II SA/Sz 1231/13

Uzasadnienie

Pismem z dnia [...] r., M. S. zwróciła się do Burmistrza Miasta i Gminy z wnioskiem, aby w drodze decyzji administracyjnej zameldował ją wraz z dzieckiem M. K. B. w lokalu przy ul. [...] w [...] . Wskazała, że mieszka wraz z synem w wymienionym lokalu od [...]r., ponosząc koszty utrzymania mieszkania. Lokal udostępnił wnioskodawczyni syn właściciela lokalu.

W dniu [...] r., nr sprawy [...], organ wszczął postępowanie w sprawie o zameldowanie małoletniego M. K. B. na pobyt stały we wskazanym we wniosku lokalu.

W pismach z dnia [..] r. i z dnia [...]r., właściciel lokalu L. H. oświadczył, że nie wyraża zgody na zameldowanie w jego lokalu M. S. i jej syna, z którymi nie jest związany żadną więzią prawną ani faktyczną. Poinformował, że na podstawie umowy na czas określony wynajął ww. lokal R. B. i zakazał jego podnajmowania.

Decyzją z dnia [...] r., Nr[..] , wydaną na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (Dz. U. z 2006 r., Nr 139, poz. 993 ze zm.) oraz art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 267), Burmistrz Miasta i Gminy orzekł o zameldowaniu z dniem [...] r. małoletniego M. K. B. urodzonego [...] r. w [...] , syna R. i H., na pobyt stały w lokalu nr [...], mieszczącego się przy ul. [...]w [...] .

W uzasadnieniu decyzji organ przedstawił ustalenia stanu faktycznego sprawy, z których wynikało, że małoletni M. K. B. zamieszkuje w ww. lokalu na stałe. Lokal, będący własnością L. H., A. H.

(syn właściciela) wynajął R. B. , tj. ojcu małoletniego M. B. . A. H. jego żona I. H. dysponowali przedmiotowym mieszkaniem na podstawie pełnomocnictwa ogólnego z dnia [...] r. udzielonego przez L.H.. Właściciel lokalu dostarczył organowi kserokopię umowy najmu lokalu z dnia [...]r., na czas nieokreślony. Z ustaleń organu wynikało, że w dniu [...] r. podpisano aneks do ww. umowy, zmieniający termin wynajmu lokalu A. B. , na czas określony od dnia [...] r. do dnia [...] r. Właściciel lokalu oświadczył, że nie wie kto wprowadził M. S. wraz dzieckiem do przedmiotowego lokalu. Wysłał najemcy wypowiedzenie umowy najmu z wyznaczonym terminem opuszczenia lokalu do dnia [...] r.

Organ na okoliczność zamieszkiwania H. S. i jej syna w ww. lokalu przesłuchał w sprawie świadków: M. Ż. I. P., I. H.. Zeznania złożyła również M. S.. Ponadto, w dniu [...] r., organ przeprowadził kontrolę meldunkową w lokalu przy ul. [...] w [...] celu ustalenia, czy w lokalu tym znajduje się centrum życiowe małoletniego M. K. B. . W trakcie kontroli obecna była M. S. oraz jej syn M.. Z protokołu kontroli wynikało natomiast, że lokal składa się z korytarza, łazienki, kuchni oraz jednego pokoju przedzielonego ścianą działową na dwa mniejsze pomieszczenia, w części pokoju wyposażonego w meblościankę i łóżko znajdowały się rzeczy dziecięce należące do małoletniego, m.in. ubrania, zabawki, zaś w łazience między innymi kosmetyki dziecięce i kobiece.

Organ ustalił również, że matka dziecka nie posiadała dokumentu potwierdzającego najem lokalu i z tego powodu nie mogła potwierdzić druku meldunkowego. Wynajmujący godzili się jednak na zamieszkiwanie małoletniego wraz z matką pobierając od niej comiesięczne opłaty za korzystanie z lokalu oraz za media. Potwierdzeniem tego są przedstawione przez matkę małoletniego kserokopie pokwitowań za czynsz, energię, gaz, oraz wynajem lokalu począwszy od [...] r.

Organ uznał również, że wniesiony przez właściciela lokalu pozew o nakazanie wydania nieruchomości nie miał znaczenia w sprawie, bowiem dopiero wyegzekwowanie orzeczenia, a więc zmiana okoliczności faktycznych sprawy, może doprowadzić do wydania decyzji o wymeldowaniu.

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego, organ pierwszej instancji uznał, że małoletni M. K. B. wraz ze swoją matką M. S. zamieszkuje w lokalu przy ul. [...] w [...] , a wyposażenie mieszkania oraz inne przedmioty codziennego użytku potwierdzają, że lokal ten stanowi jego centrum życiowe. L. H., reprezentowany przez pełnomocnika adw. G. N.- P., wniósł odwołanie do Wojewody od decyzji organu pierwszej instancji z dnia [...]r. Zarzucił organowi błędne przyjęcie w kwestionowanej decyzji, iż M. K. B. przebywa w miejscu orzeczonego zameldowania z zamiarem stałego pobytu, biorąc pod uwagę, że właściciel złożył pozew o nakazanie opuszczenia lokalu. W ocenie składającego odwołanie, wydaną decyzję należało uchylić, a postępowanie w sprawie zawiesić.

Decyzją z dnia [...] r., Nr[...] , wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 2 Kodeksu postępowania administracyjnego oraz art. 5 ust. 2 w związku z art. 47 ust. 2 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych, Wojewoda uchylił w całości decyzję organu pierwszej instancji z dnia 8 lipca 2013 r. i orzekł o odmowie zameldowania małoletniego M. K. B. ego na pobyt stały pod adresem ul. [...] w [...] .

W treści uzasadnienia tej decyzji, organ odwoławczy powołał się na art. 5, art. 6, art. 10 ust. 1 oraz art. 47 ust. 1 i ust. 2 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych. Z brzmienia tych przepisów wynika, że organ może zameldować osobę na pobyt stały tylko wtedy, gdy osoba ta zamieszkuje w lokalu, w którym chce się zameldować i nie jest ona zameldowana w tym czasie na pobyt stały pod innym adresem.

Organ drugiej instancji zwrócił uwagę, że M. S. w złożonym wniosku o zameldowanie małoletniego syna na pobyt stały podała, że zamieszkuje on w lokalu wskazanym we wniosku. Faktem jest dla ww. organu, że małoletni M. K. B. od 2009 r. zameldowany jest na pobyt stały w [..] przy ul.[...] .

Biorąc pod uwagę obecne miejsce zameldowania na pobyt stały małoletniego, zdaniem organu odwoławczego, osoba ta nie może być zameldowana na pobyt stały wskazany we wniosku. Reasumując, Wojewoda uznał,

że w sprawie może być wydana tylko decyzja o odmowie zameldowania małoletniego M. K. B. ego na pobyt stały pod adresem ul. [...] w [...] , wyjaśniając dodatkowo, że decyzja ta ma na celu uniknięcie powstania sytuacji, w której w tym samym czasie dana osoba byłaby zameldowana na pobyt stały pod więcej niż jednym adresem.

M. K. B. , reprezentowany przez przedstawiciela ustawowego M. S. wystąpił ze skargą do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w [...] na decyzję Wojewody z dnia [...] r., kwestionując ją w całości i wnosząc o jej zmianę.

Skarżąca potwierdziła, że M. K. B. był na stałe zameldowany w[...] , jednakże w rzeczywistości małoletni od urodzenia mieszka w [...] , a w lokalu w tej miejscowości przy ul. [...] mieszka prawie od [..] lat. Matka małoletniego podała ponadto, że do wniosku o zameldowanie dołączony był druk wniosku o wymeldowanie z dotychczasowego adresu i jej zdaniem jest to zgodne z przepisami prawa.

Według skarżącej, wystarczyło poprawić błąd urzędnika co do daty zameldowania, a nie odmawiać zameldowania. Dodatkowo podała, że dziecko zostało zameldowane w [...] , tylko dlatego, iż urzędnik przyjmujący zgłoszenie urodzenia dziecka, uznał "niejako z urzędu", że skoro matka nie miała meldunku, to należy zameldować dziecko tam, gdzie zameldowany jest jego ojciec. W rzeczywistości dziecko nigdy nie mieszkało w[...] .

Wojewoda udzielając odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie, podtrzymując w całości argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Ponadto organ stwierdził, iż podziela stanowisko skarżącej, że jej syn mógłby na podstawie formularza zgłoszenia pobytu stałego zostać przemeldowany ze [...] do[...] . Jednakże pamiętać należy, że mogłoby się to stać, jeżeli zameldowanie syna następowałoby w drodze czynności materialno-technicznej, nie zaś na podstawie decyzji administracyjnej. Jak zauważył organ, decyzja o zameldowaniu osoby na pobyt stały rodzi skutek w postaci zameldowania osoby pod oznaczonym adresem, nie zaś wymeldowania z poprzedniego adresu.

Na rozprawie w dniu [..] r., M. S. podała, że nie dokonała wymeldowania syna z pobytu stałego w [...]przy ul.[..] , albowiem składając wniosek o jego zameldowanie w [...] została pouczona, że nie musi wymeldować dziecka z dotychczasowego miejsca pobytu stałego odrębnie, gdyż czynność ta zostanie dokonana z urzędu przez organ meldunkowy w [...] . Poinformowała również, że na mocy orzeczenia Sądu Rejonowego sygn. akt [..] ustanowiono miejsce pobytu stałego małoletniego przy matce. Ojciec dziecka nie ma ograniczonych praw rodzicielskich, natomiast przed Sądem Rejonowym w [...] toczy się postępowanie o eksmisję z zajmowanego lokalu z powództwa L. H. – sygn. Akt[...] .

Wojewódzki Sąd Administracyjny z w a ż y ł, co następuje:

W myśl art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Zgodnie z art. 3 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.), zwanej dalej: "P.p.s.a.", kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg m.in. na decyzje administracyjne (pkt 1).

Na mocy art. 145 § 1 P.p.s.a. uwzględnienie skargi następuje w przypadku naruszenia prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy (pkt 1 lit. a), naruszenia prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego (pkt 1 lit. b) lub innego naruszenia przepisów postępowania, jeśli mogło mieć ono istotny wpływ na wynik sprawy (pkt 1 lit. c); a także w przypadku stwierdzenia przyczyn powodujących nieważność decyzji lub wydanie jej z naruszeniem prawa (pkt 2 i pkt 3). W przypadku natomiast uznania, że skarga nie ma uzasadnionych podstaw podlega ona oddaleniu, na podstawie art. 151 p.p.s.a. Stosownie natomiast do art. 134 § 1 P.p.s.a. sąd wydaje rozstrzygnięcie w granicach danej sprawy, nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. W myśl art. 135 P.p.s.a. sąd stosuje przewidziane ustawą środki w celu usunięcia naruszenia prawa w stosunku do aktów lub czynności wydanych lub podjętych we wszystkich postępowaniach prowadzonych

w granicach sprawy, której dotyczy skarga, jeżeli jest to niezbędne dla końcowego jej załatwienia.

Dokonując tak rozumianej kontroli zaskarżonej decyzji Sąd dopatrzył się naruszenia prawa skutkującego koniecznością eliminacji z obrotu prawnego tej decyzji, jak też poprzedzającej ją decyzji organu I instancji.

W rozpoznawanej sprawie Wojewoda uchylił decyzję Burmistrza Miasta i Gminy w przedmiocie zameldowania małoletniego M. K. B. w lokalu nr [..] przy ul. [...] w [...]

i odmówił jego zameldowania w tym lokalu na pobyt stały.

W uzasadnieniu decyzji organ – powołując się na przepis art. 5 ust. 2 ustawy

o ewidencji ludności i dowodach osobistych, wskazał, że w tym samym czasie można mieć tylko jedno miejsce pobytu stałego, a M. K. B. zameldowany jest na pobyt stały w lokalu nr [...] przy ul. [...]w [...] .

Lektura zaskarżonej decyzji oraz decyzji ją poprzedzającej wskazuje, że organy orzekające w sprawie zdają się nie zauważać, iż sprawa zameldowania dotyczy osoby małoletniej, nie posiadającej pełnej zdolności do czynności prawnych i nie jest zatem obojętne, gdzie małoletni będzie zameldowany na pobyt stały.

Zauważyć również należy, że wniosek o zameldowanie złożyła matka małoletniego – M. S., w stosunku do której również toczy się postępowanie

o zameldowanie na pobyt stały w [...] przy ul. [...] .

Na rozprawie w dniu [...] r. matka małoletniego wyjaśniła,

że w lokalu, który organ wskazał jako miejsce pobytu stałego jej syna, tj. w [...] przy ul. [..] mieszka ojciec małoletniego, który nie ma ograniczonych praw rodzicielskich, jednakże na mocy orzeczenia Sądu Rejonowego w [...] w sprawie o sygn. akt [..] ustanowiono miejsce pobytu małoletniego przy matce.

Zgodnie z art. 9a ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych, za osobę nieposiadającą pełnej zdolności do czynności prawnych obowiązek meldunkowy wykonuje jej przedstawiciel ustawowy lub inna osoba sprawująca nad nią faktyczną opiekę w miejscu ich wspólnego pobytu.

Zważywszy na powyższą regulację, przepisy dotyczące meldunku osób małoletnich muszą być interpretowane w związku z przepisami Kodeksu cywilnego oraz Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Zgodnie z art. 26 §1 K.c., miejscem zamieszkania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską jest miejsce zamieszkania rodziców albo tego z rodziców, któremu wyłącznie przysługuje władza rodzicielska lub któremu zostało powierzone wykonywanie tej władzy. Przepis art. 92 K.r.o. stanowi z kolei, że dziecko pozostaje do pełnoletniości pod władzą rodzicielską.

W świetle powyższego, przepisy ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych, interpretowane z uwzględnieniem przepisów K.c. i K.r.o. wyłączają możliwość zameldowania małoletniego dziecka w innym miejscu, niż są zameldowani jego rodzice lub przynajmniej jedno z nich, pod którego władzą rodzicielska dziecko się znajduje.

Mając na względzie orzeczenie Sądu Rejonowego, na które powołała się matka małoletniego, wskazujące na miejsce pobytu dziecka przy matce, decydujące znaczenie dla miejsca pobytu stałego M. K. B. ego ma miejsce zameldowania M.. S.. Jak już wyżej Sąd zauważył, w sprawie zameldowania matki małoletniego toczy się postepowanie administracyjne, zaś z Sądowi urzędu jest wiadome, że wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 3 kwietnia 2014 r. w sprawie o sygn. akt II SA/Sz 1229/13, skarga M. S. na decyzję kasacyjną Wojewody w przedmiocie zameldowania została oddalona.

W ocenie Sądu, zważywszy na przytoczone wyżej przepisy dotyczące obowiązku meldunkowego małoletniego oraz przepisy K.c. i K.r.o., kwestia zameldowania na pobyt stały M. K. B. została przez organy rozstrzygnięta przedwcześnie, albowiem postępowanie w sprawie zameldowania na pobyt stały jego matki, przy której ustalono miejsce pobytu małoletniego i której miejsce zameldowania na pobyt stały ma wpływ na miejsce stałego pobytu małoletniego, nie zostało jeszcze prawomocnie zakończone.

Ponownie rozpatrując sprawę zameldowania małoletniego M. K. B. organy orzekające w sprawie wezmą pod uwagę ocenę prawną wyrażoną przez Sąd w niniejszym wyroku, przeprowadzą postępowanie dowodowe w kierunku ustalenia miejsca pobytu małoletniego oraz związanego z tym faktem obowiązku meldunkowego jego przedstawicieli ustawowych oraz rozważą objecie jednym postępowaniem wniosków o zameldowanie małoletniego oraz jego matki M. S..

Mając na uwadze, że zaskarżona decyzja oraz poprzedzająca ją decyzja zostały wydane z naruszeniem przepisów ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych (art. 5 ust. 2, art. 9a) oraz art. 7, 77 i 80 K.p.a. poprzez niewyjaśnienie istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy kwestii dowodowych związanych z ustaleniem miejsca pobytu dziecka, Wojewódzki Sąd Administracyjny na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit a i c P.p.s.a orzekł jak w pkt. I wyroku. W kwestii wykonalności Sąd orzekł w pkt II na podstawie art. 152 P.p.s.a.