V SA/Wa 505/12
Wyrok
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie
2012-07-04Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Andrzej Kania /przewodniczący/
Irena Jakubiec-Kudiura
Piotr Kraczowski /sprawozdawca/Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA - Andrzej Kania, Sędzia WSA - Irena Jakubiec-Kudiura, Sędzia WSA - Piotr Kraczowski (spr.), Protokolant starszy specjalista - Sylwia Wojtkowska-Just, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 lipca 2012 r. sprawy ze skargi [...] sp. jawna w [...] przy udziale [...] sp. z o. o. w [...] na decyzję Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w [...] z dnia [...] listopada 2011 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania płatności z tytułu wspierania gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania; 1. uchyla zaskarżoną decyzję; 2. zasądza na rzecz [...] sp. jawna w [...] od Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w [...] kwotę 440 zł (czterysta czterdzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego. 3. stwierdza, że uchylona decyzja nie podlega wykonaniu do czasu uprawomocnienia się wyroku.
Uzasadnienie
Przedmiotem skargi [...] sp.j. (skarżącej) w niniejszej sprawie jest decyzja Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) w [...] z [...] listopada 2011 r. nr [...] uchylająca w całości decyzję Kierownika Biura Powiatowego ARiMR w [...] z [...] sierpnia 2011 r. nr [...] o odmowie przyznania pomocy finansowej z tytułu wspierania gospodarowania na obszarach o górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW) [...]Sp. z o.o. w [...] (uczestnikowi postępowania sądowego) i przekazująca sprawę do ponownego rozpatrzenia, które zostało wydana w następującym stanie faktycznym i prawnym.
[...]Sp. z o.o. złożyła 17 maja 2010 r. w Biurze Powiatowym ARiMR wniosek o przyznanie płatności ONW na 2010 r. W niniejszym wniosku zadeklarowane zostały grunty użytkowane rolniczo jako trwałe użytki zielone o pow. ogólnej 55,30 ha, położone na działkach ewidencyjnej nr: [...]- A, [...]- B, [...]- C, [...]– D, [...] E. Następnie [...] Sp. o.o. złożyła 6 lipca 2010 r. zmianę do wniosku o przyznanie płatności poprzez zmniejszenia powierzchni użytków rolnych na działkach rolnych o identyfikatorach: A, B i C do sumarycznej powierzchni 43,10 ha.
W dniu 26 sierpnia 2010 r. Kierownik BP ARiMR w [...] w związku z wykryciem konfliktu krzyżowego dotyczącego deklaracji tych samych działek ewidencyjnych o numerach: [...],[...] oraz [...] przez dwóch różnych producentów rolnych wezwał [...] reprezentanta [...] Sp. z o.o. oraz reprezentanta "[...]" sp.j. do złożenia wyjaśnień dotyczących wykrytej nieścisłości w sprawie. W dniu 24 września 2010 r. do BP ARiMR w [...] wpłynął protokół z czynności kontrolnych przeprowadzonych w gospodarstwie wnioskodawcy 10 maja oraz 28 lipca 2010 r.
Następnie 26 stycznia 2011 r. Kierownik BP ARiMR w [...] wezwał P. M. reprezentanta [...] Sp z o.o. do uzupełnienia wyjaśnień i dotyczących sposobu użytkowania gruntów rolnych zadeklarowanych na działkach ewidencyjnych o numerach: [...],[...] oraz [...].
W odpowiedzi na powyższe wezwanie P. M. złożył w organie pismo, w którym podtrzymał stanowisko dotyczące użytkowania spornych gruntów, także wniósł o przesłuchanie świadków: W. K., Z. B., A. R. i T. S.. Kierownik BP ARiMR 3 lutego 2011 r. wezwał wymienionych świadków oraz P. M. do złożenia wyjaśnień na 24 lutego 2011 r. w sprawie użytkowania gruntów rolnych na działkach ewidencyjnych: [...],[...] oraz [...].
Natomiast 23 lutego 2011 r. do postępowania zgłosiła się - reprezentowana przez pełnomocnika r.pr. Z. W. – [...] sp.j., która wskazała, że jest właścicielem i posiadaczem przedmiotowych nieruchomości rolnych od listopada 2009 r. a także ich wyłącznym użytkownikiem. Kierownik BP ARiMR w [...] postanowieniem z [...] marca 2011 r. uznał [...]" sp.j. jako stronę przedmiotowego postępowania.
P. M. reprezentujący [...] Sp. o.o. 24 lutego 2011 r. złożył wniosek o przesunięcie terminu przesłuchania świadków. W związku z tym Kierownik BP ARiMR 28 marca 2011 r. ponownie wezwał ww. świadków na 8 kwietnia 2011 r. W tym dniu wpłynęły wnioski świadków o przesunięcie terminu przesłuchania, a P. M. złożył pismo zawierające prośbę o ich przesłuchanie. Organ wyznaczył kolejny termin przesłuchania na 6 maja 2011 r. P. M. 26 kwietnia 2011 r. złożył kolejny wniosek o przesunięcie terminu przesłuchania ze względu na wezwanie Sądu Rejonowego w [...] do obowiązkowego stawiennictwa na rozprawie. Powyższy wniosek nie został przez Kierownika BP ARiMR uwzględniony, o czym strona została poinformowana pismem z 9 maja 2011 r.
Natomiast 20 maja 2011 r. Wójt gminy [...] przekazał do BP ARiMR w [...] dokumentację dotyczącą wyznaczonego na 12 maja 2011 r. przesłuchania T. S..
Pismem z 20 maja 2011 r. Kierownik BP ARiMR poinformował strony o zakończeniu przedmiotowego postępowania i o możliwości zapoznania się z materiałem dowodowym. [...] Sp. z o.o. 27 czerwca 2011 r. wniosła prośbę o przesłuchanie wskazanych świadków, jak również o przesłuchanie w charakterze świadków użytkowników działek sąsiadujących ze spornymi gruntami.
Kierownik BP ARiMR decyzją z [...] sierpnia 2011 r. odmówił [...] Sp. z o.o. przyznania płatności ONW. W uzasadnieniu decyzji wskazał, że grunty rolne objęte deklaracją we wniosku o przyznanie płatności ONW na rok 2010, położone na działkach ewidencyjnych nr [...],[...],[...],[...],[...], w 2010 r. nie były w posiadaniu wnioskującej tj. [...] Sp. z o.o. Organ wskazał odnośnie gruntów rolnych położonych na działkach ewidencyjnych [...],[...],[...], że dowody złożone przez [...] Sp. z o.o., są niezgodne ze stanem faktycznym. Następnie wyjaśnił, że w ramach przeprowadzonego postępowania w sprawie deklaracji użytkowania gruntów rolnych położonych na tych działkach P. M., wskazał, iż spółka którą reprezentuje [...], była faktycznym użytkownikiem w 2010 r. gruntów rolnych położonych na działkach ewidencyjnych [...],[...],[...], na powierzchni zgłoszonej we wniosku. Spółka użytkowała przedmiotowy grunt bezumownie. Prace koszenia i zbioru na działkach przeprowadzone zostały pod koniec lipca 2010, na zlecenie spółki przez pracowników P. M.. P. M. wskazał ponadto, iż na jego polecenie W. K., pełniący funkcję Dyrektora Zarządzającego w firmie [...] wykonał usługę na rzecz [...] Sp. z o.o. zgodnie z zawartą umową o świadczeniu usług z 08 maja 2009 r. Jako dowody potwierdzające powyższe, załączono kserokopię umowy o świadczeniu usług z 08 maja 2009 r. zawartą pomiędzy P. M. - właścicielem przedsiębiorstwa [...]., oraz [...] Sp. z o.o., w imieniu której działa D. M. - prezes jednoosobowego zarządu, która obejmowała wykonanie usług według potrzeb produkcji zleceniodawcy, zapewniających przeprowadzenie wszelkich czynności związanych z realizacją programu rolnośrodowiskowego; delegacje oraz rachunki kosztów podróży wystawione na W. K., Z. B., A. R., T. S.. P. M., wniósł także, o przesłuchanie ww. osób, na okoliczność użytkowania rolnego w 2010 r., przedmiotowego gruntu przez [...] Sp. z o.o., oraz przesłuchanie w charakterze świadków, użytkowników działek sąsiadujących z działkami J. J., na okoliczność użytkowania rolnego w 2010 r. przedmiotowych oraz sąsiednich gruntów, przy czym zobowiązał się do podania danych adresowych świadków - użytkowników sąsiednich działek. Ponadto wniósł o przeprowadzenie dowodu z oględzin przedmiotowych działek oraz działek sąsiednich.
Następnie organ I instancji wskazał na przepis § 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 11 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania "Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW)" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (Dz. U. Nr 40, poz. 329, ze zm.; zwanego dalej: rozporządzeniem ONW) w myśl którego – płatność ONW przysługuje rolnikowi w rozumieniu przepisów art. 2 lit. a rozporządzenia nr 73/2009, zwanemu dalej "rolnikiem":
1) który podjął zobowiązanie, o którym mowa w:
a) art. 14 ust. 2 tiret drugie rozporządzenia Rady (WE) nr 1257/1999 z dnia 17 maja 1999 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich z Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOGR) oraz zmieniającego i uchylającego niektóre rozporządzenia (Dz. Urz. WE L 160 z 26.06.1999, str. 80, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 3, t. 25, str. 391, z późn. zm.), zwanego dalej "rozporządzeniem nr 1257/1999", albo
b) art. 37 ust. 2 rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) (Dz. Urz. UE L 277 z 21.10.2005, str. 1, z późn. zm.), zwanego dalej "rozporządzeniem nr 1698/2005";
2) jeżeli łączna powierzchnia działek rolnych w rozumieniu art. 2 pkt 1 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1122/2009 z dnia 30 listopada 2009 r. ustanawiającego szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 73/2009 odnośnie do zasady wzajemnej zgodności, modulacji oraz zintegrowanego systemu zarządzania i kontroli w ramach systemów wsparcia bezpośredniego przewidzianych w wymienionym rozporządzeniu oraz wdrażania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do zasady wzajemnej zgodności w ramach systemu wsparcia ustanowionego dla sektora wina (Dz. Urz. UE L 316 z 02.12.2009, str. 65)4), zwanych dalej "działkami rolnymi", lub ich części, położonych na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania, zwanych dalej "obszarami ONW", na których jest prowadzona działalność rolnicza w rozumieniu art. 2 lit. c rozporządzenia nr 73/2009, posiadanych w dniu 31 maja roku, w którym został złożony wniosek o przyznanie tej płatności, wynosi co najmniej 1 ha;
3) do położonej na obszarach ONW powierzchni działek rolnych lub ich części, będących w jego posiadaniu w dniu 31 maja roku, w którym został złożony wniosek o przyznanie tej płatności, wynoszącej nie więcej niż 300 ha;
4) jeżeli został mu nadany numer identyfikacyjny w trybie przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności, zwany dalej "numerem identyfikacyjnym";
Mając na uwadze powyższe wyjaśnił, że celem systemu wsparcia bezpośredniego jest finansowe wspieranie rolników, czyli osób, które faktycznie uprawiają grunty rolne. Prowadzenie działalności rolniczej można definiować jako dokonywanie nakładów i czerpanie ewentualnych korzyści. Jeżeli zatem o płatności wystąpi rolnik, który posiada grunty rolne, faktycznie je uprawia, utrzymuje je zgodnie z normami i spełnia inne przesłanki warunkujące ich przyznanie, określone w przepisach krajowych i unijnych, płatności będą mu przysługiwać nawet w przypadku bezprawnego użytkowania działek rolnych. Rolą ARiMR jest ustalenie faktycznego użytkownika gruntów, a także sprawdzenie w trakcie postępowania wyjaśniającego, czy strona spełnia powyższe warunki do przyznania płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego.
Mając na uwadze powyższe organ wyjaśnił, że podjął wielokrotne próby, przesłuchania świadków wskazanych przez reprezentanta [...] Sp. z o.o. Prawidłowo wezwani: W. K., Z. B., A. R., nie stawili się na przesłuchanie, w żadnym z wyznaczonych terminów tj. 24 lutego, 08 kwietnia i 06 maja 2011 r., przy czym dwukrotnie była to nieobecność, w żaden sposób nieusprawiedliwiona. Braku stawiennictwa na wyznaczone w terminach 03 lutego i 12 maja 2011 r., przesłuchanie, w żaden sposób nie usprawiedliwił również, prawidłowo wezwany, T. S.. Również P. M. nie dochował podjętego zobowiązania do wskazania danych adresowych użytkowników działek sąsiadujących z działkami J. J., pomimo wskazania, iż wg jego wiedzy osoby te otrzymały płatności do sąsiednich działek. Pomimo braku wskazania przez wnoszącego, danych identyfikacyjnych konkretnej działki ewidencyjnej, organ podjął próbę ustalenia danych adresowych korzystając z systemu informatycznego ZSZIK, jednakże w bezpośrednim sąsiedztwie spornych gruntów nie znaleziono działki ewidencyjnej do której w 2010 r. została przyznana płatność. Ponadto zgodnie z wnioskami [...] Sp. z o.o. organ, przekładał również termin zakończenia przedmiotowego postępowania, z uwagi na umożliwienie stronie złożenia nowych dowodów lub wniosków końcowych. Do dnia wydania niniejszej decyzji, pomimo wskazań [...] sp. z o.o. w składanych pismach, nie wpłynął żaden dokument stanowiący dowód w sprawie, bądź przedstawiający wnioski końcowe. Z uwagi na powyższe, organ I instancji nie znalazł podstaw do uznania dowodów, złożonych przez [...] sp. z. o.o. jako zgodnych ze stanem faktycznym.
Następnie organ I instancji stwierdził, że powszechnie znanym jest fakt wystąpienia, w 2010 r. na terenie kraju licznych powodzi. Zjawiskiem tym w szczególności zostały dotknięte tereny położone w pobliżu rzek m.in. w pobliżu rzeki [...]. Z dokumentacji zgromadzonej w sprawie wynika, iż działki objęte wnioskiem strony postępowania położone są na płaskiej terasie zalewowej rzeki [...], stanowią fragment dużego kompleksu łąk [...], ich średnia wysokość wynosi 8 m n.p.m. a wody gruntowe zalegają płytko tj. 10-20 cm pod poziomem gruntu. Takie uwarunkowanie spotęgowane przez zamulenie rowów melioracyjnych oraz tamy bobrowe sprawia, iż tereny te są często zalewane pod wpływem wód opadowych i roztopowych. Dla 2010 r. zjawisko to miało dużo większe nasilenie. Całkowite zalanie łąk wodą miało miejsce w okresie od miesiąca maja do pierwszej połowy lipca 2010 r. i spowodowane było wylaniem wód rzeki Odry oraz obfitymi opadami deszczu. Od połowy lipca do końca września gleba była silnie uwilgotniona i nasączona wodą, co nie dawało możliwości dokonania jakichkolwiek zabiegów agrotechnicznych na gruntach. Tym bardziej w warunkach utrzymującego się wysokiego stanu wód rzeki [...]. Fakty te znajdują potwierdzenie w piśmie "[...]" Sp. z o.o. z 13 września 2010 r., opinii przyrodniczej z 28 września 2010 r., protokole z lustracji z 24 września 2010 r. i przeczą twierdzeniu reprezentanta [...] Sp. z o.o., iż prace koszenia i zbioru biomasy wykonane zostały pod koniec lipca 2010 r. Za powyższym przemawia również zaświadczenie nr [...] z [...] września 2010 r. o niemożności wykonania zabiegów agrotechnicznych na łąkach położonych na działkach nr [...] i [...] w obrębie [...], wydane przez Urząd Miejski w [...], w którym stwierdzono fakt całkowitego zalania ww. łąk w okresie od maja do pierwszej połowy lipca 2010 r. spowodowany wylaniem wód z koryta rzeki [...] i obfitymi opadami deszczu oraz fakt wysokiego nasączenia gleby wodą w okresie od połowy lipca do dnia wydania zaświadczenia, a tym samym niemożność skoszenia łąk położonych na przedmiotowych nieruchomościach. Z uwagi na powyższe, organ I instancji, uznał stan faktyczny na przedmiotowym gruncie, za zgodny z dowodami przedstawionymi przez [...] sp. j.
Odnośnie gruntów rolnych położonych na działkach ewidencyjnych [...], [...], organ I instancji, uznał deklarację użytkowania rolnego ww. gruntów, w 2010 r. przez [...] sp. z o.o., jako niezgodną ze stanem faktycznym. Bowiem 10 maja 2010 r. i 28 lipca 2010 r. w gospodarstwie strony wnioskującej o płatność w 2010 r., zostały przeprowadzone czynności kontrolne przez inspektorów terenowych Regionalnego Biura Kontroli na Miejscu w [...]. Kontrola w zakresie kwalifikowalności powierzchni, przeprowadzona została na wniosek Kierownika BP ARiMR w [...] w związku z podtrzymaniem deklaracji użytkowania działek rolnych z wniosku złożonego przez stronę postępowania na 2009 r., które baza Ewidencji Gruntów i Budynków klasyfikuje jako nieużytki. W ramach czynności kontrolnych przeprowadzonych 10 maja 2010 r., inspektorzy terenowi stwierdzili, iż:
- działka nr [...] (A) stanowi łąkę trwałą na powierzchni 19,34 ha. Zastosowano A kody: DR 13- ("zadeklarowana powierzchnia jest mniejsza od powierzchni stwierdzonej'), DR 28 ("stwierdzono rozbieżności pomiędzy treścią ortofotomapy i stanem faktycznym w terenie w zakresie zasięgu powierzchni kwalifikowanej') oraz DR 37 ("identyfikację granic działki rolnej, przeprowadzono na podstawie danych GIS");
- działka nr [...] (B), stanowi łąkę trwałą na powierzchni 5,36 ha. Zastosowano kody: DR 13- ("zadeklarowana powierzchnia jest mniejsza od powierzchni stwierdzonej'), DR 28 ("stwierdzono rozbieżności pomiędzy treścią ortofotomapy i stanem faktycznym w terenie w zakresie zasięgu powierzchni kwalifikowanej");
- działka nr [...] (C), stanowi łąkę trwałą na powierzchni 8,39 ha. Zastosowano kody: DR 13- ("zadeklarowana powierzchnia jest mniejsza od powierzchni stwierdzonej'), DR 28 ("stwierdzono rozbieżności pomiędzy treścią ortofotomapy i stanem faktycznym w terenie w zakresie zasięgu powierzchni kwalifikowanej") oraz DR 37 ("identyfikację granic działki rolnej, przeprowadzono na podstawie danych GIS");
- działka nr [...] oraz [...] (D i E) na dzień przeprowadzenia kontroli były zalane wodą w związku z czym nie było możliwości dokonania ich pomiarów, kontrolerzy zastosowali kod DR 27 - "Działka rolna nie została skontrolowana ze względu na wystąpienie siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności".
W związku z powyższym dla działek D oraz E 28 lipca 2010 r. ponownie przeprowadzono kontrolę stwierdzając:
- dla działki rolnej D położonej na działce ewidencyjnej nr [...] stwierdzono powierzchnię 25,37 ha użytkowaną jako łąka trwała oraz zastosowano kody: DR 13- ("zadeklarowana powierzchnia jest mniejsza od powierzchni stwierdzonej'), DR 28 ("stwierdzono rozbieżności pomiędzy treścią ortofotomapy i stanem faktycznym w terenie w zakresie zasięgu powierzchni kwalifikowanej') oraz DR 37 ("identyfikację granic działki rolnej, przeprowadzono na podstawie danych GIS"),
- dla działki rolnej E położonej na działce ewidencyjnej nr [...] stwierdzono powierzchnię 17,31 ha, użytkowaną jako łąka trwała oraz zastosowano kody: DR 13- "zadeklarowana powierzchnia jest mniejsza od powierzchni stwierdzonej'), DR 28 ("stwierdzono rozbieżności pomiędzy treścią ortofotomapy i stanem faktycznym w terenie w zakresie zasięgu powierzchni kwalifikowanej
oraz DR 37 ("identyfikację granic działki rolnej, przeprowadzono na podstawie danych GIS").
Dodatkowo w uwagach do protokołu zapisano, iż pełnomocnik wnioskodawcy P. M. oświadczył, że wnioskodawca użytkuje całe działki ewidencyjne, na których położone są działki rolne A i B.
Następnie organ Instancji wskazał, że zgodnie z § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 11 marca 2010 r. w sprawie minimalnych norm (Dz. U. Nr 39, poz. 211), "Grunty rolne są utrzymywane zgodnie z normami, jeżeli:
1. (...)
2. w przypadku łąk i pastwisk zadeklarowanych we wniosku o przyznanie pomocy finansowej w ramach działania:
b) płatności dla obszarów NATURA 2000 oraz związanych z wdrażaniem Ramowej Dyrektywy Wodnej,
c) program rolnośrodowiskowy
- okrywa roślinna jest na nich koszona i usuwana w zakresie i terminie określonym w przepisach o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na Rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich lub są na nich wypasane zwierzęta w sezonie pastwiskowym określonym w tych przepisach;
3. (....) w przypadku łąk i pastwisk innych niż wymienione w pkt 2 i 3 - okrywa roślinna jest na nich koszona i usuwana co najmniej raz w roku, w terminie do dnia 31 lipca, lub są na nich wypasane zwierzęta w okresie wegetacyjnym traw.
Organ I instancji zauważył jednocześnie, iż działki rolne objęte wnioskiem o przyznanie JPO, zostały zgłoszone przez stronę postępowania również do płatności rolnośrodowiskowych. Załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 26 lutego 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania "Program rolnośrodowiskowy" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 - 2013 (Dz. U. Nr 33, poz. 262 ze zm.) określający zadania realizowane w ramach danego pakietu/wariantu, dopuszcza wykonanie nie więcej niż dwóch pokosów w terminie od dnia 1 czerwca do dnia 30 września. Z punktu widzenia programów rolnośrodowiskowych producent rolny nie jest zobligowany do wykonania koszenia w terminie do dnia 31 lipca.
W związku z powyższym stwierdzenie dokonania na działkach zabiegów agrotechnicznych bądź ich nie dokonania na dzień przeprowadzania czynności kontrolnych tj. 10 maja i 28 lipca 2010 r. nie byłoby zasadnym. Kontrola na miejscu potwierdziła zatem wyłącznie grupę upraw występujących na działkach objętych wnioskiem strony postępowania oraz ich powierzchnie. Organ dodał, że 10 maja 2010 r. przeprowadzenie czynności kontrolnych na gruntach objętych wnioskiem postępowania możliwe było wyłącznie dla działek nr [...],[...] oraz [...]. Pozostałe działki tj. [...] i [...] na ten dzień zalane były wodą w związku z podniesionym stanem wód rzeki [...], co uwidaczniają zdjęcia załączone do protokołu z czynności kontrolnych. Logicznym zatem staje się stwierdzenie, iż działki te położone są w terenie niżej niż działki [...],[...],[...]. Skoro zatem niemożliwym było dokonanie pokosu i zbioru biomasy w terminie od 1 czerwca do 30 września 2010 r. dla działki [...], [...] oraz [...] ze względu na zbyt duże nasączenie gleby wodą, tym bardziej zasadnym jest stwierdzenie, iż również pozostałe działki tj. [...] oraz [...] w roku 2010, nie były użytkowane rolniczo.
W związku z powyższym organ I instancji uznał wniosek [...] Sp. z o.o., o przeprowadzenie oględzin w terenie, gruntów rolnych objętych deklaracją wnioskodawcy, za bezzasadny. W jego opinii, przeprowadzenie oględzin w 2011 r. nie może stanowić dowodu w sprawie przyznania płatności na 2010 r., tym bardziej, iż 2010 r., ze względu na wystąpienie powodzi, był rokiem szczególnym, a więc nie jest możliwe, na podstawie ukształtowania terenu, wyciągniecie wniosków na okoliczność zalania, bądź silnego uwilgotnienia i nasączenia wodą przedmiotowych gruntów w roku poprzednim. Materiał dowodowy, a w szczególności, dokumentacja fotograficzna wykonana podczas czynności kontrolnych przeprowadzonych na przedmiotowych gruntach, zaświadczenie wydane przez Urząd Miejski w [...] (oraz inne wymienione wyżej), stanowią wystarczające dowody, pozwalające na stwierdzenie stanu faktycznego na przedmiotowych działkach, w tym również uwarunkowań ukształtowania terenu. Biorąc powyższe pod uwagę Kierownik BP ARiMR w [...] stwierdził, iż strona postępowania nie spełnia przesłanek wynikających z § 2 rozporządzenia ONW, w związku z powyższym zadeklarowane powierzchnie działek rolnych A, B, C, D oraz E o łącznej powierzchni 27,90 ha zostały wykluczone z przyznania płatności ONW stanowiąc podstawę do naliczenia sankcji. Ze względu na stwierdzone różnice między powierzchnią stwierdzoną a powierzchnią zadeklarowaną do objęcia płatnością ONW płatność została odmówiona i została nałożona sankcja.
Od powyższej decyzji odwołanie złożyła [...] Sp. z o.o. w którym wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości oraz przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania organowi I instancji celem uzupełnienia postępowania dowodowego i podjęcia rozstrzygnięcia w oparciu o poprawne i pełne przeprowadzenia postępowania.
Dyrektor [...] Oddziału Regionalnego ARiMR w [...] decyzją z [...] listopada 2011 r. – na podstawie art. 138 § 2 k.p.a. – uchylił zaskarżoną decyzję w całości i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi instancji. W jej uzasadnieniu wskazał, że istotnym środkiem dowodowym sprawie są zeznania świadków, a organ I instancji nie wypełnił dyspozycji art. 75 k.p.a., ponieważ do momentu wydania zaskarżonej decyzji nie przesłuchał wskazanych przez stronę świadków o których przesłuchania na każdym etapie postępowania wnioskowała strona. Tym bardziej, że organ I instancji otrzymywał od świadków stosowne pisma informujące o niemożności stawienia się w wyznaczonych terminach na przesłuchanie. Zatem strona w prowadzonym postępowaniu pozbawiona została prawa wynikającego z art. 79 § 2 k.p.a. stanowiącego, iż strona ma prawo brać udział w przeprowadzeniu dowodu, może zadawać pytania świadkom, biegłym i stronom oraz składać wyjaśnienia. Organ II instancji nakazał więc organowi I instancji przeprowadzić rozprawę administracyjną z udziałem stron postępowania oraz stosownych świadków celem ostatecznego rozstrzygnięcia kwestii użytkowania gruntów rolnych na działkach ewidencyjnych o numerach: [...],[...] oraz [...]. Przy czym organ II instancji wskazał, że nie zaistniała w sprawie sytuacja umożliwiająca sanowanie braków pierwszoinstancyjnego postępowania wyjaśniającego, gdyż powyższe wiąże się z koniecznością ponownej analizy zebranego w sprawie materiału dowodowego i ponownej analizy prawidłowości rozstrzygnięcia w przedmiocie płatności. Reasumując zdaniem organu II instancji zaskarżona decyzja nie została wydana zgodnie ze stanem faktycznym oraz na podstawie obowiązujących przepisów prawa.
Skargę na powyższą decyzję złożył uczestnik postępowania administracyjnego [...] sp.j., którą zaskarżył w całości decyzję Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego ARiMR w [...] z [...] listopada 2011 r. i wniósł o: stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji wobec (i) skierowania jej do podmiotu nie będącego stroną w sprawie, (ii) braku podpisania decyzji przez organ upoważniony, (iii) wydanie decyzji bez wskazania podstawy prawnej działania organu oraz przepisów prawa materialnego, z uzasadnieniem uniemożliwiającym Sądowi dokonanie kontroli w zakresie prawidłowości zastosowanych przepisów, stosownie do art. 145 §1 pkt 2 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowania przed sądami administracyjnymi (Dz. U. nr 153, poz. 1270 ze zm.; dalej: p.p.s.a.) w zw. z art. 156 § pkt 1, 2 i 4 k.p.a.; ewentualnie o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości, na wypadek nieuwzględnienia skargi w zakresie stwierdzenia jej nieważności. Zaskarżonej decyzji zarzucił:
1. nieważność zaskarżonej decyzji na podstawie art. 156 §1 pkt 4 k.p.a. wobec skierowania decyzji do osoby nie będącej stroną w sprawie;
2. nieważność zaskarżonej decyzji na podstawie art. 156 §1 pkt 1 k.p.a. w zw. art. 107 §1 k.p.a. i z art. 5a ust. 3 ustawy ARiMR, poprzez brak podpisania decyzji przez osobę upoważnioną do wydawania decyzji, w sytuacji w której decyzja nie została podpisana przez piastuna organu tylko inną osobę bez jakiegokolwiek powołania na udzielone pełnomocnictwo;
3. nieważność zaskarżonej decyzji na podstawie art. 156 §1 pkt 2 k.p.a. wobec jej sformułowania w sposób rażąco naruszający art. 107 §1 i §3 k.p.a., skutkiem czego jest uniemożliwienie kontroli przez sąd administracyjny prawidłowości rozstrzygnięcia w kontekście zarzucanego w skardze naruszenia przepisów postępowania i przepisów prawa materialnego poprzez brak powołania podstawy prawnej zarówno w zakresie właściwości organu, jak i norm materialnoprawnych mających zastosowanie w sprawie, wybiórcze oraz niespójne uzasadnienie faktyczne i prawne decyzji, w którym jedynie selektywnie odniesiono się do zebranych dowodów, stanu faktycznego ustalonego przez organ pierwszej instancji oraz całkowicie pominięto argumentację przedstawioną przez skarżącą;
4. naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, poprzez brak zastosowania w sprawie § 2 ust. 3 rozporządzenia ONW, zgodnie z którym płatność ONW przysługuje rolnikowi wyłącznie do położonej na obszarach ONW powierzchni działek rolnych będących w jego posiadaniu w dniu 31 maja roku, w którym został złożony wniosek o przyznanie tej płatności;
5. naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć i w rzeczywistości miało istotny wpływ na wynik sprawy, a mianowicie:
brak zastosowania art. 21 ust. 1-3 ustawy o wspieraniu obszarów wiejskich i w konsekwencji błędne zastosowanie art. 7 k.p.a. jako podstawy rozstrzygnięcia, polegające na uznaniu, że to na organie prowadzącym postępowanie w sprawie przyznania płatności ciąży obowiązek podejmowania – z urzędu lub na wniosek stron – wszelkich czynności niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego,
brak zastosowania art. 21 ust. 1-3 ustawy o wspieraniu obszarów wiejskich i w konsekwencji błędne zastosowanie art. 77 § 1 k.p.a., polegające na uznaniu, że to na organie prowadzącym postępowanie w sprawie przyznania płatności spoczywa inicjatywa dowodowa, chociaż obowiązek ten został wyłączony przez art. 21 ust. 2-3 ww. ustawy,
brak zastosowania art. 78 k.p.a. dla oceny wniosków dowodowych składanych przez Uczestnika,
brak zastosowania art. 21 ust. 1-3 ustawy o wspieraniu obszarów wiejskich, zgodnie z którym organ prowadzący postępowanie w sprawie przyznania pomocy ONW jest obowiązany w sposób wyczerpujący rozpatrzyć cały materiał dowodowy,
brak zastosowania art. 21 ust. 3 ustawy o wspieraniu obszarów wiejskich, zgodnie z którym organ prowadzący postępowanie w sprawie przyznania pomocy z tytułu ONW ma obowiązek wydać decyzję odmawiającą przyznania płatności ONW w razie niewykazania przez wnioskodawcę - jako podmiot, na którym spoczywa ciężar dowodu - faktu spełnienia określonych w ustawie o wspieraniu przesłanek jej uzyskania.
Skarżący wniósł ponadto o zastosowanie środka z art. 155 §1 p.p.s.a. w razie stwierdzonego pomijania przez organ przy rozpatrywaniu spraw art. 21 ustawy o płatnościach, wydawania decyzji z naruszeniem wymogów z art. 107 k.p.a., co może mieć miejsce także w innych postępowaniach, a w konsekwencji mieć wpływ na wadliwość innych decyzji wydanych przez organ, choćby nie były one zaskarżone. Skarżący wniósł także o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych.
W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie i podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie.
Uczestnik postępowania sądowego [...] Sp. z o.o. pismem procesowym z 29 czerwca 2012 r. wniosła o oddalenie skargi i wskazała, że w analogicznej sprawie dotyczącej tych samych stron tutejszy Sąd wyrokiem z 26 czerwca 2012 r. sygn. akt V SA/Wa 651/12 oddalił skargę.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:
skarga jest zasadna.
Zgodnie z art. 134 § 1 p.p.s.a., sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Oznacza to, że dokonując oceny zgodności z prawem zaskarżonej decyzji, ma prawo i obowiązek uwzględnić również okoliczności, wprawdzie nie wskazane w skardze jako zarzut, ale mające wpływ na tę ocenę. Jednakże rozstrzygnięcie "w granicach danej sprawy" oznacza także, że sąd nie może uczynić przedmiotem rozpoznania legalności innej sprawy administracyjnej niż ta, w której wniesiono skargę.
Sąd za niezasadne uznał zarzuty skargi dotyczące wniosku o stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji, ponieważ w sprawie nie doszło do rażącego naruszenia prawa o jakim mowa w art. 156 § 1, 2 i 4 k.p.a.
Po pierwsze, uznać należy, iż zaadresowanie zaskarżonej decyzji do "Stigma Sp. z o.o." stanowi oczywistą omyłkę pisarską, a z pozostałej części decyzji (komparycji, uzasadnienia) jednoznacznie wynika, że stroną postępowania była [...] Sp. z o.o., której to spółce zaskarżona decyzja została doręczona. W związku z tym zarzut skierowania decyzji do osoby nie będącej stroną w sprawie (art. 156 § pkt 4 k.p.a.) jest chybiony.
Po drugie, niezasadny jest zarzut naruszenia art. 156 § 1 pkt 1 k.p.a. w zw. z art. 107 § 1 k.p.a. i art. 5a ust. 3 ustawy o ARiMR polegający na braku podpisania zaskarżonej decyzji przez osobę upoważnioną do wydawania decyzji. Wskazać należy, że ze znajdujących się w aktach sprawy dokumentów wynika, że Dyrektor [...] Oddziału Regionalnego ARiMR W. J. pismem [...] z [...] października 2011 r., upoważnił Zastępcę Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego T. G. do wydawania decyzji administracyjnych oraz postanowień związanych z Wspólną Polityką Rolną (WPR) 2004-2006 i WPR 2007-2013, jak również działaniami objętymi Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) na lata 2004-2006 oraz PROW 2007-2013, jako organ I i II instancji. Trafnie w odpowiedzi na skargę organ wskazuje, że zgodnie z orzecznictwem sądów administracyjnych decyzja nie jest dotknięta wadą nieważności tylko dlatego, że nie ma w niej wyrażonego powołania się na upoważnienie do wydania.
Po trzecie, Sąd za niezasadny uznał zarzut skargi dotyczący braków we wskazaniu podstawy prawnej zaskarżonej decyzji i tym samym wypełnieniu przesłanki z art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. Wskazać bowiem należy, że w zaskarżonej decyzji organ zamieścił art. 138 § 2 k.p.a. i w przypadku jego właściwego zastosowania byłaby to wystarczająca podstawa do uchylenia zaskarżonej decyzji. Natomiast brak wskazania innych przepisów nie umożliwiał Sądowi kontroli zaskarżonej decyzji, a tym samym nie możemy w tym przypadku mówić o rażącym naruszeniu prawa.
Sąd uznał, że choć w sprawie brak jest przesłanek do stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji i uznania zarzutów skargi w tym zakresie, to pozostałe zarzuty skargi są trafne, ponieważ organ odwoławczy przede wszystkim nieprawidłowo zastosował przepis art. 138 § 2 k.p.a.
Wskazać należy, że zasada dwuinstancyjności postępowania administracyjnego ujęta w przepisie art. 15 k.p.a., oznacza, ze stronie przysługuje prawo do dwukrotnego rozpatrzenia i rozstrzygnięcia sprawy. Jednakże decyzja organu II instancji jest takim samym aktem stosowania prawa jak decyzja organu I instancji, a działanie organu odwoławczego nie ma charakteru kontrolnego, ale jest działaniem merytorycznym, równoważnym działaniu organu i instancji (p. T. Woś, J. Zimmerman glosa do uchwały SA z 23 września 1986 r. II AZP 11/86, OSN 1987/11167, PiP 1989/8/145). Realizacja tej zasady została ukształtowana w przepisie art. 138 § 1 k.p.a. regulującym postępowanie administracyjne przed organem odwoławczym. Przepis ten wprowadza jako zasadę postępowanie merytoryczne przed organem II instancji, w związku z tym również, taki charakter mają decyzje podejmowane w trybie art. 138 § 1 pkt 2 k.p.a. merytoryczno - reformacyjne ukierunkowane na rozstrzygnięcie, co do istoty sprawy. Rozstrzygnięcia kasacyjne przewidziane w art. 138 § 2 k.p.a. stanowią wyjątek od zasady merytorycznego charakteru postępowania odwoławczego i mają miejsce wówczas gdy rozstrzygnięcie sprawy wymaga uprzedniego przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w całości lub znacznej części. Przy interpretacji tego przepisu nie jest dopuszczalna wykładnie rozszerzająca. Wypracowane i ugruntowane na przestrzeni lat stanowisko judykatury i zgodna z nim z doktryna, pozwalają na przyjęcie, że wydanie decyzji kasacyjnej może nastąpić tylko wtedy, gdy organ l instancji nie przeprowadził w ogóle postępowania wyjaśniającego albo postępowanie takie przeprowadził z rażącym naruszeniem prawa procesowego (p. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 25 listopada 2003, IV SA1496/02 M Prawn. 2004/2/60, wyrok NSA z 2 kwietnia 2001 r. IV SA 208/99 Lex nr 547/45. W. Dawidowicz "Postępowanie administracyjne. Zarys wykładu" WP. W-wa 1983 - str. 223, Zbigniew Janowicz "Kodeks postępowania administracyjnego" - str. 301 i nast. M. Wierzbowski "Postępowanie administracyjne". C.H Berek W-wa 2004, str. 207).
Wniesienie odwołania powoduje więc przeniesienie kompetencji do rozpatrzenia i rozstrzygnięcia sprawy przez organ II instancji. Ocenie organu odwoławczego podlega całe postępowanie wyjaśniające przeprowadzone w sprawie przed organem l instancji, a zwłaszcza materiał dowodowy zebrany i przeanalizowany przez ten organ. Organ odwoławczy w ramach swoich uprawnień może materiał ten ocenić inaczej niż organ l instancji, co więcej organ odwoławczy, może z urzędu lub na żądanie strony przeprowadzić dodatkowe postępowanie dowodowe. Przepis art. 136 k.p.a. stanowi, że organ odwoławczy może przeprowadzić dodatkowe postępowanie w celu uzupełnienia dowodów i materiałów w sprawie albo może zlecić przeprowadzenie tego postępowania organowi, który wydał decyzję. Jeżeli organ odwoławczy nie ma wątpliwości, co do stanu faktycznego sprawy i prawnego a stwierdził potrzebę przeprowadzenia dowodu ma obowiązek przeprowadzić ten dowód w ramach swoich uprawnień z art. 136 k.p.a. zamiast uchylać sprawę do ponownego rozpoznania.
W świetle powyższego trzeba stwierdzić, że skoro organ odwoławczy doszedł do przekonania, że wbrew ocenie organu I instancji, stan faktyczny sprawy nie został ustalony w sposób dostateczny, to powinien przede wszystkim wskazać, dlaczego dotychczas zgromadzony materiał w sprawie (bardzo szeroko i skrupulatnie przedstawiony w uzasadnieniu decyzji I instancji) nie jest materiałem wystarczającym do merytorycznego rozpoznania odwołania. Samo zaś wskazanie, że powinien być przeprowadzony także dowód z przesłuchania zgłaszanych przez [...] Sp. z o.o. świadków jest niewystarczający do uchylenia decyzji do ponownego rozpoznania. Dla decyzji kasacyjnej konieczne jest wystąpienie normatywnej przesłanki tj. stwierdzenia, że rozstrzygnięcie sprawy wymaga uprzedniego przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w całości lub w znacznej części, z przyczyn wyżej już omówionych, a nie jest ono możliwe do uzupełnienia w trybie art. 136 k.p.a.
Sąd zgadza się z zarzutami skargi, że organ odwoławczy w sposób niestaranny, wybiórczo i niedokładne – inaczej niż w decyzji I instancji – przedstawił przebieg postępowania przed organem I instancji, w tym zawarł niezgodne z prawdą stwierdzenie, że wnioskowani przez [...] Sp. z o.o. świadkowie usprawiedliwiali swoją nieobecność oraz pominął okoliczności, iż przedstawiciel tego podmiotu nie pojawił się na żadnym z wyznaczonych przesłuchań, każdorazowo wnioskując jedynie w ostatniej chwili, o przesunięcie terminu przeprowadzenia wskazanego dowodu. Ponadto uzasadnienie jest niespójne w zakresie sformułowanych wniosków, z jednej strony organ odwoławczy uznał, iż organ I instancji nie przeprowadził prawidłowo postępowania dowodowego, a z drugiej strony – nie uzupełniając we własnym zakresie w żaden sposób materiału dowodowego – kategorycznie stwierdził wystąpienie innego stanu faktycznego niż wskazany przez organ I instancji, nie określając jednak, jak ów inny stan faktyczny miałby się przedstawiać i z czego wynika odmienność poczynionych w tym przypadku ustaleń. Skarżąca celnie zarzuca, że treść uzasadnienia, przy jednoczesnym zupełnym pominięciu merytorycznego stanowiska [...] zaprezentowanego w pismach składanych w toku postępowania, nie tylko nie wzmacnia, lecz wręcz podważa zaufanie do organów władzy publicznej (art. 8 k.p.a.) oraz oznacza zlekceważenie obowiązku wyjaśnienia zasadności przesłanek leżących u podstaw przyjętego rozstrzygnięcia (art. 11 k.p.a.), tym bardziej iż treść rozstrzygnięcia stawia pod znakiem zapytania także podstawowy element prawa własności przysługującego skarżącej - posiadanie.
Skarżąca celnie argumentuje, że warunkiem przyznania płatności jest posiadanie nieruchomości na 31 maja roku, w którym został złożony wniosek o pomoc (tu 2010 r.), co wynika z art. § 2 pkt 3 rozporządzenia ONW. Zatem ustalenie właśnie tej okoliczności jest obowiązkiem organu. Tymczasem zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji wskazania ukierunkowane są na umożliwienie wykazania przez [...] okoliczności nie mającej znaczenia dla sprawy, a mianowicie, czy [...] dokonała w lipcu 2010 r. jednorazowego zabiegu koszenia trawy. Okoliczność ta, która w świetle innych dowodów potwierdzających powódź jest nie do udowodnienia i nie ma znaczenia dla ustalenia stanu posiadania w maju 2010 r. Natomiast [...] przedstawiając wiarygodne i nie kwestionowane w zaskarżonej decyzji dowody (m.in. pismo z 13 września 2010 r. wystosowane przez spółkę [...] sp. z o.o., której [...] zleciła koszenie trawy i zbiór biomasy, protokół z lustracji z 24 września 2010 r., podpisany przez doradcę rolnośrodowiskowego, opinia przyrodnicza Koła Przyrodników w [...] z [...] września 2010 r. oraz zaświadczenie Burmistrza Gminy [...] z [...] września 2010 r.) wykazała, że to ona była zarówno właścicielem, jak i posiadaczem przedmiotowych działek w 2010 r. Natomiast nawet gdyby przyjąć, że [...] dokonała skoszenie trawy i zbioru siana pod koniec lipca 2010 r. wskazać należy, to fakt ten nie przesądzałby o spełnieniu podstawowego warunku uzyskania przez [...] płatności za 2010 r., a mianowicie warunku posiadania działki rolnej w tym roku (§ 2 pkt 3 rozporządzenia ONW). Bowiem świetle jednolitego orzecznictwa sądów administracyjnych działania ograniczające się do jednorazowego czy sporadycznego zawładnięcia cudzą nieruchomością, w tym wykonanie na niej zabiegu agrotechnicznego, nawet jeśli zostaną udowodnione, nie mogą być traktowane jako przejaw posiadania działki rolnej (p. wyrok NSA z 29 listopada 2007 r. II GSK 228/07; WSA we Wrocławiu z 9 grudnia 2010 r. III SA/Wr 576/10).
Odnosząc się do kolejnych zarzutów skargi dotyczących naruszenia przepisów postępowania, wskazać należy, że przyczyną uchylenia decyzji organu I instancji było nieprzeprowadzenie wnioskowanych przez [...] dowodów, w szczególności z zeznań świadków, a tym samym naruszenie art. 7 i art. 77 § 1 k.p.a., polegające na niezebraniu pełnego materiału dowodowego oraz niedokładnym wyjaśnieniu stanu faktycznego sprawy. Tymczasem – jak trafnie zarzucono w skardze – wskazane przepisy nie znajdują zastosowania w postępowaniach dotyczących przyznawania pomocy ONW na podstawie ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich, ponieważ ich działanie zostało zmodyfikowane przez tą ustawę. Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 1 ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich – z zastrzeżeniem zasad i warunków określonych w przepisach, o których mowa w art. 1 pkt 1, do postępowań w sprawach indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, chyba że przepisy ustawy stanowią inaczej. W myśl ust. 2 – w postępowaniu w sprawach dotyczących przyznania pomocy organ, przed którym toczy się postępowanie: 1) stoi na straży praworządności; 2) jest obowiązany w sposób wyczerpujący rozpatrzyć cały materiał dowodowy (...). Zgodnie z ust. 3 – strony oraz inne osoby uczestniczące w postępowaniu, o którym mowa w ust. 2, są obowiązane przedstawiać dowody oraz dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek; ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne.
W konsekwencji – jak trafnie zarzuca skarżąca – skoro w zaskarżonej decyzji organ odwoławczy powołał się na art. 7 i art. 77 § 1 k.p.a. jako podstawę uchylenia decyzji organu I instancji, a wskazane przepisy nie znajdują zastosowania w postępowaniach dotyczących przyznania pomocy, należy uznać, iż organ II instancji naruszył w istotny sposób przepisy postępowania.
Zasadnie skarżąca zarzuca także, że niezrozumiałe są skierowane pod adresem organu I instancji zarzuty dotyczące naruszenia wyrażonej w art. 75 k.p.a. zasady równej mocy środków dowodowych czy wyrażonej w art. 80 k.p.a. zasady swobodnej oceny dowodów, skoro wnioskowane przez [...] przesłuchanie świadków i dokonanie oględzin działek miało wyłącznie na celu udowodnienie faktu rzekomego dokonania na działkach pod koniec lipca 2010 r. zabiegu agrotechnicznego polegającego na ich nielegalnym skoszeniu, a tym samym rozważane dowody należało w świetle prawa pominąć. Zgodnie bowiem z art. 78 § 1 k.p.a. przedmiotem dowodu może być jedynie okoliczność mająca znaczenie dla sprawy, a jak przyjmuje się w orzecznictwie, w razie niespełnienia przez wnioskodawcę warunku posiadania działki rolnej, badanie zrealizowania przez niego pozostałych przesłanek przyznania pomocy, w tym również prowadzenie postępowania dowodowego mającego na celu weryfikację ich realizacji, jest bezprzedmiotowe. Podobnie za całkowicie niejasny okazuje się zarzut naruszenia przez organ I instancji art. 79 § 2 k.p.a., zgodnie z którym strona ma prawo brać udział w przeprowadzeniu dowodu, może zadawać pytania świadkom, biegłym i stronom oraz składać wyjaśnienia. Skoro – pomimo podjęcia przez organ I instancji licznych prób przesłuchania świadków, co konsekwentnie uniemożliwiały działania podejmowane przez [...] – nie doszło do przedstawienia tego dowodu, nie sposób zrozumieć, w jaki sposób organ pierwszej I uniemożliwił wnioskodawcy wzięcie udziału w jego przeprowadzeniu. Tym bardziej, że udział [...] w postępowaniu przed organem I instancji ograniczał się jedynie do składania kolejnych wniosków o przesunięcie terminu przesłuchań świadków oraz terminu zakończenia samego postępowania, a przeprowadzenie dowodu z zeznań pracowników czy współpracowników [...] zostało uniemożliwione wyłącznie przez działania samego wnioskodawcy, mimo iż organ pierwszej I instancji kilkukrotnie wyznaczał termin przeprowadzenia wskazanego dowodu, na żadnym z przesłuchań nie pojawił się ani przedstawiciel [...], ani zatrudnione czy współpracujące ze [...] osoby.
W konsekwencji Sąd za trafną uznał argumentację skargi, że – inaczej niż ocenił to w zaskarżonej decyzji organ odwoławczy – organ I instancji prawidłowo przeprowadził postępowanie w sprawie, w tym również postępowanie dowodowe. Natomiast zaniechanie udziału przez [...] w postępowaniu, w którym miała ona obowiązek wykazywać rzeczywistą, a nie jedynie pozorną aktywność, nie może być bowiem traktowane jako uchybienie organu I instancji, tym bardziej, że nawet w postępowaniach toczących się zgodnie z ogólną procedurą administracyjną strona ma obowiązek współpracować z organem przy przeprowadzeniu postępowania dowodowego. Oznacza to w rezultacie, iż organ II instancji zignorował przepis art. 21 ust. 3 zd. drugie ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich, zgodnie z którym negatywne konsekwencje niewykazania określonego faktu ponosi osoba wywodząca z tego faktu skutki prawne.
Sąd odnosząc się do pisma procesowego [...] z 29 czerwca 2012 r. i wskazanego tamże wyroku tutejszego Sądu z 26 czerwca 2012 r. sygn. akt V SA/Wa 651/12 stwierdza, wyrok ten nie wiąże Sądu w niniejszej sprawie.
W tym stanie rzeczy, należy stwierdzić, ze że zaskarżona decyzja została wydana z naruszeniem przepisów postępowania art. 21 ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich i art. 138 § 2 k.p.a., a także § 2 pkt 3 rozporządzenia ONW, które miały istotny wpływ na wynik sprawy. Biorąc pod uwagę powyższe Sąd orzekł jak w sentencji wyroku na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c oraz art. 152 p.p.s.a. O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 200 i art. 205 § 2 p.p.s.a.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Andrzej Kania /przewodniczący/Irena Jakubiec-Kudiura
Piotr Kraczowski /sprawozdawca/
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA - Andrzej Kania, Sędzia WSA - Irena Jakubiec-Kudiura, Sędzia WSA - Piotr Kraczowski (spr.), Protokolant starszy specjalista - Sylwia Wojtkowska-Just, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 lipca 2012 r. sprawy ze skargi [...] sp. jawna w [...] przy udziale [...] sp. z o. o. w [...] na decyzję Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w [...] z dnia [...] listopada 2011 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania płatności z tytułu wspierania gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania; 1. uchyla zaskarżoną decyzję; 2. zasądza na rzecz [...] sp. jawna w [...] od Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w [...] kwotę 440 zł (czterysta czterdzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego. 3. stwierdza, że uchylona decyzja nie podlega wykonaniu do czasu uprawomocnienia się wyroku.
Uzasadnienie
Przedmiotem skargi [...] sp.j. (skarżącej) w niniejszej sprawie jest decyzja Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) w [...] z [...] listopada 2011 r. nr [...] uchylająca w całości decyzję Kierownika Biura Powiatowego ARiMR w [...] z [...] sierpnia 2011 r. nr [...] o odmowie przyznania pomocy finansowej z tytułu wspierania gospodarowania na obszarach o górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW) [...]Sp. z o.o. w [...] (uczestnikowi postępowania sądowego) i przekazująca sprawę do ponownego rozpatrzenia, które zostało wydana w następującym stanie faktycznym i prawnym.
[...]Sp. z o.o. złożyła 17 maja 2010 r. w Biurze Powiatowym ARiMR wniosek o przyznanie płatności ONW na 2010 r. W niniejszym wniosku zadeklarowane zostały grunty użytkowane rolniczo jako trwałe użytki zielone o pow. ogólnej 55,30 ha, położone na działkach ewidencyjnej nr: [...]- A, [...]- B, [...]- C, [...]– D, [...] E. Następnie [...] Sp. o.o. złożyła 6 lipca 2010 r. zmianę do wniosku o przyznanie płatności poprzez zmniejszenia powierzchni użytków rolnych na działkach rolnych o identyfikatorach: A, B i C do sumarycznej powierzchni 43,10 ha.
W dniu 26 sierpnia 2010 r. Kierownik BP ARiMR w [...] w związku z wykryciem konfliktu krzyżowego dotyczącego deklaracji tych samych działek ewidencyjnych o numerach: [...],[...] oraz [...] przez dwóch różnych producentów rolnych wezwał [...] reprezentanta [...] Sp. z o.o. oraz reprezentanta "[...]" sp.j. do złożenia wyjaśnień dotyczących wykrytej nieścisłości w sprawie. W dniu 24 września 2010 r. do BP ARiMR w [...] wpłynął protokół z czynności kontrolnych przeprowadzonych w gospodarstwie wnioskodawcy 10 maja oraz 28 lipca 2010 r.
Następnie 26 stycznia 2011 r. Kierownik BP ARiMR w [...] wezwał P. M. reprezentanta [...] Sp z o.o. do uzupełnienia wyjaśnień i dotyczących sposobu użytkowania gruntów rolnych zadeklarowanych na działkach ewidencyjnych o numerach: [...],[...] oraz [...].
W odpowiedzi na powyższe wezwanie P. M. złożył w organie pismo, w którym podtrzymał stanowisko dotyczące użytkowania spornych gruntów, także wniósł o przesłuchanie świadków: W. K., Z. B., A. R. i T. S.. Kierownik BP ARiMR 3 lutego 2011 r. wezwał wymienionych świadków oraz P. M. do złożenia wyjaśnień na 24 lutego 2011 r. w sprawie użytkowania gruntów rolnych na działkach ewidencyjnych: [...],[...] oraz [...].
Natomiast 23 lutego 2011 r. do postępowania zgłosiła się - reprezentowana przez pełnomocnika r.pr. Z. W. – [...] sp.j., która wskazała, że jest właścicielem i posiadaczem przedmiotowych nieruchomości rolnych od listopada 2009 r. a także ich wyłącznym użytkownikiem. Kierownik BP ARiMR w [...] postanowieniem z [...] marca 2011 r. uznał [...]" sp.j. jako stronę przedmiotowego postępowania.
P. M. reprezentujący [...] Sp. o.o. 24 lutego 2011 r. złożył wniosek o przesunięcie terminu przesłuchania świadków. W związku z tym Kierownik BP ARiMR 28 marca 2011 r. ponownie wezwał ww. świadków na 8 kwietnia 2011 r. W tym dniu wpłynęły wnioski świadków o przesunięcie terminu przesłuchania, a P. M. złożył pismo zawierające prośbę o ich przesłuchanie. Organ wyznaczył kolejny termin przesłuchania na 6 maja 2011 r. P. M. 26 kwietnia 2011 r. złożył kolejny wniosek o przesunięcie terminu przesłuchania ze względu na wezwanie Sądu Rejonowego w [...] do obowiązkowego stawiennictwa na rozprawie. Powyższy wniosek nie został przez Kierownika BP ARiMR uwzględniony, o czym strona została poinformowana pismem z 9 maja 2011 r.
Natomiast 20 maja 2011 r. Wójt gminy [...] przekazał do BP ARiMR w [...] dokumentację dotyczącą wyznaczonego na 12 maja 2011 r. przesłuchania T. S..
Pismem z 20 maja 2011 r. Kierownik BP ARiMR poinformował strony o zakończeniu przedmiotowego postępowania i o możliwości zapoznania się z materiałem dowodowym. [...] Sp. z o.o. 27 czerwca 2011 r. wniosła prośbę o przesłuchanie wskazanych świadków, jak również o przesłuchanie w charakterze świadków użytkowników działek sąsiadujących ze spornymi gruntami.
Kierownik BP ARiMR decyzją z [...] sierpnia 2011 r. odmówił [...] Sp. z o.o. przyznania płatności ONW. W uzasadnieniu decyzji wskazał, że grunty rolne objęte deklaracją we wniosku o przyznanie płatności ONW na rok 2010, położone na działkach ewidencyjnych nr [...],[...],[...],[...],[...], w 2010 r. nie były w posiadaniu wnioskującej tj. [...] Sp. z o.o. Organ wskazał odnośnie gruntów rolnych położonych na działkach ewidencyjnych [...],[...],[...], że dowody złożone przez [...] Sp. z o.o., są niezgodne ze stanem faktycznym. Następnie wyjaśnił, że w ramach przeprowadzonego postępowania w sprawie deklaracji użytkowania gruntów rolnych położonych na tych działkach P. M., wskazał, iż spółka którą reprezentuje [...], była faktycznym użytkownikiem w 2010 r. gruntów rolnych położonych na działkach ewidencyjnych [...],[...],[...], na powierzchni zgłoszonej we wniosku. Spółka użytkowała przedmiotowy grunt bezumownie. Prace koszenia i zbioru na działkach przeprowadzone zostały pod koniec lipca 2010, na zlecenie spółki przez pracowników P. M.. P. M. wskazał ponadto, iż na jego polecenie W. K., pełniący funkcję Dyrektora Zarządzającego w firmie [...] wykonał usługę na rzecz [...] Sp. z o.o. zgodnie z zawartą umową o świadczeniu usług z 08 maja 2009 r. Jako dowody potwierdzające powyższe, załączono kserokopię umowy o świadczeniu usług z 08 maja 2009 r. zawartą pomiędzy P. M. - właścicielem przedsiębiorstwa [...]., oraz [...] Sp. z o.o., w imieniu której działa D. M. - prezes jednoosobowego zarządu, która obejmowała wykonanie usług według potrzeb produkcji zleceniodawcy, zapewniających przeprowadzenie wszelkich czynności związanych z realizacją programu rolnośrodowiskowego; delegacje oraz rachunki kosztów podróży wystawione na W. K., Z. B., A. R., T. S.. P. M., wniósł także, o przesłuchanie ww. osób, na okoliczność użytkowania rolnego w 2010 r., przedmiotowego gruntu przez [...] Sp. z o.o., oraz przesłuchanie w charakterze świadków, użytkowników działek sąsiadujących z działkami J. J., na okoliczność użytkowania rolnego w 2010 r. przedmiotowych oraz sąsiednich gruntów, przy czym zobowiązał się do podania danych adresowych świadków - użytkowników sąsiednich działek. Ponadto wniósł o przeprowadzenie dowodu z oględzin przedmiotowych działek oraz działek sąsiednich.
Następnie organ I instancji wskazał na przepis § 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 11 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania "Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW)" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (Dz. U. Nr 40, poz. 329, ze zm.; zwanego dalej: rozporządzeniem ONW) w myśl którego – płatność ONW przysługuje rolnikowi w rozumieniu przepisów art. 2 lit. a rozporządzenia nr 73/2009, zwanemu dalej "rolnikiem":
1) który podjął zobowiązanie, o którym mowa w:
a) art. 14 ust. 2 tiret drugie rozporządzenia Rady (WE) nr 1257/1999 z dnia 17 maja 1999 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich z Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOGR) oraz zmieniającego i uchylającego niektóre rozporządzenia (Dz. Urz. WE L 160 z 26.06.1999, str. 80, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 3, t. 25, str. 391, z późn. zm.), zwanego dalej "rozporządzeniem nr 1257/1999", albo
b) art. 37 ust. 2 rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) (Dz. Urz. UE L 277 z 21.10.2005, str. 1, z późn. zm.), zwanego dalej "rozporządzeniem nr 1698/2005";
2) jeżeli łączna powierzchnia działek rolnych w rozumieniu art. 2 pkt 1 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1122/2009 z dnia 30 listopada 2009 r. ustanawiającego szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 73/2009 odnośnie do zasady wzajemnej zgodności, modulacji oraz zintegrowanego systemu zarządzania i kontroli w ramach systemów wsparcia bezpośredniego przewidzianych w wymienionym rozporządzeniu oraz wdrażania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do zasady wzajemnej zgodności w ramach systemu wsparcia ustanowionego dla sektora wina (Dz. Urz. UE L 316 z 02.12.2009, str. 65)4), zwanych dalej "działkami rolnymi", lub ich części, położonych na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania, zwanych dalej "obszarami ONW", na których jest prowadzona działalność rolnicza w rozumieniu art. 2 lit. c rozporządzenia nr 73/2009, posiadanych w dniu 31 maja roku, w którym został złożony wniosek o przyznanie tej płatności, wynosi co najmniej 1 ha;
3) do położonej na obszarach ONW powierzchni działek rolnych lub ich części, będących w jego posiadaniu w dniu 31 maja roku, w którym został złożony wniosek o przyznanie tej płatności, wynoszącej nie więcej niż 300 ha;
4) jeżeli został mu nadany numer identyfikacyjny w trybie przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności, zwany dalej "numerem identyfikacyjnym";
Mając na uwadze powyższe wyjaśnił, że celem systemu wsparcia bezpośredniego jest finansowe wspieranie rolników, czyli osób, które faktycznie uprawiają grunty rolne. Prowadzenie działalności rolniczej można definiować jako dokonywanie nakładów i czerpanie ewentualnych korzyści. Jeżeli zatem o płatności wystąpi rolnik, który posiada grunty rolne, faktycznie je uprawia, utrzymuje je zgodnie z normami i spełnia inne przesłanki warunkujące ich przyznanie, określone w przepisach krajowych i unijnych, płatności będą mu przysługiwać nawet w przypadku bezprawnego użytkowania działek rolnych. Rolą ARiMR jest ustalenie faktycznego użytkownika gruntów, a także sprawdzenie w trakcie postępowania wyjaśniającego, czy strona spełnia powyższe warunki do przyznania płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego.
Mając na uwadze powyższe organ wyjaśnił, że podjął wielokrotne próby, przesłuchania świadków wskazanych przez reprezentanta [...] Sp. z o.o. Prawidłowo wezwani: W. K., Z. B., A. R., nie stawili się na przesłuchanie, w żadnym z wyznaczonych terminów tj. 24 lutego, 08 kwietnia i 06 maja 2011 r., przy czym dwukrotnie była to nieobecność, w żaden sposób nieusprawiedliwiona. Braku stawiennictwa na wyznaczone w terminach 03 lutego i 12 maja 2011 r., przesłuchanie, w żaden sposób nie usprawiedliwił również, prawidłowo wezwany, T. S.. Również P. M. nie dochował podjętego zobowiązania do wskazania danych adresowych użytkowników działek sąsiadujących z działkami J. J., pomimo wskazania, iż wg jego wiedzy osoby te otrzymały płatności do sąsiednich działek. Pomimo braku wskazania przez wnoszącego, danych identyfikacyjnych konkretnej działki ewidencyjnej, organ podjął próbę ustalenia danych adresowych korzystając z systemu informatycznego ZSZIK, jednakże w bezpośrednim sąsiedztwie spornych gruntów nie znaleziono działki ewidencyjnej do której w 2010 r. została przyznana płatność. Ponadto zgodnie z wnioskami [...] Sp. z o.o. organ, przekładał również termin zakończenia przedmiotowego postępowania, z uwagi na umożliwienie stronie złożenia nowych dowodów lub wniosków końcowych. Do dnia wydania niniejszej decyzji, pomimo wskazań [...] sp. z o.o. w składanych pismach, nie wpłynął żaden dokument stanowiący dowód w sprawie, bądź przedstawiający wnioski końcowe. Z uwagi na powyższe, organ I instancji nie znalazł podstaw do uznania dowodów, złożonych przez [...] sp. z. o.o. jako zgodnych ze stanem faktycznym.
Następnie organ I instancji stwierdził, że powszechnie znanym jest fakt wystąpienia, w 2010 r. na terenie kraju licznych powodzi. Zjawiskiem tym w szczególności zostały dotknięte tereny położone w pobliżu rzek m.in. w pobliżu rzeki [...]. Z dokumentacji zgromadzonej w sprawie wynika, iż działki objęte wnioskiem strony postępowania położone są na płaskiej terasie zalewowej rzeki [...], stanowią fragment dużego kompleksu łąk [...], ich średnia wysokość wynosi 8 m n.p.m. a wody gruntowe zalegają płytko tj. 10-20 cm pod poziomem gruntu. Takie uwarunkowanie spotęgowane przez zamulenie rowów melioracyjnych oraz tamy bobrowe sprawia, iż tereny te są często zalewane pod wpływem wód opadowych i roztopowych. Dla 2010 r. zjawisko to miało dużo większe nasilenie. Całkowite zalanie łąk wodą miało miejsce w okresie od miesiąca maja do pierwszej połowy lipca 2010 r. i spowodowane było wylaniem wód rzeki Odry oraz obfitymi opadami deszczu. Od połowy lipca do końca września gleba była silnie uwilgotniona i nasączona wodą, co nie dawało możliwości dokonania jakichkolwiek zabiegów agrotechnicznych na gruntach. Tym bardziej w warunkach utrzymującego się wysokiego stanu wód rzeki [...]. Fakty te znajdują potwierdzenie w piśmie "[...]" Sp. z o.o. z 13 września 2010 r., opinii przyrodniczej z 28 września 2010 r., protokole z lustracji z 24 września 2010 r. i przeczą twierdzeniu reprezentanta [...] Sp. z o.o., iż prace koszenia i zbioru biomasy wykonane zostały pod koniec lipca 2010 r. Za powyższym przemawia również zaświadczenie nr [...] z [...] września 2010 r. o niemożności wykonania zabiegów agrotechnicznych na łąkach położonych na działkach nr [...] i [...] w obrębie [...], wydane przez Urząd Miejski w [...], w którym stwierdzono fakt całkowitego zalania ww. łąk w okresie od maja do pierwszej połowy lipca 2010 r. spowodowany wylaniem wód z koryta rzeki [...] i obfitymi opadami deszczu oraz fakt wysokiego nasączenia gleby wodą w okresie od połowy lipca do dnia wydania zaświadczenia, a tym samym niemożność skoszenia łąk położonych na przedmiotowych nieruchomościach. Z uwagi na powyższe, organ I instancji, uznał stan faktyczny na przedmiotowym gruncie, za zgodny z dowodami przedstawionymi przez [...] sp. j.
Odnośnie gruntów rolnych położonych na działkach ewidencyjnych [...], [...], organ I instancji, uznał deklarację użytkowania rolnego ww. gruntów, w 2010 r. przez [...] sp. z o.o., jako niezgodną ze stanem faktycznym. Bowiem 10 maja 2010 r. i 28 lipca 2010 r. w gospodarstwie strony wnioskującej o płatność w 2010 r., zostały przeprowadzone czynności kontrolne przez inspektorów terenowych Regionalnego Biura Kontroli na Miejscu w [...]. Kontrola w zakresie kwalifikowalności powierzchni, przeprowadzona została na wniosek Kierownika BP ARiMR w [...] w związku z podtrzymaniem deklaracji użytkowania działek rolnych z wniosku złożonego przez stronę postępowania na 2009 r., które baza Ewidencji Gruntów i Budynków klasyfikuje jako nieużytki. W ramach czynności kontrolnych przeprowadzonych 10 maja 2010 r., inspektorzy terenowi stwierdzili, iż:
- działka nr [...] (A) stanowi łąkę trwałą na powierzchni 19,34 ha. Zastosowano A kody: DR 13- ("zadeklarowana powierzchnia jest mniejsza od powierzchni stwierdzonej'), DR 28 ("stwierdzono rozbieżności pomiędzy treścią ortofotomapy i stanem faktycznym w terenie w zakresie zasięgu powierzchni kwalifikowanej') oraz DR 37 ("identyfikację granic działki rolnej, przeprowadzono na podstawie danych GIS");
- działka nr [...] (B), stanowi łąkę trwałą na powierzchni 5,36 ha. Zastosowano kody: DR 13- ("zadeklarowana powierzchnia jest mniejsza od powierzchni stwierdzonej'), DR 28 ("stwierdzono rozbieżności pomiędzy treścią ortofotomapy i stanem faktycznym w terenie w zakresie zasięgu powierzchni kwalifikowanej");
- działka nr [...] (C), stanowi łąkę trwałą na powierzchni 8,39 ha. Zastosowano kody: DR 13- ("zadeklarowana powierzchnia jest mniejsza od powierzchni stwierdzonej'), DR 28 ("stwierdzono rozbieżności pomiędzy treścią ortofotomapy i stanem faktycznym w terenie w zakresie zasięgu powierzchni kwalifikowanej") oraz DR 37 ("identyfikację granic działki rolnej, przeprowadzono na podstawie danych GIS");
- działka nr [...] oraz [...] (D i E) na dzień przeprowadzenia kontroli były zalane wodą w związku z czym nie było możliwości dokonania ich pomiarów, kontrolerzy zastosowali kod DR 27 - "Działka rolna nie została skontrolowana ze względu na wystąpienie siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności".
W związku z powyższym dla działek D oraz E 28 lipca 2010 r. ponownie przeprowadzono kontrolę stwierdzając:
- dla działki rolnej D położonej na działce ewidencyjnej nr [...] stwierdzono powierzchnię 25,37 ha użytkowaną jako łąka trwała oraz zastosowano kody: DR 13- ("zadeklarowana powierzchnia jest mniejsza od powierzchni stwierdzonej'), DR 28 ("stwierdzono rozbieżności pomiędzy treścią ortofotomapy i stanem faktycznym w terenie w zakresie zasięgu powierzchni kwalifikowanej') oraz DR 37 ("identyfikację granic działki rolnej, przeprowadzono na podstawie danych GIS"),
- dla działki rolnej E położonej na działce ewidencyjnej nr [...] stwierdzono powierzchnię 17,31 ha, użytkowaną jako łąka trwała oraz zastosowano kody: DR 13- "zadeklarowana powierzchnia jest mniejsza od powierzchni stwierdzonej'), DR 28 ("stwierdzono rozbieżności pomiędzy treścią ortofotomapy i stanem faktycznym w terenie w zakresie zasięgu powierzchni kwalifikowanej
oraz DR 37 ("identyfikację granic działki rolnej, przeprowadzono na podstawie danych GIS").
Dodatkowo w uwagach do protokołu zapisano, iż pełnomocnik wnioskodawcy P. M. oświadczył, że wnioskodawca użytkuje całe działki ewidencyjne, na których położone są działki rolne A i B.
Następnie organ Instancji wskazał, że zgodnie z § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 11 marca 2010 r. w sprawie minimalnych norm (Dz. U. Nr 39, poz. 211), "Grunty rolne są utrzymywane zgodnie z normami, jeżeli:
1. (...)
2. w przypadku łąk i pastwisk zadeklarowanych we wniosku o przyznanie pomocy finansowej w ramach działania:
b) płatności dla obszarów NATURA 2000 oraz związanych z wdrażaniem Ramowej Dyrektywy Wodnej,
c) program rolnośrodowiskowy
- okrywa roślinna jest na nich koszona i usuwana w zakresie i terminie określonym w przepisach o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na Rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich lub są na nich wypasane zwierzęta w sezonie pastwiskowym określonym w tych przepisach;
3. (....) w przypadku łąk i pastwisk innych niż wymienione w pkt 2 i 3 - okrywa roślinna jest na nich koszona i usuwana co najmniej raz w roku, w terminie do dnia 31 lipca, lub są na nich wypasane zwierzęta w okresie wegetacyjnym traw.
Organ I instancji zauważył jednocześnie, iż działki rolne objęte wnioskiem o przyznanie JPO, zostały zgłoszone przez stronę postępowania również do płatności rolnośrodowiskowych. Załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 26 lutego 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania "Program rolnośrodowiskowy" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 - 2013 (Dz. U. Nr 33, poz. 262 ze zm.) określający zadania realizowane w ramach danego pakietu/wariantu, dopuszcza wykonanie nie więcej niż dwóch pokosów w terminie od dnia 1 czerwca do dnia 30 września. Z punktu widzenia programów rolnośrodowiskowych producent rolny nie jest zobligowany do wykonania koszenia w terminie do dnia 31 lipca.
W związku z powyższym stwierdzenie dokonania na działkach zabiegów agrotechnicznych bądź ich nie dokonania na dzień przeprowadzania czynności kontrolnych tj. 10 maja i 28 lipca 2010 r. nie byłoby zasadnym. Kontrola na miejscu potwierdziła zatem wyłącznie grupę upraw występujących na działkach objętych wnioskiem strony postępowania oraz ich powierzchnie. Organ dodał, że 10 maja 2010 r. przeprowadzenie czynności kontrolnych na gruntach objętych wnioskiem postępowania możliwe było wyłącznie dla działek nr [...],[...] oraz [...]. Pozostałe działki tj. [...] i [...] na ten dzień zalane były wodą w związku z podniesionym stanem wód rzeki [...], co uwidaczniają zdjęcia załączone do protokołu z czynności kontrolnych. Logicznym zatem staje się stwierdzenie, iż działki te położone są w terenie niżej niż działki [...],[...],[...]. Skoro zatem niemożliwym było dokonanie pokosu i zbioru biomasy w terminie od 1 czerwca do 30 września 2010 r. dla działki [...], [...] oraz [...] ze względu na zbyt duże nasączenie gleby wodą, tym bardziej zasadnym jest stwierdzenie, iż również pozostałe działki tj. [...] oraz [...] w roku 2010, nie były użytkowane rolniczo.
W związku z powyższym organ I instancji uznał wniosek [...] Sp. z o.o., o przeprowadzenie oględzin w terenie, gruntów rolnych objętych deklaracją wnioskodawcy, za bezzasadny. W jego opinii, przeprowadzenie oględzin w 2011 r. nie może stanowić dowodu w sprawie przyznania płatności na 2010 r., tym bardziej, iż 2010 r., ze względu na wystąpienie powodzi, był rokiem szczególnym, a więc nie jest możliwe, na podstawie ukształtowania terenu, wyciągniecie wniosków na okoliczność zalania, bądź silnego uwilgotnienia i nasączenia wodą przedmiotowych gruntów w roku poprzednim. Materiał dowodowy, a w szczególności, dokumentacja fotograficzna wykonana podczas czynności kontrolnych przeprowadzonych na przedmiotowych gruntach, zaświadczenie wydane przez Urząd Miejski w [...] (oraz inne wymienione wyżej), stanowią wystarczające dowody, pozwalające na stwierdzenie stanu faktycznego na przedmiotowych działkach, w tym również uwarunkowań ukształtowania terenu. Biorąc powyższe pod uwagę Kierownik BP ARiMR w [...] stwierdził, iż strona postępowania nie spełnia przesłanek wynikających z § 2 rozporządzenia ONW, w związku z powyższym zadeklarowane powierzchnie działek rolnych A, B, C, D oraz E o łącznej powierzchni 27,90 ha zostały wykluczone z przyznania płatności ONW stanowiąc podstawę do naliczenia sankcji. Ze względu na stwierdzone różnice między powierzchnią stwierdzoną a powierzchnią zadeklarowaną do objęcia płatnością ONW płatność została odmówiona i została nałożona sankcja.
Od powyższej decyzji odwołanie złożyła [...] Sp. z o.o. w którym wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości oraz przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania organowi I instancji celem uzupełnienia postępowania dowodowego i podjęcia rozstrzygnięcia w oparciu o poprawne i pełne przeprowadzenia postępowania.
Dyrektor [...] Oddziału Regionalnego ARiMR w [...] decyzją z [...] listopada 2011 r. – na podstawie art. 138 § 2 k.p.a. – uchylił zaskarżoną decyzję w całości i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi instancji. W jej uzasadnieniu wskazał, że istotnym środkiem dowodowym sprawie są zeznania świadków, a organ I instancji nie wypełnił dyspozycji art. 75 k.p.a., ponieważ do momentu wydania zaskarżonej decyzji nie przesłuchał wskazanych przez stronę świadków o których przesłuchania na każdym etapie postępowania wnioskowała strona. Tym bardziej, że organ I instancji otrzymywał od świadków stosowne pisma informujące o niemożności stawienia się w wyznaczonych terminach na przesłuchanie. Zatem strona w prowadzonym postępowaniu pozbawiona została prawa wynikającego z art. 79 § 2 k.p.a. stanowiącego, iż strona ma prawo brać udział w przeprowadzeniu dowodu, może zadawać pytania świadkom, biegłym i stronom oraz składać wyjaśnienia. Organ II instancji nakazał więc organowi I instancji przeprowadzić rozprawę administracyjną z udziałem stron postępowania oraz stosownych świadków celem ostatecznego rozstrzygnięcia kwestii użytkowania gruntów rolnych na działkach ewidencyjnych o numerach: [...],[...] oraz [...]. Przy czym organ II instancji wskazał, że nie zaistniała w sprawie sytuacja umożliwiająca sanowanie braków pierwszoinstancyjnego postępowania wyjaśniającego, gdyż powyższe wiąże się z koniecznością ponownej analizy zebranego w sprawie materiału dowodowego i ponownej analizy prawidłowości rozstrzygnięcia w przedmiocie płatności. Reasumując zdaniem organu II instancji zaskarżona decyzja nie została wydana zgodnie ze stanem faktycznym oraz na podstawie obowiązujących przepisów prawa.
Skargę na powyższą decyzję złożył uczestnik postępowania administracyjnego [...] sp.j., którą zaskarżył w całości decyzję Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego ARiMR w [...] z [...] listopada 2011 r. i wniósł o: stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji wobec (i) skierowania jej do podmiotu nie będącego stroną w sprawie, (ii) braku podpisania decyzji przez organ upoważniony, (iii) wydanie decyzji bez wskazania podstawy prawnej działania organu oraz przepisów prawa materialnego, z uzasadnieniem uniemożliwiającym Sądowi dokonanie kontroli w zakresie prawidłowości zastosowanych przepisów, stosownie do art. 145 §1 pkt 2 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowania przed sądami administracyjnymi (Dz. U. nr 153, poz. 1270 ze zm.; dalej: p.p.s.a.) w zw. z art. 156 § pkt 1, 2 i 4 k.p.a.; ewentualnie o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości, na wypadek nieuwzględnienia skargi w zakresie stwierdzenia jej nieważności. Zaskarżonej decyzji zarzucił:
1. nieważność zaskarżonej decyzji na podstawie art. 156 §1 pkt 4 k.p.a. wobec skierowania decyzji do osoby nie będącej stroną w sprawie;
2. nieważność zaskarżonej decyzji na podstawie art. 156 §1 pkt 1 k.p.a. w zw. art. 107 §1 k.p.a. i z art. 5a ust. 3 ustawy ARiMR, poprzez brak podpisania decyzji przez osobę upoważnioną do wydawania decyzji, w sytuacji w której decyzja nie została podpisana przez piastuna organu tylko inną osobę bez jakiegokolwiek powołania na udzielone pełnomocnictwo;
3. nieważność zaskarżonej decyzji na podstawie art. 156 §1 pkt 2 k.p.a. wobec jej sformułowania w sposób rażąco naruszający art. 107 §1 i §3 k.p.a., skutkiem czego jest uniemożliwienie kontroli przez sąd administracyjny prawidłowości rozstrzygnięcia w kontekście zarzucanego w skardze naruszenia przepisów postępowania i przepisów prawa materialnego poprzez brak powołania podstawy prawnej zarówno w zakresie właściwości organu, jak i norm materialnoprawnych mających zastosowanie w sprawie, wybiórcze oraz niespójne uzasadnienie faktyczne i prawne decyzji, w którym jedynie selektywnie odniesiono się do zebranych dowodów, stanu faktycznego ustalonego przez organ pierwszej instancji oraz całkowicie pominięto argumentację przedstawioną przez skarżącą;
4. naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, poprzez brak zastosowania w sprawie § 2 ust. 3 rozporządzenia ONW, zgodnie z którym płatność ONW przysługuje rolnikowi wyłącznie do położonej na obszarach ONW powierzchni działek rolnych będących w jego posiadaniu w dniu 31 maja roku, w którym został złożony wniosek o przyznanie tej płatności;
5. naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć i w rzeczywistości miało istotny wpływ na wynik sprawy, a mianowicie:
brak zastosowania art. 21 ust. 1-3 ustawy o wspieraniu obszarów wiejskich i w konsekwencji błędne zastosowanie art. 7 k.p.a. jako podstawy rozstrzygnięcia, polegające na uznaniu, że to na organie prowadzącym postępowanie w sprawie przyznania płatności ciąży obowiązek podejmowania – z urzędu lub na wniosek stron – wszelkich czynności niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego,
brak zastosowania art. 21 ust. 1-3 ustawy o wspieraniu obszarów wiejskich i w konsekwencji błędne zastosowanie art. 77 § 1 k.p.a., polegające na uznaniu, że to na organie prowadzącym postępowanie w sprawie przyznania płatności spoczywa inicjatywa dowodowa, chociaż obowiązek ten został wyłączony przez art. 21 ust. 2-3 ww. ustawy,
brak zastosowania art. 78 k.p.a. dla oceny wniosków dowodowych składanych przez Uczestnika,
brak zastosowania art. 21 ust. 1-3 ustawy o wspieraniu obszarów wiejskich, zgodnie z którym organ prowadzący postępowanie w sprawie przyznania pomocy ONW jest obowiązany w sposób wyczerpujący rozpatrzyć cały materiał dowodowy,
brak zastosowania art. 21 ust. 3 ustawy o wspieraniu obszarów wiejskich, zgodnie z którym organ prowadzący postępowanie w sprawie przyznania pomocy z tytułu ONW ma obowiązek wydać decyzję odmawiającą przyznania płatności ONW w razie niewykazania przez wnioskodawcę - jako podmiot, na którym spoczywa ciężar dowodu - faktu spełnienia określonych w ustawie o wspieraniu przesłanek jej uzyskania.
Skarżący wniósł ponadto o zastosowanie środka z art. 155 §1 p.p.s.a. w razie stwierdzonego pomijania przez organ przy rozpatrywaniu spraw art. 21 ustawy o płatnościach, wydawania decyzji z naruszeniem wymogów z art. 107 k.p.a., co może mieć miejsce także w innych postępowaniach, a w konsekwencji mieć wpływ na wadliwość innych decyzji wydanych przez organ, choćby nie były one zaskarżone. Skarżący wniósł także o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych.
W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie i podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie.
Uczestnik postępowania sądowego [...] Sp. z o.o. pismem procesowym z 29 czerwca 2012 r. wniosła o oddalenie skargi i wskazała, że w analogicznej sprawie dotyczącej tych samych stron tutejszy Sąd wyrokiem z 26 czerwca 2012 r. sygn. akt V SA/Wa 651/12 oddalił skargę.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:
skarga jest zasadna.
Zgodnie z art. 134 § 1 p.p.s.a., sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Oznacza to, że dokonując oceny zgodności z prawem zaskarżonej decyzji, ma prawo i obowiązek uwzględnić również okoliczności, wprawdzie nie wskazane w skardze jako zarzut, ale mające wpływ na tę ocenę. Jednakże rozstrzygnięcie "w granicach danej sprawy" oznacza także, że sąd nie może uczynić przedmiotem rozpoznania legalności innej sprawy administracyjnej niż ta, w której wniesiono skargę.
Sąd za niezasadne uznał zarzuty skargi dotyczące wniosku o stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji, ponieważ w sprawie nie doszło do rażącego naruszenia prawa o jakim mowa w art. 156 § 1, 2 i 4 k.p.a.
Po pierwsze, uznać należy, iż zaadresowanie zaskarżonej decyzji do "Stigma Sp. z o.o." stanowi oczywistą omyłkę pisarską, a z pozostałej części decyzji (komparycji, uzasadnienia) jednoznacznie wynika, że stroną postępowania była [...] Sp. z o.o., której to spółce zaskarżona decyzja została doręczona. W związku z tym zarzut skierowania decyzji do osoby nie będącej stroną w sprawie (art. 156 § pkt 4 k.p.a.) jest chybiony.
Po drugie, niezasadny jest zarzut naruszenia art. 156 § 1 pkt 1 k.p.a. w zw. z art. 107 § 1 k.p.a. i art. 5a ust. 3 ustawy o ARiMR polegający na braku podpisania zaskarżonej decyzji przez osobę upoważnioną do wydawania decyzji. Wskazać należy, że ze znajdujących się w aktach sprawy dokumentów wynika, że Dyrektor [...] Oddziału Regionalnego ARiMR W. J. pismem [...] z [...] października 2011 r., upoważnił Zastępcę Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego T. G. do wydawania decyzji administracyjnych oraz postanowień związanych z Wspólną Polityką Rolną (WPR) 2004-2006 i WPR 2007-2013, jak również działaniami objętymi Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) na lata 2004-2006 oraz PROW 2007-2013, jako organ I i II instancji. Trafnie w odpowiedzi na skargę organ wskazuje, że zgodnie z orzecznictwem sądów administracyjnych decyzja nie jest dotknięta wadą nieważności tylko dlatego, że nie ma w niej wyrażonego powołania się na upoważnienie do wydania.
Po trzecie, Sąd za niezasadny uznał zarzut skargi dotyczący braków we wskazaniu podstawy prawnej zaskarżonej decyzji i tym samym wypełnieniu przesłanki z art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. Wskazać bowiem należy, że w zaskarżonej decyzji organ zamieścił art. 138 § 2 k.p.a. i w przypadku jego właściwego zastosowania byłaby to wystarczająca podstawa do uchylenia zaskarżonej decyzji. Natomiast brak wskazania innych przepisów nie umożliwiał Sądowi kontroli zaskarżonej decyzji, a tym samym nie możemy w tym przypadku mówić o rażącym naruszeniu prawa.
Sąd uznał, że choć w sprawie brak jest przesłanek do stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji i uznania zarzutów skargi w tym zakresie, to pozostałe zarzuty skargi są trafne, ponieważ organ odwoławczy przede wszystkim nieprawidłowo zastosował przepis art. 138 § 2 k.p.a.
Wskazać należy, że zasada dwuinstancyjności postępowania administracyjnego ujęta w przepisie art. 15 k.p.a., oznacza, ze stronie przysługuje prawo do dwukrotnego rozpatrzenia i rozstrzygnięcia sprawy. Jednakże decyzja organu II instancji jest takim samym aktem stosowania prawa jak decyzja organu I instancji, a działanie organu odwoławczego nie ma charakteru kontrolnego, ale jest działaniem merytorycznym, równoważnym działaniu organu i instancji (p. T. Woś, J. Zimmerman glosa do uchwały SA z 23 września 1986 r. II AZP 11/86, OSN 1987/11167, PiP 1989/8/145). Realizacja tej zasady została ukształtowana w przepisie art. 138 § 1 k.p.a. regulującym postępowanie administracyjne przed organem odwoławczym. Przepis ten wprowadza jako zasadę postępowanie merytoryczne przed organem II instancji, w związku z tym również, taki charakter mają decyzje podejmowane w trybie art. 138 § 1 pkt 2 k.p.a. merytoryczno - reformacyjne ukierunkowane na rozstrzygnięcie, co do istoty sprawy. Rozstrzygnięcia kasacyjne przewidziane w art. 138 § 2 k.p.a. stanowią wyjątek od zasady merytorycznego charakteru postępowania odwoławczego i mają miejsce wówczas gdy rozstrzygnięcie sprawy wymaga uprzedniego przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w całości lub znacznej części. Przy interpretacji tego przepisu nie jest dopuszczalna wykładnie rozszerzająca. Wypracowane i ugruntowane na przestrzeni lat stanowisko judykatury i zgodna z nim z doktryna, pozwalają na przyjęcie, że wydanie decyzji kasacyjnej może nastąpić tylko wtedy, gdy organ l instancji nie przeprowadził w ogóle postępowania wyjaśniającego albo postępowanie takie przeprowadził z rażącym naruszeniem prawa procesowego (p. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 25 listopada 2003, IV SA1496/02 M Prawn. 2004/2/60, wyrok NSA z 2 kwietnia 2001 r. IV SA 208/99 Lex nr 547/45. W. Dawidowicz "Postępowanie administracyjne. Zarys wykładu" WP. W-wa 1983 - str. 223, Zbigniew Janowicz "Kodeks postępowania administracyjnego" - str. 301 i nast. M. Wierzbowski "Postępowanie administracyjne". C.H Berek W-wa 2004, str. 207).
Wniesienie odwołania powoduje więc przeniesienie kompetencji do rozpatrzenia i rozstrzygnięcia sprawy przez organ II instancji. Ocenie organu odwoławczego podlega całe postępowanie wyjaśniające przeprowadzone w sprawie przed organem l instancji, a zwłaszcza materiał dowodowy zebrany i przeanalizowany przez ten organ. Organ odwoławczy w ramach swoich uprawnień może materiał ten ocenić inaczej niż organ l instancji, co więcej organ odwoławczy, może z urzędu lub na żądanie strony przeprowadzić dodatkowe postępowanie dowodowe. Przepis art. 136 k.p.a. stanowi, że organ odwoławczy może przeprowadzić dodatkowe postępowanie w celu uzupełnienia dowodów i materiałów w sprawie albo może zlecić przeprowadzenie tego postępowania organowi, który wydał decyzję. Jeżeli organ odwoławczy nie ma wątpliwości, co do stanu faktycznego sprawy i prawnego a stwierdził potrzebę przeprowadzenia dowodu ma obowiązek przeprowadzić ten dowód w ramach swoich uprawnień z art. 136 k.p.a. zamiast uchylać sprawę do ponownego rozpoznania.
W świetle powyższego trzeba stwierdzić, że skoro organ odwoławczy doszedł do przekonania, że wbrew ocenie organu I instancji, stan faktyczny sprawy nie został ustalony w sposób dostateczny, to powinien przede wszystkim wskazać, dlaczego dotychczas zgromadzony materiał w sprawie (bardzo szeroko i skrupulatnie przedstawiony w uzasadnieniu decyzji I instancji) nie jest materiałem wystarczającym do merytorycznego rozpoznania odwołania. Samo zaś wskazanie, że powinien być przeprowadzony także dowód z przesłuchania zgłaszanych przez [...] Sp. z o.o. świadków jest niewystarczający do uchylenia decyzji do ponownego rozpoznania. Dla decyzji kasacyjnej konieczne jest wystąpienie normatywnej przesłanki tj. stwierdzenia, że rozstrzygnięcie sprawy wymaga uprzedniego przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w całości lub w znacznej części, z przyczyn wyżej już omówionych, a nie jest ono możliwe do uzupełnienia w trybie art. 136 k.p.a.
Sąd zgadza się z zarzutami skargi, że organ odwoławczy w sposób niestaranny, wybiórczo i niedokładne – inaczej niż w decyzji I instancji – przedstawił przebieg postępowania przed organem I instancji, w tym zawarł niezgodne z prawdą stwierdzenie, że wnioskowani przez [...] Sp. z o.o. świadkowie usprawiedliwiali swoją nieobecność oraz pominął okoliczności, iż przedstawiciel tego podmiotu nie pojawił się na żadnym z wyznaczonych przesłuchań, każdorazowo wnioskując jedynie w ostatniej chwili, o przesunięcie terminu przeprowadzenia wskazanego dowodu. Ponadto uzasadnienie jest niespójne w zakresie sformułowanych wniosków, z jednej strony organ odwoławczy uznał, iż organ I instancji nie przeprowadził prawidłowo postępowania dowodowego, a z drugiej strony – nie uzupełniając we własnym zakresie w żaden sposób materiału dowodowego – kategorycznie stwierdził wystąpienie innego stanu faktycznego niż wskazany przez organ I instancji, nie określając jednak, jak ów inny stan faktyczny miałby się przedstawiać i z czego wynika odmienność poczynionych w tym przypadku ustaleń. Skarżąca celnie zarzuca, że treść uzasadnienia, przy jednoczesnym zupełnym pominięciu merytorycznego stanowiska [...] zaprezentowanego w pismach składanych w toku postępowania, nie tylko nie wzmacnia, lecz wręcz podważa zaufanie do organów władzy publicznej (art. 8 k.p.a.) oraz oznacza zlekceważenie obowiązku wyjaśnienia zasadności przesłanek leżących u podstaw przyjętego rozstrzygnięcia (art. 11 k.p.a.), tym bardziej iż treść rozstrzygnięcia stawia pod znakiem zapytania także podstawowy element prawa własności przysługującego skarżącej - posiadanie.
Skarżąca celnie argumentuje, że warunkiem przyznania płatności jest posiadanie nieruchomości na 31 maja roku, w którym został złożony wniosek o pomoc (tu 2010 r.), co wynika z art. § 2 pkt 3 rozporządzenia ONW. Zatem ustalenie właśnie tej okoliczności jest obowiązkiem organu. Tymczasem zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji wskazania ukierunkowane są na umożliwienie wykazania przez [...] okoliczności nie mającej znaczenia dla sprawy, a mianowicie, czy [...] dokonała w lipcu 2010 r. jednorazowego zabiegu koszenia trawy. Okoliczność ta, która w świetle innych dowodów potwierdzających powódź jest nie do udowodnienia i nie ma znaczenia dla ustalenia stanu posiadania w maju 2010 r. Natomiast [...] przedstawiając wiarygodne i nie kwestionowane w zaskarżonej decyzji dowody (m.in. pismo z 13 września 2010 r. wystosowane przez spółkę [...] sp. z o.o., której [...] zleciła koszenie trawy i zbiór biomasy, protokół z lustracji z 24 września 2010 r., podpisany przez doradcę rolnośrodowiskowego, opinia przyrodnicza Koła Przyrodników w [...] z [...] września 2010 r. oraz zaświadczenie Burmistrza Gminy [...] z [...] września 2010 r.) wykazała, że to ona była zarówno właścicielem, jak i posiadaczem przedmiotowych działek w 2010 r. Natomiast nawet gdyby przyjąć, że [...] dokonała skoszenie trawy i zbioru siana pod koniec lipca 2010 r. wskazać należy, to fakt ten nie przesądzałby o spełnieniu podstawowego warunku uzyskania przez [...] płatności za 2010 r., a mianowicie warunku posiadania działki rolnej w tym roku (§ 2 pkt 3 rozporządzenia ONW). Bowiem świetle jednolitego orzecznictwa sądów administracyjnych działania ograniczające się do jednorazowego czy sporadycznego zawładnięcia cudzą nieruchomością, w tym wykonanie na niej zabiegu agrotechnicznego, nawet jeśli zostaną udowodnione, nie mogą być traktowane jako przejaw posiadania działki rolnej (p. wyrok NSA z 29 listopada 2007 r. II GSK 228/07; WSA we Wrocławiu z 9 grudnia 2010 r. III SA/Wr 576/10).
Odnosząc się do kolejnych zarzutów skargi dotyczących naruszenia przepisów postępowania, wskazać należy, że przyczyną uchylenia decyzji organu I instancji było nieprzeprowadzenie wnioskowanych przez [...] dowodów, w szczególności z zeznań świadków, a tym samym naruszenie art. 7 i art. 77 § 1 k.p.a., polegające na niezebraniu pełnego materiału dowodowego oraz niedokładnym wyjaśnieniu stanu faktycznego sprawy. Tymczasem – jak trafnie zarzucono w skardze – wskazane przepisy nie znajdują zastosowania w postępowaniach dotyczących przyznawania pomocy ONW na podstawie ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich, ponieważ ich działanie zostało zmodyfikowane przez tą ustawę. Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 1 ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich – z zastrzeżeniem zasad i warunków określonych w przepisach, o których mowa w art. 1 pkt 1, do postępowań w sprawach indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, chyba że przepisy ustawy stanowią inaczej. W myśl ust. 2 – w postępowaniu w sprawach dotyczących przyznania pomocy organ, przed którym toczy się postępowanie: 1) stoi na straży praworządności; 2) jest obowiązany w sposób wyczerpujący rozpatrzyć cały materiał dowodowy (...). Zgodnie z ust. 3 – strony oraz inne osoby uczestniczące w postępowaniu, o którym mowa w ust. 2, są obowiązane przedstawiać dowody oraz dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek; ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne.
W konsekwencji – jak trafnie zarzuca skarżąca – skoro w zaskarżonej decyzji organ odwoławczy powołał się na art. 7 i art. 77 § 1 k.p.a. jako podstawę uchylenia decyzji organu I instancji, a wskazane przepisy nie znajdują zastosowania w postępowaniach dotyczących przyznania pomocy, należy uznać, iż organ II instancji naruszył w istotny sposób przepisy postępowania.
Zasadnie skarżąca zarzuca także, że niezrozumiałe są skierowane pod adresem organu I instancji zarzuty dotyczące naruszenia wyrażonej w art. 75 k.p.a. zasady równej mocy środków dowodowych czy wyrażonej w art. 80 k.p.a. zasady swobodnej oceny dowodów, skoro wnioskowane przez [...] przesłuchanie świadków i dokonanie oględzin działek miało wyłącznie na celu udowodnienie faktu rzekomego dokonania na działkach pod koniec lipca 2010 r. zabiegu agrotechnicznego polegającego na ich nielegalnym skoszeniu, a tym samym rozważane dowody należało w świetle prawa pominąć. Zgodnie bowiem z art. 78 § 1 k.p.a. przedmiotem dowodu może być jedynie okoliczność mająca znaczenie dla sprawy, a jak przyjmuje się w orzecznictwie, w razie niespełnienia przez wnioskodawcę warunku posiadania działki rolnej, badanie zrealizowania przez niego pozostałych przesłanek przyznania pomocy, w tym również prowadzenie postępowania dowodowego mającego na celu weryfikację ich realizacji, jest bezprzedmiotowe. Podobnie za całkowicie niejasny okazuje się zarzut naruszenia przez organ I instancji art. 79 § 2 k.p.a., zgodnie z którym strona ma prawo brać udział w przeprowadzeniu dowodu, może zadawać pytania świadkom, biegłym i stronom oraz składać wyjaśnienia. Skoro – pomimo podjęcia przez organ I instancji licznych prób przesłuchania świadków, co konsekwentnie uniemożliwiały działania podejmowane przez [...] – nie doszło do przedstawienia tego dowodu, nie sposób zrozumieć, w jaki sposób organ pierwszej I uniemożliwił wnioskodawcy wzięcie udziału w jego przeprowadzeniu. Tym bardziej, że udział [...] w postępowaniu przed organem I instancji ograniczał się jedynie do składania kolejnych wniosków o przesunięcie terminu przesłuchań świadków oraz terminu zakończenia samego postępowania, a przeprowadzenie dowodu z zeznań pracowników czy współpracowników [...] zostało uniemożliwione wyłącznie przez działania samego wnioskodawcy, mimo iż organ pierwszej I instancji kilkukrotnie wyznaczał termin przeprowadzenia wskazanego dowodu, na żadnym z przesłuchań nie pojawił się ani przedstawiciel [...], ani zatrudnione czy współpracujące ze [...] osoby.
W konsekwencji Sąd za trafną uznał argumentację skargi, że – inaczej niż ocenił to w zaskarżonej decyzji organ odwoławczy – organ I instancji prawidłowo przeprowadził postępowanie w sprawie, w tym również postępowanie dowodowe. Natomiast zaniechanie udziału przez [...] w postępowaniu, w którym miała ona obowiązek wykazywać rzeczywistą, a nie jedynie pozorną aktywność, nie może być bowiem traktowane jako uchybienie organu I instancji, tym bardziej, że nawet w postępowaniach toczących się zgodnie z ogólną procedurą administracyjną strona ma obowiązek współpracować z organem przy przeprowadzeniu postępowania dowodowego. Oznacza to w rezultacie, iż organ II instancji zignorował przepis art. 21 ust. 3 zd. drugie ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich, zgodnie z którym negatywne konsekwencje niewykazania określonego faktu ponosi osoba wywodząca z tego faktu skutki prawne.
Sąd odnosząc się do pisma procesowego [...] z 29 czerwca 2012 r. i wskazanego tamże wyroku tutejszego Sądu z 26 czerwca 2012 r. sygn. akt V SA/Wa 651/12 stwierdza, wyrok ten nie wiąże Sądu w niniejszej sprawie.
W tym stanie rzeczy, należy stwierdzić, ze że zaskarżona decyzja została wydana z naruszeniem przepisów postępowania art. 21 ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich i art. 138 § 2 k.p.a., a także § 2 pkt 3 rozporządzenia ONW, które miały istotny wpływ na wynik sprawy. Biorąc pod uwagę powyższe Sąd orzekł jak w sentencji wyroku na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c oraz art. 152 p.p.s.a. O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 200 i art. 205 § 2 p.p.s.a.
