uprawniony do rozpoczęcia robót. Tylko w przypadku negatywnej oceny zamierzenia inwestycyjnego organ we wskazanym wyżej terminie winien wydać decyzję
o sprzeciwie.
W orzecznictwie sądowoadministracyjnym dominuje pogląd, że zgłoszenie budowy nie powoduje wszczęcia jurysdykcyjnego postępowania administracyjnego, nie stanowi bowiem wniosku zainteresowanego podmiotu, który zgodnie z Kodeksem postępowania administracyjnego wymaga załatwienia sprawy administracyjnej
w drodze decyzji oraz, że do wydania decyzji o sprzeciwie w sprawie zgłoszenia nie toczy się postępowania administracyjne w zakresie uregulowanym przepisami k.p.a., mają natomiast zastosowanie reguły określone w ustawie – Prawo budowlane. Przepisy k.p.a. mają zaś zastosowanie dopiero od wydania decyzji o sprzeciwie. Decyzję tę organ wydaje w postępowaniu administracyjnym wszczętym z urzędu, gdy oceniając zamierzenie inwestycyjne ustali zaistnienie ustawowych przesłanek do wniesienia sprzeciwu (zob. wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 2 marca 2011 r., sygn. II SA/Go 25/11, wyrok WSA w Białymstoku z 15 grudnia 2011 r., sygn. II SA/Bk 681/11, wyroki NSA: z 6 marca 2009 r., sygn. II OSK 307/08, z 28 stycznia 2011 r., sygn. II OSK178/10, z 3 marca 2011 r., sygn. II OSK 178/10, z 30 sierpnia 2011 r., sygn. II OSK 1240/10, z 13 października 2011 r., sygn. II OSK 1439/10, z 4 listopada 2011 r., sygn. II OSK 1685/11).
We wskazanym wyżej wyroku z dnia 6 marca 2009 r., sygn. II OSK 307/08 (LEX Polonica nr 2476031) Naczelny Sąd Administracyjny określił zgłoszenie jako akt (czynność), oświadczenie woli (deklarację zamiaru budowy), niepowodujące wszczęcia postępowania administracyjnego. Ponieważ do zgłoszenia nie mają zastosowania przepisy k.p.a., to nie można również zawiesić tego postępowania na podstawie art. 97 § 1 k.p.a.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę podziela powyższe stanowisko. Konsekwencją poglądu, że w sprawie zgłoszenia budowy nie mają zastosowania przepisy k.p.a. jest wniosek, że nie ma w takiej sprawie zastosowania również instytucja przywrócenia terminu uregulowana w art. 58 i 59 k.p.a.
Już z tego tylko względu odmowa wszczęcia postępowania w sprawie przywrócenia terminu do dokonania zgłoszenia robót budowlanych nie narusza prawa.
Skoro bowiem w danej sprawie nie mają zastosowania wskazane przepisy
o przywróceniu terminu, to wszczęcie postępowania w tym zakresie było niedopuszczalne z przyczyn przedmiotowych i art. 61a § 1 k.p.a. nakazywał w tej sytuacji wydanie postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania.
W orzecznictwie niekiedy przyjmuje się wszakże, że zgłoszenie wszczyna postępowanie administracyjne, ale nie mają do niego w pełni zastosowania przepisy k.p.a., co wynika ze specyfiki tego postępowania. Natomiast wydanie w drodze decyzji sprzeciwu powoduje wszczęcie nowego postępowania w rozumieniu art. 61 k.p.a. i otwiera nowy etap postępowania wszczętego zgłoszeniem. Z tym momentem bowiem postępowanie staje się "jawne" w tym znaczeniu, że o tym, iż toczy się ono na skutek złożonego zgłoszenia dowiadują się inne podmioty. Zatem od daty wniesienia sprzeciwu należy bezwzględnie stosować przepisy k.p.a. w pełnym zakresie odnoszące się do tak wszczętego postępowania administracyjnego (por. wyrok NSA z 6 kwietnia 2011 r., sygn. II OSK 173/11).
Także w doktrynie kwestią sporną jest odpowiedź na pytanie, czy zgłoszenie właściwemu organowi zamiaru przystąpienia do robót budowlanych powoduje wszczęcie postępowania administracyjnego, a co za tym idzie, czy do postępowania wszczętego zgłoszeniem mają zastosowanie przepisy k.p.a. Jednakże również ci autorzy, którzy przyjmują, że zgłoszenie robót budowlanych wszczyna postępowanie administracyjne w rozumieniu k.p.a., przyznają, iż przepisy k.p.a. są w przypadku zgłoszenia robót budowlanych stosowane jedynie odpowiednio. Oznacza to, że niektóre z nich są stosowane wprost, inne z modyfikacjami wynikającymi z istoty zgłoszenia oraz z uregulowań Prawa budowlanego, jeszcze inne nie są stosowane w ogóle (zob. A. Ostrowska, Pozwolenie na budowę, LexisNexis 2009, s. 69 i nast.). Również J. Dessoulavy – Śliwiński (Prawo budowlane. Komentarz pod red. Zygmunta Niewiadomskiego, wydanie 4, Wydawnictwo C.H. Beck 2011, s. 383) stwierdził, że "zgłoszenie, o którym mowa w komentowanym przepisie inicjuje postępowanie administracyjne (...). Toczące się postępowanie administracyjne będzie jednak postępowaniem w pewnym sensie "uproszczonym", gdyż nie zawsze wymaga rozstrzygnięcia w formie aktu administracyjnego. Istnieje bowiem domniemanie wydania decyzji pozytywnej w stosunku do zamiaru objętego zgłoszeniem w sytuacji, gdy bezskutecznie upłynie zawity termin, o którym mowa w art. 30 ust. 5 Prawa budowlanego. Tym samym regulacje kodeksowe ulegają stosownej modyfikacji, gdyż niektóre z nich nie znajdują pełnego, a inne jakiegokolwiek zastosowania."
Zatem również na gruncie tego drugiego stanowiska nie da się obronić tezy
o dopuszczalności postępowania w trybie art. 58 i 59 k.p.a. o przywrócenie terminu do dokonania zgłoszenia robót budowlanych. Istotą tego zgłoszenia jest bowiem to, że musi ono poprzedzać przystąpienie do wykonywania robót. W uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia trafnie podniesiono, że przywrócenie terminu jest instytucją prawa procesowego i ma na celu usunięcie ujemnych następstw procesowych wynikłych z uchybienia terminu procesowego. Należy też zgodzić się z organami obu instancji, że żaden przepis prawa, ani procesowego ani materialnego nie określa terminu, w jakim inwestor ma dokonać zgłoszenia budowy lub innych robót budowlanych organowi administracji architektoniczno – budowlanej. Zgłoszenie takie jest bowiem uprawnieniem inwestora i tylko od niego zależy czy i ewentualnie kiedy z niego skorzysta. Dopiero dokonanie zgłoszenia sprawia w świetle unormowania art. 30 ust. 5 Pr. bud., że dla organu rozpoczyna bieg 30-dniowy terminu do wniesienia sprzeciwu, a dla inwestora dwuletni termin do rozpoczęcia robót budowlanych liczony od terminu wskazanego w zgłoszeniu.
Z istoty zgłoszenia robót budowlanych wynika zatem, że nie mogą mieć do niego zastosowania przepisy k.p.a. normujące przywrócenie terminu. Z tego samego względu przepisy te nie mają zastosowania do złożenia wniosku o udzielenie pozwolenia na budowę. Prośbę o przywrócenie terminu do złożenia takiego wniosku strona zgłosiła jako ewentualną w swoim piśmie z dnia 20 kwietnia 2012 r.
Zawarte w skardze żądanie stwierdzenia nieważności zaskarżonego postanowienia skarżąca oparła na podstawie z art. 156 § 1 pkt 1 k.p.a., jako wydanego z naruszeniem przepisów o właściwości, przy czym uzasadniając je wskazała, że meritum jej sprawy nie było przywrócenie terminu do wniesienia zgłoszenia robót budowlanych budynku gospodarczego przy ul. W. w L., ale uzyskanie potwierdzenia/decyzji o skutecznym przyjęciu w dniu 15 maja 2008 r. przez Urząd Miasta [...] jej zgłoszenia zamiaru przystąpienia do wykonywania robót budowlanych nie wymagających pozwolenia na budowę.
Treść pisma J. M. z dnia 20 kwietnia 2012 r. (k. 42 akt adm. I instancji) nie pozostawia jednak wątpliwości, że jest to prośba o przywrócenie terminu do zgłoszenia robót budowlanych (lub pozwolenia na budowę). Skarżąca stwierdza
w nim nadto, że doszło do niezamierzonego przez nią i nie z jej winy uchybienia terminu zgłoszenia rozpoczęcia robót budowlanych (lub pozwolenia na budowę). Wskazuje też podstawę prawną wniosku – art. 58 § 1 § 2. Zostało więc powyższe pismo prawidłowo zinterpretowane przez organy administracji. Wojewoda [...], do którego ono było adresowane, zasadnie przekazał je na podstawie art. 65 § 1 k.p.a. Prezydentowi Miasta [...], który jest organem właściwym w I instancji
w sprawach przyjęcia zgłoszenia robót budowlanych jak też udzielenia pozwolenia na budowę. Skoro tak, to do niego należało również rozpatrzenie wniosku
o przywrócenie terminu do dokonania stosownych czynności w tych sprawach. Zarzut naruszenia przepisów o właściwości jest więc chybiony.
Zgłoszone w skardze jako ewentualne żądanie uchylenia zaskarżonego postanowienia na podstawie art. 154 § 1 k.p.a. jest również niezasadne, bowiem sąd administracyjny nie stosuje przepisów k.p.a., a kompetencje jego mają w zasadzie charakter kasacyjny. Ubocznie tylko należy wskazać, że powyższy przepis art. 154 § 1 kpa odnosi się do decyzji, a w świetle unormowania art. 126 kpa nie ma możliwości odpowiedniego stosowania go do postanowień.
Brak jest również podstaw prawnych do wydania przez sąd potwierdzenia dokonania przez skarżącą skutecznego zgłoszenia budowy w dniu 15 maja 2008 r.
Tę kwestię J. M. uczyniła głównym tematem swojej skargi twierdząc, że w dniu 15 maja 2008 r. złożyła w Urzędzie Miasta [...] szereg dokumentów,
a wśród nich zgłoszenie budowy dwóch pomieszczeń gospodarczych o powierzchni nie przekraczającej 35 m² (każde), które zostały następnie zagubione lub zniszczone w Urzędzie. Kierując się jednakże szlachetnym, ludzkim odruchem wobec zagrożonych dyscyplinarno – karnymi sankcjami urzędników wydawało jej się, że rozsądnym wyjściem z tej sytuacji jest skorzystanie z przepisu art. 58 § 1 i § 2 k.p.a. o przywrócenie terminu do ponownego zgłoszenia robót budowlanych nie wymagających pozwolenia na budowę.
Niezależnie od motywów, jakimi kierowała się skarżąca zwracając się do Wojewody [...] w piśmie z dnia 20 kwietnia 2012 r. o przywrócenie terminu do zgłoszenia rozpoczęcia robót budowlanych (lub pozwolenia na budowę), należy jednoznacznie stwierdzić, że tylko ta, ściśle procesowa kwestia jest przedmiotem rozstrzygnięcia w zaskarżonym postanowieniu i tylko ona wyznacza granice rozpoznania sądu w niniejszej sprawie. Sąd nie jest władny rozstrzygać w niniejszej sprawie ani o prawdziwość twierdzeń skarżącej co do faktu złożenia przez nią w dniu 15 maja 2008 r. w Urzędzie Miasta [...] zgłoszenia budowy, ani tego, czy do realizacji obiektów, których to zgłoszenie ewentualnie dotyczyło, wystarczający był ten właśnie tryb postępowania, czy też niezbędne było uzyskanie pozwolenia na budowę. Te kwestie mogą być rozstrzygnięte wyłącznie w postępowaniu prowadzonym przez właściwego inspektora nadzoru budowlanego, którego rzeczą jest zbadanie, czy budowa przedmiotowych obiektów miała miejsce w warunkach samowoli budowlanej.
Za oczywiście bezzasadny należy uznać zarzut nie zapewnienia skarżącej czynnego udziału w każdym stadium postępowania i możliwości wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań. Istotą postanowienia organu I instancji utrzymanego w mocy zaskarżonym postanowieniem Wojewody [...] jest właśnie odmowa wszczęcia postępowania w sprawie wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia zgłoszenia robót budowlanych (lub pozwolenia na budowę). Nie toczyło się zatem w tym zakresie żadne postępowanie, a w szczególności postępowanie dowodowe. Skarżąca - jak trafnie podniesiono
w odpowiedzi na skargę – miała możliwość i skorzystała z prawa wniesienia zażalenia na postanowienie organu I instancji a następnie skargi do sądu administracyjnego.
Z przytoczonych wyżej względów i na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U.
z 2012 r., poz. 270 ze zm.) Wojewódzki Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Witold Falczyński /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Jerzy Dudek, Sędzia WSA Joanna Cylc-Malec, Sędzia NSA Witold Falczyński (sprawozdawca), Protokolant Referent Marzena Okoń, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 11 grudnia 2013 r. sprawy ze skargi J. M. na postanowienie Wojewody z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania administracyjnego w sprawie przywrócenia terminu do wniesienia zgłoszenia robót budowlanych oddala skargę.
Uzasadnienie
II SA/Lu 221/13
Uzasadnienie
Zastępca Dyrektora Wydziału Infrastruktury [...] Urzędu Wojewódzkiego działając z upoważnienia Wojewody [...] postanowieniem z dnia [...] stycznia 2013 r. Nr [...]po rozpatrzeniu zażalenia J. M. na postanowienie Prezydenta Miasta [...] z dnia [...] października 2012 r. Nr [...] odmawiające wszczęcia postępowania administracyjnego w przedmiocie przywrócenia J. M. terminu do wniesienia zgłoszenia robót budowlanych (lub pozwolenia na budowę) budynku gospodarczego przy ul. W. w L. – utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie.
W uzasadnieniu powyższego rozstrzygnięcia wskazano, że J. M., w piśmie z dnia 20 kwietnia 2012 r., skierowanym do Wojewody [...], zażądała w oparciu o art. 58 § 1 i § 2 k.p.a., przywrócenia jej terminu do zgłoszenia rozpoczęcia robót budowlanych związanych z budową obiektu gospodarczego przy ul. W. w L. Pismem z dnia [...] maja 2012 r., znak: [...], organ II instancji, działając na zasadzie art. 65 § 1 k.p.a., przekazał ww. pismo do Wydziału Architektury i Budownictwa Urzędu Miasta [...], celem załatwienia zgodnie z właściwością. Wojewoda [...] stwierdził, że nie jest właściwym organem do załatwienia prośby o przywrócenie terminu, który nie dotyczy wniesienia odwołania lub zażalenia. Zgodnie z art. 59 § 1 k.p.a., o przywróceniu terminu postanawia właściwy w sprawie organ administracji publicznej. Artykuł 59 § 2 k.p.a. stanowi, że "o przywróceniu terminu do wniesienia odwołania lub zażalenia postanawia ostatecznie organ właściwy do rozpatrzenia odwołania lub zażalenia." Wojewoda [...] wskazał, że zgodnie z art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz.U. z 2010 r., Nr 243, poz. 1623 ze zm.), roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę, z zastrzeżeniem art. 29-31. Właściwym organem do wydania decyzji o pozwoleniu na budowę lub przyjęcia zgłoszenia zamiaru wykonania robót budowlanych, zwolnionych z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę, jest, w myśl art. 82 ust. 2 ww. ustawy, organ administracji architektoniczno-budowlanej pierwszej instancji, w tym przypadku Prezydent Miasta [...].
Rozpatrując zażalenie J. M. na postanowienie organu I instancji z dnia [...] października 2012 r., Wojewoda [...] uznał, że podnoszone przez skarżącą argumenty nie są uzasadnione. Prezydent Miasta [...] słusznie bowiem odmówił wszczęcia postępowania administracyjnego w przedmiocie przywrócenia terminu do wniesienia zgłoszenia robót budowlanych związanych z budową budynku gospodarczego przy ul. W. w L.
Artykuł 58 § 1 k.p.a., stanowi, iż w razie uchybienia terminu należy przywrócić termin na prośbę zainteresowanego, jeżeli uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy. Stosownie do § 2, prośbę o przywrócenie terminu należy wnieść w ciągu siedmiu dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu. Jednocześnie z wniesieniem prośby należy dopełnić czynności, dla której określony był termin.
Jak wynika z utrwalonego orzecznictwa sądów administracyjnych, instytucja przywrócenia terminu, przewidziana w art. 58 i 59 k.p.a., jest instytucją prawa procesowego. Na podstawie tych przepisów mogą być przywracane terminy przewidziane przepisami należącymi do prawa procesowego, a nie prawa materialnego. Instytucja przywrócenia uchybionego terminu ma bowiem na celu usunięcie ujemnych następstw procesowych, wynikłych z uchybienia terminu procesowego. Organ odwoławczy zgodził się ze stanowiskiem wyrażonym w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia, że w niniejszej sprawie nie istnieje przepis prawa procesowego, do zachowania, którego byłaby zobligowana wnioskodawczyni.
Wymagania, jakie powinien spełnić inwestor, zgłaszając zamiar wykonania robót budowlanych lub budowy, o których mowa w art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz.U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 z późn. zm.), określone zostały w art. 30 ust. 2 cyt. ustawy. Jak wynika z treści tego przepisu, w zgłoszeniu należy określić rodzaj, zakres i sposób wykonywania robót budowlanych oraz termin ich rozpoczęcia. Do zgłoszenia należy dołączyć oświadczenie, o którym mowa w art. 32 ust. 4 pkt 2, oraz, w zależności od potrzeb, odpowiednie szkice lub rysunki, a także pozwolenia, uzgodnienia i opinie wymagane odrębnymi przepisami. Słusznie zatem organ I instancji wskazał, iż artykuł 30 ust. 2 ustawy Prawo budowlane nie wyznacza terminu, w jakim inwestor winien skorzystać z przysługujących mu uprawnień do dokonania zgłoszenia robót budowlanych (budowy) do organu administracji architektoniczno-budowlanej. Natomiast, zgodnie z przepisem art. 30 ust. 5, inwestor ma prawo przystąpić do wykonywania robót, jeżeli w terminie 30 dni od dnia doręczenia zgłoszenia, właściwy organ nie wniesie, w drodze decyzji, sprzeciwu i nie później niż po upływie 2 lat od określonego w zgłoszeniu terminu ich rozpoczęcia.
Ponadto organ I instancji słusznie stwierdził, że zgłoszenie dokonane po rozpoczęciu robót budowlanych jest nieskuteczne z mocy prawa. Zgłoszenie nie jest przy tym wnioskiem o wszczęcie postępowania administracyjnego, ani też postępowania takiego nie wszczyna.
Wojewoda potwierdził, że w niniejszej sprawie brak jest nie tylko terminu prawa procesowego, który mógłby podlegać przywróceniu w trybie art. 58 i 59 k.p.a., ale także brak jest terminu prawa materialnego, bowiem art. 30 ustawy Prawo budowlane nie wyznacza inwestorowi żadnego terminu do dokonania zgłoszenia. Przepisy prawa budowlanego dotyczące udzielania pozwoleń na budowę (art. 28) nie przewidują również żadnego terminu do złożenia wniosku o takie zezwolenie. Natomiast przepisy te wymagają, aby budowa była rozpoczęta na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę bądź skutecznie dokonanego zgłoszenia.
Ze względu zatem na brak terminu prawa procesowego, który mógłby ulegać przywróceniu, organ administracji architektoniczno-budowlanej I instancji nie miał kompetencji do wszczęcia postępowania o przywrócenie terminu, o którym mowa w art. 58 k.p.a.. Obowiązek wszczęcia postępowania na żądanie strony nie dotyczy sytuacji, w której prawo nie daje organowi kompetencji do rozstrzygnięcia danego wniosku.
Podnoszony przez stronę skarżącą w zażaleniu argument, iż organ I instancji winien skutecznie przyjąć zgłoszenie, bowiem załączniki - tj. "opracowanie zawierające charakterystykę inwestycji" - spełniało wymogi zawarte w art. 29 ust. 1 pkt 1a, w związku z art. 30 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo budowlane, pozostaje bez wpływu na niniejsze rozstrzygnięcie, podjęte w sprawie przywrócenia terminu do zgłoszenia robót budowlanych.
Jak wynika z art. 61 a § 1 aktualnie obowiązującej ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z poźn. zm.), gdy żądanie, o którym mowa w art. 61, zostało wniesione przez osobę niebędącą stroną lub z innych uzasadnionych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte, organ administracji publicznej wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania.
J. M. wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie na powyższe postanowienie organu II instancji. Zażądała stwierdzenia nieważności zaskarżonego postanowienia na podstawie art. 156 § 1 pkt 1 k.p.a., jako wydanego z naruszeniem przepisów o właściwości lub uchylenia postanowienia z mocy art. 154 § 1 k.p.a.. Ponadto wniosła o wydanie potwierdzenia (decyzji) o dokonaniu skutecznego zgłoszenia w dniu 15 maja 2008 r. budowy obiektu budowlanego nie przekraczającego 35 m² przy ul. W. w L. Wskazała, że teren, na którym znajduje się jej nieruchomość przeznaczony jest w planie zagospodarowania przestrzennego dla aktywności gospodarczej. J. M. zażądała też przekazania niniejszej skargi do rozstrzygnięcia w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym poza Lublinem, w celu bezstronnego rozpatrzenia sprawy.
W obszernym uzasadnieniu skargi J. M. opisała przebieg postępowania i stwierdziła, że we wszystkich prośbach, skargach i zażaleniach do organów administracji publicznej wnosiła o uzyskanie potwierdzenia decyzji o skutecznym przyjęciu w dniu 15 maja 2008 r. przez organ I instancji jej zgłoszenia zamiaru przystąpienia do wykonania robót budowlanych niewymagających pozwolenia na budowę. Podobnie jak w zażaleniu na postanowienie Prezydenta Miasta [...] J.M. zarzuciła zagubienie bądź zniszczenie jej dokumentów dotyczących przedmiotowego zgłoszenia, odmawianie uczciwego przyznania się do winy, złamanie art. 7, 8, 9, 10 k.p.a.. Skarżąca w sposób szczegółowy przedstawiła materiał dowodowy, który jej zdaniem świadczy, że zamiarem inwestora była nie samowola budowlana, ale legalne dalsze zagospodarowanie nieruchomości przy ul. W. w L., na której od 1961 r. prowadzona była intensywna produkcja kwiaciarska i sadownicza. J. M. zarzuciła, że postawienie jej fałszywego zarzutu samowoli budowlanej i wstrzymanie inwestycji na okres 5 lat naraziło ją na straty materialne rzędu 500 000 złotych. Minister Administracji i Cyfryzacji nie podjął się niezależnego od lokalnych urzędników wyjaśnienia sprawy.
W tej sytuacji, jak twierdzi skarżąca, wydawało jej się, iż należy skorzystać z przepisu art. 58 § 1 i 2 k.p.a. o przywrócenie terminu dla ponownego złożenia zgłoszenia robót budowlanych nie wymagających pozwolenia na budowę. J. M. zarzuciła, że w postępowaniach administracyjnych prowadzonych przed I i II instancją, nie zapewniono jej czynnego udziału w każdym stadium postępowania i możliwości wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań, co oznacza naruszenie art. 7, 8, 9 i 10 k.p.a. w wyjaśnieniu tej sprawy. Wskazała, że sankcje za rażące naruszenie prawa przez funkcjonariuszy publicznych przewidziane są również w kodeksie karnym (art. 231).
W odpowiedzi na skargę wniesiono o jej oddalenie podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonym postanowieniu.
Odnosząc się do zarzutów skargi organ odwoławczy stwierdził, że nie znajdują one potwierdzenia w materiale dowodowym zawartym w aktach sprawy. Jak wynika z pisma z dnia [...] kwietnia 2012 r. J. M. wniosła o przywrócenie terminu do zgłoszenia robót budowlanych, ma podstawie art. 58 § 1 i 2 k.p.a. Wniosek w tej sprawie był zatem rozpatrywany przez organy obu instancji. W skardze J. M. sama potwierdziła, że złożyła ww. wniosek, który wydawał jej się najbardziej odpowiedni w zaistniałej sytuacji.
Nie można też potwierdzić zarzutu skargi o naruszeniu zasad określonych w k.p.a. zgodnie z którymi organ winien zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania i zapewnić im możliwość wypowiedzenia się co do zabranego materiału dowodowego. Jak wynika z akt sprawy, skarżąca była inicjatorką przedmiotowego postępowania. Organ I instancji rozpatrywał wniosek J. M. o przywrócenie terminu do zgłoszenia. Skarżąca otrzymała początkowo odpowiedź na swój wniosek w formie pisma (karta nr 44 w aktach organu I inst.), a następnie również w formie postanowienia (karta nr 55 w aktach I inst.), na które służyło zażalenie do organu wyższej instancji. J. M. skorzystała z przysługującego jej prawa zażalenia, z następnie też z możliwością zaskarżenia wydanego postanowienia do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie. Zarzuty odnośnie naruszenia przepisów art. 7,8,9 i 10 k.p.a., nie są zatem – w ocenie Wojewody – uzasadnione.
W związku z wnioskiem J. M. o przekazanie skargi do rozstrzygnięcia w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym poza Lublinem, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie (wyznaczony przez Naczelny Sąd Administracyjny) postanowieniem z dnia 7 sierpnia 2013 r. sygn. akt II SO/Rz 10/13 oddalił wniosek J. M. o wyłączenie sędziów WSA w Lublinie. Zażalenie J. M. na to postanowienie oddalił Naczelny Sąd Administracyjny postanowieniem z dnia 10 października 2013 r. sygn. akt II OZ 872/13.
Rozpoznając skargę Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie zważył, co następuje:
Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.
Na wstępie należy wskazać, że instytucja zgłoszenia budowy, o której mowa w art. 30 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 ze zm.) dalej powoływanej jako "Pr. bud." jest prostszą od pozwolenia na budowę formą dochodzenia do wymaganej prawem akceptacji właściwego organu budowlanego zamiaru podjęcia robót budowlanych. Celem tej regulacji jest uproszczenie, a zarazem przyśpieszenie procesu budowlanego w odniesieniu do robót budowlanych o mniej skomplikowanym charakterze. Jej istota polega na tym, że organ administracji architektoniczno-budowlanej nie ma obowiązku rozstrzygając dokonane przez inwestora zgłoszenie wydania decyzji administracyjnej, a jego milczenie w tym względzie przez okres 30 dni od doręczenia mu zgłoszenia jest równoznaczne z akceptacją zamiaru inwestora, który po upływie tego terminu jest uprawniony do rozpoczęcia robót. Tylko w przypadku negatywnej oceny zamierzenia inwestycyjnego organ we wskazanym wyżej terminie winien wydać decyzję
o sprzeciwie.
W orzecznictwie sądowoadministracyjnym dominuje pogląd, że zgłoszenie budowy nie powoduje wszczęcia jurysdykcyjnego postępowania administracyjnego, nie stanowi bowiem wniosku zainteresowanego podmiotu, który zgodnie z Kodeksem postępowania administracyjnego wymaga załatwienia sprawy administracyjnej
w drodze decyzji oraz, że do wydania decyzji o sprzeciwie w sprawie zgłoszenia nie toczy się postępowania administracyjne w zakresie uregulowanym przepisami k.p.a., mają natomiast zastosowanie reguły określone w ustawie – Prawo budowlane. Przepisy k.p.a. mają zaś zastosowanie dopiero od wydania decyzji o sprzeciwie. Decyzję tę organ wydaje w postępowaniu administracyjnym wszczętym z urzędu, gdy oceniając zamierzenie inwestycyjne ustali zaistnienie ustawowych przesłanek do wniesienia sprzeciwu (zob. wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 2 marca 2011 r., sygn. II SA/Go 25/11, wyrok WSA w Białymstoku z 15 grudnia 2011 r., sygn. II SA/Bk 681/11, wyroki NSA: z 6 marca 2009 r., sygn. II OSK 307/08, z 28 stycznia 2011 r., sygn. II OSK178/10, z 3 marca 2011 r., sygn. II OSK 178/10, z 30 sierpnia 2011 r., sygn. II OSK 1240/10, z 13 października 2011 r., sygn. II OSK 1439/10, z 4 listopada 2011 r., sygn. II OSK 1685/11).
We wskazanym wyżej wyroku z dnia 6 marca 2009 r., sygn. II OSK 307/08 (LEX Polonica nr 2476031) Naczelny Sąd Administracyjny określił zgłoszenie jako akt (czynność), oświadczenie woli (deklarację zamiaru budowy), niepowodujące wszczęcia postępowania administracyjnego. Ponieważ do zgłoszenia nie mają zastosowania przepisy k.p.a., to nie można również zawiesić tego postępowania na podstawie art. 97 § 1 k.p.a.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę podziela powyższe stanowisko. Konsekwencją poglądu, że w sprawie zgłoszenia budowy nie mają zastosowania przepisy k.p.a. jest wniosek, że nie ma w takiej sprawie zastosowania również instytucja przywrócenia terminu uregulowana w art. 58 i 59 k.p.a.
Już z tego tylko względu odmowa wszczęcia postępowania w sprawie przywrócenia terminu do dokonania zgłoszenia robót budowlanych nie narusza prawa.
Skoro bowiem w danej sprawie nie mają zastosowania wskazane przepisy
o przywróceniu terminu, to wszczęcie postępowania w tym zakresie było niedopuszczalne z przyczyn przedmiotowych i art. 61a § 1 k.p.a. nakazywał w tej sytuacji wydanie postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania.
W orzecznictwie niekiedy przyjmuje się wszakże, że zgłoszenie wszczyna postępowanie administracyjne, ale nie mają do niego w pełni zastosowania przepisy k.p.a., co wynika ze specyfiki tego postępowania. Natomiast wydanie w drodze decyzji sprzeciwu powoduje wszczęcie nowego postępowania w rozumieniu art. 61 k.p.a. i otwiera nowy etap postępowania wszczętego zgłoszeniem. Z tym momentem bowiem postępowanie staje się "jawne" w tym znaczeniu, że o tym, iż toczy się ono na skutek złożonego zgłoszenia dowiadują się inne podmioty. Zatem od daty wniesienia sprzeciwu należy bezwzględnie stosować przepisy k.p.a. w pełnym zakresie odnoszące się do tak wszczętego postępowania administracyjnego (por. wyrok NSA z 6 kwietnia 2011 r., sygn. II OSK 173/11).
Także w doktrynie kwestią sporną jest odpowiedź na pytanie, czy zgłoszenie właściwemu organowi zamiaru przystąpienia do robót budowlanych powoduje wszczęcie postępowania administracyjnego, a co za tym idzie, czy do postępowania wszczętego zgłoszeniem mają zastosowanie przepisy k.p.a. Jednakże również ci autorzy, którzy przyjmują, że zgłoszenie robót budowlanych wszczyna postępowanie administracyjne w rozumieniu k.p.a., przyznają, iż przepisy k.p.a. są w przypadku zgłoszenia robót budowlanych stosowane jedynie odpowiednio. Oznacza to, że niektóre z nich są stosowane wprost, inne z modyfikacjami wynikającymi z istoty zgłoszenia oraz z uregulowań Prawa budowlanego, jeszcze inne nie są stosowane w ogóle (zob. A. Ostrowska, Pozwolenie na budowę, LexisNexis 2009, s. 69 i nast.). Również J. Dessoulavy – Śliwiński (Prawo budowlane. Komentarz pod red. Zygmunta Niewiadomskiego, wydanie 4, Wydawnictwo C.H. Beck 2011, s. 383) stwierdził, że "zgłoszenie, o którym mowa w komentowanym przepisie inicjuje postępowanie administracyjne (...). Toczące się postępowanie administracyjne będzie jednak postępowaniem w pewnym sensie "uproszczonym", gdyż nie zawsze wymaga rozstrzygnięcia w formie aktu administracyjnego. Istnieje bowiem domniemanie wydania decyzji pozytywnej w stosunku do zamiaru objętego zgłoszeniem w sytuacji, gdy bezskutecznie upłynie zawity termin, o którym mowa w art. 30 ust. 5 Prawa budowlanego. Tym samym regulacje kodeksowe ulegają stosownej modyfikacji, gdyż niektóre z nich nie znajdują pełnego, a inne jakiegokolwiek zastosowania."
Zatem również na gruncie tego drugiego stanowiska nie da się obronić tezy
o dopuszczalności postępowania w trybie art. 58 i 59 k.p.a. o przywrócenie terminu do dokonania zgłoszenia robót budowlanych. Istotą tego zgłoszenia jest bowiem to, że musi ono poprzedzać przystąpienie do wykonywania robót. W uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia trafnie podniesiono, że przywrócenie terminu jest instytucją prawa procesowego i ma na celu usunięcie ujemnych następstw procesowych wynikłych z uchybienia terminu procesowego. Należy też zgodzić się z organami obu instancji, że żaden przepis prawa, ani procesowego ani materialnego nie określa terminu, w jakim inwestor ma dokonać zgłoszenia budowy lub innych robót budowlanych organowi administracji architektoniczno – budowlanej. Zgłoszenie takie jest bowiem uprawnieniem inwestora i tylko od niego zależy czy i ewentualnie kiedy z niego skorzysta. Dopiero dokonanie zgłoszenia sprawia w świetle unormowania art. 30 ust. 5 Pr. bud., że dla organu rozpoczyna bieg 30-dniowy terminu do wniesienia sprzeciwu, a dla inwestora dwuletni termin do rozpoczęcia robót budowlanych liczony od terminu wskazanego w zgłoszeniu.
Z istoty zgłoszenia robót budowlanych wynika zatem, że nie mogą mieć do niego zastosowania przepisy k.p.a. normujące przywrócenie terminu. Z tego samego względu przepisy te nie mają zastosowania do złożenia wniosku o udzielenie pozwolenia na budowę. Prośbę o przywrócenie terminu do złożenia takiego wniosku strona zgłosiła jako ewentualną w swoim piśmie z dnia 20 kwietnia 2012 r.
Zawarte w skardze żądanie stwierdzenia nieważności zaskarżonego postanowienia skarżąca oparła na podstawie z art. 156 § 1 pkt 1 k.p.a., jako wydanego z naruszeniem przepisów o właściwości, przy czym uzasadniając je wskazała, że meritum jej sprawy nie było przywrócenie terminu do wniesienia zgłoszenia robót budowlanych budynku gospodarczego przy ul. W. w L., ale uzyskanie potwierdzenia/decyzji o skutecznym przyjęciu w dniu 15 maja 2008 r. przez Urząd Miasta [...] jej zgłoszenia zamiaru przystąpienia do wykonywania robót budowlanych nie wymagających pozwolenia na budowę.
Treść pisma J. M. z dnia 20 kwietnia 2012 r. (k. 42 akt adm. I instancji) nie pozostawia jednak wątpliwości, że jest to prośba o przywrócenie terminu do zgłoszenia robót budowlanych (lub pozwolenia na budowę). Skarżąca stwierdza
w nim nadto, że doszło do niezamierzonego przez nią i nie z jej winy uchybienia terminu zgłoszenia rozpoczęcia robót budowlanych (lub pozwolenia na budowę). Wskazuje też podstawę prawną wniosku – art. 58 § 1 § 2. Zostało więc powyższe pismo prawidłowo zinterpretowane przez organy administracji. Wojewoda [...], do którego ono było adresowane, zasadnie przekazał je na podstawie art. 65 § 1 k.p.a. Prezydentowi Miasta [...], który jest organem właściwym w I instancji
w sprawach przyjęcia zgłoszenia robót budowlanych jak też udzielenia pozwolenia na budowę. Skoro tak, to do niego należało również rozpatrzenie wniosku
o przywrócenie terminu do dokonania stosownych czynności w tych sprawach. Zarzut naruszenia przepisów o właściwości jest więc chybiony.
Zgłoszone w skardze jako ewentualne żądanie uchylenia zaskarżonego postanowienia na podstawie art. 154 § 1 k.p.a. jest również niezasadne, bowiem sąd administracyjny nie stosuje przepisów k.p.a., a kompetencje jego mają w zasadzie charakter kasacyjny. Ubocznie tylko należy wskazać, że powyższy przepis art. 154 § 1 kpa odnosi się do decyzji, a w świetle unormowania art. 126 kpa nie ma możliwości odpowiedniego stosowania go do postanowień.
Brak jest również podstaw prawnych do wydania przez sąd potwierdzenia dokonania przez skarżącą skutecznego zgłoszenia budowy w dniu 15 maja 2008 r.
Tę kwestię J. M. uczyniła głównym tematem swojej skargi twierdząc, że w dniu 15 maja 2008 r. złożyła w Urzędzie Miasta [...] szereg dokumentów,
a wśród nich zgłoszenie budowy dwóch pomieszczeń gospodarczych o powierzchni nie przekraczającej 35 m² (każde), które zostały następnie zagubione lub zniszczone w Urzędzie. Kierując się jednakże szlachetnym, ludzkim odruchem wobec zagrożonych dyscyplinarno – karnymi sankcjami urzędników wydawało jej się, że rozsądnym wyjściem z tej sytuacji jest skorzystanie z przepisu art. 58 § 1 i § 2 k.p.a. o przywrócenie terminu do ponownego zgłoszenia robót budowlanych nie wymagających pozwolenia na budowę.
Niezależnie od motywów, jakimi kierowała się skarżąca zwracając się do Wojewody [...] w piśmie z dnia 20 kwietnia 2012 r. o przywrócenie terminu do zgłoszenia rozpoczęcia robót budowlanych (lub pozwolenia na budowę), należy jednoznacznie stwierdzić, że tylko ta, ściśle procesowa kwestia jest przedmiotem rozstrzygnięcia w zaskarżonym postanowieniu i tylko ona wyznacza granice rozpoznania sądu w niniejszej sprawie. Sąd nie jest władny rozstrzygać w niniejszej sprawie ani o prawdziwość twierdzeń skarżącej co do faktu złożenia przez nią w dniu 15 maja 2008 r. w Urzędzie Miasta [...] zgłoszenia budowy, ani tego, czy do realizacji obiektów, których to zgłoszenie ewentualnie dotyczyło, wystarczający był ten właśnie tryb postępowania, czy też niezbędne było uzyskanie pozwolenia na budowę. Te kwestie mogą być rozstrzygnięte wyłącznie w postępowaniu prowadzonym przez właściwego inspektora nadzoru budowlanego, którego rzeczą jest zbadanie, czy budowa przedmiotowych obiektów miała miejsce w warunkach samowoli budowlanej.
Za oczywiście bezzasadny należy uznać zarzut nie zapewnienia skarżącej czynnego udziału w każdym stadium postępowania i możliwości wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań. Istotą postanowienia organu I instancji utrzymanego w mocy zaskarżonym postanowieniem Wojewody [...] jest właśnie odmowa wszczęcia postępowania w sprawie wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia zgłoszenia robót budowlanych (lub pozwolenia na budowę). Nie toczyło się zatem w tym zakresie żadne postępowanie, a w szczególności postępowanie dowodowe. Skarżąca - jak trafnie podniesiono
w odpowiedzi na skargę – miała możliwość i skorzystała z prawa wniesienia zażalenia na postanowienie organu I instancji a następnie skargi do sądu administracyjnego.
Z przytoczonych wyżej względów i na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U.
z 2012 r., poz. 270 ze zm.) Wojewódzki Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji.
