IV SA/Gl 614/12

Uzasadnienie

W dniu [...] do Komisarza Wyborczego w K. wpłynął wniosek podpisany przez J.B., K.F., K.F., Z.F., K.F., B.F., P.M., M.N., A.N., A.W. i R.S. o przeprowadzenie referendum w sprawie odwołania Burmistrza Gminy Miejskiej L. Pełnomocnikiem inicjatorów referendum został M.N.

Komisarz Wyborczy w K. postanowieniem z dnia [...] nr [...], wydanym na podstawie art. 22 ust. 4 i art. 24 ustawy o referendum lokalnym (Dz. U. Nr 88, poz. 985 z późn. zm.) postanowił odrzucić wniosek o przeprowadzenie referendum.

Powyższe rozstrzygnięcie zostało doręczone pełnomocnikowi inicjatorów referendum za pośrednictwem poczty w dniu [...] (k. 41 akt administracyjnych).

Pismem z dnia [...], ustanowiony przez inicjatorów referendum profesjonalny pełnomocnik będący radcą prawnym wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego skargę na postanowienie Komisarza Wyborczego w K. z dnia [...].

Skarga z dnia [...] została nadana do Komisarza Wyborczego w K. pocztą w dniu [...] (k. 32 akt sądowych). Organ otrzymał skargę w dniu [...], o czym świadczy prezentata na pierwszej stronie skargi (k. 2).

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej odrzucenie, gdyż została ona wniesiona po terminie wskazanym w art. 26 ustawy o referendum lokalnym w związku z art. 9 § 1 Kodeksu wyborczego.

Wojewódzki Sąd administracyjny zważył, co następuje:

W niniejszym postępowaniu inicjatorzy referendum reprezentowani przez profesjonalnego pełnomocnika przedmiotem skargi uczynili postanowienie Komisarza Wyborczego w K. odrzucające wniosek o przeprowadzenie referendum na podstawie art. 22 ustawy o referendum lokalnym (Dz. U. z 2000 r. Nr 88, poz. 985 z późn. zm.).

Podstawę materialno-prawną i termin wniesienia skargi reguluje w tym zakresie art. 26 ust. 1 ustawy o referendum lokalnym. Stanowi on, że na postanowienie komisarza wyborczego odrzucającego wniosek o przeprowadzenie referendum, o którym mowa w art. 22, a także w przypadku niedotrzymania przez komisarza terminu określonego w art. 24, inicjatorowi referendum służy skarga do sądu administracyjnego w terminie 14 dni od dnia doręczenia postanowienia.

Należy w tym miejscu podkreślić, iż ustawa o referendum lokalnym określa zasady i tryb przeprowadzenia referendum lokalnego (art. 1 ust. 1), nie precyzując kwestii proceduralnych dotyczących zaskarżenia orzeczeń wydanych w toku postępowania przez organy wyborcze. Ustawa w zakresie nieuregulowanym odsyła do odpowiedniego stosowania przepisów ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (Dz. U. z 2011 r. Nr 21, poz. 112 z późn. zm.), która weszła w życie w dniu 1 sierpnia 2011 r. i ma zastosowanie w niniejszej sprawie.

Kodeks wyborczy zawiera szczególne regulacje dotyczące między innymi kwestii zwolnienia od kosztów sądowych (art. 6) oraz obliczania terminu do wniesienia skargi (art. 9). Istotne znaczenie dla rozpoznania przedmiotowej skargi z dnia [...] ma treść art. 9 § 1, zgodnie z którym ilekroć w kodeksie jest mowa o upływie wniesienia skargi, odwołania lub innego dokumentu do sądu, organu wyborczego, urzędu gminy, konsula albo kapitana statku, należy przez to rozumieć dzień złożenia skargi, odwołania lub innego dokumentu w sądzie, organowi wyborczemu, w urzędzie gminy, w konsulacie lub kapitanowi statku.

Godzi się zatem zauważyć, że wyżej cytowany przepis wiąże początek biegu terminu do wniesienia skargi z dniem złożenia skargi, odwołania lub innego dokumentu w sądzie, organowi wyborczemu, w urzędzie gminy, w konsulacie lub kapitanowi statku. Regulacja ta stanowi zatem lex specialis w stosunku do przepisów ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270) - zwanej dalej P.p.s.a. Można na tej podstawie dojść do dwóch wniosków. Po pierwsze, że art. 9 § 1 rozszerza krąg podmiotów, za których pośrednictwem można złożyć skargę, nie będzie miał wobec tego zastosowania art. 54 § 1 P.p.s.a. zobowiązujący do wniesienia skargi za pośrednictwem organu. Po drugie, co jest kluczowym zagadnieniem w niniejszej sprawie, art. 9 wykluczył możliwość zachowania terminu poprzez oddanie pisma w polskim urzędzie pocztowym lub polskim urzędzie konsularnym, przewidzianą art. 83 § 3 P.p.s.a. Świadczy o tym wykładnia celowościowa art. 9 § 1 ustawy Kodeks Wyborczy, który nie ustanowił równorzędności skutków nadania pisma pocztą i złożenia go w sądzie, organie wyborczym, urzędzie gminy, w konsulacie lub kapitanowi statku. Wprawdzie należy mieć na uwadze, że literalne odczytanie przepisu art. 9 § 1 Kodeksu wyborczego może budzić wątpliwości, jednakże w sytuacji gdy wykładnia językowa nie przynosi oczekiwanych rezultatów należy zastosować inne rodzaje wykładni, celowościową, systemową lub historyczną. Wykładnia gramatyczna ma bowiem pierwszeństwo tylko wówczas, gdy rozumienie przepisu nie budzi wątpliwości, a wynik tej wykładni nie pozostaje w sprzeczności z rezultatami innych metod interpretacji tekstu prawa. W ocenie Sądu wykładnia i interpretacja art. 9 § 1 nie pozwala na przyjęcie, by nadanie skargi pocztą było równoznaczne z jej złożeniem.

Nie można również pominąć faktu, że w art. 9 § 1 Kodeksu wyborczego użyto zwrotu "złożenie skargi" – (związanego dokonaniem tej czynności bezpośrednio u jej adresata), w odróżnieniu od P.p.s.a., który posługuje się wyłącznie zwrotem "wniesienie skargi".

Wydaje się, że ratio legis tego regulacji art. 9 § 1 było przyspieszenie trwania obiegu korespondencji (w tym skarg) z uwagi na charakter spraw związanych z wyborami i referendum. Należy przyjąć, iż racjonalny ustawodawca przepisem o charakterze szczególnym wykluczył możliwość zachowania terminu przez nadanie skargi w urzędzie pocztowym. W przeciwnym razie miałyby wprost zastosowanie art. 83 § 3 P.p.s.a.

Wobec powyższego Sąd badając terminowość skargi uznał, że została ona wniesiona po upływie terminu do jej wniesienia, który upływał w dniu [...]. Skarga została wprawdzie nadana pocztą w dniu [...], jednakże organ otrzymał ją faktycznie w dniu [...], co należy uznać za dzień jej złożenia w organie wyborczym. Natomiast jak już wcześniej wskazano decydujące znaczenie dla zachowania 14 – dniowego terminu do złożenia skargi ma sam fakt złożenia skargi.

Na marginesie sprawy sąd odniósł się do adnotacji widocznej na pierwszej stronie skargi pochodzącej od biura podawczego tut. Sądu. Zauważa się, że na mocy § 3 zarządzenia Prezesa Naczelnego Sadu Administracyjnego z dnia 27 listopada 2003 r. w sprawie ustalenia zasad biurowości w sądach administracyjnych na piśmie wpływającym do sądu umieszcza się adnotację zawierającą między innymi datę wpływu. W niniejszej sprawie adnotację tą uznano za omyłkową do czego uprawnia § 52 cytowanego zarządzenia. Przyjdzie bowiem zauważyć, że wprawdzie skarga została w pierwszej kolejności przedłożona w biurze podawczym Wojewódzkiego Sąd Administracyjnego w Gliwicach w dniu [...], jednakże pełnomocnik oświadczył następnie pracownikom biura, że domaga się wydania skargi, gdyż dokonał mylnej czynności i zamierza ją nadać za pośrednictwem urzędu pocztowego do organu. Pełnomocnikowi wydano skargę wraz z odpisami, a nabite prezentaty z datą potwierdzającą jej przyjęcie zostały przekreślone i opatrzone adnotacją "mylnie opieczętowano" (notatka st. sekretarza sądowego I.B.). Świadczy to jednoznacznie o braku faktycznego złożenia skargi w siedzibie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach.

Mając na względzie poczynione rozważania Sąd, działając na podstawie art. 58 § 1 pkt 2 i § 3 p.p.s.a., orzekł jak w sentencji postanowienia.