IV SA/Wa 2982/13

Uzasadnienie

Zaskarżoną do Sądu decyzją z dnia [...] października 2013 r. Wojewoda [...], działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy Kodeks postępowania administracyjnego w związku z art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (Dz. U. z 2006 r. nr 139, poz. 139 ze zm.), utrzymał w mocy decyzję z dnia [...] września 2013 r. Burmistrza Miasta i Gminy B. w przedmiocie wymeldowania G. D. i R. D. z pobytu stałego z budynku położonego w miejscowości A., gmina B.

Decyzja zapadła w następującym stanie sprawy.

Burmistrz Miasta i Gminy B., na wniosek J. T., decyzją z dnia [...] września 2013 r. orzekł o wymeldowaniu G. D. i R. D. z pobytu stałego w ww. budynku.

Po rozpatrzeniu odwołania G. D. i R. D, Wojewoda [...] decyzją z dnia [...] października 2013 r. podzielił stanowisko Burmistrza Miasta i Gminy B. wyrażone w decyzji z dnia [...] września 2013 r.

W uzasadnieniu swojego rozstrzygnięcia organ odwoławczy wskazał, że inicjatorem postępowania był J. T., właściciel budynku mieszkalnego nr [...] położonego w A. Wnioskodawca nabył przedmiotową nieruchomość na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w M. z dnia [...] marca 2010 r. sygn. akt [...] o przysądzeniu jej własności.

W toku postępowania przed organem pierwszej instancji J. T. wyjaśnił, że G. D. i R. D. opuścili przedmiotowy budynek w drodze eksmisji, przeprowadzonej przez Komornika Sądu Rejonowego w M. na podstawie tytułu wykonawczego. Z protokołu wykonania eksmisji z dnia [...] maja 2013 r. wynika, że budynek ten został zabezpieczony – zamontowano dwie kłódki na drzwiach wejściowych. Nadto, na co wskazał J. T., budynek ten nie spełnia warunków do zamieszkiwania z uwagi na brak wody i prądu i przygotowywany jest do generalnego remontu.

Z wyjaśnień J. T. wynika również, że dnia 22 lipca 2013 r. państwo D. po uprzednim zerwaniu kłódek wtargnęli do budynku. Podczas interwencji policji państwo D. wyjaśnili, że przebywają gościnnie u córki J., która nie utraciła uprawnień do zamieszkiwania i zajmuje pokój wyznaczony przez Sąd Rejonowy w M. na pierwszym piętrze.

Z kolei G. D. i R. D. wskazali, że nie jest prawdą, iż przebywają w przedmiotowym budynku gościnnie. Stale tam zamieszkują i śpią na materacach.

Podczas postępowania o wymeldowanie zostały przesłuchane w charakterze świadka: M. Z. i M. M.– pracownicy socjalni Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w B. Świadkowie zgodnie podali, że w dniu [...] lipca 2013 r. przeprowadzili wywiad środowiskowy z G. D. w budynku nr [...] w A. W trakcie wywiadu pracownicy socjalni uzyskali informacje o eksmisji G. i R. D. z powyższego budynku i otrzymaniu przez nich mieszkania socjalnego w S. Do mieszkania socjalnego przewiezione zostały rzeczy i przedmioty gospodarstwa domowego państwa D. Nie odebrali oni jednak kluczy do mieszkania socjalnego, gdyż w ich ocenie eksmisja została przeprowadzona niezgodnie z prawem. G. D. wraz z mężem i córką zamieszkują w przedmiotowym budynku i wspólnie prowadzą gospodarstwo domowe.

Komenda Powiatowa Policji w Z. poinformowała, że w dniu [...] maja 2013 r. G. i R. D. zostali eksmitowani z budynku nr [...] w A. W chwili obecnej gościnnie przebywają w ww. budynku u mieszkającej tam córki.

Zdaniem organu odwoławczego zgromadzony materiał dowodowy pozwalał wydać decyzję o wymeldowaniu G. i R. D. z pobytu stałego w budynku nr [...] w A. Państwo D. na skutek wykonania wyroku nakazującego eksmisję opuścili ww. budynek, a fakt przebywania w tym budynku po eksmisji nie stanowi pobytu stałego z zamiarem stałego przebywania będącego przesłanką zameldowania i nie uchyla zaistnienia przesłanki wymeldowania.

Ponadto organ odwoławczy zgodził się z organem pierwszej instancji, że przeprowadzanie dowodu z oględzin budynku nr [...] w A. nie miało znaczenia dla niniejszego rozstrzygnięcia, a jedynie przedłużyłoby prowadzone postępowanie.

G. D. i R. D., reprezentowani przez profesjonalnego pełnomocnika, wywiedli do Sądu skargę na decyzję Wojewody [...] z dnia [...] października 2013 r.

Zaskarżonej decyzji zarzucili naruszenie art. 7 k.p.a oraz art. 15 ust. 2 ustawy z 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych.

Skarżący stanęli na stanowisku, że zgromadzony materiał dowodowy nie świadczy o tym, że na stałe opuścili oni budynek nr [...] w A. Organ wyprowadził nieuprawnione domniemanie, że wskutek wykonania wyroku eksmisyjnego doszło do faktycznego opuszczenia przez nich nieruchomości. Z zeznań pracowników ośrodka pomocy społecznej, wynika bowiem, że mimo formalnie przeprowadzonej eksmisji, skarżący w dalszym ciągu przebywają w ww. budynku i to z zamiarem stałego pobytu. Tym samym w ocenie skarżących organy orzekające w niniejszej sprawie nie wyjaśniły, czy skarżący mimo eksmisji opuścili ww. budynek.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty skarżący wnieśli o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającą ją decyzję organu pierwszej instancji i zasądzenie kosztów postępowania, w tym koszty zastępstwa procesowego.

Wojewoda [...] w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie i podtrzymał stanowisko zaprezentowane w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje.

Uprawnienia wojewódzkich sądów administracyjnych określone przepisami art. 1 § 1 i § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. nr 153, poz. 1269, ze zm.) oraz art. 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), sprowadzają się do kontroli działalności organów administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, a więc kontroli zgodności zaskarżonego aktu z przepisami postępowania administracyjnego, a także prawidłowości zastosowania i wykładni norm prawa materialnego.

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie, albowiem Sąd nie stwierdził istnienia wad, które musiałyby prowadzić do uchylenia zaskarżonej decyzji.

Podstawę materialnoprawną zaskarżonej decyzji stanowił przepis art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (Dz. U. z 2006 r. nr 139, poz. 993 ze zm.). Zgodnie z powołanym przepisem, organ gminy wydaje na wniosek strony lub z urzędu decyzję w sprawie wymeldowania osoby, która opuściła miejsce pobytu stałego lub czasowego trwającego ponad 3 miesiące i nie dopełniła obowiązku wymeldowania się. Pobytem stałym w świetle art. 6 ust. 1 tej ustawy jest zamieszkiwanie w określonej miejscowości pod oznaczonym adresem z zamiarem stałego przebywania.

W orzecznictwie sądów administracyjnych utrwalony jest pogląd, w świetle którego - miejsce stałego pobytu danej osoby to miejsce, w którym osoba ta stale realizuje swoje podstawowe funkcje życiowe, a w szczególności mieszka, nocuje, spożywa posiłki, wypoczywa, przechowuje swoje rzeczy niezbędne do codziennego funkcjonowania (odzież, żywność, meble), przyjmując wizyty członków rodziny lub znajomych, utrzymuje chociażby okazjonalne kontakty z sąsiadami, przyjmuje i nadaje korespondencję (zob. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 6 grudnia 2007 r., sygn. akt III SA/Gd 281/07; wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 12 marca 2008 r., sygn. akt VIII SA/Wa 600/07, te orzeczenia i orzeczenia powołane poniżej dostępne są w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych pod adresem http://orzeczenia.nsa.gov.pl).

Decyzja o wymeldowaniu osoby jest uzasadniona w przypadku, gdy osoba ta opuściła (w sposób trwały i dobrowolny) miejsce stałego pobytu. Zatem organ przed wydaniem decyzji w przedmiocie wymeldowania winien zbadać czy dana osoba opuściła lokal, czy też w lokalu tym przebywa. Na wynik sprawy w przedmiocie wymeldowania danej osoby z miejsca pobytu stałego nie mają wpływu przyczyny, z powodu których dana osoba nie przebywa w miejscu zameldowania. Organy administracji publicznej mogą jedynie - przy ocenie trwałości i dobrowolności opuszczenia lokalu - rozważać charakter i czas podjęcia środków prawnych w celu przezwyciężenia przeszkód w swobodnym korzystaniu z lokalu (domu) i powrotu do niego (zob. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26 maja 2011 r. sygn. akt II OSK 922/10). Podkreślić należy, że brak cechy dobrowolności nie zawsze stanowi przeszkodę do wymeldowania. Przykładem tego jest wykonanie eksmisji osoby zamieszkałej w lokalu na podstawie wyroku sądu wykonanego przez komornika. Dochodzi wówczas do przymusowego opuszczenia miejsca pobytu o charakterze najczęściej trwałym, skutkujące powstaniem obowiązku wymeldowania (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 19 lutego 2013 r. II OSK 1976/11). Co więcej, wykonania prawomocnego wyroku sądu powszechnego orzekającego eksmisję nie można uznawać za działanie nielegalne (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 6 października 2005 r., II OSK 65/05). Tym samym nie można twierdzić, że opuszczenie miejsca pobytu wskutek wykonania eksmisji na drodze postępowania egzekucyjnego nie ma charakteru dobrowolnego i nie jest opuszczeniem lokalu w znaczeniu wynikającym z art. 15 ust. 2 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych. Nie można tracić z pola widzenia, że istotą postępowania w sprawie o wymeldowanie osoby z lokalu jest zapewnienie zgodności zapisów w ewidencji ludności z rzeczywistym miejscem pobytu danej osoby. Jeśli zatem osoba nie przebywa w dotychczasowym miejscu pobytu, a opuszczenie miało charakter dobrowolny lub wynikało z czynności właściwego organu mającego swe oparcie w prawie, stwarza to podstawę do orzeczenia o wymeldowaniu tej osoby (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 28 stycznia 2010 r. II OSK 195/09).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpatrywanej sprawy, Sąd w składzie orzekającym, stanął na stanowisku, że ustalenia poczynione przez organy administracji obiektywnie uzasadniają wydanie decyzji o wymeldowaniu G. D. i R. D. z pobytu stałego z lokalu [...] w A.

Opuszczenie przez skarżących lokalu pozostaje w związku z ich eksmisją z powyższego budynku. W aktach administracyjnych sprawy znajduje się postanowienie Sądu Rejonowego w M. z [...] marca 2010 r. sygn. akt [...], którym Sąd nakazał G. D. i R. D. wydanie nieruchomości położonych w A., składających się z działek oznaczonych numerami [...],[...] i [...], ich właścicielowi J. T. Z kolei z zawiadomienia Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w M. z dnia [...] lipca 2013 r. wynika, że w dniu [...] maja 2013 r. przeprowadzono eksmisję G. D. i R. D. z budynku [...] w A., a postępowanie egzekucyjne prowadzone na podstawie powyższego tytułu wykonawczego (postanowienie Sądu Rejonowego w M. z dnia [...] marca 2010 r. sygn. akt [...] zaopatrzone klauzulą wykonalności z dnia [...] listopada 2010 r.) zostało zakończone. W toku postępowania administracyjnego sami skarżący, mimo, że nie zgadzają się z przeprowadzoną eksmisją i podjęli środki przewidziane prawem, to nie podważają faktu, że eksmisja miała miejsce. Eksmisja była następstwem nie wydania właścicielowi w sposób dobrowolny nieruchomości, zgodnie z postanowieniem Sądu Rejonowego w M. z dnia [...] marca 2014 r. Budynek został opróżniony z rzeczy skarżących, które następnie przewieziono do przysługującego im lokalu socjalnego w S.

Okolicznością sporną w niniejszej sprawie jest natomiast to, czy skarżący, mimo dokonanej eksmisji zamieszkują w przedmiotowym lokalu i tam koncentrują swoje centrum życiowe, czy też nie. Skarżący wywiedli bowiem - zarówno w toku postępowania administracyjnego, jak i w przedmiotowej skardze, że nie opuścili budynku [...] w A. Na potwierdzenie tego odwołali się do zeznań świadków - pracowników ośrodka pomocy społecznej przeprowadzających wywiad środowiskowy w powyższym budynku. Sąd nie podziela argumentacji skarżących.

Na podstawie obiektywnych okoliczności faktycznych sprawy stwierdzić należy, że organ administracji prawidłowo uznał, że skarżący nie przebywają pod wskazanym adresem z zamiarem stałego pobytu. Wolą skarżących nie jest koncentrowanie spraw życiowych w przedmiotowym budynku. Z akt administracyjnych sprawy wynika jednoznacznie, że urządzenie gospodarstwa domowego jest własnością J. D. (np. segment pokojowy, regał kuchenny, zestaw komputerowy czy telewizor), co pozwoliło organowi dojść do wniosku, że skarżący nie mają swoich rzeczy w budynku nr [...] w A. Fakt przebywania w przedmiotowym budynku, w związku ze sprawowaniem przez skarżących opieki nad córką J. D. - osobą z orzeczonym stopniem niepełnosprawności – organ słusznie ocenił jako pobyt gościnny (okazjonalny).

Tym samym nie sposób podzielić stanowiska G. D. i R. D., że ich wolą jest zamiar stałego pobytu w budynku nr [...] w A. i, że tam koncentrują swoje osobiste i majątkowe interesy.

Biorąc pod uwagę to, że w stosunku do skarżących Sąd Rejonowy w M. wydał postanowienie z dnia [...] marca 2010 r. sygn. akt [...], nakazujące wydanie im nieruchomości składającej się m.in. z budynku mieszkalnego nr [...] w A., to skarżący na podstawie tego postanowienia zobowiązani byli dobrowolnie opuścić budynek mieszkalny i wydać go J. T.. Ponieważ do dobrowolnego wydania budynku nie doszło, wykonanie postanowienia Sądu Rejonowego w M. odbyło się w drodze egzekucji komorniczej, która odbyła się w dniu [...] maja 2013 r. W dniu tym odbyła się eksmisja skarżących m.in. z budynku mieszkalnego nr [...] w A. Fakt, że po przeprowadzonej eksmisji skarżący weszli do budynku, wskazuje na to, że nie chcą oni honorować prawomocnego orzeczenia sądu opatrzonego w klauzulę wykonalności. Taka Sytuacja nie może upoważniać skarżących do twierdzeń, że ich wolą jest stałe zamieszkiwanie w budynku nr [...] w A. Okoliczności sprawy wskazują, że obiektywnie, wbrew woli skarżących budynek ten nie może być ich miejscem stałego pobytu. Zgodnie z art. 365 § 1 kodeksu postępowania cywilnego orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby. Zatem postanowienie Sądu Rejonowego w M. z dnia [...] maja 2010 r. wiąże skarżących.

Art. 83 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej stanowi, że każdy ma obowiązek przestrzegania prawa Rzeczypospolitej Polskiej. Obowiązujące w Polsce prawo reguluje m.in. stosunki społeczne. Obowiązkiem wszystkich jest przestrzeganie prawa. Od tego obowiązku nikt zwolniony być nie może i Konstytucja nie przewiduje w tym względzie żadnych wyjątków.

Ponadto podkreślić należy, że decyzja o wymeldowaniu ma wyłącznie charakter ewidencyjny. Oznacza to tylko i wyłącznie, że strona opuściła dany lokal i w nim nie przebywa przez określony czas, a swoje interesy życiowe koncentruje w innym miejscu. Wymeldowanie jest jedynie stwierdzeniem pewnego faktu i nie wpływa w żaden sposób na uprawnienia strony wynikające z prawa własności czy innych praw do lokalu.

W ocenie Sądu, organ zgodnie z art. 7 k.p.a. zebrał materiał dowodowy w sprawie, niezbędny do ustalenia stanu faktycznego sprawy, a w konsekwencji do wydania decyzji. Wydana decyzja nie narusza prawa a organ właściwie ocenił, że w niniejszej sprawie zostały spełnione przesłanki z art. 15 ust. 2 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych.

W tym stanie rzeczy Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.) orzekł jak w sentencji wyroku.