I SA/Bd 378/14

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...] r. Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w B. ustalił V. C. (skarżącej) zobowiązanie podatkowe w podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu dochodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów za 2007 r. w kwocie [...] zł.

W dniu 15 listopada 2013r skarżąca złożyła od powyższej decyzji odwołanie, jednocześnie wnosząc o przywrócenie terminu do jego wniesienia.

W uzasadnieniu wniosku wskazała, że nie miała świadomości o wydanej wobec niej przez Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej decyzji albowiem przesyłka zawierająca przedmiotową decyzję nie została jej doręczona. Zaznaczyła, że informację o toczącym się postępowaniu podatkowym uzyskała w dniu 8 listopada 2013 r. tj. w dniu, w którym otrzymała przesyłkę zawierającą upomnienie Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w T. z dnia [...] r. Z treści upomnienia wynika bowiem, że zakończono prowadzone wobec niej postępowanie podatkowe za 2007 r., w którym ustalono należność zobowiązania w podatku dochodowym od osób fizycznych w kwocie [...] zł. Wskazana natomiast w skierowanym do upomnieniu kwota jest tożsama z kwotą wynikającą z decyzji Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w B. z dnia [...] r. ustalającej J. C. – małżonkowi skarżącej, zobowiązanie podatkowe w podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu dochodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów za 2007 r. w kwocie [...] zł doręczonej w dniu 28 września 2013 r.

Postanowieniem z dnia [...] r. Dyrektor Izby Skarbowej w B. stwierdził, że odwołanie zostało wniesione z uchybieniem terminu przewidzianego w art. 223 § 2 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2012r., poz. 749 ze zm., dalej "O.p."). Następnie postanowieniem z tego samego dnia odmówił przywrócenia terminu do jego wniesienia.

W uzasadnieniu podniósł, że jak wynika z treści art. 162 § 1 i § 2 O.p. jedną

z przesłanek umożliwiających przywrócenie terminu do wniesienia odwołania jest uprawdopodobnienie braku winy w uchybieniu terminu.

W ocenie Dyrektora Izby Skarbowej, skarżąca nie wykazała okoliczności, które świadczyłyby o braku winy w niedopełnieniu obowiązku i które w sposób obiektywny uzasadniałby przywrócenie terminu.

Organ wyjaśnił, że przesyłka zawierająca decyzję Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w B. z dnia [...] r. została skutecznie doręczona skarżącej w trybie art. 150 O.p. Po raz pierwszy awizowana była w dniu 23 września 2013 r., a ponownie w dniu 30 września 2013 r. Na kopercie w sposób czytelny wpisane zostały daty awizowania przesyłki. Zdaniem organu, skoro przedmiotowa decyzja została skutecznie doręczona w dniu 7 października 2013 r. 14 - dniowy termin do wniesienia odwołania zaczął biec w dniu 8 października 2013 r. i upłynął z dniem 22 października 2013 r.

Ponadto organ podkreślił, że wskazany w odwołaniu adres tj. T., ul. [...] był i jest adresem zamieszkania zarówno skarżącej jak i jej małżonka J. C. Wskazał, że postępowanie podatkowe z tytułu ustalenia zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu dochodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów za 2007 r. prowadzone były równolegle zarówno wobec skarżącej jak i jej męża, co oznacza, że wszystkie czynności, podejmowane przez organ podatkowy pierwszej instancji prowadzone były jednocześnie, a w związku z tym również korespondencja z nimi związana wysyłana była zarówno do skarżącej jak i do jej męża. Dyrektor zaznaczył, że J. C. podejmował w zasadzie każdą kierowaną na wskazany adres korespondencję, natomiast skarżąca nie podjęła żadnej kierowanej na ten sam adres w tym samym czasie przesyłki pocztowej.

Organ odwoławczy zauważył, że z uwagi na składane w toku postępowania przez małżonka skarżącej dowody w sprawie tj. pismo z dnia 13 czerwca 2013 r., czy też pismo z dnia 30 sierpnia 2013 r. zatytułowane "Stanowisko podatników V. i J. małż. C. w zakresie zebranego materiału dowodowego w sprawie" trudno uznać, iż skarżąca nie miała świadomości o toczącym się postępowaniu podatkowym. Jednocześnie zaznaczył, że na równoległe prowadzenie dwóch postępowań podatkowych wskazywała również treść dokonanej przez Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w B. w toku postępowania prowadzonego wobec małżonka strony "Analizy zebranego materiału dowodowego" z dnia 12 sierpnia 2013 r. (doręczonej pod wskazany adres w dniu 24 sierpnia 2013 r.).

W tej sytuacji Dyrektor Izby Skarbowej stwierdził, że skarżąca nie wskazała okoliczności, które świadczyłyby o braku winy w niedopełnieniu obowiązku i które uzasadniałyby przywrócenie terminu do złożenia odwołania.

W skardze do tut. Sądu strona zarzuciła zaskarżonemu postanowieniu istotny błąd w ustaleniach faktycznych, polegający na przyjęciu, że miała wiedzę i świadomość o prowadzonym przez Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w B. postępowaniu podatkowym, a także podpisanie zaskarżonego postanowienia przez osobę nieuprawnioną albowiem Pani mgr B. T. nie jest Dyrektorem Izby Skarbowej w B., a ponadto do przedmiotowego postanowienia nie załączono odpowiedniego pełnomocnictwa uprawniającego do zastępowania w niniejszej sprawie Dyrektora Izby Skarbowej w B. Wskazując na powyższe skarżąca wniosła o przywrócenie terminu do złożenia odwołania od Decyzji Dyrektora Kontroli Skarbowej w B. z dnia [...] r.

W uzasadnieniu strona powtórzyła argumentację zaprezentowaną we wniosku

o przywrócenie terminu. Ponownie podniosła, że nie otrzymała zawiadomienia

o wszczęciu prowadzonego wobec niej przez Dyrektora Kontroli Skarbowej

w B. postępowania podatkowego, ani zresztą jakiegokolwiek innego pisma. Podkreśliła, że dopiero w dniu 8 listopada 2013 r. uzyskała pisemną informację o toczącym się postępowaniu, albowiem w tym dniu otrzymała upomnienie Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w T. z dnia 24 października 2013 r., z którego wynikało, iż zakończono prowadzone wobec niej postępowanie, w którym ustalono należne zobowiązanie w kwocie [...] zł. Skarżąca wskazała, że wymieniona kwota jest tożsamą z kwotą ustaloną decyzją Dyrektora Kontroli Skarbowej w B. z dnia [...] r., jej mężowi w przedmiocie zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu dochodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów za 2007 r. Ponadto podniosła, że ten sam stan faktyczny i prawny leży u podstaw obu postępowań prowadzonych zarówno przeciwko jej mężowi jak i niej. Strona wyjaśniła, że jej mąż złożył odwołanie, tak więc w przypadku wydania rozstrzygnięcia na jego korzyść w obrocie prawnym nie będzie mogła się ostać decyzja wydana w sprawie skarżącej. Taka bowiem sytuacja byłaby niezgodna z zasadą dążenia do ustalenia prawdy obiektywnej.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, w całości podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga jest bezzasadna.

Poza sporem w niniejszej sprawie pozostawało to, że strona skarżąca uchybiła terminowi do wniesienia odwołania od decyzji Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej

z dnia [...] r. Nie była bowiem kwestionowana skuteczność doręczenia tej decyzji Skarżącej w drodze tzw. doręczenia zastępczego, o którym mowa w art. 150 O.p. W sprawie nie było też sporne, że wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania złożony został z zachowaniem terminu, o którym mowa w art. 162 § 2 O.p. Istota sporu w niniejszej sprawie sprowadzała się do oceny, czy strona skarżąca uprawdopodobniła brak swojej winy w uchybieniu terminu do wniesienia przedmiotowego odwołania, a w rezultacie, czy zasadnie organ drugiej instancji odmówił stronie przywrócenia terminu do jego wniesienia.

Termin do wniesienia odwołania, określony przepisem art. 223 § 1 i 2 pkt 1 O.p. jest terminem procesowym albowiem określa on termin do dokonania czynności procesowej - wniesienia odwołania. Gdy czynność procesowa nie została przez stronę dokonana

w terminie, wówczas zachodzi uchybienie terminu w postępowaniu podatkowym, co powoduje jej bezskuteczność prawną. Przepisy przewidują jednak instytucję procesową, której celem jest ochrona strony przed negatywnymi skutkami uchybienia terminu do dokonania określonej czynności procesowej, tzw. instytucję przywrócenia terminu. Reguluje ją przepis art. 162 § 1 O.p. stanowiąc, że w razie uchybienia terminu należy go przywrócić na wniosek zainteresowanego, jeżeli uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy. Podanie o przywrócenie terminu należy wnieść

w ciągu 7 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminowi. Jednocześnie

z wniesieniem podania należy dopełnić czynności, dla której był określony termin.

Analizując zaskarżone postanowienie przez pryzmat powołanych wyżej przepisów prawa, stwierdzić należy, że organ ten dokonał właściwych ustaleń faktycznych

w sprawie i prawidłowo przeprowadził subsumpcję ustalonych okoliczności faktycznych do przepisów obowiązującego prawa.

Jak wynika z orzecznictwa sądów administracyjnych, o braku winy w niedopełnieniu czynności w terminie można mówić wyłącznie wtedy, gdy wywiązanie się z takiego obowiązku stało się niemożliwe z powodu przeszkody nie do przezwyciężenia, czyli gdy strona nie mogła przeszkody usunąć, nawet przy użyciu największego w danych warunkach wysiłku. Przyczyna uchybienia terminu musi zatem być niezależna od strony (a przy tym istnieć przez cały okres uchybienia terminu). Zatem o braku winy można mówić tylko w przypadku stwierdzenia, że dopełnienie obowiązku było niemożliwe

z powodu przeszkody nie do przezwyciężenia, takiej jak np. nagły atak zimy, przerwa

w komunikacji, nagła choroba, powódź, pożar itp. (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 października 2012 r. sygn. akt I FSK 2179/11, dostępny

w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych: orzeczenia.nsa.gov.pl, dalej: CBOSA). Jednocześnie przyjmuje się, że od strony postępowania można oczekiwać

i wymagać szczególnej staranności w zakresie prowadzenia swych spraw,

a jakiekolwiek niedbalstwo strony dyskwalifikuje możliwość przywrócenia terminu. Przepis art. 162 § 1 O.p. nie uzależnia bowiem uprawnienia do przywrócenia terminu od stopnia zawinienia. Oznacza to, że każdy, nawet najlżejszy stopień zawinienia

w uchybieniu terminu wyłącza możliwość zastosowania tej instytucji. Uniknięcie negatywnych skutków dokonania czynności postępowania po upływie ustawowego terminu zakreślonego do jej wykonania wymaga więc uprawdopodobnienia nie tylko braku winy umyślnej (przy rozumieniu umyślności jako zamierzonego działania sprzecznego z regułą lub regułami postępowania bądź na powstrzymaniu się od działania mimo obowiązku czynnego zachowania), ale także lżejszej jej postaci - niedbalstwa (rozumianego jako niedołożenie należytej staranności, jakiej można wymagać od każdej osoby dbającej o swoje interesy).

Ponadto przy ocenie winy strony lub jej braku w niedochowaniu terminu do dokonania czynności procesowej należy brać pod rozwagę nie tylko okoliczności, które uniemożliwiły stronie dokonanie tej czynności w terminie, lecz także okoliczności świadczące o podjęciu lub niepodjęciu przez stronę działań mających na celu zabezpieczenie się w dotrzymaniu terminu (por. postanowienie Sądu Najwyższego

z dnia 6 października 1998 r., sygn. akt II CKN 8/98, Lex nr 50679 oraz postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 maja 2008 r., sygn. akt I OZ 354/08, CBOSA).

W ocenie Sądu powoływana przez Skarżącą okoliczność dotycząca braku wiedzy

o prowadzonym wobec niej postępowaniu przez urząd kontroli skarbowej nie znajduje potwierdzenia w aktach sprawy, nie jest też okolicznością nagłą, nieprzewidywalną

i niezależną od woli strony . Oznacza to, że nie mogła stanowić podstawy do przywrócenia terminu na postawie art. 162 § 1 O.p. Nie jest przez organ kwestionowane, że wszystkie pisma kierowane do skarżącej , w tym również postanowienie o wszczęciu postępowania kontrolnego były doręczane stronie w trybie art. 150 O.p. (k-10, 11 akt administracyjnych , tom 1/2). Nie mniej w aktach administracyjnych znajduje się pismo z dnia 13 czerwca 2013r zatytułowane : "Oświadczenie o pochodzeniu środków na zakup nieruchomości położonej w T. przy ul. [...]" złożone w trakcie postępowania prowadzonego przez organ pierwszej instancji a podpisane przez skarżącą (k-154 akt administracyjnych , tom 2/2) a także pismo z dnia 20 sierpnia 2013r. zatytułowane : " Stanowisko podatników V. i J. małż. C. w zakresie zebranego materiału dowodowego w sprawie" również podpisane przez stronę (k-155-157 akt administracyjnych, tom 2/2). W świetle powyższego mając na uwadze , że równolegle organ prowadził postępowanie wobec męża i korespondencja kierowana pod adres na który wysyłano pisma do skarżącej była przez p. J. C. odbierana zasadnym jest wniosek organu, że niewiarygodne jest twierdzenie strony o braku świadomości w zakresie toczącego się wobec niej postępowania.

W tej sytuacji organ prawidłowo uznał, że powołane przez stronę okoliczności nie stanowią przyczyny uzasadniającej brak winy w uchybieniu terminu, o którym mowa

w art. 162 § 1 O.p. (por. wyrok NSA z dnia 18 października 2012 r. sygn. akt I FSK 2179/11, CBOSA).

Ponadto zwrócić należy uwagę, że fakt, iż skarżąca posiadając wiedzę o toczącym się wobec męża postępowaniu w przedmiocie nieujawnionych źródeł przychodu, konsekwentnie nie odbierała korespondencji kierowanej przez organ pierwszej instancji świadczy o braku staranności w dbałości o własne interesy. A w konsekwencji przyjęte przez tronę uzasadnienie wniosku o przywrócenie terminu w sposób oczywisty nie usprawiedliwia uchybienia terminu. Biorąc pod uwagę przedstawione powyżej okoliczności należy zdaniem Sądu uznać, iż skarżąca nie wykazała w niniejszej sprawie, że wniesienie odwołania było niemożliwe z powodu przeszkody nie do przezwyciężenia, tj. że skarżąca nie mogła tej przeszkody usunąć nawet przy użyciu największego w danych warunkach wysiłku, a przy tym powstała ona w czasie biegu terminu do dokonania czynności procesowej. Kryterium braku winy wiąże się bowiem - jak już wskazano powyżej - z obowiązkiem strony do szczególnej staranności przy dokonywaniu czynności procesowej. Przy czym to na osobie zainteresowanej ciąży obowiązek uprawdopodobnienia stosowną argumentacją swojej staranności

Z tych przyczyn Sąd uznał, że zasadnie organ drugiej instancji odmówił stronie przywrócenia terminu do wniesienia odwołania, bowiem przytoczona przez nią argumentacja nie wskazuje na istnienie niezawinionej przyczyny uchybienia terminu. Okoliczności faktyczne sprawy nie wskazują na to, że strona skarżąca użyła możliwie największego wysiłku umożliwiającego zachowanie terminu do wniesienia odwołania.

Odnosząc się natomiast do zarzutu podpisania zakarżonego postanowienia przez osobę nieuprawnioną to wskazać należy , że zostało ono podpisane przez Kierownika Oddziału Podatku Dochodowego od Osób Fizycznych Nieprowadzących Działalności Gospodarczej , wskazanego z imienia i nazwiska, działającego

z upoważnienia Dyrektora Izby Skarbowej w B.. Zgodnie z art. 143 § 1 O. p. organ podatkowy może upoważnić funkcjonariusza celnego lub pracownika kierowanej jednostki organizacyjnej do załatwiania spraw w jego imeniu i w ustalonym zakresie

a w szczególności do wydawania decyzji, postanowień i zaświadczeń. Upoważnienie

o którym mowa w § 1 może być udzielane również pracownikom izby skarbowej przez dyrektora izby skarbowej ( art. 143 § 2 pkt 2 O.p.) W aktach sprawy znajduje się pisemne upoważnienie dla p. B. T. z którego wynika , że jest ona uprawniona do podpisania zaskarżonego postanowienia (k-209 akt administracyjnych tom 2/2) .

Sąd rozpoznając niniejszą sprawę, będąc związany dyspozycją art. 134 § 1 ustawy

z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r., poz. 270) nie stwierdził naruszeń prawa materialnego bądź procesowego, które powodowałoby konieczność wyeliminowania zaskarżonego postanowienia z obrotu prawnego.

Mając na względzie wszystkie przedstawione powyżej okoliczności Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy , na podstawie art. 151 P.p.s.a., oddalił skargę

E. Kruppik – Świetlicka T. Liwacz U. Wiśniewska