III SAB/Kr 81/13

Uzasadnienie

Pismem opatrzonym datą 13 maja 2013 r. kapitan [...] J. K. wezwał Dowódcę Jednostki Wojskowej, aby umożliwił mu zapoznanie się z opinią służbową specjalną sporządzoną do meldunków J. K. z dnia 19 marca 2013 r. nr [...] i z dnia 15 kwietnia 2013 r. nr [...]. J. K. zarzucił, że meldunki wraz z opinią zostały przesłane do dowódcy [...] Lotnictwa [...] w P bez umożliwienia zrealizowania przysługującego mu prawa do zapoznania się z tą opinią, które to prawo wynika z art. 26 ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych. Zdaniem J. K. wnioski i twierdzenia zawarte w tego rodzaju opinii służbowej miały bezpośredni wpływ na decyzje wyższych przełożonych w zakresie dalszej jego służby wojskowej, zaś odmowa udostępnienia opinii uniemożliwia jej zaskarżenie do organu wyższego stopnia i sądu administracyjnego.

W odpowiedzi na wezwanie Dowódca Jednostki Wojskowej wyjaśnił, że w przypadku kapitana pilota J. K. nie była stosowana procedura opiniowania uregulowana w art. 26 ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych. Dowódca wyjaśnił, że nie było podstaw do udostępniania opinii dołączonych do meldunków J. K. z dnia 19 marca 2013 r. i z dnia 15 kwietnia 2013 r., ponieważ nie są to opinie służbowe w rozumieniu powołanego art. 26 ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych. Ponadto Dowódca wskazał, że po wysłaniu przedmiotowych meldunków drogą służbową już nie dysponuje tymi dokumentami.

J. K. wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie skargę na bezczynność oraz przewlekłość postępowania Dowódcy Jednostki Wojskowej. Skarżący podniósł, że nieudostępnienie mu opinii służbowej sporządzonej do jego meldunków z dnia 19 marca 2013 r. nr [...] i z dnia 15 kwietnia 2013 r. nr [...] stanowiło rażące naruszenie art. 35 § 1 kpa, art. 36 § 1 kpa w związku z art.12 kpa, art. 6 kpa i art. 26 ust. 4 ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych. Skarżący domagał wyznaczenia organowi terminu do wydania opinii służbowej. W uzasadnieniu skargi podniesiono, że każda opinia, niezależnie czy odnosi się do pewnego zakresu służby wojskowej czy do konkretnego wywiązania się z obowiązku służbowego, stanowi opinię służbową, a zatem opinia dołączona do ww. meldunków skarżącego stanowi rodzaj opinii służbowej, bo zawiera ocenę wywiązywania się żołnierza zawodowego z wykonywania poszczególnych obowiązków, bądź całokształtu obowiązków służbowych, a w efekcie wpływa bezpośrednio na prawa opiniowanego wynikające z zawodowej służby wojskowej.

W odpowiedzi na skargę Dowódca Jednostki Wojskowej wyjaśnił, że w dniu 19 marca 2013 r., a następnie w dniu 15 kwietnia 2013 r. skarżący złożył w kancelarii Jednostki Wojskowej dwa pisemne meldunki adresowane do Dowódcy Sił Powietrznych. Po ich zarejestrowaniu meldunki te zostały wysłane do adresata drogą służbową. Zgodnie z obowiązującymi zasadami, w pismach przewodnich do przesyłanych meldunków Dowódca Jednostki Wojskowej przedstawił swoje stanowisko w sprawach będących przedmiotem meldunków. Organ podkreślił, że zgodnie z treścią art. 26 ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych opiniowanie służbowe jest procesem, który rozpoczyna się na sześć miesięcy przed upływem kadencji na stanowisku służbowym (dla żołnierza służby stałej) lub przed upływem okresu obowiązywania kontraktu (dla żołnierza służby kontraktowej). Zdaniem organu żaden z tych przypadków nie dotyczy sytuacji związanej bezpośrednio ani pośrednio z meldunkami złożonymi przez skarżącego w dniach 19 marca 2013 r. i 15 kwietnia 2013 r. Ponadto organ wyjaśnił, że brak jest przepisu prawa, z którego wynikałoby, że dowódca jednostki wojskowej ma obowiązek informowania podległego mu żołnierza o wszelkich czynnościach podejmowanych co do jego osoby. Następnie w piśmie z dnia 3 marca 2014 r. Dowódca Jednostki Wojskowej wniósł o odrzucenie skargi na podstawie art. 3 i art. 5 pkt. 2 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, a więc z uwagi na brak właściwości sądów administracyjnych.

Wojewódzki Sąd administracyjny zważył, co następuje:

Skarga jest niedopuszczalna i podlega odrzuceniu.

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. nr 153, poz. 1269 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej oraz rozstrzyganie sporów kompetencyjnych i o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego, samorządowymi kolegiami odwoławczymi i między tymi organami, a organami administracji rządowej. Wspomniana kontrola sprawowana jest pod względem legalności. Poddanie wykonywania administracji publicznej kontroli sądu administracyjnego nie oznacza, jednak, że cała działalność administracji publicznej została taką kontrolą objęta. Ograniczenie zakresu tej kontroli wynika z treści art. 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.) - dalej ppsa, który enumeratywnie wylicza formy działania administracji publicznej podlegające kontroli sądów administracyjnych. W myśl art. 3 § 2 ppsa kontrola ta obejmuje orzekanie w sprawach skarg na:

1) decyzje administracyjne;

2) postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także na postanowienia rozstrzygające sprawę co do istoty;

3) postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie;

4) inne niż określone w pkt 1-3 akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa;

4a) pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnych sprawach;

5) akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i

terenowych organów administracji rządowej;

6) akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, inne niż

określone w pkt 5, podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej;

7) akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego;

8) bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania w przypadkach

określonych w pkt 1-4a.

Z przepisu art. 3 § 2 pkt 8 ppsa jednoznacznie wynika, że skarga na bezczynność może być wniesiona w przypadku, gdy właściwy organ nie podejmuje rozstrzygnięć lub czynności wymienionych w art. 3 § 2 pkt 1-4a ppsa.

Odnosząc powyższe do skargi wniesionej przez J. K., stwierdzić należy, że skarga ta nie dotyczy bezczynności w rozumieniu art. 3 § 2 pkt 8 ppsa. Zdaniem Sądu opinia, której udostępnienia domagał się skarżący, nie jest opinią służbową w rozumieniu art. 26 ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz. U. z 2010 r. nr 90, poz. 593 ze zm.). Z okoliczności przedstawionych w skardze, odpowiedzi na skargę oraz z treści dokumentów znajdujących się w aktach sprawy wynika, że procedura opiniowania przewidziana w tym przepisie oraz uszczegółowiona w rozporządzeniu Ministra Obrony Narodowej z dnia 8 lutego 2010 r. w sprawie opiniowania żołnierzy zawodowych (Dz. U. nr 34, poz. 184) nie miała miejsca ani nie mogła mieć zastosowania przy opiniowaniu przez Dowódcę Jednostki Wojskowej meldunków skarżącego z dnia 19 marca 2013 r. nr [...] i z dnia 15 kwietnia 2013 r. nr [...]. Były to bowiem opinie przełożonego o meldunkach złożonych przez skarżącego, zaś tego rodzaju opinie nie są tożsame z opiniowaniem służbowym, które odbywa się w ramach sformalizowanej procedury. Trafnie podniesiono zatem w odpowiedzi na skargę, że przepisy prawa nie nakładają na dowódcę jednostki wojskowej obowiązku informowania podległego mu żołnierza o wszelkich czynnościach dotyczących jego osoby.

W związku z powyższym dołączenie przez Dowódcę Jednostki Wojskowej opinii do przesyłanych drogą służbową meldunków J. K. z dnia 19 marca 2013 r. z dnia 15 kwietnia 2013 r. nie może być zakwalifikowane do żadnej z kategorii czynności przewidzianych w art. 3 § 2 pkt 1-4a ppsa. W konsekwencji zaś niedopuszczalna jest skarga, w której zarzuca się bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania polegające na nieudostępnieniu opinii dowódcy jednostki wojskowej sporządzonej do przesyłanych drogą służbową meldunków i do tych meldunków załączonej.

Ubocznie należy też wyjaśnić, że nawet gdyby uznać, iż opinie Dowódcy Jednostki Wojskowej do meldunków J. K. z dnia 19 marca 2013 r. z dnia 15 kwietnia 2013 r. stanowią opinię służbową w rozumieniu art. 26 ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych, co jak wynika z powyższego nie ma i nie może mieć miejsca, to opinia służbowa jest typowym aktem wewnętrznym i nie podlega zaskarżeniu do sądu administracyjnego ani na podstawie art. 3 § 3 ppsa w związku z art. 8 ust. 1 o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych, ani tym bardziej na podstawie art. 3 § 2 pkt 1 ppsa jako decyzja administracyjna (tak Naczelny sąd Administracyjny w wyroku z dnia 27 lipca 2010 r. sygn. akt I OSK 143/10 – wyrok dostępny w internetowej Centralnej Bazie Orzeczeń i Informacji o Sprawach pod adresem orzeczenia.nsa.gov.pl).

Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 58 § 1 pkt 1 ppsa.