II SA/Bk 424/12
Wyrok
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku
2012-10-02Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Danuta Tryniszewska-Bytys
Grażyna Gryglaszewska /przewodniczący/
Mirosław Wincenciak /sprawozdawca/Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Grażyna Gryglaszewska, Sędziowie sędzia NSA Danuta Tryniszewska-Bytys,, sędzia WSA Mirosław Wincenciak (spr.), Protokolant Marta Anna Lawda, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 02 października 2012 r. sprawy ze skargi J. M. na decyzję Wojewody P. z dnia [...] marca 2012 r. nr [...] w przedmiocie uchylenia decyzji i przekazania do ponownego rozpatrzenia sprawy 1. uchyla zaskarżoną decyzję, 2. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie może być wykonana w całości do czasu uprawomocnienia się niniejszego wyroku, 3. zasądza od Wojewody P. na rzecz skarżącego J. M. kwotę 200 (dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Uzasadnienie
Skarga została wywiedziona na podstawie następujących okoliczności. Decyzją z dnia [...] marca 2009 r. znak [...] Prezydent Miasta B. zatwierdził projekt budowlany i udzielił J. M. pozwolenia na budowę budynku mieszkalnego jednorodzinnego podpiwniczonego z poddaszem użytkowym (pow. zabudowy 92, 70 m2, kubatura 563,30 m3), nadbudowę murków oporowych na granicy z działkami nr 850, 847, 848 oraz budowę nowych murków oporowych. W tej samej decyzji udzielił również pozwolenia na rozbiórkę budynku mieszkalnego i budynku gospodarczego. Wymienione prace miały być prowadzone na działce nr 849 przy ul. S. w B. Powyższa decyzja stała się ostateczna w dniu [...] kwietnia 2009 r.
W dniu 14 września 2009 r. W. K. – współwłaścicielka działki nr 848 sąsiadującej z inwestycją – zwróciła się do Prezydenta Miasta B. o zbadanie prawidłowości prowadzenia robót przez J. M. na działce nr 849 oraz wniosła o sprawdzenie, czy było wymienionemu wydawane pozwolenie na budowę, jak również o wstrzymanie wykonania prowadzonych robót budowlanych. Wskazała, że w dniu 17 sierpnia 2009 r. została pisemnie zawiadomiona przez inwestora o rozpoczęciu prac budowlanych. W odpowiedzi na wezwanie do sprecyzowania żądania z 14 września 2009 r., które to wezwanie zawierało również informację o wydanym pozwoleniu i jego przedmiocie - sprecyzowała wniosek jako żądanie wznowienia postępowania zakończonego tym pozwoleniem na podstawie art. 145 § 1 pkt 1, 4, 5 i 6 kpa.
Prezydent Miasta B. postanowieniem z dnia [...] listopada 2009 r. wznowił postępowania zakończone ww. decyzją ostateczną na podstawie art. 145 § 1 pkt 1, 4, 5 i 6 kpa. Po przeprowadzonym postępowaniu wyjaśniającym, decyzją z dnia [...] lutego 2010 r. Prezydent B., odmówił uchylenia we wznowionym postępowaniu pozwolenia na budowę z dnia [...] marca 2009 r. Jako główny powód podał niewykazanie przez stronę własnego interesu prawnego w postępowaniu o pozwolenie na budowę ani innych przesłanek wznowienia postępowania zakończonego tą decyzją, na które powołała się we wniosku o wznowienie. Zdaniem organu obszar oddziaływania inwestycji ograniczał się do działki inwestora nr 849 oraz sąsiedniej nr 574 (ulica S.) z uwagi na bliskie względem niej usytuowanie obiektów do rozbiórki.
W wyniku odwołania złożonego od tej decyzji przez W. K. - Wojewoda P. decyzją z dnia [...] maja 2010 r. na podstawie art. 138 § 2 kpa uchylił rozstrzygnięcie pierwszoinstancyjne do ponownego rozpatrzenia. Wskazał, że w sprawie nie zbadano należycie, naruszając art. 7, 77 § 1 kpa, posiadania przez odwołującą się przymiotu strony.
W ponownie prowadzonym postępowaniu postanowieniem z dnia [...] czerwca 2010 r. organ I instancji zobowiązał inwestora do przedłożenia ekspertyzy technicznej budynku wnioskodawczyni na działce nr 848 i istniejących na działce inwestora murków oporowych, uwzględniającej ich oddziaływanie na zabudowę działki sąsiedniej oraz do przedłożenia oceny technicznej wymaganej przy budowie murków oporowych.
Po wykonaniu przedmiotowego obowiązku przez inwestora, decyzją z dnia [...] września 2010 r. Prezydent Miasta B., powołując się na art. 151 § 1 pkt 1 kpa w związku z art. 145 § 1 pkt 4 kpa, po raz kolejny odmówił uchylenia we wznowionym postępowaniu własnej ostatecznej decyzji z dnia [...] marca 2009 r. Stwierdził, że brak jest oddziaływania zamierzonej inwestycji na nieruchomości W. K., zatem obszar oddziaływania ustalony w postępowaniu zakończonym ostatecznym pozwoleniem na budowę był prawidłowy, co skutkuje odmową przyznania wymienionej przymiotu strony i brakiem podstaw do uchylenia spornego pozwolenia. Powyższe ustalenie organ powziął na podstawie przedłożonej przez inwestora, a sporządzonej przez uprawnionego rzeczoznawcę, analizy ekspertyzy technicznej obejmującej wpływ nadbudowanych murków oporowych i murków projektowanych oraz projektowanego budynku mieszkalnego inwestora na budynki sąsiadów na działkach nr 850, 847 i 848 oraz również złożonej przez inwestora oceny technicznej. Na tej podstawie organ ustalił, że inwestycja była kilkakrotnie kontrolowana przez nadzór budowlany, który stwierdził niewielkie otwory w murkach powstałe wskutek etapowania prac. Usunięto je w dniu 15 czerwca 2010 r., a zagrożenie przepływem wód gruntowych wyeliminowano wprowadzając folię na głębokość 40 cm poniżej poziomu terenu działki nr 848. Oceniono jako zgodny z projektem budowlanym i pozbawiony spękań mur oporowy wykonany prostopadle do granicy działek nr 848 i 849. Ekspertyza zawierała również ocenę stanu technicznego budynku wnioskodawczyni, w którym stwierdzono pęknięcia wywołane nie pracami inwestora, ale wykonaniem obiektu w etapach i osiadaniem podłoża. Zdaniem rzeczoznawcy projektowane murki oporowe i budynek mieszkalny oraz wykonywane przy nich wykopy pozostają bez wpływu na bezpieczeństwo zabudowy oraz sposób zagospodarowania działki nr 848. Wskazano również, że zawilgocenie zabudowań na działce wnioskodawczyni nie jest spowodowane pracami inwestora, ale zmieniającym się sezonowo poziomem wód gruntowych oraz brakiem sieci burzowej. W oparciu o powyższe ustalono, że wnioskowana inwestycja nie wprowadza żadnych ograniczeń w korzystaniu z działki nr 848, a zatem jej właściciele nie mieli interesu prawnego - w rozumieniu art. 28 ust. 2 w zw. z art. 3 pkt 20 prawa budowlanego - w postępowaniu o pozwolenie na budowę wydane [...] marca 2009 r.
Odwołanie od powyższej decyzji złożyła W. K.. Decyzją z dnia [...] listopada 2010 r. znak [...] Wojewoda P. uchylił zaskarżoną decyzję w całości przekazując sprawę do ponownego rozpoznania organowi I instancji. Organ wyłożył zasady prowadzenia postępowania wznowionego wskazując, że w sprawie niniejszej nie zostały one zachowane i doszło do naruszenia art. 151 § 1 pkt 1 kpa w zw. z art. 107 § 3 kpa. Organ I instancji wykraczając poza granice wznowionego postępowania wezwał inwestora do przedłożenia ekspertyzy technicznej i oceny technicznej, przeprowadził ocenę merytoryczną sprawy (legalności pozwolenia na budowę), a w końcowej części uzasadnienia własnej decyzji stwierdził brak interesu prawnego strony. Jest to działanie wewnętrznie sprzeczne. Zdaniem Wojewody w pierwszej kolejności należało wszechstronnie ocenić posiadanie przez wnioskodawczynię przymiotu strony, czego w sposób pogłębiony nie przeprowadzono, a odmawiając tego interesu oparto się na niedokładnej ekspertyzie (zawierającej sprzeczności w zakresie np. wysokości nadbudowanego muru, wysokości podniesienia działki). Również nie umożliwiono wnioskodawczyni zapoznania się z materiałem dowodowym. Wskazano, że przedłożone wyjaśnienia projektanta nie stanowią oceny technicznej wymaganej rozporządzeniem z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowego zakresu projektu budowlanego, a ponadto ocena techniczna powinna zawierać ocenę aktualnych warunków geologiczno – inżynierskich i stan posadowienia obiektu budowlanego. Zarzucono, że projekt budowlany nie zawiera żadnego opisu technicznego dotyczącego nadbudowy istniejących murów oporowych, a wskazane przekroje istniejącego muru oporowego wraz z nadbudową są sprzeczne z rysunkiem konstrukcyjnym. W tych okolicznościach polecono dokonać ponownej oceny interesu prawnego wnioskodawczyni wskazując, że zdefiniowany w prawie budowlanym "obszar oddziaływania obiektu" nie może być interpretowany zawężająco.
Skargę na powyższą decyzję kasacyjną złożył do sądu administracyjnego J. M. wnosząc o jej uchylenie w całości jako naruszającej prawo tj. art. 10 § 1 kpa poprzez niewywiązanie się organu z obowiązku zawiadomienia stron o możliwości zapoznania się z materiałem dowodowym i złożenia wyjaśnień, co do zebranych dowodów przed wydaniem rozstrzygnięcia kończącego postępowanie.
WSA w Białymstoku wyrokiem z dnia [...] marca 2011 r., sygn. akt [...] oddalił skargę. W uzasadnieniu podano, że zarzut skargi dotyczący naruszenia art. 10 § 1 kpa w realiach sprawy niniejszej nie zasługuje na uwzględnienie, albowiem naruszenie to nie miało wpływu na wynik sprawy. Wojewoda P. w postępowaniu odwoławczym poprzedzającym wydanie zaskarżonej decyzji nie prowadził żadnego postępowania dowodowego uzupełniającego. Nie zachodziła zatem konieczność zapoznawania stron postępowania z dowodami innymi niż te, które zebrane zostały przed organem I instancji. Wydanie zaś decyzji przez Prezydenta Miasta B. (z dnia [...] września 2010 r.) poprzedzone zostało zawiadomieniem stron postępowania o możliwości zapoznania się z dowodami i zajęcia końcowego stanowiska (vide: zawiadomienie na podstawie art. 10 § 1 kpa z dnia 3 sierpnia 2010r. doręczone skarżącemu w dniu 5 sierpnia 2010 r.). Skarżący podnosząc zarzut naruszenia przez organ odwoławczy art. 10 § 1 kpa nie wskazał przy tym, jakiej czynności procesowej z jego strony przeszkodził brak zawiadomienia przez wojewodę o zebranym materiale dowodowym, tożsamym co do zakresu z materiałem dowodowym zgromadzonym w pierwszej instancji. Skład orzekający zgodził się ze stanowiskiem wojewody co do zaistnienia powodów do uchylenia decyzji organu I instancji i przekazania sprawy prezydentowi miasta do ponownego rozpoznania. Wskazano, że słusznie zauważył wojewoda, iż organ I instancji oparł decyzję o odmowie uchylenia we wznowionym postępowaniu administracyjnym decyzji ostatecznej o pozwoleniu na budowę, na przepisie art. 151 § 1 pkt 1 kpa w zw. z art. 145 § 1 pkt 4 kpa, tj. po uznaniu we wznowionym postępowaniu, że w rzeczywistości nie zaistniała podstawa wznowienia postępowania z art. 145 § 1 pkt 4 kpa, bo w postępowaniu o pozwolenie na budowę przymiot strony nie przysługiwał sąsiadce skarżącego W. K., gdyż jej nieruchomość (działka o numerze geodezyjnym 848) nie znajdowała się w obszarze oddziaływania inwestycji zaplanowanej na działce skarżącego (o numerze geodezyjnym 849). Jednocześnie jednak w uzasadnieniu swojej decyzji organ I instancji zawarł rozważania wskazujące, iż dokonywał merytorycznej oceny wniosku o pozwolenie na budowę, co ewidentnie wykraczało poza ramy oceny interesu prawnego skarżącej do uczestnictwa w postępowaniu o pozwolenie na budowę i jednocześnie było potwierdzeniem, że ten interes właścicielce sąsiedniej nieruchomości przysługuje skoro organ "przeszedł" do fazy rozstrzygnięcia o istocie sprawy. Skład orzekający zgodził się także ze stanowiskiem wojewody co do niewystarczającego wykazania przez prezydenta miasta, że nieruchomość W. K. nie znajduje się w granicach oddziaływania inwestycji objętej pozwoleniem na budowę. Wskazano, że odbudowa murku jest budową w rozumieniu prawa budowlanego, a to wskazuje, że w postępowaniu dotyczącym pozwolenia na odbudowę murku oporowego usytuowanego na granicy z nieruchomością W. K., miała ona interes prawny do uczestnictwa w postępowaniu w charakterze strony i do wypowiedzenia się w kwestii prawidłowości przedłożonego do zatwierdzenia projektu budowlanego w odniesieniu do murku oporowego. Istnienie interesu prawnego W. K. do udziału w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę, oznacza we wznowionym postępowaniu administracyjnym potrzebę przeprowadzenia postępowania na nowo i podjęcia rozstrzygnięcia albo na podstawie art. 151 § 1 pkt 2 kpa albo na podstawie art. 151 § 2 w zw. z art. 146 § 2 kpa (upływ czasu, zważywszy iż pozwolenia na budowę udzielono w dniu [...] marca 2009 r., nie może stanowić podstawy nieuchylenia decyzji).
Po ponownym rozpatrzeniu sprawy Prezydent Miasta B., decyzją z dnia [...] stycznia 2012 r. nr [...], na podstawie art. 151 § 2 kpa w zw. z art. 146 § 2 kpa i art. 145 § 1 pkt 4 kpa, stwierdził, że ostateczna decyzja z dnia [...] marca 2009 r. została wydana z naruszeniem prawa, ale nie można jej uchylić, gdyż prawidłowo zostały zastosowane przepisy prawa materialnego, tj. ustawy – Prawo budowlane a co za tym idzie w wyniku wznowienia postępowania zapadłaby wyłącznie decyzja odpowiadająca w swej istocie przywołanej decyzji ostatecznej. W uzasadnieniu organ podał, że obszar oddziaływania obiektu określony w decyzji, stanowiącej przedmiot rozpatrywanego wniosku o wznowienie postępowania obejmował działkę inwestycji nr ew. gr. 849 oraz nieruchomość sąsiednią o nr ew. gr. 574 ze względu na bliskie usytuowanie budynków podlegających rozbiórce względem granicy działki, zaś ich właścicielom przyznano status stron w przedmiotowym postępowaniu zgodnie z art. 28 ust. 2 - Prawa budowlanego. Nadto organ uznał, że w postępowaniu dotyczącym pozwolenia na nadbudowę murku oporowego usytuowanego na granicy z nieruchomością W. K., miała ona interes prawny do uczestnictwa w postępowaniu w charakterze strony i do wypowiedzenia się w kwestii prawidłowości przedłożonego do zatwierdzenia projektu budowlanego w odniesieniu do murku oporowego. Oznacza to, że W. K. bez własnej winy nie brała udziału w toczącym się postępowaniu administracyjnym, zakończonym decyzją ostateczną z dnia [...] marca 2009 r. Z tego też powodu organ administracji architektoniczno - budowlanej wznowił postępowanie w przedmiotowej sprawie, zapewniając czynny udział wnioskodawcy w prowadzonym postępowaniu administracyjnym. Jednakże w toku prowadzonego, na wniosek W. K., postępowania wyjaśniającego w przedmiotowej sprawie, stwierdzono, iż wymieniona wada o charakterze formalno - prawnym nie wpłynęła na prawidłowe, zastosowanie przepisów prawa materialnego. W niniejszej sprawie stwierdzono, iż J. M. uzyskał decyzją z dnia [...] marca 2009 r. pozwolenie na budowę zgodnie z przedłożonym projektem budowlanym. Inwestor stosownie do art. 33 ust. 2 ustawy - Prawo budowlane do wniosku o wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę załączył cztery egzemplarze projektu budowlanego, oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane. Wraz z wnioskiem zostały przedłożone aktualne na dzień sporządzenia projektu zaświadczenia projektantów biorących udział przy sporządzeniu projektu, potwierdzające wpis na listę członków właściwej izby samorządu zawodowego oraz oświadczenia projektantów o sporządzeniu projektu zgodnie z obowiązującymi przepisami, co spełnia wymóg art. 20 ust. 2 ustawy - Prawo budowlane. Projekt budowlany jest zgodny z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego części osiedla B. w B. (rejon ul. R. i S.), jest kompletny i posiada wymagane opinie, uzgodnienia, pozwolenia oraz informację dotyczącą bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, o której mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1b - Prawa budowlanego. Projekt zagospodarowania działki jest zgodny z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi. W ponownie prowadzonym postępowaniu Prezydent Miasta B. zgodnie z wytycznymi zawartymi w decyzji Wojewody P. z dnia [...] listopada 2010 r., postanowieniem z dnia [...] lipca 2011 r., zobowiązał J. M. do: 1) uzupełnienia projektu architektoniczno-budowlanego w zakresie opisu technicznego oraz części rysunkowej dotyczących nadbudowy istniejących murków oporowych, wykonanych przez osobę posiadającą stosowne uprawnienia - mając na uwadze § 11 ust. 1 rozporządzenia z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego i art. 5 ust. 1 pkt 9 ustawy - Prawo budowlane, 2) uzupełnienia oceny technicznej która powinna obejmować również ocenę aktualnych warunków geologiczno-inżynierskich i stan posadowienia obiektu budowlanego w myśl § 11 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego.
Organ wskazał, że z części opisowej i rysunkowej projektu budowlanego wynika, iż ze względu na istniejącą różnicę terenu pomiędzy terenem inwestora a terenem działek sąsiednich nr ewid. gr. 850, 847, 848 od strony tych działek, zaprojektowano nadbudowę istniejących murków oporowych oraz budowę nowych murków oporowych na działce nr ewid. gr. 849. Mur oporowy jest elementem ukształtowania terenu i z tego względu został - zgodnie z przepisem § 8 ust. 3 pkt 3 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego - uwzględniony w projekcie zagospodarowania terenu. Nadbudowa murku oporowego przewidziana została zgodnie z projektem budowlanym m.in. od strony działki nr 848 będącej własnością W. K., na której istnieje budynek mieszkalny jednorodzinny. Odnosząc się do kwestii przyjętego w projekcie rozwiązania polegającego na nadbudowaniu murku oporowego, według organu nie można przyjąć, że będzie on powodował zmiany w zakresie stanu wód i kierunku ich spływu, czego zabrania § 28 i 29 rozporządzenia Ministra Infrastruktury o warunkach technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Budowa projektowanego muru oporowego w granicy z działką nr 848 jest zgodna z prawem. W świetle powyższego nie ma podstaw zarzut W. K. do zrównania poziomu działki inwestycji z jej działką i w ten sposób doprowadzenia poziomu gruntu na działce inwestycji do stanu poprzedniego. Jak wynika z projektu murków oporowych z przekroju B-B teren na działce inwestycji przy granicy z działką skarżącej był około 0,20 m niższy niż aktualnie. Natomiast dopiero w wyniku robót budowlanych i robót ziemnych (nawiezienia ziemi) wyrównano poziom terenu, który wynosi obecnie 134,10 (zarówno na działce inwestycji, jak i działce skarżącej), co jest zgodne z żądaniem W. K. Niezrozumiałym jest zarzut skarżącej odnośnie zlikwidowania otworów w murku oporowym położonym od strony granicy jej działki, albowiem czynność ta została wykonana w dniu 15 czerwca 2010 r. po kontroli organów nadzoru budowlanego. Przy piśmie z dnia 5 września 2011 r. i 24 listopada 2011 r. inwestor dołączył uzupełnienie i korektę danych dotyczących nowoprojektowanych i nadbudowanych murków oporowych, jako właściwych do wyjaśnienia powstałych w toku postępowania wątpliwości. Wskazane murki oporowe usytuowane zostały w całości na działce nr 849. W aktach sprawy znajdują się: projekt murków oporowych - sytuacja oraz przekrój A-A i B-B, projekt nowych murków oporowych - konstrukcja, projekt nadbudowy istniejących murków oporowych - konstrukcja. Wskazane dokumenty precyzyjnie określają położenie muru oporowego (który ma zostać posadowiony m.in. na granicy działki 849, oczywiście po jej wewnętrznej stronie) oraz jego charakterystyczne parametry. Z projektu nadbudowy istniejących murków oporowych znajdujących się na granicy z działką skarżącej wynika, iż murek oporowy zostanie nadbudowany o 0,40 m (na wysokość 134,50m). Rzedną terenu na działce W. K. od strony przedmiotowego murku oporowego wynosi 134, 10 m. Natomiast inwestor zamierza podnieść teren na działce będącej jego własnością z 133,90 m do 134, 10 m. Poziom terenu na działce J. M. na granicy działek nr 848 i 849 jest niższy od poziomu działki nr 849. Nie istnieje więc możliwość odprowadzenia wód gruntowych na działkę sąsiednią. Stan techniczny murków oporowych określono na dobry i stwierdzono, iż zbrojenie nadbudowywanego murku oporowego nie jest potrzebne. Ustosunkowując się do kwestii podniesienia budynku mieszkalnego o jedną kondygnację poprzez podwyższenie gruntu należy zauważyć, iż rzędna poziomu parteru projektowanego budynku jest zbliżona do rzędnej budynków usytuowanych na działkach sąsiednich. Zgodnie z projektem budowlanym będącym załącznikiem do skarżonej decyzji projekt zmienia ukształtowanie terenu wokół projektowanego budynku, co powoduje konieczność nadbudowania istniejących murków oporowych oraz nawiezienie warstwy czarnoziemu. Na granicy działki której dotyczy inwestycja istniały już murki oporowe, a zgodnie z opisem do projektu zagospodarowania terenu nadbudowanie ich nie będzie miało wpływu na gospodarkę wodną na działkach sąsiednich. Z oceny technicznej wynika, iż budynek mieszkalny jednorodzinny przy ul. S. został zaprojektowany jako w pełni podpiwniczony z garażem dostępnym od ul. Sitarskiej umieszczonym w podpiwniczeniu budynku o rzędnych terenu 132,50, poziom terenu wynosi 135,0. Ze względu na zróżnicowanie poziomu terenu na i wokół działki, projektowane murki oporowe posadowione 1,20 m poniżej poziomu podpiwniczenia budynku mieszkalnego pozwolą zatrzymać grunt przed osypywaniem. Woda gruntowa w najwyższym miejscu występuje na głębokości około 0,8 m. Zgodnie z opisem stanu istniejącego w czasie ulewnych deszczy możliwe jest podniesienie poziomu wody gruntowej o około 0,5 m ze względu na brak możliwości odprowadzenia wód opadowych do kanalizacji deszczowej albowiem ulica S. nie posiada sieci kanalizacji deszczowej. Jak wynika z analizy przesłaniania sporządzonej przez uprawnionego projektanta usytuowanie projektowanego budynku na działce nr 849 nie ogranicza naturalnego oświetlenia pomieszczeń znajdujących się w budynku przy ul. S. Projektowany budynek znajduje się w odległości większej niż wysokość przesłaniania w rozumieniu § 13 rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. W nawiązaniu do zastrzeżeń W. K. dotyczących budowy garażu od strony działki będącej jej własnością, należy wskazać, iż przedmiotowy garaż został usytuowany w podpiwniczeniu budynku mieszkalnego jednorodzinnego w odległości 4 m od granicy działki nr e wid. gr. 848. Odnośnie żądania w sprawie zmiany lokalizacji garażu, organ poinformował że rozpatruje sprawę zgodnie z treścią złożonego wniosku. Dołączone dokumenty mają odpowiadać temu wnioskowi oraz muszą być zgodne z przepisami prawa. Oceny możliwości zlokalizowania planowanej inwestycji w oparciu o odpowiednie przepisy prawa dokonuje uprawniony projektant. Nie jest dopuszczalna sytuacja, w której organ architektoniczne - budowlany nakazuje inwestorowi zastosowanie konkretnych rozwiązań projektowych. Z powyższego wywodu wynika, iż Prezydent Miasta B., działając w trybie wznowienia postępowania administracyjnego, zakończonego własną decyzją z dnia [...] marca 2009 r., winien wydać decyzję identyczną z decyzją, jaka zapadła w trybie zwykłym. Brak (bez własnej winy) udziału W. K. w postępowaniu w sprawie wydania decyzji o pozwoleniu na budowę nie wpłynął na prawidłowość zastosowanych przepisów prawa materialnego, a tym samym brak jest podstaw do uchylenia decyzji dotychczasowej. Reasumując, pomimo zapewnienia W. K., udziału w postępowaniu, wszystkie okoliczności sprawy ustalone na podstawie całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie, spowodowały, iż stosownie do przepisu art. 146 § 2 kpa tutejszy organ nie może uchylić kontrolowanej decyzji.
Odwołanie od powyższego rozstrzygnięcia organu l instancji wniosła W. K. i podniosła, iż nie można dopuścić do samowoli budowlanej jaką jest budowa murków oporowych bez odpowiedniej dokumentacji technicznej. Ponadto po raz kolejny zwróciła uwagę na zniwelowanie przez inwestora podniesionego w związku z prowadzonymi robotami budowlanymi gruntu oraz wniosła o zmianę lokalizacji garażu, który w jej ocenie usytuowany jest zbyt blisko granicy nieruchomości, której jest współwłaścicielką.
Wojewoda P., decyzją z dnia [...] marca 2012 r. nr [...], uchylił zaskarżoną decyzję i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia. W uzasadnieniu podano, że mając na uwadze treść wyroku wydanego w sprawie [...] w którym Sąd przyjął, że W. K. posiada interes prawny w sprawie, a zatem powinna być stroną w prowadzonym postępowaniu administracyjnym i wskazał, iż: "istnienie interesu prawnego W. K. do udziału w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę, oznacza we wznowionym postępowaniu administracyjnym potrzebę przeprowadzenia postępowania na nowo i podjęcia rozstrzygnięcia albo na podstawie art. 151 § 1 pkt 2 k.p.a. albo na podstawie art. 151 § 2 w związku z art. 146 § 2 k.p.a. (upływ czasu, zważywszy iż pozwolenia na budowę udzielono w dniu 30 marca 2009 r. nie może stanowić podstawy nieuchylenia decyzji)", organ I instancji miał w zasadzie obowiązek ustalenia, czy w sprawie nie zachodziła przesłanka negatywna określona w art. 146 § 2 kpa. Organ l instancji ustalił, iż ostateczna decyzja z dnia 30 marca 2009 r. o pozwoleniu na budowę została wydana z naruszeniem prawa, ale jednocześnie nie można jej uchylić ponieważ w wyniku wznowienia postępowania zapadłaby wyłącznie decyzja odpowiadająca w swej istocie przywołanej decyzji ostatecznej. Z przyjętym stanowiskiem organ odwoławczy się nie zgodził i podał, że organ l instancji w toku wznowionego postępowania żądał uzupełnienia do zatwierdzonego ostateczną decyzją projektu budowlanego. Powyższe wynika z obowiązku nałożonego na inwestora postanowieniami z dnia [...] czerwca 2010 r. oraz z dnia [...] lipca 2011 r. Zatem organ l instancji uznał, iż przedłożony do zatwierdzenia projekt murków oporowych był niekompletny i należało go uzupełnić o wymagane prawem rysunki i dokumenty w związku z czym naruszony został przepis art. 35 - Prawa budowlanego. Wskazany fakt dowodzi, że decyzja zatwierdzająca projekt budowlany i udzielająca pozwolenia na budowę, dotknięta była nie tylko wadami procesowymi (brak udziału stron w postępowaniu), ale również materialnymi (niekompletny, niezgodny z przepisami prawa projekt budowlany). Zdaniem organu odwoławczego w przypadku, gdy organ nakłada na inwestora obowiązek uzupełnienia projektu budowlanego (ponowne merytoryczne badanie sprawy) nie można uznać, że w sprawie zapadnie dokładnie taka sama decyzja jak w postępowaniu pierwotnym, bowiem już sama zmiana (uzupełnienie) zatwierdzonego projektu budowlanego będzie skutkowała sytuacją w której decyzja taka musi ulec zmianie. Dokonując takiej oceny w prowadzonym postępowaniu, uszło uwadze organu l instancji, iż przedmiotowa inwestycja obejmuje nadbudowę murku oporowego na granicy nie z jedną ale z trzema działkami tj. działkami o nr ewid. gr. 847, 848, 850. Zatem mając na uwadze wytyczne WSA w Białymstoku, interes prawny w niniejszej sprawie ma nie tylko W. K., ale w myśl art. 28 ust. 2 - Prawa budowlanego również właściciele, bądź ewentualnie użytkownicy wieczyści lub zarządcy nieruchomości (działek) o nr ewid. gr. 847 i 850, ponieważ na granicy z ich działkami również planowane są roboty budowlane związane z budową przedmiotowych murków oporowych. Reasumując organ odwoławczy uznał, że w sprawie naruszone zostały przepisy postępowania, tj. art. 10 kpa oraz art. 7 i 77 kpa, bowiem organ nie podjął czynności niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia całego stanu faktycznego. Przy ponownym rozpatrzeniu sprawy organ odwoławczy wskazał, że należy raz jeszcze, mając na względzie ustalenia faktyczne wskazane w niniejszym uzasadnieniu, rozpatrzyć wniosek W. K. W sytuacji ewentualnego uzupełnienia materiału dowodowego w zakresie projektu budowlanego, co jak wykazano powoduje, że decyzja o pozwoleniu na budowę nie będzie odpowiadać w swojej istocie decyzji dotychczasowej, organ będzie obowiązany stosując przepis art. 151 § 1 pkt 2 kpa uchylić ostateczną decyzję o pozwoleniu na budowę i wydać nową rozstrzygającą o istocie sprawy (w którym zatwierdzi bądź odmówi zatwierdzenia już uzupełnionego projektu budowlanego). Organ powinien również mając na uwadze art. 7 i 77 kpa zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy w sprawie uwzględniając obszar oddziaływania wszystkich obiektów budowlanych (murek oporowy). Wszystkim stronom postępowania organ zapewni czynny udział w każdym stadium postępowania, umożliwiając przede wszystkim wgląd w zebrany w toku postępowania materiał dowodowy.
Skargę od tej decyzji do sądu administracyjnego wniósł J. M. i podniósł, że błędne jest stwierdzenie w uzasadnieniu decyzji organu II instancji, polegającego na uznaniu, iż interes w niniejszej sprawie ma nie tylko W. K. (wnioskodawczyni wznowionego postępowania), ale również właściciele, bądź ewentualnie użytkownicy wieczyści lub zarządcy działek o nr ewid. gr. 847 i 850. Skarżący podkreślił, że postępowanie administracyjne prowadzone było w trybie nadzwyczajnym wznowienia postępowania tylko na wniosek właścicielki działki o nr ewid. gr. 848 (należącej do W. K.). Podstawą wznowienia postępowania był art. 145 § 1 pkt 4 kpa - właściciele pozostałych nieruchomości nie wnosili żadnych zastrzeżeń co do prowadzenia i zakresu robót budowlanych. Nadto skarżący podniósł, że projekt budowlany nie uległ żadnym modyfikacjom, a jedynie został uszczegółowiony. Wobec powyższego, zdaniem skarżącego, organ l instancji właściwie odstąpił od ponownego rozpatrywania sprawy i uznał, iż w wyniku wznowienia postępowania mogłaby zapaść wyłącznie decyzja odpowiadająca w swej istocie decyzji dotychczasowej.
Organ w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie jako niezasadnej i podtrzymał swoje stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji. Ustosunkowując się do zarzutów skargi podniósł, że niezasadnym a wręcz nieracjonalnym jest powoływanie się na fakt, iż badając niniejszą sprawę należało działać wyłącznie w granicach wniosku podmiotu wnoszącego o wznowienie postępowania. W sytuacji gdy jest już pewne, że w badanej sprawie jedna ze wskazanych wad wystąpiła – organ ma obowiązek raz jeszcze rozpatrzyć sprawę i wydać nową merytoryczną decyzję. Ponowne merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy nie może być ograniczone do przesłanki wskazanej we wniosku. Przyjęcie takiego stanowiska spowoduje, że decyzja wydana na podstawie art. 151 § 1 pkt 2 kpa będzie nadal obarczona wadami postępowania. Dlatego badając raz jeszcze sprawę i wydając nowe rozstrzygniecie polegające na zatwierdzeniu projektu budowlanego i udzieleniu pozwolenia na budowę organ powinien ponownie określić obszar oddziaływania wznoszonego obiektu, konsekwencją czego jest również wyznaczenie kręgu stron postępowania. Skoro z dokonanych ustaleń wynika, że przedmiotowy mur oporowy biegnie po granicy z trzema działkami, tj. nr geod. 850, 847, 848 i organ uznaje z tego powodu za stronę postępowania właścicielkę działki 848 (ponieważ jej nieruchomość znajduje się w obszarze oddziaływania obiektu), powinien analogicznie przyznać przymiot strony również pozostałym właścicielom, użytkownikom wieczystym lub zarządcom działek nr 850, 847. W dalszej kolejności organ wywiódł, że w przypadku gdy organ nakłada na inwestora obowiązek uzupełnienia projektu budowlanego o wymagane prawem elementy (ponownie merytorycznie bada sprawę) a inwestor taki projekt uzupełnia (zmieniając tym samym zatwierdzony projekt) nie można uznać, że w sprawie zapadnie dokładnie taka sama decyzja jak w postępowaniu pierwotnym, bowiem już sama zmiana (uzupełnienie) zatwierdzonego projektu budowlanego będzie skutkowała sytuacją, w której chociażby wymagane będzie ponowne zatwierdzenie projektu budowlanego. Stan faktyczny sprawy niniejszej jednoznacznie wskazuje, że organ I instancji naprawił wady materialne postępowania. Świadczą o tym dwa wezwania do uzupełnienia braków projektu budowlanego – postanowienie z dnia [...] czerwca 2010 r. i postanowienie z dnia [...] sierpnia 2011 r. Nadto skoro organ ustalił we wznowionym postępowaniu, że obszar oddziaływania obiektu wyznaczony na podstawie przepisów prawa materialnego uległ zmianie – trudno zgodzić się ze stwierdzeniem, że w wyniku wznowionego postępowania zapadłaby decyzja odpowiadająca w swej istocie wyłącznie decyzji dotychczasowej. Powyższe świadczy o tym, że badana sprawa poza wadami ściśle procesowymi (brak udziału strony w postępowaniu), posiada również wady materialne (zatwierdzony projekt budowlany jest niekompletny, nie zawiera elektów wymaganych prawem, nie wyznacza właściwego obszaru oddziaływania). Zdaniem organu odwoławczego zmiany w projekcie budowlanym (szczególnie w zakresie murków oporowych), wynikające z przepisów prawa materialnego, muszą być przez właściwy organ zatwierdzone w określonym trybie. Organ nie podzielił stanowiska skarżącego, że potrzeba uzupełnienia projektu o wymagane prawem rysunki i dokumenty może stanowić jedynie uszczegółowienie takiego projektu i nie powoduje żadnych jego modyfikacji. Przyjęcie takiej tezy w ogóle wypaczałoby sens istnienia instytucji "zatwierdzania" przez właściwy organ projektu budowlanego. Organ wywiódł, że w przypadku prawa budowlanego zatwierdzenie projektu budowlanego będzie miało istotne znacznie także po uzyskaniu przez decyzję przymiotu ostateczności (w procesie jej wykonywania). Przez zatwierdzenie projektu budowlanego właściwy organ akceptuje bowiem plan budowy oraz zasady zagospodarowania działki lub terenu przedstawione przez inwestora. Fakt taki rodzi określone skutki w postaci chociażby późniejszej weryfikacji przez właściwe organy nadzoru budowlanego prowadzonych robót budowlanych jedynie pod kątem zgodności z zatwierdzonym projektem budowlanym. Zatwierdzenie takiego projektu kreuje pewną granicę, w obrębie której może się poruszać organ nadzoru budowlanego - badając prawidłowość wykonywanych robót budowlanych. Gdyby organ odwoławczy zaakceptował stanowisko zaprezentowane przez organ l instancji - przyjąć by należało, iż zmiany i uzupełniania dokonane w zakresie zatwierdzonego już projektu budowlanego, w zasadzie nie posiadałyby żadnej mocy prawnej, a więc ich wykonanie nie mogłoby być w żaden sposób zweryfikowane przez organy nadzoru budowlanego. Sytuacja taka, byłaby nie tylko niezgodna z obowiązującymi przepisami prawa, ale mogłaby w wielu przypadkach powodować wręcz zagrożenie życia i zdrowia.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku zważył co następuje.
Skarga zasługuje na uwzględnienie.
Kontroli Sądu poddana została decyzja kasacyjna Wojewody P., wydana w stosunku do decyzji organu I instancji rozstrzygającej na podstawie art. 151 § 2 kpa w związku z art. 146 § 2 kpa i art. 145 § 1 pkt 4 kpa, prowadzone postępowanie wznowieniowe w sprawie zakończonej decyzją z dnia [...] marca 2009 r. Prezydenta Miasta B. zatwierdzającej projekt budowlany i udzielającej pozwolenia na budowę na działce nr 849 przy ul. S. w B. budynku mieszkalnego jednorodzinnego podpiwniczonego z poddaszem użytkowym (pow. zabudowy 92, 70 m2, kubatura 563,30 m3), nadbudowę murków oporowych na granicy z działkami nr 850, 847, 848 oraz budowę nowych murków oporowych.
W niniejszej sprawie na podstawie art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270), wiążące są wskazania zawarte w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia [...] marca 2011 r. [...]. W uzasadnieniu tego wyroku została zawarta następująca konstatacja "(...) w postępowaniu dotyczącym pozwolenia na odbudowę murku oporowego usytuowanego na granicy z nieruchomością W. K., miała ona interes prawny do uczestnictwa w postępowaniu w charakterze strony i do wypowiedzenia się w kwestii prawidłowości przedłożonego do zatwierdzenia projektu budowlanego w odniesieniu do murku oporowego. Istnienie interesu prawnego W. K. do udziału w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę, oznacza we wznowionym postępowaniu administracyjnym potrzebę przeprowadzenia postępowania na nowo i podjęcia rozstrzygnięcia albo na podstawie art. 151 § 1 pkt 2 kpa albo na podstawie art. 151 § 2 w związku z art. 146 § 2 kpa (upływ czasu, zważywszy iż pozwolenia na budowę udzielono w dniu 30.03.2009r., nie może stanowić podstawy nieuchylenia decyzji)".
W ocenie składu orzekającego w sprawie niniejszej z treści tej konstatacji wynikają następujące wskazania co do dalszego postępowania:
1. stroną postępowania zakończonego decyzją z dnia [...] marca 2009 r. powinna być W. K.,
2. miała ona interes prawny do uczestnictwa w tym postępowaniu i do wypowiedzenia się w kwestii prawidłowości przedłożonego do zatwierdzenia projektu budowlanego ale tylko i wyłącznie w odniesieniu do murku oporowego, jako współwłaścicielka działki sąsiedniej,
3. we wznowionym postępowaniu administracyjnym należy przeprowadzić postępowanie na nowo z udziałem W. K., z uwzględnieniem jej zarzutów dotyczących murku oporowego,
4. podjąć rozstrzygnięcie na podstawie art. 151 § 1 pkt 2 kpa albo na podstawie art. 151 § 2 w związku z art. 146 § 2 kpa.
Organ I instancji w związku z powyższymi wytycznymi wznowił postępowanie w sprawie zakończonej decyzją z dnia [...] marca 2009 r. na tej podstawie, że W. K. bez własnej winy nie brała w nim udziału – art. 145 § 1 pkt 4 kpa. We wznowionym postępowaniu zapewnił jej czynny udział i odniósł się do wszystkich jej zarzutów dotyczących murków oporowych uznając je za bezzasadne. Podstawę do oceny tych zarzutów stanowiła przede wszystkim nadesłana przez inwestora w trakcie wznowionego postępowania dokumentacja dotycząca uzupełnienia i korekty danych nowoprojektowanych i nadbudowanych murków oporowych. W konsekwencji organ I instancji stwierdził, że wada o charakterze formalno – prawnym (brak udziału strony bez własnej winy) nie wpłynęła na prawidłowe zastosowanie przepisów prawa materialnego i wydał rozstrzygnięcie na podstawie art. 151 § 2 w zw. z art. 146 § 2 kpa.
Organ odwoławczy wydał decyzję kasacyjną w stosunku do tego rozstrzygnięcia podając następujące argumenty swojego stanowiska:
1. stroną postępowania zakończonego decyzją z dnia [...] marca 2009 r. oprócz W. K. (wnioskodawczyni wznowionego postępowania) powinni być również właściciele nieruchomości nr geod. 847 i 850, ponieważ na granicy z ich działkami planowane są roboty budowlane związane z budową murów oporowych,
2. w wyniku wznowionego postępowania nie mogła zapaść decyzja odpowiadająca w swej istocie wyłącznie decyzji dotychczasowej, albowiem badana sprawa poza wadami procesowymi posiadała również wady materialne:
- zatwierdzony projekt budowlany był niekompletny, nie zawierał elementów wymaganych prawem, uzupełnienie planu o rysunki i dokumenty nie stanowi jego uszczegółowienia ale modyfikację która, szczególnie w zakresie murków oporowych, powinna być zatwierdzona w odpowiednim odrębnym trybie. Zdaniem organu odwoławczego w sytuacji uzupełnienia materiału dowodowego w zakresie projektu budowlanego organ powinien zastosować przepis art. 151 § 1 pkt 2 kpa, tj. uchylić ostateczną decyzję o pozwoleniu na budowę i wydać nową rozstrzygającą o istocie sprawy (w którym zatwierdzi bądź odmówi zatwierdzenia już uzupełnionego projektu budowlanego),
- nie wyznacza właściwego obszaru oddziaływania - organ we wznowionym postępowaniu stwierdził, że obszar oddziaływania wyznaczany na podstawie przepisów prawa materialnego uległ zmianie, bo znajduje się w nim również działka W. K. Zdaniem organu odwoławczego należało zapewnić udział wszystkim właścicielom nieruchomości znajdujących się w obszarze oddziaływania murów oporowych.
W ocenie Sądu argumentacja organu odwoławczego nie zasługuje na uwzględnienie.
Zgodnie z treścią art. 146 § 2 kpa, stanowiącego podstawę rozstrzygnięcia organu I instancji, we wznowionym postępowaniu nie uchyla się decyzji w przypadku, jeżeli w wyniku wznowienia postępowania mogłaby zapaść wyłącznie decyzja odpowiadająca w swej istocie decyzji dotychczasowej. Treść tej regulacji zakłada, że nie wszystkie wady postępowania administracyjnego mają wpływ na treść rozstrzygnięcia. Wyjawienie tych wad i usunięcie we wznowionym postępowaniu może doprowadzić do konstatacji, że pomimo ich usunięcia treść rozstrzygnięcia winna pozostać niezmieniona, gdyż jest zgodna z prawem. Zatem rozstrzygnięcie takie jest dopuszczalne jedynie wtedy, gdy wszystkie okoliczności sprawy ustalone na podstawie całokształtu materiału dowodowego przemawiają za tym, że nie ma żadnych podstaw do wydania innej decyzji niż dotychczasowa. Zastosowanie przesłanki wynikającej z art. 146 § 2 kpa może zatem nastąpić tylko w sytuacji, gdy nowa decyzja odpowiadałaby w swojej istocie decyzji dotychczasowej, a więc tylko w przypadku, gdy organ w wyniku ponownego rozpoznania sprawy administracyjnej, w oparciu o przepisy prawa materialnego rozstrzygnie sprawę tak, jak została rozstrzygnięta decyzją ostateczną. Organ zaś w uzasadnieniu decyzji stwierdzającej wydanie dotychczasowej decyzji z naruszeniem prawa musi wykazać, że wadliwość procesowa nie wpłynęła na prawidłowe zastosowanie w sprawie przepisu prawa materialnego.
Nadmienić przy tym należy, że wznowienie postępowania administracyjnego jest instytucją szczególną, stanowiącą wyjątek od zasady trwałości decyzji administracyjnej (art. 16 kpa). Taki jej charakter wyklucza możliwość rozszerzającej interpretacji przepisów określających warunki jej zastosowania. Zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie administracyjnym poglądem postępowanie wznowieniowe nie może być wykorzystane do pełnej merytorycznej kontroli decyzji ostatecznej wydanej w postępowaniu zwykłym, bowiem nie jest to kontynuacja postępowania zwykłego. Toczy się ono tylko w zakresie oceny czy zachodzą przesłanki określone w art. 145 § 1 kpa. Analiza treści art. 145 § 1 kpa prowadzi do wniosku, że postępowanie wznowieniowe nie może być poświęcone powtórnemu merytorycznemu rozstrzygnięciu sprawy. Temu celowi służy postępowanie zwykłe. Inne rozumienie celów tego postępowania stanowiłoby naruszenie zasady stałości decyzji, wyrażonej w art. 16 kpa. Granice rozpoznania sprawy po wznowieniu postępowania wyznacza art. 149 § 2 kpa, według którego postanowienie o wznowieniu postępowania stanowi podstawę do przeprowadzenia przez właściwy organ postępowania co do przyczyn wznowienia oraz co do rozstrzygnięcia istoty sprawy. W przepisach Kodeksu postępowania administracyjnego brak przy tym, występującego w innych procedurach, zastrzeżenia, że rozpoznanie sprawy po wznowieniu postępowania winno mieścić się w granicach, jakie zakreśla podstawa wznowienia (art. 282 § 1 - Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, art. 412 § 1 kpc). Nie wynika z tego jednak, że w postępowaniu administracyjnym takiego ograniczenia nie ma. W ocenie Sądu również po wznowieniu postępowania administracyjnego zakończonego ostateczną decyzją administracyjną rozpoznanie sprawy winno zawierać się w granicach zakreślonych stwierdzonymi podstawami wznowienia. Postępowanie w sprawie wznowienia postępowania ma na celu naprawienie konkretnych wad postępowania zakończonego ostateczną decyzją ujętych w formie podstaw wznowienia. Wystąpienie podstawy wznowienia nie może być zatem pretekstem do ponownego rozpoznania sprawy w całości, bez względu na stwierdzone uchybienia. Oznacza to, w ocenie Sądu, że w przypadku wznowienia postępowania na podstawie art. 145 § 1 pkt 4 kpa organ po pierwsze powinien zapewnić udział stronie, która bez własnej winy nie brała w nim udziału, w nowo prowadzonym postępowaniu powinien uwzględnić jej stanowisko w sprawie i w konsekwencji ocenić czy stanowisko to ma wpływ na merytoryczną treść rozstrzygnięcia. Podnieść przy tym należy, że przesłanka wznowieniowa polegająca na nie zapewnieniu stronie udziału w postępowaniu administracyjnym bez jej winy wiąże się ściśle z art. 147 kpa, stosownie do którego wznowienie postępowania z tej przyczyny następuje tylko na żądanie strony. Takie rozwiązanie ustawowe powoduje, że tylko od woli strony, która została pominięta w postępowaniu zależy, czy skorzysta z prawa do żądania wznowienia, ewentualnie podniesie zarzut zaistnienia przesłanki wznowieniowej. Inne podmioty nie mają prawa do zastępowania uprawnionej strony i korzystania z zarzutu wystąpienia podstaw do wznowienia, powołując się na to, że nie wszystkie podmioty, które powinny brać udział w postępowaniu, zostały do udziału w nim dopuszczone. Jest to ugruntowane stanowisko w NSA (vide: wyroki: z 5 czerwca 2006 r., sygn. I OSK 911/05; z 17 czerwca 2008 r., sygn. II OSK 665/07; z 22 grudnia 2008 r. sygn. akt II OSK 1109/07; z 26 stycznia 2009 r., sygn. II OSK 51/08; z 26 maja 2009 r., sygn. akt II OSK 832/08, z 26 stycznia 2009 r. sygn. akt II OSK 51/08, z 18 maja 2010 r. sygn. akt II OSK 796/09).
Przenosząc te ogólne uwagi na grunt przedmiotowej sprawy stwierdzić należy, że stanowisko organu odwoławczego odnośnie tego, że we wznowionym postępowaniu powinien być zapewniony udział wszystkich właścicieli nieruchomości znajdujących się w obszarze oddziaływania murków oporowych nie zasługuje na uwzględnienie. Wolę wznowienia postępowania wyraziła bowiem tylko i wyłącznie W. K., pozostali sąsiedzi nie skorzystali z prawa do żądania wznowienia postępowania. W postępowaniu wznowieniowym, którego podstawę stanowi brak udziału strony w postępowaniu administracyjnym bez jej winy nie można w urzędu włączać stron które same takiego żądania nie zgłosiły. Tym bardziej, że WSA w wyroku wiążącym w sprawie niniejszej przesądził tylko i wyłącznie o interesie prawnym W. K. a nie wszystkich właścicieli działek sąsiadujących z murami oporowymi. Nie można się również zgodzić ze stanowiskiem organu odwoławczego, że uzupełnienie projektu stanowiło jego modyfikację wymagającą odrębnego zatwierdzenia. W ocenie Sądu plan został uzupełniony o dokumentację dotyczącą danych nowoprojektowanych i nadbudowanych murków oporowych, tylko i wyłącznie w celu oceny zarzutów W. K. W świetle powyższych rozważań, organ odwoławczy rozpoznając ponownie odwołanie odniesie się tylko i wyłącznie do tego czy organ I instancji w sposób wyczerpujący rozważył, że wadliwość procesowa nie wpłynęła na prawidłowe zastosowanie w sprawie prawa materialnego, tj. czy prawidłowo uznał zarzuty W. K. dotyczące murków oporowych za bezzasadne.
Z tych więc względów Wojewódzki Sąd Administracyjny uwzględnił skargę i na podstawie art. 145 §1 pkt lit c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi uchylił decyzję organu odwoławczego. Orzeczenie zawarte w pkt 2 sentencji wyroku znajduje oparcie w przepisie art. 152 tej ustawy, zaś orzeczenie o kosztach oparto na przepisie art. 200 ustawy
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Danuta Tryniszewska-BytysGrażyna Gryglaszewska /przewodniczący/
Mirosław Wincenciak /sprawozdawca/
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Grażyna Gryglaszewska, Sędziowie sędzia NSA Danuta Tryniszewska-Bytys,, sędzia WSA Mirosław Wincenciak (spr.), Protokolant Marta Anna Lawda, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 02 października 2012 r. sprawy ze skargi J. M. na decyzję Wojewody P. z dnia [...] marca 2012 r. nr [...] w przedmiocie uchylenia decyzji i przekazania do ponownego rozpatrzenia sprawy 1. uchyla zaskarżoną decyzję, 2. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie może być wykonana w całości do czasu uprawomocnienia się niniejszego wyroku, 3. zasądza od Wojewody P. na rzecz skarżącego J. M. kwotę 200 (dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Uzasadnienie
Skarga została wywiedziona na podstawie następujących okoliczności. Decyzją z dnia [...] marca 2009 r. znak [...] Prezydent Miasta B. zatwierdził projekt budowlany i udzielił J. M. pozwolenia na budowę budynku mieszkalnego jednorodzinnego podpiwniczonego z poddaszem użytkowym (pow. zabudowy 92, 70 m2, kubatura 563,30 m3), nadbudowę murków oporowych na granicy z działkami nr 850, 847, 848 oraz budowę nowych murków oporowych. W tej samej decyzji udzielił również pozwolenia na rozbiórkę budynku mieszkalnego i budynku gospodarczego. Wymienione prace miały być prowadzone na działce nr 849 przy ul. S. w B. Powyższa decyzja stała się ostateczna w dniu [...] kwietnia 2009 r.
W dniu 14 września 2009 r. W. K. – współwłaścicielka działki nr 848 sąsiadującej z inwestycją – zwróciła się do Prezydenta Miasta B. o zbadanie prawidłowości prowadzenia robót przez J. M. na działce nr 849 oraz wniosła o sprawdzenie, czy było wymienionemu wydawane pozwolenie na budowę, jak również o wstrzymanie wykonania prowadzonych robót budowlanych. Wskazała, że w dniu 17 sierpnia 2009 r. została pisemnie zawiadomiona przez inwestora o rozpoczęciu prac budowlanych. W odpowiedzi na wezwanie do sprecyzowania żądania z 14 września 2009 r., które to wezwanie zawierało również informację o wydanym pozwoleniu i jego przedmiocie - sprecyzowała wniosek jako żądanie wznowienia postępowania zakończonego tym pozwoleniem na podstawie art. 145 § 1 pkt 1, 4, 5 i 6 kpa.
Prezydent Miasta B. postanowieniem z dnia [...] listopada 2009 r. wznowił postępowania zakończone ww. decyzją ostateczną na podstawie art. 145 § 1 pkt 1, 4, 5 i 6 kpa. Po przeprowadzonym postępowaniu wyjaśniającym, decyzją z dnia [...] lutego 2010 r. Prezydent B., odmówił uchylenia we wznowionym postępowaniu pozwolenia na budowę z dnia [...] marca 2009 r. Jako główny powód podał niewykazanie przez stronę własnego interesu prawnego w postępowaniu o pozwolenie na budowę ani innych przesłanek wznowienia postępowania zakończonego tą decyzją, na które powołała się we wniosku o wznowienie. Zdaniem organu obszar oddziaływania inwestycji ograniczał się do działki inwestora nr 849 oraz sąsiedniej nr 574 (ulica S.) z uwagi na bliskie względem niej usytuowanie obiektów do rozbiórki.
W wyniku odwołania złożonego od tej decyzji przez W. K. - Wojewoda P. decyzją z dnia [...] maja 2010 r. na podstawie art. 138 § 2 kpa uchylił rozstrzygnięcie pierwszoinstancyjne do ponownego rozpatrzenia. Wskazał, że w sprawie nie zbadano należycie, naruszając art. 7, 77 § 1 kpa, posiadania przez odwołującą się przymiotu strony.
W ponownie prowadzonym postępowaniu postanowieniem z dnia [...] czerwca 2010 r. organ I instancji zobowiązał inwestora do przedłożenia ekspertyzy technicznej budynku wnioskodawczyni na działce nr 848 i istniejących na działce inwestora murków oporowych, uwzględniającej ich oddziaływanie na zabudowę działki sąsiedniej oraz do przedłożenia oceny technicznej wymaganej przy budowie murków oporowych.
Po wykonaniu przedmiotowego obowiązku przez inwestora, decyzją z dnia [...] września 2010 r. Prezydent Miasta B., powołując się na art. 151 § 1 pkt 1 kpa w związku z art. 145 § 1 pkt 4 kpa, po raz kolejny odmówił uchylenia we wznowionym postępowaniu własnej ostatecznej decyzji z dnia [...] marca 2009 r. Stwierdził, że brak jest oddziaływania zamierzonej inwestycji na nieruchomości W. K., zatem obszar oddziaływania ustalony w postępowaniu zakończonym ostatecznym pozwoleniem na budowę był prawidłowy, co skutkuje odmową przyznania wymienionej przymiotu strony i brakiem podstaw do uchylenia spornego pozwolenia. Powyższe ustalenie organ powziął na podstawie przedłożonej przez inwestora, a sporządzonej przez uprawnionego rzeczoznawcę, analizy ekspertyzy technicznej obejmującej wpływ nadbudowanych murków oporowych i murków projektowanych oraz projektowanego budynku mieszkalnego inwestora na budynki sąsiadów na działkach nr 850, 847 i 848 oraz również złożonej przez inwestora oceny technicznej. Na tej podstawie organ ustalił, że inwestycja była kilkakrotnie kontrolowana przez nadzór budowlany, który stwierdził niewielkie otwory w murkach powstałe wskutek etapowania prac. Usunięto je w dniu 15 czerwca 2010 r., a zagrożenie przepływem wód gruntowych wyeliminowano wprowadzając folię na głębokość 40 cm poniżej poziomu terenu działki nr 848. Oceniono jako zgodny z projektem budowlanym i pozbawiony spękań mur oporowy wykonany prostopadle do granicy działek nr 848 i 849. Ekspertyza zawierała również ocenę stanu technicznego budynku wnioskodawczyni, w którym stwierdzono pęknięcia wywołane nie pracami inwestora, ale wykonaniem obiektu w etapach i osiadaniem podłoża. Zdaniem rzeczoznawcy projektowane murki oporowe i budynek mieszkalny oraz wykonywane przy nich wykopy pozostają bez wpływu na bezpieczeństwo zabudowy oraz sposób zagospodarowania działki nr 848. Wskazano również, że zawilgocenie zabudowań na działce wnioskodawczyni nie jest spowodowane pracami inwestora, ale zmieniającym się sezonowo poziomem wód gruntowych oraz brakiem sieci burzowej. W oparciu o powyższe ustalono, że wnioskowana inwestycja nie wprowadza żadnych ograniczeń w korzystaniu z działki nr 848, a zatem jej właściciele nie mieli interesu prawnego - w rozumieniu art. 28 ust. 2 w zw. z art. 3 pkt 20 prawa budowlanego - w postępowaniu o pozwolenie na budowę wydane [...] marca 2009 r.
Odwołanie od powyższej decyzji złożyła W. K.. Decyzją z dnia [...] listopada 2010 r. znak [...] Wojewoda P. uchylił zaskarżoną decyzję w całości przekazując sprawę do ponownego rozpoznania organowi I instancji. Organ wyłożył zasady prowadzenia postępowania wznowionego wskazując, że w sprawie niniejszej nie zostały one zachowane i doszło do naruszenia art. 151 § 1 pkt 1 kpa w zw. z art. 107 § 3 kpa. Organ I instancji wykraczając poza granice wznowionego postępowania wezwał inwestora do przedłożenia ekspertyzy technicznej i oceny technicznej, przeprowadził ocenę merytoryczną sprawy (legalności pozwolenia na budowę), a w końcowej części uzasadnienia własnej decyzji stwierdził brak interesu prawnego strony. Jest to działanie wewnętrznie sprzeczne. Zdaniem Wojewody w pierwszej kolejności należało wszechstronnie ocenić posiadanie przez wnioskodawczynię przymiotu strony, czego w sposób pogłębiony nie przeprowadzono, a odmawiając tego interesu oparto się na niedokładnej ekspertyzie (zawierającej sprzeczności w zakresie np. wysokości nadbudowanego muru, wysokości podniesienia działki). Również nie umożliwiono wnioskodawczyni zapoznania się z materiałem dowodowym. Wskazano, że przedłożone wyjaśnienia projektanta nie stanowią oceny technicznej wymaganej rozporządzeniem z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowego zakresu projektu budowlanego, a ponadto ocena techniczna powinna zawierać ocenę aktualnych warunków geologiczno – inżynierskich i stan posadowienia obiektu budowlanego. Zarzucono, że projekt budowlany nie zawiera żadnego opisu technicznego dotyczącego nadbudowy istniejących murów oporowych, a wskazane przekroje istniejącego muru oporowego wraz z nadbudową są sprzeczne z rysunkiem konstrukcyjnym. W tych okolicznościach polecono dokonać ponownej oceny interesu prawnego wnioskodawczyni wskazując, że zdefiniowany w prawie budowlanym "obszar oddziaływania obiektu" nie może być interpretowany zawężająco.
Skargę na powyższą decyzję kasacyjną złożył do sądu administracyjnego J. M. wnosząc o jej uchylenie w całości jako naruszającej prawo tj. art. 10 § 1 kpa poprzez niewywiązanie się organu z obowiązku zawiadomienia stron o możliwości zapoznania się z materiałem dowodowym i złożenia wyjaśnień, co do zebranych dowodów przed wydaniem rozstrzygnięcia kończącego postępowanie.
WSA w Białymstoku wyrokiem z dnia [...] marca 2011 r., sygn. akt [...] oddalił skargę. W uzasadnieniu podano, że zarzut skargi dotyczący naruszenia art. 10 § 1 kpa w realiach sprawy niniejszej nie zasługuje na uwzględnienie, albowiem naruszenie to nie miało wpływu na wynik sprawy. Wojewoda P. w postępowaniu odwoławczym poprzedzającym wydanie zaskarżonej decyzji nie prowadził żadnego postępowania dowodowego uzupełniającego. Nie zachodziła zatem konieczność zapoznawania stron postępowania z dowodami innymi niż te, które zebrane zostały przed organem I instancji. Wydanie zaś decyzji przez Prezydenta Miasta B. (z dnia [...] września 2010 r.) poprzedzone zostało zawiadomieniem stron postępowania o możliwości zapoznania się z dowodami i zajęcia końcowego stanowiska (vide: zawiadomienie na podstawie art. 10 § 1 kpa z dnia 3 sierpnia 2010r. doręczone skarżącemu w dniu 5 sierpnia 2010 r.). Skarżący podnosząc zarzut naruszenia przez organ odwoławczy art. 10 § 1 kpa nie wskazał przy tym, jakiej czynności procesowej z jego strony przeszkodził brak zawiadomienia przez wojewodę o zebranym materiale dowodowym, tożsamym co do zakresu z materiałem dowodowym zgromadzonym w pierwszej instancji. Skład orzekający zgodził się ze stanowiskiem wojewody co do zaistnienia powodów do uchylenia decyzji organu I instancji i przekazania sprawy prezydentowi miasta do ponownego rozpoznania. Wskazano, że słusznie zauważył wojewoda, iż organ I instancji oparł decyzję o odmowie uchylenia we wznowionym postępowaniu administracyjnym decyzji ostatecznej o pozwoleniu na budowę, na przepisie art. 151 § 1 pkt 1 kpa w zw. z art. 145 § 1 pkt 4 kpa, tj. po uznaniu we wznowionym postępowaniu, że w rzeczywistości nie zaistniała podstawa wznowienia postępowania z art. 145 § 1 pkt 4 kpa, bo w postępowaniu o pozwolenie na budowę przymiot strony nie przysługiwał sąsiadce skarżącego W. K., gdyż jej nieruchomość (działka o numerze geodezyjnym 848) nie znajdowała się w obszarze oddziaływania inwestycji zaplanowanej na działce skarżącego (o numerze geodezyjnym 849). Jednocześnie jednak w uzasadnieniu swojej decyzji organ I instancji zawarł rozważania wskazujące, iż dokonywał merytorycznej oceny wniosku o pozwolenie na budowę, co ewidentnie wykraczało poza ramy oceny interesu prawnego skarżącej do uczestnictwa w postępowaniu o pozwolenie na budowę i jednocześnie było potwierdzeniem, że ten interes właścicielce sąsiedniej nieruchomości przysługuje skoro organ "przeszedł" do fazy rozstrzygnięcia o istocie sprawy. Skład orzekający zgodził się także ze stanowiskiem wojewody co do niewystarczającego wykazania przez prezydenta miasta, że nieruchomość W. K. nie znajduje się w granicach oddziaływania inwestycji objętej pozwoleniem na budowę. Wskazano, że odbudowa murku jest budową w rozumieniu prawa budowlanego, a to wskazuje, że w postępowaniu dotyczącym pozwolenia na odbudowę murku oporowego usytuowanego na granicy z nieruchomością W. K., miała ona interes prawny do uczestnictwa w postępowaniu w charakterze strony i do wypowiedzenia się w kwestii prawidłowości przedłożonego do zatwierdzenia projektu budowlanego w odniesieniu do murku oporowego. Istnienie interesu prawnego W. K. do udziału w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę, oznacza we wznowionym postępowaniu administracyjnym potrzebę przeprowadzenia postępowania na nowo i podjęcia rozstrzygnięcia albo na podstawie art. 151 § 1 pkt 2 kpa albo na podstawie art. 151 § 2 w zw. z art. 146 § 2 kpa (upływ czasu, zważywszy iż pozwolenia na budowę udzielono w dniu [...] marca 2009 r., nie może stanowić podstawy nieuchylenia decyzji).
Po ponownym rozpatrzeniu sprawy Prezydent Miasta B., decyzją z dnia [...] stycznia 2012 r. nr [...], na podstawie art. 151 § 2 kpa w zw. z art. 146 § 2 kpa i art. 145 § 1 pkt 4 kpa, stwierdził, że ostateczna decyzja z dnia [...] marca 2009 r. została wydana z naruszeniem prawa, ale nie można jej uchylić, gdyż prawidłowo zostały zastosowane przepisy prawa materialnego, tj. ustawy – Prawo budowlane a co za tym idzie w wyniku wznowienia postępowania zapadłaby wyłącznie decyzja odpowiadająca w swej istocie przywołanej decyzji ostatecznej. W uzasadnieniu organ podał, że obszar oddziaływania obiektu określony w decyzji, stanowiącej przedmiot rozpatrywanego wniosku o wznowienie postępowania obejmował działkę inwestycji nr ew. gr. 849 oraz nieruchomość sąsiednią o nr ew. gr. 574 ze względu na bliskie usytuowanie budynków podlegających rozbiórce względem granicy działki, zaś ich właścicielom przyznano status stron w przedmiotowym postępowaniu zgodnie z art. 28 ust. 2 - Prawa budowlanego. Nadto organ uznał, że w postępowaniu dotyczącym pozwolenia na nadbudowę murku oporowego usytuowanego na granicy z nieruchomością W. K., miała ona interes prawny do uczestnictwa w postępowaniu w charakterze strony i do wypowiedzenia się w kwestii prawidłowości przedłożonego do zatwierdzenia projektu budowlanego w odniesieniu do murku oporowego. Oznacza to, że W. K. bez własnej winy nie brała udziału w toczącym się postępowaniu administracyjnym, zakończonym decyzją ostateczną z dnia [...] marca 2009 r. Z tego też powodu organ administracji architektoniczno - budowlanej wznowił postępowanie w przedmiotowej sprawie, zapewniając czynny udział wnioskodawcy w prowadzonym postępowaniu administracyjnym. Jednakże w toku prowadzonego, na wniosek W. K., postępowania wyjaśniającego w przedmiotowej sprawie, stwierdzono, iż wymieniona wada o charakterze formalno - prawnym nie wpłynęła na prawidłowe, zastosowanie przepisów prawa materialnego. W niniejszej sprawie stwierdzono, iż J. M. uzyskał decyzją z dnia [...] marca 2009 r. pozwolenie na budowę zgodnie z przedłożonym projektem budowlanym. Inwestor stosownie do art. 33 ust. 2 ustawy - Prawo budowlane do wniosku o wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę załączył cztery egzemplarze projektu budowlanego, oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane. Wraz z wnioskiem zostały przedłożone aktualne na dzień sporządzenia projektu zaświadczenia projektantów biorących udział przy sporządzeniu projektu, potwierdzające wpis na listę członków właściwej izby samorządu zawodowego oraz oświadczenia projektantów o sporządzeniu projektu zgodnie z obowiązującymi przepisami, co spełnia wymóg art. 20 ust. 2 ustawy - Prawo budowlane. Projekt budowlany jest zgodny z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego części osiedla B. w B. (rejon ul. R. i S.), jest kompletny i posiada wymagane opinie, uzgodnienia, pozwolenia oraz informację dotyczącą bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, o której mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1b - Prawa budowlanego. Projekt zagospodarowania działki jest zgodny z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi. W ponownie prowadzonym postępowaniu Prezydent Miasta B. zgodnie z wytycznymi zawartymi w decyzji Wojewody P. z dnia [...] listopada 2010 r., postanowieniem z dnia [...] lipca 2011 r., zobowiązał J. M. do: 1) uzupełnienia projektu architektoniczno-budowlanego w zakresie opisu technicznego oraz części rysunkowej dotyczących nadbudowy istniejących murków oporowych, wykonanych przez osobę posiadającą stosowne uprawnienia - mając na uwadze § 11 ust. 1 rozporządzenia z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego i art. 5 ust. 1 pkt 9 ustawy - Prawo budowlane, 2) uzupełnienia oceny technicznej która powinna obejmować również ocenę aktualnych warunków geologiczno-inżynierskich i stan posadowienia obiektu budowlanego w myśl § 11 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego.
Organ wskazał, że z części opisowej i rysunkowej projektu budowlanego wynika, iż ze względu na istniejącą różnicę terenu pomiędzy terenem inwestora a terenem działek sąsiednich nr ewid. gr. 850, 847, 848 od strony tych działek, zaprojektowano nadbudowę istniejących murków oporowych oraz budowę nowych murków oporowych na działce nr ewid. gr. 849. Mur oporowy jest elementem ukształtowania terenu i z tego względu został - zgodnie z przepisem § 8 ust. 3 pkt 3 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego - uwzględniony w projekcie zagospodarowania terenu. Nadbudowa murku oporowego przewidziana została zgodnie z projektem budowlanym m.in. od strony działki nr 848 będącej własnością W. K., na której istnieje budynek mieszkalny jednorodzinny. Odnosząc się do kwestii przyjętego w projekcie rozwiązania polegającego na nadbudowaniu murku oporowego, według organu nie można przyjąć, że będzie on powodował zmiany w zakresie stanu wód i kierunku ich spływu, czego zabrania § 28 i 29 rozporządzenia Ministra Infrastruktury o warunkach technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Budowa projektowanego muru oporowego w granicy z działką nr 848 jest zgodna z prawem. W świetle powyższego nie ma podstaw zarzut W. K. do zrównania poziomu działki inwestycji z jej działką i w ten sposób doprowadzenia poziomu gruntu na działce inwestycji do stanu poprzedniego. Jak wynika z projektu murków oporowych z przekroju B-B teren na działce inwestycji przy granicy z działką skarżącej był około 0,20 m niższy niż aktualnie. Natomiast dopiero w wyniku robót budowlanych i robót ziemnych (nawiezienia ziemi) wyrównano poziom terenu, który wynosi obecnie 134,10 (zarówno na działce inwestycji, jak i działce skarżącej), co jest zgodne z żądaniem W. K. Niezrozumiałym jest zarzut skarżącej odnośnie zlikwidowania otworów w murku oporowym położonym od strony granicy jej działki, albowiem czynność ta została wykonana w dniu 15 czerwca 2010 r. po kontroli organów nadzoru budowlanego. Przy piśmie z dnia 5 września 2011 r. i 24 listopada 2011 r. inwestor dołączył uzupełnienie i korektę danych dotyczących nowoprojektowanych i nadbudowanych murków oporowych, jako właściwych do wyjaśnienia powstałych w toku postępowania wątpliwości. Wskazane murki oporowe usytuowane zostały w całości na działce nr 849. W aktach sprawy znajdują się: projekt murków oporowych - sytuacja oraz przekrój A-A i B-B, projekt nowych murków oporowych - konstrukcja, projekt nadbudowy istniejących murków oporowych - konstrukcja. Wskazane dokumenty precyzyjnie określają położenie muru oporowego (który ma zostać posadowiony m.in. na granicy działki 849, oczywiście po jej wewnętrznej stronie) oraz jego charakterystyczne parametry. Z projektu nadbudowy istniejących murków oporowych znajdujących się na granicy z działką skarżącej wynika, iż murek oporowy zostanie nadbudowany o 0,40 m (na wysokość 134,50m). Rzedną terenu na działce W. K. od strony przedmiotowego murku oporowego wynosi 134, 10 m. Natomiast inwestor zamierza podnieść teren na działce będącej jego własnością z 133,90 m do 134, 10 m. Poziom terenu na działce J. M. na granicy działek nr 848 i 849 jest niższy od poziomu działki nr 849. Nie istnieje więc możliwość odprowadzenia wód gruntowych na działkę sąsiednią. Stan techniczny murków oporowych określono na dobry i stwierdzono, iż zbrojenie nadbudowywanego murku oporowego nie jest potrzebne. Ustosunkowując się do kwestii podniesienia budynku mieszkalnego o jedną kondygnację poprzez podwyższenie gruntu należy zauważyć, iż rzędna poziomu parteru projektowanego budynku jest zbliżona do rzędnej budynków usytuowanych na działkach sąsiednich. Zgodnie z projektem budowlanym będącym załącznikiem do skarżonej decyzji projekt zmienia ukształtowanie terenu wokół projektowanego budynku, co powoduje konieczność nadbudowania istniejących murków oporowych oraz nawiezienie warstwy czarnoziemu. Na granicy działki której dotyczy inwestycja istniały już murki oporowe, a zgodnie z opisem do projektu zagospodarowania terenu nadbudowanie ich nie będzie miało wpływu na gospodarkę wodną na działkach sąsiednich. Z oceny technicznej wynika, iż budynek mieszkalny jednorodzinny przy ul. S. został zaprojektowany jako w pełni podpiwniczony z garażem dostępnym od ul. Sitarskiej umieszczonym w podpiwniczeniu budynku o rzędnych terenu 132,50, poziom terenu wynosi 135,0. Ze względu na zróżnicowanie poziomu terenu na i wokół działki, projektowane murki oporowe posadowione 1,20 m poniżej poziomu podpiwniczenia budynku mieszkalnego pozwolą zatrzymać grunt przed osypywaniem. Woda gruntowa w najwyższym miejscu występuje na głębokości około 0,8 m. Zgodnie z opisem stanu istniejącego w czasie ulewnych deszczy możliwe jest podniesienie poziomu wody gruntowej o około 0,5 m ze względu na brak możliwości odprowadzenia wód opadowych do kanalizacji deszczowej albowiem ulica S. nie posiada sieci kanalizacji deszczowej. Jak wynika z analizy przesłaniania sporządzonej przez uprawnionego projektanta usytuowanie projektowanego budynku na działce nr 849 nie ogranicza naturalnego oświetlenia pomieszczeń znajdujących się w budynku przy ul. S. Projektowany budynek znajduje się w odległości większej niż wysokość przesłaniania w rozumieniu § 13 rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. W nawiązaniu do zastrzeżeń W. K. dotyczących budowy garażu od strony działki będącej jej własnością, należy wskazać, iż przedmiotowy garaż został usytuowany w podpiwniczeniu budynku mieszkalnego jednorodzinnego w odległości 4 m od granicy działki nr e wid. gr. 848. Odnośnie żądania w sprawie zmiany lokalizacji garażu, organ poinformował że rozpatruje sprawę zgodnie z treścią złożonego wniosku. Dołączone dokumenty mają odpowiadać temu wnioskowi oraz muszą być zgodne z przepisami prawa. Oceny możliwości zlokalizowania planowanej inwestycji w oparciu o odpowiednie przepisy prawa dokonuje uprawniony projektant. Nie jest dopuszczalna sytuacja, w której organ architektoniczne - budowlany nakazuje inwestorowi zastosowanie konkretnych rozwiązań projektowych. Z powyższego wywodu wynika, iż Prezydent Miasta B., działając w trybie wznowienia postępowania administracyjnego, zakończonego własną decyzją z dnia [...] marca 2009 r., winien wydać decyzję identyczną z decyzją, jaka zapadła w trybie zwykłym. Brak (bez własnej winy) udziału W. K. w postępowaniu w sprawie wydania decyzji o pozwoleniu na budowę nie wpłynął na prawidłowość zastosowanych przepisów prawa materialnego, a tym samym brak jest podstaw do uchylenia decyzji dotychczasowej. Reasumując, pomimo zapewnienia W. K., udziału w postępowaniu, wszystkie okoliczności sprawy ustalone na podstawie całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie, spowodowały, iż stosownie do przepisu art. 146 § 2 kpa tutejszy organ nie może uchylić kontrolowanej decyzji.
Odwołanie od powyższego rozstrzygnięcia organu l instancji wniosła W. K. i podniosła, iż nie można dopuścić do samowoli budowlanej jaką jest budowa murków oporowych bez odpowiedniej dokumentacji technicznej. Ponadto po raz kolejny zwróciła uwagę na zniwelowanie przez inwestora podniesionego w związku z prowadzonymi robotami budowlanymi gruntu oraz wniosła o zmianę lokalizacji garażu, który w jej ocenie usytuowany jest zbyt blisko granicy nieruchomości, której jest współwłaścicielką.
Wojewoda P., decyzją z dnia [...] marca 2012 r. nr [...], uchylił zaskarżoną decyzję i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia. W uzasadnieniu podano, że mając na uwadze treść wyroku wydanego w sprawie [...] w którym Sąd przyjął, że W. K. posiada interes prawny w sprawie, a zatem powinna być stroną w prowadzonym postępowaniu administracyjnym i wskazał, iż: "istnienie interesu prawnego W. K. do udziału w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę, oznacza we wznowionym postępowaniu administracyjnym potrzebę przeprowadzenia postępowania na nowo i podjęcia rozstrzygnięcia albo na podstawie art. 151 § 1 pkt 2 k.p.a. albo na podstawie art. 151 § 2 w związku z art. 146 § 2 k.p.a. (upływ czasu, zważywszy iż pozwolenia na budowę udzielono w dniu 30 marca 2009 r. nie może stanowić podstawy nieuchylenia decyzji)", organ I instancji miał w zasadzie obowiązek ustalenia, czy w sprawie nie zachodziła przesłanka negatywna określona w art. 146 § 2 kpa. Organ l instancji ustalił, iż ostateczna decyzja z dnia 30 marca 2009 r. o pozwoleniu na budowę została wydana z naruszeniem prawa, ale jednocześnie nie można jej uchylić ponieważ w wyniku wznowienia postępowania zapadłaby wyłącznie decyzja odpowiadająca w swej istocie przywołanej decyzji ostatecznej. Z przyjętym stanowiskiem organ odwoławczy się nie zgodził i podał, że organ l instancji w toku wznowionego postępowania żądał uzupełnienia do zatwierdzonego ostateczną decyzją projektu budowlanego. Powyższe wynika z obowiązku nałożonego na inwestora postanowieniami z dnia [...] czerwca 2010 r. oraz z dnia [...] lipca 2011 r. Zatem organ l instancji uznał, iż przedłożony do zatwierdzenia projekt murków oporowych był niekompletny i należało go uzupełnić o wymagane prawem rysunki i dokumenty w związku z czym naruszony został przepis art. 35 - Prawa budowlanego. Wskazany fakt dowodzi, że decyzja zatwierdzająca projekt budowlany i udzielająca pozwolenia na budowę, dotknięta była nie tylko wadami procesowymi (brak udziału stron w postępowaniu), ale również materialnymi (niekompletny, niezgodny z przepisami prawa projekt budowlany). Zdaniem organu odwoławczego w przypadku, gdy organ nakłada na inwestora obowiązek uzupełnienia projektu budowlanego (ponowne merytoryczne badanie sprawy) nie można uznać, że w sprawie zapadnie dokładnie taka sama decyzja jak w postępowaniu pierwotnym, bowiem już sama zmiana (uzupełnienie) zatwierdzonego projektu budowlanego będzie skutkowała sytuacją w której decyzja taka musi ulec zmianie. Dokonując takiej oceny w prowadzonym postępowaniu, uszło uwadze organu l instancji, iż przedmiotowa inwestycja obejmuje nadbudowę murku oporowego na granicy nie z jedną ale z trzema działkami tj. działkami o nr ewid. gr. 847, 848, 850. Zatem mając na uwadze wytyczne WSA w Białymstoku, interes prawny w niniejszej sprawie ma nie tylko W. K., ale w myśl art. 28 ust. 2 - Prawa budowlanego również właściciele, bądź ewentualnie użytkownicy wieczyści lub zarządcy nieruchomości (działek) o nr ewid. gr. 847 i 850, ponieważ na granicy z ich działkami również planowane są roboty budowlane związane z budową przedmiotowych murków oporowych. Reasumując organ odwoławczy uznał, że w sprawie naruszone zostały przepisy postępowania, tj. art. 10 kpa oraz art. 7 i 77 kpa, bowiem organ nie podjął czynności niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia całego stanu faktycznego. Przy ponownym rozpatrzeniu sprawy organ odwoławczy wskazał, że należy raz jeszcze, mając na względzie ustalenia faktyczne wskazane w niniejszym uzasadnieniu, rozpatrzyć wniosek W. K. W sytuacji ewentualnego uzupełnienia materiału dowodowego w zakresie projektu budowlanego, co jak wykazano powoduje, że decyzja o pozwoleniu na budowę nie będzie odpowiadać w swojej istocie decyzji dotychczasowej, organ będzie obowiązany stosując przepis art. 151 § 1 pkt 2 kpa uchylić ostateczną decyzję o pozwoleniu na budowę i wydać nową rozstrzygającą o istocie sprawy (w którym zatwierdzi bądź odmówi zatwierdzenia już uzupełnionego projektu budowlanego). Organ powinien również mając na uwadze art. 7 i 77 kpa zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy w sprawie uwzględniając obszar oddziaływania wszystkich obiektów budowlanych (murek oporowy). Wszystkim stronom postępowania organ zapewni czynny udział w każdym stadium postępowania, umożliwiając przede wszystkim wgląd w zebrany w toku postępowania materiał dowodowy.
Skargę od tej decyzji do sądu administracyjnego wniósł J. M. i podniósł, że błędne jest stwierdzenie w uzasadnieniu decyzji organu II instancji, polegającego na uznaniu, iż interes w niniejszej sprawie ma nie tylko W. K. (wnioskodawczyni wznowionego postępowania), ale również właściciele, bądź ewentualnie użytkownicy wieczyści lub zarządcy działek o nr ewid. gr. 847 i 850. Skarżący podkreślił, że postępowanie administracyjne prowadzone było w trybie nadzwyczajnym wznowienia postępowania tylko na wniosek właścicielki działki o nr ewid. gr. 848 (należącej do W. K.). Podstawą wznowienia postępowania był art. 145 § 1 pkt 4 kpa - właściciele pozostałych nieruchomości nie wnosili żadnych zastrzeżeń co do prowadzenia i zakresu robót budowlanych. Nadto skarżący podniósł, że projekt budowlany nie uległ żadnym modyfikacjom, a jedynie został uszczegółowiony. Wobec powyższego, zdaniem skarżącego, organ l instancji właściwie odstąpił od ponownego rozpatrywania sprawy i uznał, iż w wyniku wznowienia postępowania mogłaby zapaść wyłącznie decyzja odpowiadająca w swej istocie decyzji dotychczasowej.
Organ w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie jako niezasadnej i podtrzymał swoje stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji. Ustosunkowując się do zarzutów skargi podniósł, że niezasadnym a wręcz nieracjonalnym jest powoływanie się na fakt, iż badając niniejszą sprawę należało działać wyłącznie w granicach wniosku podmiotu wnoszącego o wznowienie postępowania. W sytuacji gdy jest już pewne, że w badanej sprawie jedna ze wskazanych wad wystąpiła – organ ma obowiązek raz jeszcze rozpatrzyć sprawę i wydać nową merytoryczną decyzję. Ponowne merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy nie może być ograniczone do przesłanki wskazanej we wniosku. Przyjęcie takiego stanowiska spowoduje, że decyzja wydana na podstawie art. 151 § 1 pkt 2 kpa będzie nadal obarczona wadami postępowania. Dlatego badając raz jeszcze sprawę i wydając nowe rozstrzygniecie polegające na zatwierdzeniu projektu budowlanego i udzieleniu pozwolenia na budowę organ powinien ponownie określić obszar oddziaływania wznoszonego obiektu, konsekwencją czego jest również wyznaczenie kręgu stron postępowania. Skoro z dokonanych ustaleń wynika, że przedmiotowy mur oporowy biegnie po granicy z trzema działkami, tj. nr geod. 850, 847, 848 i organ uznaje z tego powodu za stronę postępowania właścicielkę działki 848 (ponieważ jej nieruchomość znajduje się w obszarze oddziaływania obiektu), powinien analogicznie przyznać przymiot strony również pozostałym właścicielom, użytkownikom wieczystym lub zarządcom działek nr 850, 847. W dalszej kolejności organ wywiódł, że w przypadku gdy organ nakłada na inwestora obowiązek uzupełnienia projektu budowlanego o wymagane prawem elementy (ponownie merytorycznie bada sprawę) a inwestor taki projekt uzupełnia (zmieniając tym samym zatwierdzony projekt) nie można uznać, że w sprawie zapadnie dokładnie taka sama decyzja jak w postępowaniu pierwotnym, bowiem już sama zmiana (uzupełnienie) zatwierdzonego projektu budowlanego będzie skutkowała sytuacją, w której chociażby wymagane będzie ponowne zatwierdzenie projektu budowlanego. Stan faktyczny sprawy niniejszej jednoznacznie wskazuje, że organ I instancji naprawił wady materialne postępowania. Świadczą o tym dwa wezwania do uzupełnienia braków projektu budowlanego – postanowienie z dnia [...] czerwca 2010 r. i postanowienie z dnia [...] sierpnia 2011 r. Nadto skoro organ ustalił we wznowionym postępowaniu, że obszar oddziaływania obiektu wyznaczony na podstawie przepisów prawa materialnego uległ zmianie – trudno zgodzić się ze stwierdzeniem, że w wyniku wznowionego postępowania zapadłaby decyzja odpowiadająca w swej istocie wyłącznie decyzji dotychczasowej. Powyższe świadczy o tym, że badana sprawa poza wadami ściśle procesowymi (brak udziału strony w postępowaniu), posiada również wady materialne (zatwierdzony projekt budowlany jest niekompletny, nie zawiera elektów wymaganych prawem, nie wyznacza właściwego obszaru oddziaływania). Zdaniem organu odwoławczego zmiany w projekcie budowlanym (szczególnie w zakresie murków oporowych), wynikające z przepisów prawa materialnego, muszą być przez właściwy organ zatwierdzone w określonym trybie. Organ nie podzielił stanowiska skarżącego, że potrzeba uzupełnienia projektu o wymagane prawem rysunki i dokumenty może stanowić jedynie uszczegółowienie takiego projektu i nie powoduje żadnych jego modyfikacji. Przyjęcie takiej tezy w ogóle wypaczałoby sens istnienia instytucji "zatwierdzania" przez właściwy organ projektu budowlanego. Organ wywiódł, że w przypadku prawa budowlanego zatwierdzenie projektu budowlanego będzie miało istotne znacznie także po uzyskaniu przez decyzję przymiotu ostateczności (w procesie jej wykonywania). Przez zatwierdzenie projektu budowlanego właściwy organ akceptuje bowiem plan budowy oraz zasady zagospodarowania działki lub terenu przedstawione przez inwestora. Fakt taki rodzi określone skutki w postaci chociażby późniejszej weryfikacji przez właściwe organy nadzoru budowlanego prowadzonych robót budowlanych jedynie pod kątem zgodności z zatwierdzonym projektem budowlanym. Zatwierdzenie takiego projektu kreuje pewną granicę, w obrębie której może się poruszać organ nadzoru budowlanego - badając prawidłowość wykonywanych robót budowlanych. Gdyby organ odwoławczy zaakceptował stanowisko zaprezentowane przez organ l instancji - przyjąć by należało, iż zmiany i uzupełniania dokonane w zakresie zatwierdzonego już projektu budowlanego, w zasadzie nie posiadałyby żadnej mocy prawnej, a więc ich wykonanie nie mogłoby być w żaden sposób zweryfikowane przez organy nadzoru budowlanego. Sytuacja taka, byłaby nie tylko niezgodna z obowiązującymi przepisami prawa, ale mogłaby w wielu przypadkach powodować wręcz zagrożenie życia i zdrowia.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku zważył co następuje.
Skarga zasługuje na uwzględnienie.
Kontroli Sądu poddana została decyzja kasacyjna Wojewody P., wydana w stosunku do decyzji organu I instancji rozstrzygającej na podstawie art. 151 § 2 kpa w związku z art. 146 § 2 kpa i art. 145 § 1 pkt 4 kpa, prowadzone postępowanie wznowieniowe w sprawie zakończonej decyzją z dnia [...] marca 2009 r. Prezydenta Miasta B. zatwierdzającej projekt budowlany i udzielającej pozwolenia na budowę na działce nr 849 przy ul. S. w B. budynku mieszkalnego jednorodzinnego podpiwniczonego z poddaszem użytkowym (pow. zabudowy 92, 70 m2, kubatura 563,30 m3), nadbudowę murków oporowych na granicy z działkami nr 850, 847, 848 oraz budowę nowych murków oporowych.
W niniejszej sprawie na podstawie art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270), wiążące są wskazania zawarte w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia [...] marca 2011 r. [...]. W uzasadnieniu tego wyroku została zawarta następująca konstatacja "(...) w postępowaniu dotyczącym pozwolenia na odbudowę murku oporowego usytuowanego na granicy z nieruchomością W. K., miała ona interes prawny do uczestnictwa w postępowaniu w charakterze strony i do wypowiedzenia się w kwestii prawidłowości przedłożonego do zatwierdzenia projektu budowlanego w odniesieniu do murku oporowego. Istnienie interesu prawnego W. K. do udziału w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę, oznacza we wznowionym postępowaniu administracyjnym potrzebę przeprowadzenia postępowania na nowo i podjęcia rozstrzygnięcia albo na podstawie art. 151 § 1 pkt 2 kpa albo na podstawie art. 151 § 2 w związku z art. 146 § 2 kpa (upływ czasu, zważywszy iż pozwolenia na budowę udzielono w dniu 30.03.2009r., nie może stanowić podstawy nieuchylenia decyzji)".
W ocenie składu orzekającego w sprawie niniejszej z treści tej konstatacji wynikają następujące wskazania co do dalszego postępowania:
1. stroną postępowania zakończonego decyzją z dnia [...] marca 2009 r. powinna być W. K.,
2. miała ona interes prawny do uczestnictwa w tym postępowaniu i do wypowiedzenia się w kwestii prawidłowości przedłożonego do zatwierdzenia projektu budowlanego ale tylko i wyłącznie w odniesieniu do murku oporowego, jako współwłaścicielka działki sąsiedniej,
3. we wznowionym postępowaniu administracyjnym należy przeprowadzić postępowanie na nowo z udziałem W. K., z uwzględnieniem jej zarzutów dotyczących murku oporowego,
4. podjąć rozstrzygnięcie na podstawie art. 151 § 1 pkt 2 kpa albo na podstawie art. 151 § 2 w związku z art. 146 § 2 kpa.
Organ I instancji w związku z powyższymi wytycznymi wznowił postępowanie w sprawie zakończonej decyzją z dnia [...] marca 2009 r. na tej podstawie, że W. K. bez własnej winy nie brała w nim udziału – art. 145 § 1 pkt 4 kpa. We wznowionym postępowaniu zapewnił jej czynny udział i odniósł się do wszystkich jej zarzutów dotyczących murków oporowych uznając je za bezzasadne. Podstawę do oceny tych zarzutów stanowiła przede wszystkim nadesłana przez inwestora w trakcie wznowionego postępowania dokumentacja dotycząca uzupełnienia i korekty danych nowoprojektowanych i nadbudowanych murków oporowych. W konsekwencji organ I instancji stwierdził, że wada o charakterze formalno – prawnym (brak udziału strony bez własnej winy) nie wpłynęła na prawidłowe zastosowanie przepisów prawa materialnego i wydał rozstrzygnięcie na podstawie art. 151 § 2 w zw. z art. 146 § 2 kpa.
Organ odwoławczy wydał decyzję kasacyjną w stosunku do tego rozstrzygnięcia podając następujące argumenty swojego stanowiska:
1. stroną postępowania zakończonego decyzją z dnia [...] marca 2009 r. oprócz W. K. (wnioskodawczyni wznowionego postępowania) powinni być również właściciele nieruchomości nr geod. 847 i 850, ponieważ na granicy z ich działkami planowane są roboty budowlane związane z budową murów oporowych,
2. w wyniku wznowionego postępowania nie mogła zapaść decyzja odpowiadająca w swej istocie wyłącznie decyzji dotychczasowej, albowiem badana sprawa poza wadami procesowymi posiadała również wady materialne:
- zatwierdzony projekt budowlany był niekompletny, nie zawierał elementów wymaganych prawem, uzupełnienie planu o rysunki i dokumenty nie stanowi jego uszczegółowienia ale modyfikację która, szczególnie w zakresie murków oporowych, powinna być zatwierdzona w odpowiednim odrębnym trybie. Zdaniem organu odwoławczego w sytuacji uzupełnienia materiału dowodowego w zakresie projektu budowlanego organ powinien zastosować przepis art. 151 § 1 pkt 2 kpa, tj. uchylić ostateczną decyzję o pozwoleniu na budowę i wydać nową rozstrzygającą o istocie sprawy (w którym zatwierdzi bądź odmówi zatwierdzenia już uzupełnionego projektu budowlanego),
- nie wyznacza właściwego obszaru oddziaływania - organ we wznowionym postępowaniu stwierdził, że obszar oddziaływania wyznaczany na podstawie przepisów prawa materialnego uległ zmianie, bo znajduje się w nim również działka W. K. Zdaniem organu odwoławczego należało zapewnić udział wszystkim właścicielom nieruchomości znajdujących się w obszarze oddziaływania murów oporowych.
W ocenie Sądu argumentacja organu odwoławczego nie zasługuje na uwzględnienie.
Zgodnie z treścią art. 146 § 2 kpa, stanowiącego podstawę rozstrzygnięcia organu I instancji, we wznowionym postępowaniu nie uchyla się decyzji w przypadku, jeżeli w wyniku wznowienia postępowania mogłaby zapaść wyłącznie decyzja odpowiadająca w swej istocie decyzji dotychczasowej. Treść tej regulacji zakłada, że nie wszystkie wady postępowania administracyjnego mają wpływ na treść rozstrzygnięcia. Wyjawienie tych wad i usunięcie we wznowionym postępowaniu może doprowadzić do konstatacji, że pomimo ich usunięcia treść rozstrzygnięcia winna pozostać niezmieniona, gdyż jest zgodna z prawem. Zatem rozstrzygnięcie takie jest dopuszczalne jedynie wtedy, gdy wszystkie okoliczności sprawy ustalone na podstawie całokształtu materiału dowodowego przemawiają za tym, że nie ma żadnych podstaw do wydania innej decyzji niż dotychczasowa. Zastosowanie przesłanki wynikającej z art. 146 § 2 kpa może zatem nastąpić tylko w sytuacji, gdy nowa decyzja odpowiadałaby w swojej istocie decyzji dotychczasowej, a więc tylko w przypadku, gdy organ w wyniku ponownego rozpoznania sprawy administracyjnej, w oparciu o przepisy prawa materialnego rozstrzygnie sprawę tak, jak została rozstrzygnięta decyzją ostateczną. Organ zaś w uzasadnieniu decyzji stwierdzającej wydanie dotychczasowej decyzji z naruszeniem prawa musi wykazać, że wadliwość procesowa nie wpłynęła na prawidłowe zastosowanie w sprawie przepisu prawa materialnego.
Nadmienić przy tym należy, że wznowienie postępowania administracyjnego jest instytucją szczególną, stanowiącą wyjątek od zasady trwałości decyzji administracyjnej (art. 16 kpa). Taki jej charakter wyklucza możliwość rozszerzającej interpretacji przepisów określających warunki jej zastosowania. Zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie administracyjnym poglądem postępowanie wznowieniowe nie może być wykorzystane do pełnej merytorycznej kontroli decyzji ostatecznej wydanej w postępowaniu zwykłym, bowiem nie jest to kontynuacja postępowania zwykłego. Toczy się ono tylko w zakresie oceny czy zachodzą przesłanki określone w art. 145 § 1 kpa. Analiza treści art. 145 § 1 kpa prowadzi do wniosku, że postępowanie wznowieniowe nie może być poświęcone powtórnemu merytorycznemu rozstrzygnięciu sprawy. Temu celowi służy postępowanie zwykłe. Inne rozumienie celów tego postępowania stanowiłoby naruszenie zasady stałości decyzji, wyrażonej w art. 16 kpa. Granice rozpoznania sprawy po wznowieniu postępowania wyznacza art. 149 § 2 kpa, według którego postanowienie o wznowieniu postępowania stanowi podstawę do przeprowadzenia przez właściwy organ postępowania co do przyczyn wznowienia oraz co do rozstrzygnięcia istoty sprawy. W przepisach Kodeksu postępowania administracyjnego brak przy tym, występującego w innych procedurach, zastrzeżenia, że rozpoznanie sprawy po wznowieniu postępowania winno mieścić się w granicach, jakie zakreśla podstawa wznowienia (art. 282 § 1 - Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, art. 412 § 1 kpc). Nie wynika z tego jednak, że w postępowaniu administracyjnym takiego ograniczenia nie ma. W ocenie Sądu również po wznowieniu postępowania administracyjnego zakończonego ostateczną decyzją administracyjną rozpoznanie sprawy winno zawierać się w granicach zakreślonych stwierdzonymi podstawami wznowienia. Postępowanie w sprawie wznowienia postępowania ma na celu naprawienie konkretnych wad postępowania zakończonego ostateczną decyzją ujętych w formie podstaw wznowienia. Wystąpienie podstawy wznowienia nie może być zatem pretekstem do ponownego rozpoznania sprawy w całości, bez względu na stwierdzone uchybienia. Oznacza to, w ocenie Sądu, że w przypadku wznowienia postępowania na podstawie art. 145 § 1 pkt 4 kpa organ po pierwsze powinien zapewnić udział stronie, która bez własnej winy nie brała w nim udziału, w nowo prowadzonym postępowaniu powinien uwzględnić jej stanowisko w sprawie i w konsekwencji ocenić czy stanowisko to ma wpływ na merytoryczną treść rozstrzygnięcia. Podnieść przy tym należy, że przesłanka wznowieniowa polegająca na nie zapewnieniu stronie udziału w postępowaniu administracyjnym bez jej winy wiąże się ściśle z art. 147 kpa, stosownie do którego wznowienie postępowania z tej przyczyny następuje tylko na żądanie strony. Takie rozwiązanie ustawowe powoduje, że tylko od woli strony, która została pominięta w postępowaniu zależy, czy skorzysta z prawa do żądania wznowienia, ewentualnie podniesie zarzut zaistnienia przesłanki wznowieniowej. Inne podmioty nie mają prawa do zastępowania uprawnionej strony i korzystania z zarzutu wystąpienia podstaw do wznowienia, powołując się na to, że nie wszystkie podmioty, które powinny brać udział w postępowaniu, zostały do udziału w nim dopuszczone. Jest to ugruntowane stanowisko w NSA (vide: wyroki: z 5 czerwca 2006 r., sygn. I OSK 911/05; z 17 czerwca 2008 r., sygn. II OSK 665/07; z 22 grudnia 2008 r. sygn. akt II OSK 1109/07; z 26 stycznia 2009 r., sygn. II OSK 51/08; z 26 maja 2009 r., sygn. akt II OSK 832/08, z 26 stycznia 2009 r. sygn. akt II OSK 51/08, z 18 maja 2010 r. sygn. akt II OSK 796/09).
Przenosząc te ogólne uwagi na grunt przedmiotowej sprawy stwierdzić należy, że stanowisko organu odwoławczego odnośnie tego, że we wznowionym postępowaniu powinien być zapewniony udział wszystkich właścicieli nieruchomości znajdujących się w obszarze oddziaływania murków oporowych nie zasługuje na uwzględnienie. Wolę wznowienia postępowania wyraziła bowiem tylko i wyłącznie W. K., pozostali sąsiedzi nie skorzystali z prawa do żądania wznowienia postępowania. W postępowaniu wznowieniowym, którego podstawę stanowi brak udziału strony w postępowaniu administracyjnym bez jej winy nie można w urzędu włączać stron które same takiego żądania nie zgłosiły. Tym bardziej, że WSA w wyroku wiążącym w sprawie niniejszej przesądził tylko i wyłącznie o interesie prawnym W. K. a nie wszystkich właścicieli działek sąsiadujących z murami oporowymi. Nie można się również zgodzić ze stanowiskiem organu odwoławczego, że uzupełnienie projektu stanowiło jego modyfikację wymagającą odrębnego zatwierdzenia. W ocenie Sądu plan został uzupełniony o dokumentację dotyczącą danych nowoprojektowanych i nadbudowanych murków oporowych, tylko i wyłącznie w celu oceny zarzutów W. K. W świetle powyższych rozważań, organ odwoławczy rozpoznając ponownie odwołanie odniesie się tylko i wyłącznie do tego czy organ I instancji w sposób wyczerpujący rozważył, że wadliwość procesowa nie wpłynęła na prawidłowe zastosowanie w sprawie prawa materialnego, tj. czy prawidłowo uznał zarzuty W. K. dotyczące murków oporowych za bezzasadne.
Z tych więc względów Wojewódzki Sąd Administracyjny uwzględnił skargę i na podstawie art. 145 §1 pkt lit c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi uchylił decyzję organu odwoławczego. Orzeczenie zawarte w pkt 2 sentencji wyroku znajduje oparcie w przepisie art. 152 tej ustawy, zaś orzeczenie o kosztach oparto na przepisie art. 200 ustawy
