IV SA/Wa 2965/13
Postanowienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie
2014-04-04Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Anna Falkiewicz-Kluj /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Anna Falkiewicz-Kluj po rozpoznaniu w dniu 4 kwietnia 2013 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy z wniosku Stowarzyszenia [...] o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych w sprawie ze skargi Stowarzyszenia [...] na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia [...] października 2013 r., nr [...] w przedmiocie odmowy dopuszczenia do udziału w postępowaniu administracyjnym postanawia odmówić zwolnienia od kosztów sądowych
Uzasadnienie
Stowarzyszenie [...] w toku postępowania w sprawie ze skargi na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia [...] października 2013 r. zwróciło się do Sądu z wnioskiem o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych. W uzasadnieniu wniosku Stowarzyszenie podniosło, że z uwagi na brak środków, odrzucane są kolejne skargi Stowarzyszenia. Stowarzyszenie stwierdziło, że jego zła sytuacja finansowa nie wyka z braku działań członków w tym zakresie, wynika natomiast z nieprzestrzegania przepisów przez urzędników, orzeczników, sędziów.
Postanowieniem referendarza sądowego z dnia 3 lutego 2014 r. odmówiono Stowarzyszeniu [...] zwolnienia od kosztów sądowych.
Stowarzyszenie w ustawowym terminie wniosło sprzeciw, w którym podniosło, że wskutek działań członków, wpłacono do kasy Sądu ponad 4000 zł tytułem wpisów sądowych, opłat kancelaryjnych, co oznacza obciążenie członka Stowarzyszenia w wysokości ok. 50 zł miesięcznie.
Rozpoznając wniosek o przyznanie prawa pomocy Sąd zważył, co następuje.
Zgodnie z art. 246 § 2 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), dalej jako "P.p.s.a.", przyznanie prawa pomocy osobie prawnej a także innej jednostce organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej może nastąpić w zakresie całkowitym, gdy jednostka ta wykaże, że nie ma żadnych środków na poniesienie jakichkolwiek kosztów postępowania, natomiast w zakresie częściowym, gdy wykaże, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania.
Stwierdzić należy, że każdy kto wszczyna postępowanie sądowe, powinien liczyć się z koniecznością opłacenia kosztów sądowych, a co za tym idzie tak planować swój budżet, aby wygospodarować kwotę konieczną do ich uiszczenia. Podkreślenia także wymaga fakt, że udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym jest formą jej dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzać do wypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe.
Zarówno w doktrynie jak i orzecznictwie przyjmuje się, że osoba prawna lub inna jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej obowiązana jest wykazać nie tylko, że nie ma odpowiednich środków na poniesienie kosztów postępowania, ale także że nie posiada ich, chociaż podjęto wszelkie niezbędne działania zmierzające do ich pozyskania (porównaj: J.P. Tarno, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Warszawa 2010, wyd. LexisNexis, str. 568, jak też postanowienia NSA z dnia 23 stycznia 2009 r., sygn. akt II OZ 20/09, LEX nr 557480 czy z dnia 26 stycznia 2009 r., sygn. akt II OZ 28/09, LEX nr 537851). Nadto podnieść należy, że obowiązkiem strony wynikającym z ogólnej zasady dotyczącej kosztów postępowania, jest ponoszenie kosztów związanych ze swoim udziałem w sprawie. Zwolnienie z tego obowiązku może nastąpić tylko w sytuacjach wyjątkowych, kiedy to strona nie z własnej winy pozbawiona jest środków niezbędnych na pokrycie tych kosztów. Przerzucenie ciężaru funkcjonowania stowarzyszeń na Państwo przez uzyskanie zwolnienia od kosztów sądowych, rodzi ten skutek, że faktycznie działalność tego stowarzyszenia zostaje finansowana ze środków publicznych, co przeczy zasadzie, iż stowarzyszenia prowadzą działalność na bazie własnego majątku (porównaj: postanowienie NSA z dnia 2 marca 2012r., sygn. akt I OZ 114/12, LEX nr 1120726).
W niniejszej sprawie stroną wnioskującą jest stowarzyszenie zwykłe, które w myśl przepisu art. 42 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 roku – Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 855 ze zm.) wprawdzie nie może prowadzić działalności gospodarczej ani przyjmować darowizn, spadków i zapisów oraz otrzymywać dotacji, a także korzystać z ofiarności publicznej, lecz jednak może uzyskiwać środki na swoją działalność ze składek członkowskich.
Ograniczenie źródeł finansowania stowarzyszenia zwykłego nie oznacza jednak, że określając cele i formy działania założyciele nie mają obowiązku przewidzieć środków na działalność takiego stowarzyszenia, zawierając w tym zakresie odpowiednie postanowienia w regulaminie stanowiącym podstawę jego funkcjonowania. Realizując cele regulaminowe, np. poprzez wszczynanie postępowań przed sądami administracyjnymi, członkowie Stowarzyszenia powinni z kolei - w razie trudności w prowadzeniu działalności regulaminowej - podjąć odpowiednie kroki w celu uzyskania niezbędnych środków finansowych, np. poprzez zwiększenie liczby członków, czy ustalenie składki członkowskiej na odpowiednio wysokim poziomie. Brak zapewnienia stałego źródła dochodów nie może przemawiać za uprzywilejowanym traktowaniem Stowarzyszenia przy rozpatrywaniu jego wniosku o przyznanie prawa pomocy. Zwolnienie strony od kosztów postępowania sądowego, w sytuacji, kiedy sama pozbawia się możliwości uzyskania środków finansowych, jest niezasadne.
Rozpatrując przedmiotowy wniosek, należy mieć na uwadze, że jak wynika z regulaminu wnioskodawcy, celem jego działania jest ochrona środowiska, a środkami działania są m. in. "podejmowanie przewidzianych prawem działań interwencyjnych w przypadku naruszania przepisów ochrony środowiska" (pkt 4.1 regulaminu) i "występowanie na prawach strony jako reprezentanta interesu (faktycznego lub prawnego) o charakterze społecznym w postępowaniach administracyjnych i procesach sądowych" (pkt 4.5 regulaminu).
W ocenie Sądu, wnioskodawca wskazując takie cele i przewidując udział w postępowaniach przez sądami, powinien liczyć się ze związaną z tym koniecznością ponoszenia kosztów. W szczególności w sytuacji, gdy powołując się na swoje cele statutowe, zdecydował się skorzystać z drogi sądowoadministracyjnej, powinien wygospodarować środki na pokrycie kosztów sądowych.
Jak wynika z informacji zawartych we sprzeciwie Stowarzyszenie było w stanie wygospodarować środki w łącznej kwocie ok. 4000 zł na uiszczenie kosztów sądowych, w tym roku również uiszcza opłaty sądowe w wielu sprawach. Niechęć do zwiększenia składek członkowskich do takiego poziomu, aby Stowarzyszenie bez przeszkód mogło realizować cele określone w regulaminie, nie jest argumentem przemawiającym za przerzuceniem ciężaru finansowego niniejszego postępowania na Państwo. Wnioskodawca nie wykazał obiektywnych okoliczności wskazujących, że zdobycie środków pieniężnych na opłacenie kosztów sądowych jest rzeczywiście niemożliwe. Należy mieć także na względzie, że na obecnym etapie postępowania koszty sądowe wynoszą 100 zł (wpis od skargi). Stowarzyszenie nie wykazało, że nie jest w stanie wygospodarować takiej kwoty.
Podkreślić należy, że w związku z licznymi wnioskami o przyznanie prawa pomocy składanymi przez skarżącego, w orzeczeniach Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wielokrotnie już wskazywano na dopuszczalne możliwości poprawy kondycji finansowej tego Stowarzyszenia. Tymczasem argumentacja zawarta w przedmiotowym wniosku wskazuje, że członkami Stowarzyszenia są osoby, które nie mając środków na realizację wszystkich celów określonych w regulaminie, konsekwentnie dążą do stworzenia sytuacji, w której działalność Stowarzyszenia realizowana będzie z budżetu Państwa
Wobec powyższego na podstawie art. 260 w zw. z art. 246 § 2 pkt 2 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzeczono, jak w sentencji.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Anna Falkiewicz-Kluj /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Anna Falkiewicz-Kluj po rozpoznaniu w dniu 4 kwietnia 2013 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy z wniosku Stowarzyszenia [...] o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych w sprawie ze skargi Stowarzyszenia [...] na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia [...] października 2013 r., nr [...] w przedmiocie odmowy dopuszczenia do udziału w postępowaniu administracyjnym postanawia odmówić zwolnienia od kosztów sądowych
Uzasadnienie
Stowarzyszenie [...] w toku postępowania w sprawie ze skargi na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia [...] października 2013 r. zwróciło się do Sądu z wnioskiem o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych. W uzasadnieniu wniosku Stowarzyszenie podniosło, że z uwagi na brak środków, odrzucane są kolejne skargi Stowarzyszenia. Stowarzyszenie stwierdziło, że jego zła sytuacja finansowa nie wyka z braku działań członków w tym zakresie, wynika natomiast z nieprzestrzegania przepisów przez urzędników, orzeczników, sędziów.
Postanowieniem referendarza sądowego z dnia 3 lutego 2014 r. odmówiono Stowarzyszeniu [...] zwolnienia od kosztów sądowych.
Stowarzyszenie w ustawowym terminie wniosło sprzeciw, w którym podniosło, że wskutek działań członków, wpłacono do kasy Sądu ponad 4000 zł tytułem wpisów sądowych, opłat kancelaryjnych, co oznacza obciążenie członka Stowarzyszenia w wysokości ok. 50 zł miesięcznie.
Rozpoznając wniosek o przyznanie prawa pomocy Sąd zważył, co następuje.
Zgodnie z art. 246 § 2 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), dalej jako "P.p.s.a.", przyznanie prawa pomocy osobie prawnej a także innej jednostce organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej może nastąpić w zakresie całkowitym, gdy jednostka ta wykaże, że nie ma żadnych środków na poniesienie jakichkolwiek kosztów postępowania, natomiast w zakresie częściowym, gdy wykaże, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania.
Stwierdzić należy, że każdy kto wszczyna postępowanie sądowe, powinien liczyć się z koniecznością opłacenia kosztów sądowych, a co za tym idzie tak planować swój budżet, aby wygospodarować kwotę konieczną do ich uiszczenia. Podkreślenia także wymaga fakt, że udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym jest formą jej dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzać do wypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe.
Zarówno w doktrynie jak i orzecznictwie przyjmuje się, że osoba prawna lub inna jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej obowiązana jest wykazać nie tylko, że nie ma odpowiednich środków na poniesienie kosztów postępowania, ale także że nie posiada ich, chociaż podjęto wszelkie niezbędne działania zmierzające do ich pozyskania (porównaj: J.P. Tarno, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Warszawa 2010, wyd. LexisNexis, str. 568, jak też postanowienia NSA z dnia 23 stycznia 2009 r., sygn. akt II OZ 20/09, LEX nr 557480 czy z dnia 26 stycznia 2009 r., sygn. akt II OZ 28/09, LEX nr 537851). Nadto podnieść należy, że obowiązkiem strony wynikającym z ogólnej zasady dotyczącej kosztów postępowania, jest ponoszenie kosztów związanych ze swoim udziałem w sprawie. Zwolnienie z tego obowiązku może nastąpić tylko w sytuacjach wyjątkowych, kiedy to strona nie z własnej winy pozbawiona jest środków niezbędnych na pokrycie tych kosztów. Przerzucenie ciężaru funkcjonowania stowarzyszeń na Państwo przez uzyskanie zwolnienia od kosztów sądowych, rodzi ten skutek, że faktycznie działalność tego stowarzyszenia zostaje finansowana ze środków publicznych, co przeczy zasadzie, iż stowarzyszenia prowadzą działalność na bazie własnego majątku (porównaj: postanowienie NSA z dnia 2 marca 2012r., sygn. akt I OZ 114/12, LEX nr 1120726).
W niniejszej sprawie stroną wnioskującą jest stowarzyszenie zwykłe, które w myśl przepisu art. 42 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 roku – Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 855 ze zm.) wprawdzie nie może prowadzić działalności gospodarczej ani przyjmować darowizn, spadków i zapisów oraz otrzymywać dotacji, a także korzystać z ofiarności publicznej, lecz jednak może uzyskiwać środki na swoją działalność ze składek członkowskich.
Ograniczenie źródeł finansowania stowarzyszenia zwykłego nie oznacza jednak, że określając cele i formy działania założyciele nie mają obowiązku przewidzieć środków na działalność takiego stowarzyszenia, zawierając w tym zakresie odpowiednie postanowienia w regulaminie stanowiącym podstawę jego funkcjonowania. Realizując cele regulaminowe, np. poprzez wszczynanie postępowań przed sądami administracyjnymi, członkowie Stowarzyszenia powinni z kolei - w razie trudności w prowadzeniu działalności regulaminowej - podjąć odpowiednie kroki w celu uzyskania niezbędnych środków finansowych, np. poprzez zwiększenie liczby członków, czy ustalenie składki członkowskiej na odpowiednio wysokim poziomie. Brak zapewnienia stałego źródła dochodów nie może przemawiać za uprzywilejowanym traktowaniem Stowarzyszenia przy rozpatrywaniu jego wniosku o przyznanie prawa pomocy. Zwolnienie strony od kosztów postępowania sądowego, w sytuacji, kiedy sama pozbawia się możliwości uzyskania środków finansowych, jest niezasadne.
Rozpatrując przedmiotowy wniosek, należy mieć na uwadze, że jak wynika z regulaminu wnioskodawcy, celem jego działania jest ochrona środowiska, a środkami działania są m. in. "podejmowanie przewidzianych prawem działań interwencyjnych w przypadku naruszania przepisów ochrony środowiska" (pkt 4.1 regulaminu) i "występowanie na prawach strony jako reprezentanta interesu (faktycznego lub prawnego) o charakterze społecznym w postępowaniach administracyjnych i procesach sądowych" (pkt 4.5 regulaminu).
W ocenie Sądu, wnioskodawca wskazując takie cele i przewidując udział w postępowaniach przez sądami, powinien liczyć się ze związaną z tym koniecznością ponoszenia kosztów. W szczególności w sytuacji, gdy powołując się na swoje cele statutowe, zdecydował się skorzystać z drogi sądowoadministracyjnej, powinien wygospodarować środki na pokrycie kosztów sądowych.
Jak wynika z informacji zawartych we sprzeciwie Stowarzyszenie było w stanie wygospodarować środki w łącznej kwocie ok. 4000 zł na uiszczenie kosztów sądowych, w tym roku również uiszcza opłaty sądowe w wielu sprawach. Niechęć do zwiększenia składek członkowskich do takiego poziomu, aby Stowarzyszenie bez przeszkód mogło realizować cele określone w regulaminie, nie jest argumentem przemawiającym za przerzuceniem ciężaru finansowego niniejszego postępowania na Państwo. Wnioskodawca nie wykazał obiektywnych okoliczności wskazujących, że zdobycie środków pieniężnych na opłacenie kosztów sądowych jest rzeczywiście niemożliwe. Należy mieć także na względzie, że na obecnym etapie postępowania koszty sądowe wynoszą 100 zł (wpis od skargi). Stowarzyszenie nie wykazało, że nie jest w stanie wygospodarować takiej kwoty.
Podkreślić należy, że w związku z licznymi wnioskami o przyznanie prawa pomocy składanymi przez skarżącego, w orzeczeniach Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wielokrotnie już wskazywano na dopuszczalne możliwości poprawy kondycji finansowej tego Stowarzyszenia. Tymczasem argumentacja zawarta w przedmiotowym wniosku wskazuje, że członkami Stowarzyszenia są osoby, które nie mając środków na realizację wszystkich celów określonych w regulaminie, konsekwentnie dążą do stworzenia sytuacji, w której działalność Stowarzyszenia realizowana będzie z budżetu Państwa
Wobec powyższego na podstawie art. 260 w zw. z art. 246 § 2 pkt 2 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzeczono, jak w sentencji.
