II SA/Gl 1592/13

Uzasadnienie

Wnioskiem z dnia 22 sierpnia 2012 r. Z. W. wystąpiła o wymeldowanie wnuka D. W. z pobytu stałego w lokalu przy ul. [...] w P. Wnioskodawczyni wskazała, iż wnuk nigdy nie zamieszkiwał u niej i bez jej wiedzy został zameldowany. W rzeczywistości zamieszkuje on w P. przy ul. [...].

W trakcie postępowania wyjaśniającego organ I instancji zgromadził materiał dowodowy, w tym kserokopię zgłoszenia pobytu stałego, z którego to zgłoszenia wynika, że niepełnoletni wówczas D. W. ur. [...] r., reprezentowany przez ojca T. W., zgłosił pobyt stały pod ww. adresem w P. w dniu 20 lutego 2009 r. Pod zgłoszeniem figurują podpisy D. W. i T. W., zaś pobyt w lokalu potwierdziła swym podpisem Z. W. Akta zawierają nadto poświadczenie wymeldowania D. W. z miejsca stałego pobytu w P., a także oświadczenie T. W., złożone po uprzedzeniu o odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania, iż chce syna zameldować w P. albowiem syn przebywa u swojej babci.

Organ przesłuchał D. W., Z. W. i zamieszkałych w sąsiedztwie świadków. Poinformowano nadto Z. W., twierdzącą, iż wnuk nigdy nie mieszkał u niej, a w dacie zameldowania przyjechał jedynie z ojcem w odwiedziny, o konieczności "zmiany klasyfikacji postępowania na postępowanie o anulowanie czynności zameldowania".

Decyzją z dnia [...] r. nr [...] Prezydent Miasta P., działając na podstawie art. 47 ust. 2 w zw. z art. 10 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (tekst jedn.: Dz. U. 2006, Nr 139, poz.993 z późn.zm.) orzekł o uchyleniu czynności materialno-technicznej zameldowania D. W. na pobyt stały w P. ul. [...].

W uzasadnieniu organ I instancji wskazał, iż przedmiotowy budynek mieszkalny jest w zarządzie P.U.H.P. "A" w P., a najemcą lokalu Nr [...] jest Z. W.. Osoba dokonująca zameldowania T. W. (ojciec małoletniego wówczas D. W.) przedłożył w Urzędzie Miasta druk zgłoszenia wraz z oświadczeniem z art. 233 k.k. o odpowiedzialności karnej. W toku postępowania wyjaśniającego ustalono, iż druk meldunkowy w chwili zgłoszenia był prawidłowo wypełniony i podpisany, przez osobę uprawnioną Z. W.. Wyjaśnienia złożone przez nią we wniosku o wymeldowanie jak również w jego uzupełnieniu wskazują jednak, iż wnuk D. W. w rzeczywistości nie zamieszkał w tym lokalu. Fakt niezamieszkiwania D. W. pod adresem zameldowania potwierdziły także zeznania świadków. Sąsiedzi wskazali, iż Z. W. zamieszkuje samotnie, nigdy żaden wnuk z nią nie mieszkał. Jedna z sąsiadek w ogóle nie zna wnuka Z. W. - D. W. ani osobiście ani z jej opowiadań.

W kwestii zamieszkiwania w spornym lokalu mieszkalnym w dacie zameldowania sam zainteresowany D. W. nie zajął stanowiska (pomimo podejmowanej korespondencji w tej sprawie), w sprawie nie wypowiedział się także wezwany w ramach pomocy prawnej jego ojciec T. W.

W konsekwencji, zdaniem organu, należy stwierdzić, iż lokal w P. przy ul. [...] nigdy nie stanowił centrum życiowego D. W. zarówno w dacie zameldowania, jak i w trakcie prowadzonego postępowania wyjaśniającego, stąd czynność zameldowania, jako dotknięta wadą, jest bezskuteczna.

Odwołanie od decyzji pierwszoinstancyjnej, wyrażające niezadowolenie z otrzymanego rozstrzygnięcia, wniósł D. W. wnosząc o jej uchylenie. W uzasadnieniu wskazał, że w zaskarżonej decyzji stwierdził wiele sprzecznych wątków i faktów. Zdaniem strony w kwestii zameldowania wypowiedział się na piśmie w trakcie postępowania, do przesłuchania ojca natomiast nie doszło z powodu nieobecności pracownika urzędu w pracy. Zdaniem D. W. zeznaniom Z. W. przeczy podpisany przez nią w 2009 r. druk zameldowania. Także wiarygodność świadków budzi wątpliwości strony. Świadek E. R.-S. zeznaje, że od około dziesięciu lat Z. W. mieszka sama. Nie jest to prawdą, ponieważ przez kilka lat mieszkała z dziadkiem C. W. i wujkiem M. W. Ponadto zeznaje, że nie zna odwołującego się co mija się z prawdą. Drugi świadek J. J. przyznaje, że D. W. odwiedzał Z. W. podczas ferii lub wakacji, po czym w dalszej części przesłuchania temu zaprzecza.

W wyniku rozpoznania wniesionego odwołania, po zleceniu organowi I instancji w trybie art. 136 k.p.a. dodatkowych czynności wyjaśniających, decyzją z dnia [...] r. nr [...] Wojewoda [...] utrzymał zaskarżoną doń decyzję pierwszoinstancyjną w mocy. W uzasadnieniu zrelacjonował przebieg postępowania administracyjnego. Zaakcentował w tej mierze, że D. W. w toku postępowania wyjaśniającego (pismo z dnia 5 listopada 2012 r.) wskazał, że z powodu kontynuowania nauki zamieszkuje w P. przy ul. [...]. Po zakończeniu nauki zamierza jednak powrócić do miejsca zameldowania na pobyt stały.

Organ wskazał nadto, że w dniu 5 lutego 2013 r. przeprowadzono dowód z przesłuchania świadków (sąsiadów). J. J. wskazała do protokołu, że D. W. nigdy nie zamieszkiwał w spornym lokalu. Nigdy też sam nie odwiedzał Z. W. Przyjeżdżał wyłącznie w towarzystwie rodziców w odwiedziny. E. R.-S. zeznała, że Z. W. od kiedy wprowadziła się do przedmiotowego mieszkania zamieszkiwała sama. Nigdy nie zaobserwowała, aby ktokolwiek zamieszkiwał z nią nawet okresowo. D. W. nie zna.

W dniu 10 czerwca 2013 r. przesłuchano dodatkowych świadków. T. O. potwierdziła, że D. W. nigdy nie zamieszkiwał w przedmiotowym lokalu. Ww. widziała tylko raz kiedy około czterech lat temu wraz z ojcem przebywał w odwiedzinach u Z. W. Także świadek M. W. wskazała do protokołu, że D. W. nigdy nie zamieszkiwał w spornym lokalu. W mieszkaniu przebywał wraz z rodzicami jedynie przez okres kilku dni w czasie odwiedzin u Z. W. Miejsce stałego pobytu ww. znajduje się w P.

Ojciec D. W. T. W., przesłuchany w charakterze świadka w dniu 17 czerwca 2013 r., wskazał do protokołu, że syn - D. W. od lutego 2009 r. (daty zameldowania) koncentrował centrum swoich spraw życiowych w miejscu zamieszkania rodziców, tj. w P. Tam też kontynuował naukę. W tym czasie jedynie odwiedzał babcię w okresie ferii, wakacji i świąt. Dodał, że od 1 października 2013 r. syn rozpoczyna studia na Uniwersytecie [...] w K. i zamierza zamieszkiwać w P.

Zdaniem Wojewody [...] stwierdzić należy, że w oparciu o zebrany materiał dowodowy ustalono w sposób bezsporny, iż w przedmiotowej sprawie została spełniona przesłanka do anulowania dokonanej w dniu 20 lutego 2009 r. czynności materialno-technicznej zameldowania D. W. na pobyt stały w lokalu przy ul. [...] w P. Przesłanką zameldowania jest bowiem stan faktyczny "zamieszkiwania". Miejscem zamieszkania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską, za którego obowiązek meldunkowy wykonują rodzice, jest miejsce zamieszkania rodziców albo tego z rodziców, któremu wyłącznie przysługuje władza rodzicielska lub któremu zostało powierzone wykonywanie władzy rodzicielskiej. W niniejszej sprawie zameldowania D. W. na pobyt stały w spornym lokalu dokonał ojciec - T. W., gdyż w dacie zameldowania odwołujący był osobą małoletnią. T. W. pod którego opieką przebywał małoletni syn, sam nie zamieszkiwał jednak w lokalu przy ul. [...] w P. Co więcej ww. wprost wskazał, że syn w dacie zameldowania oraz w okresie późniejszym koncentrował swoje sprawy życiowe w P., w miejscu zamieszkania rodziców, pod których opieką pozostawał.

Fakt niezamieszkiwania D. W. w spornym lokalu zarówno w dacie zameldowania jak i w okresie późniejszym potwierdzili również przesłuchani w sprawie świadkowie, w tym osoby zamieszkujące w bezpośrednim sąsiedztwie lokalu.

Mając na uwadze powyższe koniecznym było anulowanie czynności materialno-technicznej zameldowania D. W. na pobyt stały w lokalu przy ul. [...] w P. Strona bowiem nie mieszkała ani w dniu zameldowania, ani w okresie późniejszym w lokalu tym z zamiarem stałego pobytu wyrażonym przez jej rodziców, a następnie przez niego samego jako osoby pełnoletniej. Nie zmienia tego okoliczność, że fakt pobytu odwołującego w lokalu potwierdziła Z. W., skoro jak się później okazało oświadczenie to w chwili jego składania organowi nie odzwierciedlało rzeczywistego stanu rzeczy. Także w dacie podejmowania rozstrzygnięcia o anulowaniu czynności materialno-technicznej zameldowania D. W., nie istniały przesłanki do jego zameldowania w spornym lokalu, gdyż w lokalu tym nie zamieszkiwał.

W sytuacji stwierdzenia, że czynność materialno-techniczna zameldowania jest niezgodna ze stanem faktycznym tzn. nie odzwierciedla faktycznego miejsca pobytu osoby zameldowanej w chwili jej dokonania pod oznaczonym adresem, organ meldunkowy uprawniony jest do anulowania tejże czynności. Ewidencja ludności ma bowiem odzwierciedlać stan rzeczywisty, a nie pozorowany, odnoszący się do przebywania określonej osoby pod oznaczonym adresem. Zatem skoro D. W. w dacie zameldowania nie zamieszkiwał w lokalu przy ul. [...] w P. z zamiarem stałego pobytu i nadal w nim nie zamieszkuje, należało anulować dokonane pod wyżej wskazanym adresem zameldowanie ww. na pobyt stały.

Odnosząc się do twierdzeń odwołującego - iż kiedy przebywał w P. to centrum jego spraw życiowych znajdowało się w P., natomiast kiedy przebywał w mieszkaniu babci w nim koncentrował swoje sprawy życiowe – Wojewoda wskazał, że pobyty D. W. w lokalu przy ul. [...] w P. miały jedynie charakter odwiedzin u babci - Z. W. (co potwierdził do protokołu z dnia 17 czerwca 2013 r. ojciec odwołującego) zatem nie uzasadniały dokonania zameldowania ww. w rzeczonym lokalu na pobyt stały.

Pismem z dnia 30 sierpnia 2013 r. D. W. wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach skargę na decyzję organu II instancji wnosząc o jej uchylenie. Podniósł, iż z decyzją się nie zgadza albowiem błędnie ustalone zostały okoliczności faktyczne. Nie wskazując konkretów D. W. podał, że wszystkie fakty podnoszone w obydwu decyzjach prostował w pismach kierowanych do Urzędu Miasta P. Podobnie jak w odwołaniu skarżący wskazał, iż jego zdaniem zarówno babcia, jak i świadkowie "gubią się w zeznaniach". Zdaniem D. W. nie jest nadto prawdą, że ojciec potwierdził do protokołu z dnia 17 czerwca 2013 r. pobyt syna w P. miał charakter odwiedzin babci. To ojca pobyt w P. miał taki charakter natomiast skarżący wracał w okresie wolnym od nauki do domu pod stały adres zameldowania.

Skarga została wniesiona w terminie.

W odpowiedzi na skargę organ II instancji wniósł o jej oddalenie podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

W myśl art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 z późn. zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez m.in. kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym zgodnie z § 2 tegoż artykułu kontrola, o której mowa, jest sprawowana pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Sąd rozpoznaje sprawę rozstrzygniętą w zaskarżonej decyzji ostatecznej bądź w postanowieniu z punktu widzenia legalności, tj. zgodności z prawem całego toku postępowania administracyjnego i prawidłowości zastosowania przepisów prawa materialnego. Nadto zgodnie z art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j.: Dz. U. 2012, poz. 270 z późn. zm. zwanej dalej: p.p.s.a.) sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz wskazaną podstawą prawną.

Przeprowadzone w określonych wyżej ramach badanie zgodności z prawem zaskarżonej decyzji wykazało, że nie jest ona dotknięta uchybieniami uzasadniającymi jej wzruszenie, a tym samym przedmiotowa skarga, zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, nie może zostać uwzględniona.

Przystępując do szczegółowych rozważań należy w pierwszej kolejności wskazać, iż w myśl art. 1 ust. 2 cytowanej wyżej ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych ewidencja ludności polega m.in. na rejestracji danych o miejscu pobytu osób. Zgodnie natomiast z art. 9 ust. 2b tejże ustawy celom ewidencyjnym służy zameldowanie, które winno potwierdzać fakt pobytu osoby w lokalu. W art. 6 ust. 1 i 7 ust. 1 ustawa definiuje pobyt stały i pobyt czasowy. Pobytem stałym jest w myśl art. 6 ust. 1 zamieszkanie w określonej miejscowości pod oznaczonym adresem z zamiarem stałego przebywania, natomiast pobytem czasowym jest zgodnie z art. 7 ust. 1 przebywanie bez zamiaru zmiany miejsca pobytu stałego w innej miejscowości pod oznaczonym adresem lub w tej samej miejscowości, lecz pod innym adresem. Sformułowania, którymi posłużył się ustawodawca, kładące nacisk na autentyczne przebywanie pod wskazanym adresem, a w przypadku pobytu stałego dodatkowo na zamiar stałego związania się z danym miejscem, jednoznacznie dowodzą, iż zarówno w przypadku zameldowania na pobyt stały jak też zameldowania na pobyt czasowy rzeczywisty pobyt we wskazanym lokalu stanowi konieczną przesłankę, od której zaistnienia prawo uzależnia dopuszczalność dokonania czynności materialno-technicznej. Zameldowanie zatem w lokalu osoby, która w istocie w lokalu tym w ogóle nie przebywa powoduje, iż dokonaną czynność materialno-techniczną należy uznać za wadliwą i w konsekwencji winna ona zostać w drodze decyzji administracyjnej anulowana. Wprawdzie bowiem w myśl art. 47 ust. 1 powołanej wyżej ustawy organ gminy prowadzący ewidencję ludności jest formalnie obowiązany na podstawie zgłoszenia dokonać zameldowania lub wymeldowania przez zarejestrowanie danych dotyczących osoby i miejsca jej pobytu, jak również innych zdarzeń objętych obowiązkiem meldunkowym, to jednak władny jest także dokonaną czynność zameldowania zweryfikować. Podstawę prawną stanowi w tym zakresie art. 47 ust. 2 powołanej ustawy stwierdzający, iż w przypadku gdy zgłoszone dane budzą wątpliwości, o dokonaniu zameldowania lub wymeldowania rozstrzyga właściwy organ gminy. Powyższe uregulowanie oznacza, iż organ meldunkowy może w drodze decyzji uchylić konsekwencje zameldowania, gdy okaże się, iż zostało ono dokonane mimo braku zaistnienia ustawowych przesłanek ku temu, czynność materialno-techniczna, jaką jest zameldowanie, nie ma bowiem cech ostateczności ani prawomocności – por. np. wyrok NSA w Gdańsku z dnia 3 grudnia 2001 r., sygn. akt II S.A./gd 523/00.

Kluczowym w sprawie było zatem ustalenie czy w dacie zameldowania niepełnoletni wówczas D. W. istotnie zamieszkiwał pod adresem, pod którym został zameldowany na pobyt stały, kto sprawował wówczas nad nim opiekę prawną i czy któreś z rodziców także było zameldowane na pobyt stały pod wskazanym adresem w P. Pamiętać bowiem należy, że stosownie do art. 9a ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych miejscem zamieszkania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską, za którego obowiązek meldunkowy wykonują rodzice, jest miejsce zamieszkania rodziców albo tego z rodziców, któremu wyłącznie przysługuje władza rodzicielska lub któremu zostało powierzone wykonywanie władzy rodzicielskiej (art. 26 § 1 Kodeksu cywilnego).

Jak wynika z akt sprawy zameldowania D. W. na pobyt stały w spornym lokalu dokonał ojciec - T. W., zaś Z. W., wbrew jej obecnym twierdzeniom, potwierdziła pobyt wnuka na stosownym formularzu meldunkowym. W rzeczywistości żadne jednak dowody ujawnione w sprawie nie wykazały by którekolwiek ze sprawujących pieczę nad małoletnim rodziców D. W. zamieszkiwało w owym czasie w przedmiotowym mieszkaniu, żadne też nie świadczą o tym by on sam w okresie tym lub później w przedmiotowym lokalu zamieszkiwał. Przeciwnie, zebrane przez organy dowody świadczą o tym, iż w rzeczywistości rodzice wraz z synem zamieszkiwali w P., tam też przez następne lata koncentrowało się życie wymienionych członków rodziny zarówno przed uzyskaniem przez D. W. pełnoletności, jak i po jej uzyskaniu. Do babci rodzina przyjeżdżała jedynie w celu sporadycznych odwiedzin. Fakty te przyznał nawet ojciec, T. W. wskazując w trakcie przesłuchania w dniu 17 czerwca 2013 r., że syn w dacie zameldowania oraz w okresie późniejszym koncentrował swoje sprawy życiowe w miejscu zamieszkania rodziców pod których opieką pozostawał.

Żaden nadto z przesłuchanych świadków nie tylko nie potwierdził, iż w dacie zameldowania D. W. zamieszkiwał u Z. W. lecz wszyscy zgodnie faktowi temu zaprzeczyli. Z. W. oświadczyła, że wnuk nigdy z nią nie zamieszkiwał, J. J. wskazała, że D. W. nie tylko nigdy nie zamieszkiwał w spornym lokalu, ale nigdy sam nie odwiedzał Z. W. Przyjeżdżał wyłącznie w towarzystwie rodziców w odwiedziny. E. R.-S. zeznała, że Z. W. od kiedy wprowadziła się do mieszkania przy ul. [...] zamieszkiwała sama. Nigdy nie zaobserwowała, aby ktokolwiek zamieszkiwał z nią nawet okresowo, a D. W. w ogóle nie zna. Także T. O. potwierdziła, że D. W. nigdy nie zamieszkiwał w przedmiotowym lokalu. Ww. widziała tylko raz kiedy około czterech lat temu wraz z ojcem przebywał w odwiedzinach u Z. W. Również M. W. stwierdziła, że D. W. nigdy nie zamieszkiwał w przedmiotowym lokalu. W mieszkaniu przebywał wraz z rodzicami jedynie przez okres kilku dni w czasie odwiedzin u Z. W. Miejsce stałego pobytu ww. znajduje się bowiem w P.

Żadnego z zeznań skarżący skutecznie nie podważył. W odwołaniu od decyzji pierwszoinstancyjnej oraz w skardze podnosi jedynie gołosłownie, iż świadkowie gubią się w zeznaniach, nie przedstawia jednak żadnych dowodów lub choćby poszlak, wskazujących na to że w dacie zameldowania bądź kiedykolwiek później istotnie z zamiarem stałego pobytu zamieszkiwał w przedmiotowym lokalu. Podnosi też, iż nieprawdą jest, że ojciec w trakcie przesłuchania w dniu 17 czerwca 2013 r., podał, że syn w dacie zameldowania oraz w okresie późniejszym koncentrował swoje sprawy życiowe w P. w miejscu zamieszkania rodziców. Twierdzenie skarżącego pozostaje jednak w sprzeczności z opatrzonym podpisem ojca protokołem z przesłuchania.

Należy zatem przychylić się do stanowiska organu odwoławczego, że w trakcie postępowania ustalono w sposób niewątpliwy, iż w przedmiotowej sprawie została spełniona przesłanka do anulowania dokonanej w dniu 20 lutego 2009 r. czynności materialno-technicznej zameldowania D. W. na pobyt stały w lokalu przy ul. [...] w P. Strona bowiem nie mieszkała ani w dniu zameldowania, ani w okresie późniejszym w przedmiotowym lokalu z zamiarem stałego pobytu wyrażonym przez jej rodziców, a następnie przez niego samego jako osoby pełnoletniej, co w świetle art. 10 ust. 1 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych stworzyłoby obowiązek dokonania zameldowania. Trafnie też organ odwoławczy wskazał, że ustaleń powyższych nie zmienia fakt potwierdzenia przez Z. W. pobytu D. W. na formularzu meldunkowym, skoro jak się później okazało oświadczenie to w chwili jego składania organowi nie odzwierciedlało rzeczywistego stanu rzeczy. Także w dacie podejmowania rozstrzygnięcia o anulowaniu czynności materialno-technicznej zameldowania D. W., nie istniały przesłanki do jego zameldowania w spornym lokalu, gdyż w lokalu tym nie zamieszkiwał.

Podkreślenia w tym miejscu wymaga, że ewidencja ludności ma odzwierciedlać stan rzeczywisty, nie zaś fikcyjny, w zakresie przebywania określonej osoby pod oznaczonym adresem. Zatem skoro D. W. w dacie zameldowania nie zamieszkiwał w lokalu przy ul. [...] w P. z zamiarem stałego pobytu i nadal w nim nie zamieszkuje, należało anulować dokonane pod wyżej wskazanym adresem zameldowanie ww. na pobyt stały.

Jeśli zaś skarżący, jak twierdzi, ma zamiar w trakcie studiów zamieszkać pod wskazanym adresem, bądź już tam zamieszkał z zamiarem pobytu stałego to wówczas spełniona zostanie niezbędna przesłanka do zameldowania go pod wyżej wskazanym adresem. Okoliczność ta nie ma jednak znaczenia prawnego dla rozstrzygnięcia sprawy bowiem orzekając w sprawie organy administracji opierają się na stanie faktycznym i prawnym istniejącym w czasie jej rozpatrywania, a Sąd kontroluje zgodność z prawem zaskarżonej decyzji w dacie jej wydania.

W konsekwencji przedstawionych wyżej wywodów Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach nie uwzględnił skargi i na podstawie art. 151 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji.