III SA/Lu 6/14

Uzasadnienie

Zaskarżoną decyzją z dnia (...) października 2013 r., Nr (...) Wojewoda (...) utrzymał w mocy decyzję Prezydenta Miasta (...) z dnia (...) września 2013 r., znak: (...) orzekającą o utracie przez A statusu osoby bezrobotnej z dniem (...) stycznia 2011 r.

W uzasadnieniu organ wskazał, że od dnia (...) lipca 2005 r. A była zarejestrowana w Miejskim Urzędzie Pracy w (...) jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku dla bezrobotnych.

W dniu (...) września 2013 r. A złożyła oświadczenie na piśmie, że od dnia (...) stycznia 2011 r. podjęła pracę w oparciu o umowę zlecenie w firmie (...) w (...).

Na podstawie w/w oświadczenia, decyzją z dnia (...) września 2013 r. organ I instancji orzekł o utracie przez A statusu osoby bezrobotnej z dniem (...) stycznia 2011 r.

W odwołaniu od w/w decyzji A zarzuciła naruszenie zasad ogólnych postępowania administracyjnego wynikających z ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (dalej jako k.p.a.) oraz art. 35 ust. 1 i art. 36 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (dalej jako ustawa o promocji zatrudnienia), poprzez naruszenie wynikającego z tych przepisów obowiązku wyczerpującego informowania stron o ich prawach i obowiązkach, jak i konsekwencjach wynikających z ich ewentualnego naruszenia.

Wojewoda (...) podniósł, że z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o promocji zatrudnienia wynika, że bezrobotnym jest osoba niezatrudniona i niewykonująca innej pracy zarobkowej. Pod pojęciem innej pracy zarobkowej ustawa uznaje wykonywanie pracy lub świadczenie usług na podstawie umów cywilnoprawnych, w tym także na podstawie umowy zlecenia (art. 2 ust. 1 pkt 11). Przepis art. 33 ust. 4 pkt 1 ustawy o promocji zatrudnienia stanowi, że starosta pozbawia statusu bezrobotnego bezrobotnego, który nie spełnia warunków określonych w art. 2 ust. 1 pkt 2. Powyższe oznacza, że w każdym przypadku podjęcia przez bezrobotnego pracy traci on posiadany status osoby bezrobotnej, niezależnie od tego, czy praca jest wykonywana na podstawie umowy o pracę, czy na podstawie innych umów oraz niezależnie od tego, na jak długi okres umowa została zawarta i jakie z tego tytułu świadczący pracę pobiera wynagrodzenie. Bezwzględnie o każdym przypadku podjęcia pracy bezrobotny obowiązany jest bezzwłocznie powiadomić urząd pracy.

Oświadczenie skarżącej na piśmie z dnia (...) września 2013 r. o podjęciu w dniu (...) stycznia 2011 r. pracy na podstawie umowy zlecenia było wystarczającym dowodem do wydania przez organ I instancji decyzji orzekającej o utracie przez skarżącą statusu osoby bezrobotnej. Okazana następnie w dniu (...) września 2013 r. kopia umowy zlecenia z dnia (...) stycznia 2011 r., zawartej pomiędzy A jako zleceniobiorcą a (...), jako zleceniodawcą, potwierdziła treść złożonego przez skarżącą w dniu (...) września 2013 r. oświadczenia.

Obowiązkiem skarżącej było zawiadomić Miejski Urząd Pracy w (...) w ciągu 7 dni o wykonywaniu pracy w ramach umowy zlecenia, nawet, jeżeli była to praca tylko jednodniowa. Dopełnienie tego obowiązku skutkowałoby wyrejestrowaniem z ewidencji osób bezrobotnych i ponowną bezzwłoczną, na wniosek skarżącej, rejestracją. Organ odwoławczy podkreślił, że skarżącej udzielono odpowiedniego pouczenia o jej prawach i obowiązkach w dniu rejestracji. Skarżąca własnoręcznie podpisała zobowiązanie do bezzwłocznego informowania o wszelkich zmianach danych zawartych w karcie rejestracyjnej. Skarżąca własnoręcznym podpisem poświadczyła również Oświadczenie rejestrowanego, które w końcowej części zawierało pouczenie o treści: "Osoba bezrobotna jest zobowiązana zawiadomić w ciągu 7 dni Miejski Urząd Pracy w (...) o podjęciu zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub pozarolniczej działalności oraz o zaistnieniu każdej okoliczności powodującej utratę statusu bezrobotnego albo utratę prawa do zasiłku przewidzianą w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy". Mając powyższe na względzie, Wojewoda uznał, że skarżąca była należycie i wyczerpująco poinformowana i pouczona przez MUP w (...) o swoich prawach i obowiązkach jako osoby bezrobotnej, wynikających z przepisów ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, wśród nich o obowiązku zawiadomienia urzędu w ciągu 7 dni o każdym przypadku podjęcia zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Zarzuty naruszenia przepisów k.p.a. nie zasługiwały zatem na uwzględnienie.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie A zarzuciła naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy oraz art. 35 ust. 1 i art. 36 ust. 1 pkt 7 ustawy o promocji zatrudnienia. W ocenie skarżącej, organy administracji nie dopełniły obowiązku wyczerpującego informowania strony o jej prawach i obowiązkach oraz o konsekwencjach ich ewentualnego naruszenia. Organy nie przeprowadziły również wyczerpującego postępowania dowodowego. Nie ustaliły, dlaczego skarżąca podjęła decyzję o zawarciu jednodniowej umowy zlecenia, nie zwróciły się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w celu ustalenia z jakich źródeł na konto skarżącej wypływały składki.

Skarżąca podkreśliła, że nie udzielono jej informacji o konsekwencjach związanych z podjęciem zatrudnienia i nie wiedziała, że podjęcie pracy, nawet jednodniowej, stanowi podstawę pozbawienia statusu bezrobotnego.

W odpowiedzi na skargę Wojewoda (...) wniósł o oddalenie skargi, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie zważył, co następuje:

Skarga jest uzasadniona.

Przedmiotem kontroli Sądu w niniejszej sprawie jest decyzja Wojewody Lubelskiego z dnia (...) października 2013 r. orzekająca o utracie statusu osoby bezrobotnej przez A z dniem (...) stycznia 2011 r.

Podstawę prawną zaskarżonej decyzji stanowił art. 33 ust. 4 pkt 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2013 r., poz. 674 z późn. zm.), dalej: ustawa o promocji zatrudnienia.

Zgodnie z przywołanym przepisem starosta, z zastrzeżeniem art. 75 ust. 3, pozbawia statusu bezrobotnego bezrobotnego, który nie spełnia warunków, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2. Stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy, bezrobotny oznacza osobę, o której mowa w art. 1 ust. 3 pkt 1 i 2 lit. a-g lub lit. i, j, l, lub cudzoziemca - członka rodziny obywatela polskiego, niezatrudnioną i niewykonującą innej pracy zarobkowej, zdolną i gotową do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym w danym zawodzie lub służbie albo innej pracy zarobkowej, albo jeżeli jest osobą niepełnosprawną, zdolną i gotową do podjęcia zatrudnienia co najmniej w połowie tego wymiaru czasu pracy, nieuczącą się w szkole, z wyjątkiem uczącej się w szkole dla dorosłych lub przystępującej do egzaminu eksternistycznego z zakresu tej szkoły lub w szkole wyższej gdzie studiuje w formie studiów niestacjonarnych, zarejestrowaną we właściwym dla miejsca zameldowania stałego lub czasowego powiatowym urzędzie pracy oraz poszukującą zatrudnienia lub innej pracy zarobkowe.

Kwestią sporną w niniejszej sprawie jest to, czy Urząd Pracy wystarczająco pouczył skarżącą o obowiązkach bezrobotnego związanych z podjęciem zatrudnienia i konsekwencjach niedopełnienia tych obowiązków.

Bezsporne jest, że skarżąca nie wykonała obowiązku nałożonego przez ustawodawcę w art. 74 ustawy o promocji zatrudnienia i nie zawiadomiła Miejskiego Urzędu Pracy w Lublinie o podjęciu zatrudnienia w dniu (...) stycznia 2011 r. na podstawie umowy zlecenia w zakreślonym terminie.

Zgodnie z art. 9 k.p.a., organy administracji publicznej są obowiązane do należytego i wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego. Organy czuwają nad tym, aby strony i inne osoby uczestniczące w postępowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa, i w tym celu udzielają im niezbędnych wyjaśnień i wskazówek.

W myśl art. 36 ust. 1 pkt 7 ustawy o promocji zatrudnienia, pośrednictwo pracy polega w szczególności na informowaniu bezrobotnych o przysługujących im prawach i obowiązkach.

Z akt administracyjnych sprawy wynika, że skarżąca w dniu rejestracji w Miejskim Urzędzie Pracy w Lublinie ((...) lipca 2005 r.) otrzymała do zapoznania się i poświadczyła własnoręcznym podpisem Oświadczenie bezrobotnego (k. 2 akt adm.), Informację dla osób rejestrujących się w Powiatowym Urzędzie Pracy (k. 4 akt adm.) oraz Oświadczenie rejestrowanego (k. 3 akt adm.).

Skarżąca zarzuca, że nie udzielono jej informacji o konsekwencjach związanych z podjęciem zatrudnienia i nie wiedziała, że podjęcie pracy, nawet jednodniowej, stanowi podstawę pozbawienia statusu bezrobotnego.

Analiza akt sprawy prowadzi do wniosku, że brak podstaw dla stwierdzenia faktu należytego pouczenia skarżącej o obowiązkach bezrobotnego w sytuacji podjęcia zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w tym na podstawie umowy zlecenia oraz o konsekwencjach niedopełnienia tych obowiązków.

Z pkt IV.6 Informacji dla osób rejestrujących się w Powiatowym Urzędzie Pracy wynika, że bezrobotny jest obowiązany zawiadomić w ciągu 7 dni powiatowy urząd pracy o podjęciu zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub pozarolniczej działalności oraz zaistnienia innych okoliczności powodujących utratę statusu bezrobotnego albo utratę prawa do zasiłku. Zarejestrowana osoba traci status bezrobotnego gdy nie spełnia warunków określonych w pkt II (pkt III.1 Informacji). W pkt II Informacji w 19 podpunktach wymieniono osoby, które mają status bezrobotnego. Zgodnie z pkt II. 2 Informacji status bezrobotnego ma osoba, która nie wykonuje innej pracy zarobkowej tzn. nie wykonuje pracy, nie świadczy usług na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o dzieło albo w okresie członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych (usług rolniczych).

Z tak sformułowanego pouczenia nie wynika wprost, że pozbawia się statusu bezrobotnego osobę, która wykonuje pracę zarobkową na podstawie umowy zlecenia i w zakreślonym terminie nie zawiadomiła o tym właściwego urzędu pracy. Podkreślić należy, że obowiązek pouczenia spoczywa na urzędzie pracy. Pouczenie powinno być sformułowane w sposób czytelny i jasny oraz powinno zawierać wyczerpujące wyjaśnienie jakie są uprawnienia i obowiązki bezrobotnego oraz konsekwencje niedopełnienia tych obowiązków. Pouczenie o okolicznościach, których wystąpienie w przyszłości powoduje utratę uprawnień powinno odnosić się indywidualnie do zainteresowanego i powinno być na tyle zrozumiałe, aby bezrobotny mógł je odnieść do własnej sytuacji.

Na konieczność prawidłowego pouczania osób bezrobotnych o ich obowiązkach, zwłaszcza gdy niedopełnienie tych obowiązków wiąże się z ujemnymi, daleko idącymi następstwami dla osoby bezrobotnej wielokrotnie zwracały uwagę sądy administracyjne (por. przykładowo wyroki wojewódzkich sądów administracyjnych: w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 29 czerwca 2010 r., II SA/Go 339/10, w Poznaniu z dnia 21 grudnia 2005 r., II SA/Po 2851/03 i w Lublinie z dnia 14 października 2004 r., III SA/Lu 245/04).

W okolicznościach niniejszej sprawy pozbawienie skarżącej statusu bezrobotnego jest skutkiem zbyt daleko idącym. Organ stwierdzając dopełnienie obowiązku pouczenia, powinien rozważyć, czy pouczenie było na tyle zrozumiałe dla skarżącej, aby mogła je odnieść do własnej sytuacji. Zwrócić uwagę należy, że w dniu rejestracji w Miejskim Urzędzie Pracy w Lublinie skarżąca otrzymała do zapoznania się trzy kilku stronnicowe dokumenty - Oświadczenie bezrobotnego, Informację dla osób rejestrujących się w Powiatowym Urzędzie Pracy oraz Oświadczenie rejestrowanego. Fakt przedłożenia w/w dokumentów skarżącej i oświadczenie skarżącej, że się z nimi zapoznała, nie oznacza, że organ dopełnił obowiązku udzielania pełnej informacji o przysługujących bezrobotnemu prawach i obowiązkach.

Braki w zakresie ustalenia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, skutkowały naruszeniem przez organ przepisów postępowania, w szczególności art. 7, art. 8, art. 77 § 1 i art. 80 k.p.a.

Stwierdzone uchybienia powodują konieczność uchylenia zaskarżonej decyzji na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) p.p.s.a.

Organ administracji ponownie rozpoznając sprawę uwzględni zaprezentowane wyżej stanowisko Sądu.

Z tych względów Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) p.p.s.a., orzekł jak w sentencji.

Na podstawie art. 152 p.p.s.a. Sąd stwierdził, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w całości.