I SA/Gd 655/12
Wyrok
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku
2012-08-07Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Ewa Kwarcińska
Ewa Wojtynowska
Sławomir Kozik /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Sławomir Kozik (spr.), Sędziowie Sędzia NSA Ewa Kwarcińska, Sędzia WSA Ewa Wojtynowska, Protokolant Starszy Sekretarz Sądowy Dorota Pellowska, po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 7 sierpnia 2012 r. sprawy ze skargi J. M. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 18 kwietnia 2012 r., sygn. [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nadpłaty w opłacie skarbowej oddala skargę.
Uzasadnienie
Zaskarżoną decyzją z dnia 18 kwietnia 2012 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze, po rozpatrzeniu odwołania J. M., utrzymało w mocy decyzję Burmistrza Miasta z dnia 8 listopada 2011 r. odmawiającą stwierdzenia i zwrotu nadpłaty w opłacie skarbowej w wysokości 17 zł uiszczonej od złożonego dokumentu pełnomocnictwa udzielonego J. M. przez J. C.
Podstawą rozstrzygnięcia Samorządowego Kolegium Odwoławczego był następujący stan faktyczny:
J. M. złożył w dniu 24 kwietnia 2012 r. w Urzędzie Skarbowym
odpisy trzech pełnomocnictw udzielonych mu przez J. C., K. K. oraz W. N. uprawniające m.in. do podpisywania deklaracji podatkowych i reprezentowania w/w osób w zakresie kontroli podatkowej, od których strona uiściła opłatę skarbową w łącznej kwocie 51,- zł.
Dnia 12 września 2011 r. mocodawca wystąpił do Burmistrza Miasta z wnioskiem o stwierdzenie i zwrot nadpłaty w opłacie skarbowej dotyczącej złożonych w dniu 24 kwietnia 2012 r. pełnomocnictw wskazując, że opłatę skarbową pobrano nienależnie, ponieważ przedmiotowych pełnomocnictw nie wykorzystano w żadnej sprawie z zakresu administracji publicznej.
Decyzją z dnia 8 listopada 2011 r. Burmistrz Miasta odmówił J. M. stwierdzenia i zwrotu nadpłaty w opłacie skarbowej w kwocie 17 złotych, uiszczonej od złożonego dokumentu pełnomocnictwa udzielonego stronie przez J. C. W uzasadnieniu organ I instancji wskazał, że zgodnie z informacją udzieloną przez Urząd Skarbowy przedmiotowe pełnomocnictwo zostało wykorzystane w konkretnej sprawie prowadzonej przez ten urząd, w związku z tym opłata skarbowa od złożonego dokumentu pełnomocnictwa uiszczona została należnie.
Po rozpatrzeniu odwołania strony, decyzją z dnia 18 kwietnia 2012 r., Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało w mocy decyzję organu pierwszej instancji.
Zdaniem Kolegium w sprawie nie doszło do nadpłacenia opłaty skarbowej,
ani do jej nienależnego pobrania.
Podkreślono, że zgromadzony materiał dowodowy potwierdził, iż w dniu
24 lutego 2011 r. złożono w Urzędzie Skarbowym dokument pełnomocnictwa udzielonego stronie przez J. C., wraz z którym złożono zgłoszenie aktualizacyjne NIP-1, co odbyło się w indywidualnej sprawie administracyjnej podatniczki należącej do właściwości urzędu skarbowego.
W konsekwencji organ odwoławczy stwierdził, że w sprawie opłata skarbowa została pobrana należnie i we właściwej wysokości. Pełnomocnictwo złożono m.in. celem podpisania w imieniu podatnika zgłoszenia aktualizacyjnego, a zatem w indywidualnej, konkretnej sprawie należącej do właściwości organu podatkowego. Spełniono tym samym przesłankę do pobrania opłaty skarbowej jaką jest złożenie pełnomocnictwa w sprawie z zakresu administracji publicznej.
Kolegium podało także, że upoważnienie do reprezentowania w zakresie kontroli podatkowej podatnika, płatnika, inkasenta (dokonane na podstawie art. 281a Ordynacji podatkowej), jak również upoważnienie do podpisywania deklaracji (dokonywane
na podstawie art. 80a Ordynacji podatkowej) są także pełnomocnictwami, z tą jedynie różnicą, że mają szczególny charakter i stosunkowo wąski zakres. Zauważono
przy tym, że przepisy ustawy o opłacie skarbowej nie uzależniają obowiązku uiszczenia opłaty skarbowej od rodzaju pełnomocnictwa i zakresu czynności, do jakich upoważnia ono pełnomocnika - przesłanką powstania obowiązku uiszczenia opłaty skarbowej jest samo złożenie dokumentu pełnomocnictwa w sprawie z zakresu administracji publicznej, czyli w danym postępowaniu przed organem administracji publicznej.
Nie ma przy tym znaczenia, czy w sprawie wydawane jest władcze rozstrzygnięcie organu, czy też dokonuje on innych czynności, np. czynności materialno
– technicznych, gdyż czynności te mieszczą się w pojęciu "sprawy z zakresu administracji publicznej".
W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, wnosząc
o uchylenie decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w całości, J. M. zarzucił jej naruszenie art. 1 ust. 1 pkt 2) ustawy o opłacie skarbowej.
W uzasadnieniu skargi podniesiono, że zarówno podpisanie jak i złożenie deklaracji są jedynie czynnościami materialno – technicznymi, od których opłata skarbowa nie należy się.
Podniesiono, że podatnik nie może zwolnić się z obowiązku złożenia deklaracji przez ustanowienie w tym celu pełnomocnika, gdyż przepisy tego nie przewidują. Przyjmowanie deklaracji jest natomiast zadaniem organów podatkowych. Zatem,
nie z chwilą podpisania deklaracji, lecz z chwilą jej złożenia przez podatnika następuje realny kontakt z organem podatkowym, co dopiero daje formalną podstawę do podjęcia przez ten organ działań w sprawie ustalenia albo określenia i poboru podatku.
Zwrócono uwagę na informacyjny jedynie charakter pełnomocnictwa
do podpisywania deklaracji, gdyż jak wskazano do podpisania deklaracji może nigdy nie dojść. W praktyce, pełnomocnika do podpisywania deklaracji ustanawia się z pewnym wyprzedzeniem. Przepisy nie wymagają dołączania pełnomocnictwa do deklaracji,
więc składanie pełnomocnictwa do podpisywania deklaracji na ogół następuje wcześniej niż samo złożenie deklaracji, co jednak nie daje pewności, czy kiedykolwiek złożenie deklaracji podpisanej przez pełnomocnika nastąpi.
Dostrzeżono, że żaden przepis nie dopuszcza możliwości przesunięcia momentu powstania obowiązku zapłaty opłaty skarbowej z chwili złożenia pełnomocnictwa
na inną chwilę, w szczególności na chwilę późniejszego wykorzystania pełnomocnictwa w jakiejkolwiek sprawie. W konsekwencji skarżący przyjął, że pełnomocnictwo
do podpisywania deklaracji nie jest w ogóle objęte zakresem ustawy o opłacie skarbowej.
Następnie zauważono, że zgłoszenie rejestracyjne NIP-1 nie jest deklaracją,
nie może być zatem podpisane przez pełnomocnika do podpisywania deklaracji.
Na koniec podano, że opłata skarbowa stanowi formę ekwiwalentu za czynności dokonywane przez organy administracji publicznej na wniosek. Składanie deklaracji
nie jest jednak wyrazem woli skorzystania z usługi publicznej, zawsze stanowi wykonanie obowiązku ustawowego. Czynność ta nie jest zatem objęta zakresem przedmiotowym ustawy o opłacie skarbowej.
Odpowiadając na skargę organ odwoławczy podtrzymał stanowisko zawarte
w zaskarżonej decyzji i wniósł o jej oddalenie.
W uzasadnieniu odpowiedzi na skargę organ wskazał, że obowiązek uiszczenia opłaty skarbowej w związku ze złożeniem dokumentu pełnomocnictwa nie jest uzależniony od rodzaju pełnomocnictwa i zakresu czynności jakich pełnomocnik może na jego podstawie dokonać. Upoważnienia do podpisywania deklaracji oraz reprezentowania w zakresie kontroli podatkowej podatnika są pełnomocnictwami, bez znaczenia jest zatem to, czy pełnomocnictwo posłuży pełnomocnikowi jedynie do podpisania deklaracji, czy też dokonywania w imieniu mocodawcy innych czynności. Ustawa nie różnicuje również sytuacji, w których pełnomocnictwo jest udzielane w sprawie, gdzie organ wydaje władcze rozstrzygnięcie i sytuacji, w których organ dokonuje jedynie czynności materialno-technicznych.
Zauważono, że w sprawie nie jest istotne czy czynność w imieniu mocodawcy lub wszczęcie sprawy przed organem administracji publicznej nastąpi w dacie złożenia dokumentu pełnomocnictwa, czy też w terminie późniejszym. Przepisy ograniczają się do stwierdzenia, że obowiązek zapłaty opłaty skarbowej w przypadku złożenia dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa powstaje z chwilą złożenia dokumentu w organie administracji publicznej.
Kolegium zwróciło także uwagę, że pełnomocnictwo do podpisywania deklaracji
i reprezentowania podatnika w zakresie kontroli podatkowej jest pełnomocnictwem właściwym do podpisania zgłoszenia aktualizacyjnego NIP-1, ponieważ, zgodnie
z art. 3 pkt 5 Ordynacji podatkowej pod pojęciem deklaracji rozumie się również zeznania, wykazy oraz informacje, do których składania obowiązani są na podstawie przepisów prawa podatkowego podatnicy, płatnicy i inkasenci.
Odnosząc się do twierdzenia podatnika dotyczącego katalogu sytuacji, w których nie powstaje obowiązek zapłaty opłaty skarbowej Kolegium wyjaśniło, że obowiązujące przepisy ustawy o opłacie skarbowej oraz załącznik do tej ustawy nie pozwalają
na stosowanie wykładni rozszerzającej.
Na koniec zauważono, że opłata skarbowa nie ma charakteru ekwiwalentnego. Innymi słowy, złożenie dokumentu pełnomocnictwa nie powoduje, że organ administracji publicznej ponosi dodatkowe koszty z tym związane.
Po zapoznaniu się z odpowiedzią organu na skargę, pismem z dnia 21 czerwca 2012 r., skarżący cofnął część podniesionych w skardze zarzutów przyznając
za organem, że zgłoszenie aktualizacyjne NIP-1 jest deklaracją w rozumieniu
art. 3 pkt 5 Ordynacji podatkowej, przez co może być podpisane przez pełnomocnika
do podpisywania deklaracji oraz, że opłata skarbowa od złożenia w sprawie z zakresu administracji publicznej dokumentu pełnomocnictwa nie ma charakteru ekwiwalentnego.
W konsekwencji aktualny pozostał jedynie zarzut polegający na tym,
że utrzymując w mocy decyzję organu podatkowego pierwszej instancji organ odwoławczy uznał za zgodne z prawem rozstrzygnięcie zarówno w przedmiocie stwierdzenia nadpłaty w opłacie skarbowej od złożonych pełnomocnictw udzielonych przez W. N. i K. K., jak i w przedmiocie odmowy stwierdzenia nadpłaty od pełnomocnictwa udzielonego przez J. C. - mimo że wszystkie te pełnomocnictwa miały ten sam zakres umocowania, złożone zostały temu samemu organowi, w tym samym czasie, w identycznym celu i w identycznych stanach faktycznych.
Skarżący uznał, że zasadnicze znaczenia dla sprawy ma interpretacja sformułowania "sprawa z zakresu administracji publicznej". W wąskim rozumieniu użytego zwrotu, które zdaniem skarżącego przyjął organ odwoławczy, obowiązek uiszczenia opłaty skarbowej powstaje wyłącznie w związku ze złożeniem dokumentu pełnomocnictwa do akt tego konkretnego postępowania.
W konsekwencji skarżący podkreślił, że skoro obowiązek zapłaty opłaty skarbowej od złożenia pełnomocnictwa powstaje z chwilą złożenia dokumentu w organie administracji publicznej, to przesłanka występowania sprawy, do której dokument złożono, musi być wypełniona już w chwili złożenia dokumentu, a nie w ogóle lub znacznie później. Ustawodawca uregulował wtórny moment powstania obowiązku zapłaty opłaty skarbowej jedynie w odniesieniu do pewnej kategorii zaświadczeń. Brak jest zatem podstawy do żądania zapłaty opłaty skarbowej od złożenia pełnomocnictwa
w przypadku gdy w chwili jego złożenia nie występuje żadna konkretna sprawa,
w której może być ono wykorzystane.
Wskazano, że gdyby nawet przyjąć, że już sama czynność złożenia deklaracji kwalifikowana jest jako sprawa z zakresu administracji publicznej, to dopiero
w przypadku równoczesnego złożenia pełnomocnictwa do podpisywania deklaracji
i podpisanej przez pełnomocnika deklaracji można by dopatrywać się spełnienia przesłanek wystąpienia obowiązku zapłaty opłaty skarbowej. Taka sytuacja nie miała jednak miejsca w sprawie, ponieważ do podpisania deklaracji doszło znacząco później, wtedy zatem zrodził się na nowo obowiązek uiszczenia opłaty skarbowej.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zważył, co następuje:
W ocenie Sądu skarga J. M. nie zasługuje na uwzględnienie, albowiem zaskarżona decyzja odpowiada prawu.
Na wstępie podkreślić należy, że materiał dowodowy został w niniejszej sprawie zgromadzony prawidłowo, a jego ocena - dokonana przez organ odwoławczy - nie jest dowolna. Tym samym Sąd przyjął stan faktyczny ustalony przez organy.
Przepis art. 1 ust. 1 pkt 2) ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. z 2006 r. Nr 225, poz. 1635 ze zm., stanowi, że opłacie skarbowej podlega złożenie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury albo jego odpisu, wypisu lub kopii - w sprawie z zakresu administracji publicznej lub
w postępowaniu sądowym.
W ocenie strony skarżącej samo złożenie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa organowi administracji publicznej nie rodzi obowiązku zapłaty opłaty skarbowej w sytuacji, gdy czynności tej nie towarzyszy jeszcze skorzystanie
z uprawnienia do reprezentowania strony. Jej zdaniem, czynność przedłożenia pełnomocnictwa pełni jedynie funkcję informacyjną, ma za zadnie powiadomienie organu o możliwości podjęcia pewnych czynności przez pełnomocnika, a obowiązek uiszczenia opłaty skarbowej powstaje z chwila "materializacji" umocowania.
Z taką interpretacją przepisów cytowanej ustawy nie sposób się zgodzić.
Należy zauważyć, że obowiązująca od 1 stycznia 2007 r. ustawa o opłacie skarbowej wprowadziła szereg istotnych modyfikacji w zakresie przedmiotowym.
W obecnym jej kształcie opłacie skarbowej podlega już sama czynność polegająca na "złożeniu dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa (...)", a nie jak wcześniej dokument stwierdzający udzielenie pełnomocnictwa lub prokury.
Ponadto, co ma kluczowe znaczenie dla wyniku sprawy, przedmiotowy przepis traktuje o pełnomocnictwach składanych w sprawach "z zakresu" administracji publicznej. Takie określenie przedmiotu opłaty skarbowej nie jest przypadkowe
i nie powinno umykać uwadze przy stosowaniu przepisu. Dokonując wykładni przepisu prawa należy mieć na uwadze pełną jego treść, nie zaś wybrane fragmenty.
Użyty w komentowanym przepisie zwrot "w sprawie z zakresu administracji publicznej" wskazuje zdaniem Sądu na określony katalog spraw, nie zaś na konkretną, trwającą już, bądź podlegającą wszczęciu (na podstawie pisma,
do którego dołączane jest pełnomocnictwo) sprawę administracyjną.
W konsekwencji Samorządowe Kolegium Odwoławcze słusznie przyjęło, że pobór opłaty oderwany jest od realizacji wskazanego w pełnomocnictwie upoważnienia do działania, a już samo złożenie pełnomocnictwa do konkretnej sprawy z zakresu administracji publicznej (w niniejszej sprawie złożono pełnomocnictwo do podpisania zgłoszenia aktualizacyjnego - co jest równoznaczne ze złożeniem deklaracji w rozumieniu art. 3 pkt. 5 w zw. z art., 80a ordynacji podatkowej) rodzi konsekwencje fiskalne.
Odnosząc się do zarzutu skargi odnośnie dostrzeżonej na tle przeprowadzonych przez organ wywodów niekonsekwencji polegającej na stwierdzeniu i zwrocie nadpłaty w stosunku do pełnomocnictw udzielonych przez K. K. i W. N., przy jednoczesnej odmowie takiego uznania w stosunku do pełnomocnictwa udzielonego przez J. C., Sąd nie stwierdził nieprawidłowości organu w takim działaniu.
Wyjaśniając skarżącemu zasadność wydanego rozstrzygnięcia wskazać trzeba na jedną z podstawowych zasad postępowania odwoławczego, jaką jest zasada zakazu reformationis in peius, przejawiająca się w niepogarszaniu sytuacji strony odwołującej się. Ta fundamentalna zasada ma na celu zapewnienie stronie przekonanej
o wadliwości decyzji organu pierwszej instancji ochrony przed negatywnymi skutkami jej weryfikacji. Strona nie powinna się bowiem obawiać, że wniesienie środka odwoławczego może doprowadzić do pogorszenia jej sytuacji.
Omawiana gwarancja wynika z przepisu art. 234 Ordynacji podatkowej. Mając
ją na względzie organ odwoławczy nie mógł orzec o bezzasadności stwierdzonej wobec strony nadpłaty.
Mając na względzie wszystkie przedstawione powyżej okoliczności Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku, na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia
2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270, tekst jedn.), oddalił skargę nie znajdując podstaw do jej uwzględnienia.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Ewa KwarcińskaEwa Wojtynowska
Sławomir Kozik /przewodniczący sprawozdawca/
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Sławomir Kozik (spr.), Sędziowie Sędzia NSA Ewa Kwarcińska, Sędzia WSA Ewa Wojtynowska, Protokolant Starszy Sekretarz Sądowy Dorota Pellowska, po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 7 sierpnia 2012 r. sprawy ze skargi J. M. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 18 kwietnia 2012 r., sygn. [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nadpłaty w opłacie skarbowej oddala skargę.
Uzasadnienie
Zaskarżoną decyzją z dnia 18 kwietnia 2012 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze, po rozpatrzeniu odwołania J. M., utrzymało w mocy decyzję Burmistrza Miasta z dnia 8 listopada 2011 r. odmawiającą stwierdzenia i zwrotu nadpłaty w opłacie skarbowej w wysokości 17 zł uiszczonej od złożonego dokumentu pełnomocnictwa udzielonego J. M. przez J. C.
Podstawą rozstrzygnięcia Samorządowego Kolegium Odwoławczego był następujący stan faktyczny:
J. M. złożył w dniu 24 kwietnia 2012 r. w Urzędzie Skarbowym
odpisy trzech pełnomocnictw udzielonych mu przez J. C., K. K. oraz W. N. uprawniające m.in. do podpisywania deklaracji podatkowych i reprezentowania w/w osób w zakresie kontroli podatkowej, od których strona uiściła opłatę skarbową w łącznej kwocie 51,- zł.
Dnia 12 września 2011 r. mocodawca wystąpił do Burmistrza Miasta z wnioskiem o stwierdzenie i zwrot nadpłaty w opłacie skarbowej dotyczącej złożonych w dniu 24 kwietnia 2012 r. pełnomocnictw wskazując, że opłatę skarbową pobrano nienależnie, ponieważ przedmiotowych pełnomocnictw nie wykorzystano w żadnej sprawie z zakresu administracji publicznej.
Decyzją z dnia 8 listopada 2011 r. Burmistrz Miasta odmówił J. M. stwierdzenia i zwrotu nadpłaty w opłacie skarbowej w kwocie 17 złotych, uiszczonej od złożonego dokumentu pełnomocnictwa udzielonego stronie przez J. C. W uzasadnieniu organ I instancji wskazał, że zgodnie z informacją udzieloną przez Urząd Skarbowy przedmiotowe pełnomocnictwo zostało wykorzystane w konkretnej sprawie prowadzonej przez ten urząd, w związku z tym opłata skarbowa od złożonego dokumentu pełnomocnictwa uiszczona została należnie.
Po rozpatrzeniu odwołania strony, decyzją z dnia 18 kwietnia 2012 r., Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało w mocy decyzję organu pierwszej instancji.
Zdaniem Kolegium w sprawie nie doszło do nadpłacenia opłaty skarbowej,
ani do jej nienależnego pobrania.
Podkreślono, że zgromadzony materiał dowodowy potwierdził, iż w dniu
24 lutego 2011 r. złożono w Urzędzie Skarbowym dokument pełnomocnictwa udzielonego stronie przez J. C., wraz z którym złożono zgłoszenie aktualizacyjne NIP-1, co odbyło się w indywidualnej sprawie administracyjnej podatniczki należącej do właściwości urzędu skarbowego.
W konsekwencji organ odwoławczy stwierdził, że w sprawie opłata skarbowa została pobrana należnie i we właściwej wysokości. Pełnomocnictwo złożono m.in. celem podpisania w imieniu podatnika zgłoszenia aktualizacyjnego, a zatem w indywidualnej, konkretnej sprawie należącej do właściwości organu podatkowego. Spełniono tym samym przesłankę do pobrania opłaty skarbowej jaką jest złożenie pełnomocnictwa w sprawie z zakresu administracji publicznej.
Kolegium podało także, że upoważnienie do reprezentowania w zakresie kontroli podatkowej podatnika, płatnika, inkasenta (dokonane na podstawie art. 281a Ordynacji podatkowej), jak również upoważnienie do podpisywania deklaracji (dokonywane
na podstawie art. 80a Ordynacji podatkowej) są także pełnomocnictwami, z tą jedynie różnicą, że mają szczególny charakter i stosunkowo wąski zakres. Zauważono
przy tym, że przepisy ustawy o opłacie skarbowej nie uzależniają obowiązku uiszczenia opłaty skarbowej od rodzaju pełnomocnictwa i zakresu czynności, do jakich upoważnia ono pełnomocnika - przesłanką powstania obowiązku uiszczenia opłaty skarbowej jest samo złożenie dokumentu pełnomocnictwa w sprawie z zakresu administracji publicznej, czyli w danym postępowaniu przed organem administracji publicznej.
Nie ma przy tym znaczenia, czy w sprawie wydawane jest władcze rozstrzygnięcie organu, czy też dokonuje on innych czynności, np. czynności materialno
– technicznych, gdyż czynności te mieszczą się w pojęciu "sprawy z zakresu administracji publicznej".
W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, wnosząc
o uchylenie decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w całości, J. M. zarzucił jej naruszenie art. 1 ust. 1 pkt 2) ustawy o opłacie skarbowej.
W uzasadnieniu skargi podniesiono, że zarówno podpisanie jak i złożenie deklaracji są jedynie czynnościami materialno – technicznymi, od których opłata skarbowa nie należy się.
Podniesiono, że podatnik nie może zwolnić się z obowiązku złożenia deklaracji przez ustanowienie w tym celu pełnomocnika, gdyż przepisy tego nie przewidują. Przyjmowanie deklaracji jest natomiast zadaniem organów podatkowych. Zatem,
nie z chwilą podpisania deklaracji, lecz z chwilą jej złożenia przez podatnika następuje realny kontakt z organem podatkowym, co dopiero daje formalną podstawę do podjęcia przez ten organ działań w sprawie ustalenia albo określenia i poboru podatku.
Zwrócono uwagę na informacyjny jedynie charakter pełnomocnictwa
do podpisywania deklaracji, gdyż jak wskazano do podpisania deklaracji może nigdy nie dojść. W praktyce, pełnomocnika do podpisywania deklaracji ustanawia się z pewnym wyprzedzeniem. Przepisy nie wymagają dołączania pełnomocnictwa do deklaracji,
więc składanie pełnomocnictwa do podpisywania deklaracji na ogół następuje wcześniej niż samo złożenie deklaracji, co jednak nie daje pewności, czy kiedykolwiek złożenie deklaracji podpisanej przez pełnomocnika nastąpi.
Dostrzeżono, że żaden przepis nie dopuszcza możliwości przesunięcia momentu powstania obowiązku zapłaty opłaty skarbowej z chwili złożenia pełnomocnictwa
na inną chwilę, w szczególności na chwilę późniejszego wykorzystania pełnomocnictwa w jakiejkolwiek sprawie. W konsekwencji skarżący przyjął, że pełnomocnictwo
do podpisywania deklaracji nie jest w ogóle objęte zakresem ustawy o opłacie skarbowej.
Następnie zauważono, że zgłoszenie rejestracyjne NIP-1 nie jest deklaracją,
nie może być zatem podpisane przez pełnomocnika do podpisywania deklaracji.
Na koniec podano, że opłata skarbowa stanowi formę ekwiwalentu za czynności dokonywane przez organy administracji publicznej na wniosek. Składanie deklaracji
nie jest jednak wyrazem woli skorzystania z usługi publicznej, zawsze stanowi wykonanie obowiązku ustawowego. Czynność ta nie jest zatem objęta zakresem przedmiotowym ustawy o opłacie skarbowej.
Odpowiadając na skargę organ odwoławczy podtrzymał stanowisko zawarte
w zaskarżonej decyzji i wniósł o jej oddalenie.
W uzasadnieniu odpowiedzi na skargę organ wskazał, że obowiązek uiszczenia opłaty skarbowej w związku ze złożeniem dokumentu pełnomocnictwa nie jest uzależniony od rodzaju pełnomocnictwa i zakresu czynności jakich pełnomocnik może na jego podstawie dokonać. Upoważnienia do podpisywania deklaracji oraz reprezentowania w zakresie kontroli podatkowej podatnika są pełnomocnictwami, bez znaczenia jest zatem to, czy pełnomocnictwo posłuży pełnomocnikowi jedynie do podpisania deklaracji, czy też dokonywania w imieniu mocodawcy innych czynności. Ustawa nie różnicuje również sytuacji, w których pełnomocnictwo jest udzielane w sprawie, gdzie organ wydaje władcze rozstrzygnięcie i sytuacji, w których organ dokonuje jedynie czynności materialno-technicznych.
Zauważono, że w sprawie nie jest istotne czy czynność w imieniu mocodawcy lub wszczęcie sprawy przed organem administracji publicznej nastąpi w dacie złożenia dokumentu pełnomocnictwa, czy też w terminie późniejszym. Przepisy ograniczają się do stwierdzenia, że obowiązek zapłaty opłaty skarbowej w przypadku złożenia dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa powstaje z chwilą złożenia dokumentu w organie administracji publicznej.
Kolegium zwróciło także uwagę, że pełnomocnictwo do podpisywania deklaracji
i reprezentowania podatnika w zakresie kontroli podatkowej jest pełnomocnictwem właściwym do podpisania zgłoszenia aktualizacyjnego NIP-1, ponieważ, zgodnie
z art. 3 pkt 5 Ordynacji podatkowej pod pojęciem deklaracji rozumie się również zeznania, wykazy oraz informacje, do których składania obowiązani są na podstawie przepisów prawa podatkowego podatnicy, płatnicy i inkasenci.
Odnosząc się do twierdzenia podatnika dotyczącego katalogu sytuacji, w których nie powstaje obowiązek zapłaty opłaty skarbowej Kolegium wyjaśniło, że obowiązujące przepisy ustawy o opłacie skarbowej oraz załącznik do tej ustawy nie pozwalają
na stosowanie wykładni rozszerzającej.
Na koniec zauważono, że opłata skarbowa nie ma charakteru ekwiwalentnego. Innymi słowy, złożenie dokumentu pełnomocnictwa nie powoduje, że organ administracji publicznej ponosi dodatkowe koszty z tym związane.
Po zapoznaniu się z odpowiedzią organu na skargę, pismem z dnia 21 czerwca 2012 r., skarżący cofnął część podniesionych w skardze zarzutów przyznając
za organem, że zgłoszenie aktualizacyjne NIP-1 jest deklaracją w rozumieniu
art. 3 pkt 5 Ordynacji podatkowej, przez co może być podpisane przez pełnomocnika
do podpisywania deklaracji oraz, że opłata skarbowa od złożenia w sprawie z zakresu administracji publicznej dokumentu pełnomocnictwa nie ma charakteru ekwiwalentnego.
W konsekwencji aktualny pozostał jedynie zarzut polegający na tym,
że utrzymując w mocy decyzję organu podatkowego pierwszej instancji organ odwoławczy uznał za zgodne z prawem rozstrzygnięcie zarówno w przedmiocie stwierdzenia nadpłaty w opłacie skarbowej od złożonych pełnomocnictw udzielonych przez W. N. i K. K., jak i w przedmiocie odmowy stwierdzenia nadpłaty od pełnomocnictwa udzielonego przez J. C. - mimo że wszystkie te pełnomocnictwa miały ten sam zakres umocowania, złożone zostały temu samemu organowi, w tym samym czasie, w identycznym celu i w identycznych stanach faktycznych.
Skarżący uznał, że zasadnicze znaczenia dla sprawy ma interpretacja sformułowania "sprawa z zakresu administracji publicznej". W wąskim rozumieniu użytego zwrotu, które zdaniem skarżącego przyjął organ odwoławczy, obowiązek uiszczenia opłaty skarbowej powstaje wyłącznie w związku ze złożeniem dokumentu pełnomocnictwa do akt tego konkretnego postępowania.
W konsekwencji skarżący podkreślił, że skoro obowiązek zapłaty opłaty skarbowej od złożenia pełnomocnictwa powstaje z chwilą złożenia dokumentu w organie administracji publicznej, to przesłanka występowania sprawy, do której dokument złożono, musi być wypełniona już w chwili złożenia dokumentu, a nie w ogóle lub znacznie później. Ustawodawca uregulował wtórny moment powstania obowiązku zapłaty opłaty skarbowej jedynie w odniesieniu do pewnej kategorii zaświadczeń. Brak jest zatem podstawy do żądania zapłaty opłaty skarbowej od złożenia pełnomocnictwa
w przypadku gdy w chwili jego złożenia nie występuje żadna konkretna sprawa,
w której może być ono wykorzystane.
Wskazano, że gdyby nawet przyjąć, że już sama czynność złożenia deklaracji kwalifikowana jest jako sprawa z zakresu administracji publicznej, to dopiero
w przypadku równoczesnego złożenia pełnomocnictwa do podpisywania deklaracji
i podpisanej przez pełnomocnika deklaracji można by dopatrywać się spełnienia przesłanek wystąpienia obowiązku zapłaty opłaty skarbowej. Taka sytuacja nie miała jednak miejsca w sprawie, ponieważ do podpisania deklaracji doszło znacząco później, wtedy zatem zrodził się na nowo obowiązek uiszczenia opłaty skarbowej.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zważył, co następuje:
W ocenie Sądu skarga J. M. nie zasługuje na uwzględnienie, albowiem zaskarżona decyzja odpowiada prawu.
Na wstępie podkreślić należy, że materiał dowodowy został w niniejszej sprawie zgromadzony prawidłowo, a jego ocena - dokonana przez organ odwoławczy - nie jest dowolna. Tym samym Sąd przyjął stan faktyczny ustalony przez organy.
Przepis art. 1 ust. 1 pkt 2) ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. z 2006 r. Nr 225, poz. 1635 ze zm., stanowi, że opłacie skarbowej podlega złożenie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury albo jego odpisu, wypisu lub kopii - w sprawie z zakresu administracji publicznej lub
w postępowaniu sądowym.
W ocenie strony skarżącej samo złożenie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa organowi administracji publicznej nie rodzi obowiązku zapłaty opłaty skarbowej w sytuacji, gdy czynności tej nie towarzyszy jeszcze skorzystanie
z uprawnienia do reprezentowania strony. Jej zdaniem, czynność przedłożenia pełnomocnictwa pełni jedynie funkcję informacyjną, ma za zadnie powiadomienie organu o możliwości podjęcia pewnych czynności przez pełnomocnika, a obowiązek uiszczenia opłaty skarbowej powstaje z chwila "materializacji" umocowania.
Z taką interpretacją przepisów cytowanej ustawy nie sposób się zgodzić.
Należy zauważyć, że obowiązująca od 1 stycznia 2007 r. ustawa o opłacie skarbowej wprowadziła szereg istotnych modyfikacji w zakresie przedmiotowym.
W obecnym jej kształcie opłacie skarbowej podlega już sama czynność polegająca na "złożeniu dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa (...)", a nie jak wcześniej dokument stwierdzający udzielenie pełnomocnictwa lub prokury.
Ponadto, co ma kluczowe znaczenie dla wyniku sprawy, przedmiotowy przepis traktuje o pełnomocnictwach składanych w sprawach "z zakresu" administracji publicznej. Takie określenie przedmiotu opłaty skarbowej nie jest przypadkowe
i nie powinno umykać uwadze przy stosowaniu przepisu. Dokonując wykładni przepisu prawa należy mieć na uwadze pełną jego treść, nie zaś wybrane fragmenty.
Użyty w komentowanym przepisie zwrot "w sprawie z zakresu administracji publicznej" wskazuje zdaniem Sądu na określony katalog spraw, nie zaś na konkretną, trwającą już, bądź podlegającą wszczęciu (na podstawie pisma,
do którego dołączane jest pełnomocnictwo) sprawę administracyjną.
W konsekwencji Samorządowe Kolegium Odwoławcze słusznie przyjęło, że pobór opłaty oderwany jest od realizacji wskazanego w pełnomocnictwie upoważnienia do działania, a już samo złożenie pełnomocnictwa do konkretnej sprawy z zakresu administracji publicznej (w niniejszej sprawie złożono pełnomocnictwo do podpisania zgłoszenia aktualizacyjnego - co jest równoznaczne ze złożeniem deklaracji w rozumieniu art. 3 pkt. 5 w zw. z art., 80a ordynacji podatkowej) rodzi konsekwencje fiskalne.
Odnosząc się do zarzutu skargi odnośnie dostrzeżonej na tle przeprowadzonych przez organ wywodów niekonsekwencji polegającej na stwierdzeniu i zwrocie nadpłaty w stosunku do pełnomocnictw udzielonych przez K. K. i W. N., przy jednoczesnej odmowie takiego uznania w stosunku do pełnomocnictwa udzielonego przez J. C., Sąd nie stwierdził nieprawidłowości organu w takim działaniu.
Wyjaśniając skarżącemu zasadność wydanego rozstrzygnięcia wskazać trzeba na jedną z podstawowych zasad postępowania odwoławczego, jaką jest zasada zakazu reformationis in peius, przejawiająca się w niepogarszaniu sytuacji strony odwołującej się. Ta fundamentalna zasada ma na celu zapewnienie stronie przekonanej
o wadliwości decyzji organu pierwszej instancji ochrony przed negatywnymi skutkami jej weryfikacji. Strona nie powinna się bowiem obawiać, że wniesienie środka odwoławczego może doprowadzić do pogorszenia jej sytuacji.
Omawiana gwarancja wynika z przepisu art. 234 Ordynacji podatkowej. Mając
ją na względzie organ odwoławczy nie mógł orzec o bezzasadności stwierdzonej wobec strony nadpłaty.
Mając na względzie wszystkie przedstawione powyżej okoliczności Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku, na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia
2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270, tekst jedn.), oddalił skargę nie znajdując podstaw do jej uwzględnienia.
