II SA/Go 668/12

Uzasadnienie

K.M. złożyła skargę na decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, nazywanego dalej ZUS, z dnia [...] lipca 2012 roku nr [...], utrzymującą w mocy wcześniejszą decyzję ZUS z dnia [...] kwietnia 2012 roku nr [...] odmawiającą umorzenia należności z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne i odsetek naliczonych na dzień wpływu wniosku o umorzenie.

W dniu 6 marca 20012 roku K.M. złożyła do Oddziału ZUS wniosek o umorzenie zadłużenia z tytułu nieopłaconych składek zdrowotnych za okres prowadzenia działalności od października 2006 do września 2011roku. W uzasadnieniu wniosku zobowiązana poinformowała, że nie opłacała składek, gdyż uzyskała informację z ZUS, że z uwagi na skończone 60 lat i stałą emeryturę nie musi ponosić żadnych kosztów. Jednocześnie wskazała na problemy zdrowotne.

Zakład ustalił wysokość zadłużenia zobowiązanej z tytułu nieopłaconych składek na dzień złożenia wniosku na łączną kwotę 16.871,18 zł i w dniu [...] kwietnia 2012 roku wydał decyzję o odmowie umorzenia należności z tytułu składek. W uzasadnieniu decyzji ZUS stwierdził następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni prowadziła działalność gospodarczą w okresie od dnia [...] października 2006 do dnia [...] sierpnia 2011 roku i wykreśliła działalność gospodarczą w dniu [...] stycznia 2012 roku. K.M. od 2006 roku pobiera świadczenie emerytalne, aktualnie w wysokości 2.142,61 zł brutto. Poza zadłużeniem w ZUS posiada zobowiązanie w Urzędzie Gminy z tytułu udzielonej pożyczki na remont mieszkania w wysokości 3.000 zł. Zobowiązanie jest spłacane w miesięcznej racie w wysokości 128,00 zł. Prowadzi ona dwuosobowe gospodarstwo domowe wraz z synem P. (ur. [...] 1979 roku ), który od sierpnia 2011 roku jest osobą bezrobotną, niepobierającą zasiłku i poszukującą pracy. K.M. jest właścicielką mieszkania o powierzchni 81 m2 położonego w [...]. Organ ustalił, iż wnioskodawczyni ponosi stałe wydatki związane z utrzymaniem mieszkania w wysokości ok. 550,00 zł (z tytułu opłat za zużycie energii, gazu, wody, odprowadzenie ścieków, zakup opału). W związku ze złym stanem zdrowia K.M. ponosi koszty związane z leczeniem miesięcznie w kwocie ok. 140 zł. Wnioskodawczyni nie korzystała z pomocy społecznej . W uzasadnieniu faktycznym decyzji organ wskazał na dowody, na których oparł swoje rozstrzygniecie i fakty, które uznał za udowodnione. W wydanej decyzji ZUS nie odmówił wiarygodności i mocy dowodowej zebranym w sprawie dowodom, oparł się jednak wyłącznie na oświadczeniu wnioskodawcy. Organ wskazał, iż pomimo wezwania dłużniczka nie dostarczyła wymaganych dokumentów poza oświadczeniem o stanie rodzinnym i majątkowym oraz sytuacji materialnej

W dalszej części uzasadnienia organ przywołał treść przepisów art. 28 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205,poz. 1585).

Organ wskazał, że w art. 28 ust. 3 cyt. ustawy ustawodawca wymienił siedem przypadków, w których zachodzi całkowita nieściągalność i które stanowi wyczerpujące wyliczeni, tj. stanowi zamknięty katalog sytuacji, w których można uznać, iż ma miejsce całkowita nieściągalność należności z tytułu składek. Zakład uznał, że w przedmiotowej sprawie nie wystąpiły przesłanki całkowitej nieściągalności. Wobec zobowiązanej nie jest prowadzone postępowanie egzekucyjne, zaś dłużniczka pobiera świadczenie emerytalne. Jest właścicielem nieruchomości położonej w miejscu zamieszkania. Zdaniem Zakładu umorzenie należności przed wyczerpaniem środków egzekucyjnych oraz wszelkich innych możliwości dochodzenia należności byłoby niewątpliwie działaniem sprzecznym z interesem Zakładu, bowiem umorzenie wpływa na zdolność realizacji przez organ statutowej działalności.

ZUS przeanalizował sprawę również w aspekcie umorzenia zadłużenia ze względu na ważny interes osoby zobowiązanej. W stosunku do płatników składek, będących jednocześnie osobami ubezpieczonymi, przepis art. 28 wprowadza wyjątek od zasady całkowitej nieściągalności, gdyż zgodnie z ust. 3a, w związku z art. 32 należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne na ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy ubezpieczonych będących równocześnie płatnikami składek, mogą być w uzasadnionych przypadkach umarzane, pomimo braku ich całkowitej nieściągalności. ZUS przytoczył treść § 3 rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 31 lipca 2003 roku w sprawie szczegółowych zasad umarzania należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne (Dz. U. Nr 141, poz. 1365).

Zakład stwierdził, że to w interesie osoby zobowiązanej do uregulowania zadłużenia jest udokumentowanie trudnej sytuacji finansowej, co jest możliwe m.in. poprzez dołączenie do wniosku dokumentów, które miałyby istotny wpływ na wynik rozstrzygnięcia omawianej kwestii tj, umożliwiłyby w świetle obwiązujących przepisów prawa umorzenie należności. Oceniając materiał dowodowy Zakład stwierdził, że sytuacja finansowa wnioskodawczyni nie jest na tyle trudna, aby uniemożliwiała spłatę należności np. w ratach na dogodnych warunkach, że uzyskuje dochody z tytułu pobieranego świadczenia emerytalnego, nie sprawuje bezpośredniej opieki nad chorymi członkami rodziny co uniemożliwiałoby ewentualne uzyskanie dodatkowych dochodów. Organ zwrócił uwagę, iż strona nie przedstawiła dokumentów potwierdzających istnienie przewlekłych schorzeń .

Rozstrzygając wniosek o umorzenie należności Zakład miał na uwadze również to, że umorzenie należności stanowi wyraz definitywnej rezygnacji uprawnionego organu z możliwości ich wyegzekwowania.

K.M. złożyła wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy o umorzenie należności z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Rozstrzygając wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy o umorzenie, Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzją z dnia [...] lipca 2012 roku nr [...] utrzymał w mocy wcześniejszą decyzję ZUS z dnia [...] kwietnia 2012 roku nr [...] odmawiającą umorzenia należności z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne. W uzasadnieniu decyzji dokonał analizy materiałów dowodowych, w tym także przedłożonych przez odwołującą się po wydaniu pierwotnej decyzji i dotyczących jej stanu zdrowia oraz sytuacji majątkowej w celu ustalenia, czy zachodzą okoliczności uzasadniające umorzenie zaległości z tytułu składek oraz powołał treść obowiązujących przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych.

ZUS przy ponownym rozpoznaniu sprawy ustalił, że dłużniczka ma 66 lat i w okresie do [...] października 2006 roku do [...] sierpnia 2011 roku wykonywała działalność gospodarczą polegającą na udzielaniu korepetycji z matematyki. Wnioskująca prowadzi gospodarstwo domowe z synem. Zobowiązana pobiera świadczenie emerytalne w wysokości 2.142,61 zł brutto (1.775,51 zł netto). Syn zobowiązanej jest zarejestrowany w Powiatowym Urzędzie Pracy jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku. Wg przedłożonych dokumentów rodzina ponosi stałe miesięczne wydatki na utrzymanie mieszkania w wysokości 795 zł. Do powyższych wydatków nie zostały doliczone wydatki zmienne w postaci: zakupu środków czystości, naprawy sprzętu domowego, zwrotu pieniędzy rodzinie, zakupu odzieży, gromadzenia pieniędzy na przyłączenie posesji do kanalizacji i wykonanie odrodzenia oraz opłat za telefon komórkowy. Wg oświadczenia zobowiązana na zakup leków wydaje miesięcznie ok. 140 zł. Ponadto spłaca pożyczkę na remont mieszkania w wysokości 128 zł. W najbliższym czasie zmuszona będzie ponieść znaczne wydatki zawiązane z pracami remontowymi w budynku gospodarczym i mieszkalnym w związku z uszkodzeniami powstałymi w czasie ostatnich burz. W trakcie postępowania wyjaśniającego ustalono, że strona nie wykazuje żadnych zaległości z tytułu opłat bieżących związanych z utrzymaniem, nie udokumentowała żadnych zaległości publicznoprawnych czy cywilnoprawnych. Nie korzysta z pomocy opieki społecznej.

ZUS wskazał, że przesłanki całkowitej nieściągalności zadłużenia, których udowodnienie może być dla Zakładu podstawą do umorzenia zostały wyczerpująco określone przez ustawodawcę, co wyłącza możliwość uwzględnienia przez organ sytuacji innych niż wymienione w art. 28 ust. 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

W przypadku wnioskodawczyni, w ocenie ZUS, nie wystąpiła żadna z przesłanek całkowitej nieściągalności. Z przyczyn oczywistych nie można odnieść się do przesłanki z art. 28 ust. 3 pkt 1 ("dłużnik zmarł..."), pkt 4 (nie toczyło się postępowanie likwidacyjne) oraz pkt 4a powołanej ustawy. Co do przesłanki sformułowanej w art. 28 ust. 3 pkt 2 ustawy organ stwierdził, iż zobowiązany nie składał wniosku o ogłoszenie upadłości, w związku z czym nie można stwierdzić przesłanki całkowitej nieściągalności w oparciu o powyższy przepis prawa. Badając pozostałe przesłanki całkowitej nieściągalności zadłużenia ZUS ustalił, iż w odniesieniu do zadłużenia z tytułu składek naczelnik urzędu skarbowego lub komornik sądowy do chwili wydania niniejszej decyzji nie stwierdził braku majątku, z którego można prowadzić egzekucję. Organ nie stwierdził też zaistnienia przesłanki sformułowanej w art. 28 ust. 3 pkt 5 ani też w art. 28 ust. 3 pkt 6. Organ wskazał, iż w odniesieniu do przesłanki, o której mowa w art. 28 ust 3 pkt 3 nastąpiło wprawdzie zaprzestanie prowadzenia działalności gospodarczej, jednak istnieje majątek w postaci świadczenia emerytalnego oraz nieruchomości, z których można skutecznie egzekwować należna składki.

W myśl art. 28 ust. 3a oraz w związku z art. 32 powołanej ustawy należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, na ubezpieczenie zdrowotne oraz na Fundusz Pracy i FGŚP ubezpieczonych będących równocześnie płatnikami składek mogą być w uzasadnionych przypadkach umarzane pomimo braku ich całkowitej nieściągalności. Szczegółowe zasady umarzania należności dla tej grupy osób zobowiązanych określa rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 31 lipca 2003 roku W sprawie szczegółowych zasad umarzania należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, których treść istotną dla sprawy zacytował w całości. Zgodnie z przepisami w/w rozporządzenia Zakład może umorzyć należności z tytułu składek, jeżeli zobowiązany wykaże, że ze względu na stan majątkowy i sytuację rodzinną nie jest w stanie opłacić tych należności, ponieważ pociągnęłoby to zbyt ciężkie skutki dla zobowiązanego i jego rodziny.

Następnie organ przeprowadził analizę z punktu widzenia przesłanek określonych w rozporządzeniu z dnia 31 lipca 2003 r. wydanego na podstawie art. 28 ust. 3 b cyt. ustawy. Zakład wskazał, iż oceniając sytuację majątkową dłużnika miał na uwadze ważny interes osoby zobowiązanej, ale również stan finansów ubezpieczeń społecznych. Jak zaznaczył organ przez ważny interes osoby zobowiązanej do opłacenia zadłużenia należy rozumieć ubóstwo osoby zobowiązanej do opłacenia należności, zagrażające jej dalszej egzystencji poprzez nie zapewnienie minimum socjalnego w zakresie, który uniemożliwia spłatę zadłużenia w dłuższym okresie czasu.

Dokonując analizy miesięcznych dochodów i wydatków ZUS stwierdził, że wnioskodawczyni znajduje się w trudnej sytuacji finansowej, jednak nie ma ona charakteru wyjątkowego i Zakład nie znalazł podstaw do umorzenia zaległych należności uznając, iż odmowa umorzenia nie spowoduje zagrożenia dla dalszej egzystencji dłużnika. Podejmując rozstrzygnięcie organ li instancji wziął pod uwagę, że zobowiązana posiada stałe miesięczne dochody. Ustalony przez Zakład dochód miesięczny przypadający na 1 członka rodziny pozwoli na spłatę zadłużenia w dogodnych dla dłużniczki ratach. Jednocześnie wnioskodawczyni nie korzysta z pomocy opieki społecznej, co wskazywać by mogło, że jej sytuacja finansowa nie jest na tyle trudna, aby uzasadniała okoliczność ubiegania się strony o pomoc w postaci umorzenia.

W odniesieniu do § 3 ust. 1 pkt 2 powołanego rozporządzenia stwierdził, iż niskie dochody z działalności było następstwem zwykłego ryzyka związanego z działalnością gospodarczą, a nie wynikiem okoliczności o wymiarze klęski żywiołowej czy też innego zdarzenia nadzwyczajnego i dlatego nie może być podstawą do umorzenia. Prowadzenie działalności gospodarczej wiąże się nie tylko z osiąganiem zysku ale również z ryzykiem ponoszenia strat, także z przyczyn obiektywnych, nie leżących po stronie przedsiębiorcy. Niewątpliwie w tym okresie istnieje obowiązek uiszczania składek.

ZUS wskazał dalej, że wnioskodawczyni powołuje się też na liczne poważne choroby. Zakład nie kwestionował faktu istnienia chorób. Jednak zdaniem organu poprzez treść § 3 ust. 1 pkt 3 cyt. rozporządzenia należy rozumieć sytuację, w której choroba osoby zobowiązane] uniemożliwia pozyskanie środków pieniężnych na spłatę istniejącego zadłużenia. Analizując w tym zakresie materiał dowodowy Zakład nie stwierdził powyższej okoliczności, ponieważ dłużniczka pobiera świadczenie emerytalne, z którego może spłacać zaległość.

W końcu uzasadnienia swojej decyzji ZUS stwierdził, że umorzenie należności składkowych winno być traktowane na zasadach całkowitej wyjątkowości, bowiem zasadą jest obowiązek opłacania składek. Nawet w obiektywnie trudnej sytuacji wnioskodawcy, organ nie jest zobligowany do umorzenia należności. Zakład podkreślił, że orzekając w przedmiotowej sprawie uwzględnił i wyważył nie tylko indywidualny interes zobowiązanego ale także interes społeczny czyli innych ubezpieczonych.

Na powyższa decyzję K.M. wniosła skargę zarzucając jej nieuwzględnienie jej stanu zdrowia, wysokości emerytury, i wysokości ponoszonych kosztów utrzymania. Skargę uzupełniło pismo jej pełnomocnika z dnia [...] października 2012 roku, w którym podniósł w pierwszej kolejności zarzut naruszenia art 28 ust. 3a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w związku z z § 3 ust. 1 pkt 1 i 3 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z 31 lipca 2003 roku przez błędną jego wykładnię i uznanie, że:

1) jedynie "ubóstwo zagrażające dalszej egzystencji3' zobowiązanego "poprzez niezapełnienie minimum socjalnego w zakresie który uniemożliwia spłatę zadłużenia w dłuższym okresie czasu" stanowiłoby ważny interes osoby zobowiązanej, przy jednoczesnym braku wskazania, jaka kwota miesięcznego dochodu, zdaniem organu o tym minimum socjalnym przesądza;

2) liczne poważne choroby, których istnienia organ nie kwestionuje, nie uniemożliwiają skarżącej spłaty zadłużenia, skoro pobiera świadczenie emerytalne;

3) wprawdzie skarżąca znajduje się w trudnej sytuacji finansowej, ale nie ma ona charakteru wyjątkowego, a odmowa umorzenia zaległości nie spowoduje zagrożenia dla jej dalszej egzystencji.

Nadto zarzucił organowi naruszenie art. 107 § 3, art. 11 oraz art. 7, art. 77 § 1 i art. 80 k.p.a., poprzez nierozważenie w sposób kompleksowy, wnikliwy i rzetelny wszystkich okoliczności związanych z sytuacją majątkową i zdrowotną skarżącej i ograniczenie się do stwierdzeń ogólnikowych. W powołanym piśmie pełnomocnik wskazał, że skarżąca jest emerytowaną nauczycielka matematyki, po przejściu na emeryturę, od [...] października 2006 roku zarejestrowała prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej polegającej na udzielaniu korepetycji z matematyki. W ZUS uzyskała informację, że poza podatkiem dochodowym nie będzie miała innych zobowiązań publicznych z tego tytułu. Obecnie utrzymuje się z emerytury, wydatki stałe miesięcznie wynoszą 795 zł. Miesięcznie na wyżywienie, leki, odzież, środki czystości pozostaje skarżącej 983 zł. W tym stanie faktycznym zdaniem pełnomocnika skarżącej odmowa umorzenia zaległości w oparciu o art. 28 ust. 3a ustawy o systemie ubezpieczeń, jak i rozporządzenia wykonawczego pozostaje w rażącej sprzeczności z tymi przepisami. Pełnomocnik zakwestionował twierdzenie, że tylko ubóstwo poniżej minimum socjalnego zagrażające dalszej egzystencji, czyli minimum biologiczne, mogłoby według organu uzasadniać umorzenie zaległości. Ustawa, ani rozporządzenie nie posługują się ani terminem ubóstwa, ani terminem minimum socjalnego, które nigdzie nie zostało zdefiniowane. Dodatkowo strona skarżąca odwołała się do faktu, że cierpi na szereg przewlekłych, poważnych chorób, które chociażby z racji wieku będą się nasilały i nie może "dorobić" do emerytury. Zdaniem strony skarżącej należy rozważyć, jakie potrzeby należy uznać za niezbędne i czy po ich zaspokojeniu z kwoty 983 zł (po odliczeniu wydatków stałych) pozostanie możliwość spłaty z emerytury. Zdaniem skarżącej organ zobowiązany był dokonać oszacowania wydatków w granicach pojęcia "niezbędnych potrzeb życiowych", a z doświadczenia życiowego wiadomo, że przy tak licznych schorzeniach wydatki na leki przekraczają 200 zł miesięcznie. Wydatki na wyżywienie, środki czystości, niezbędną odzież z trudem zmieszczą się w kwocie 783 zł. Pełnomocnik uznał, że wprawdzie sytuacja majątkowa skarżącej jest trudna, ale nie jest wyjątkowa co nie zostało rozwinięte w uzasadnieniu. Wyjątkowość sytuacji skarżącej, niezależnie od jej sytuacji materialnej, polega m.in. na tym, że po pierwsze to wskutek informacji udzielonej przez pracownika ZUS, skarżąca pozostawała w błędnym przekonaniu, że składek zdrowotnych nie powinna płacić, a po drugie przychód uzyskany z korepetycji za cały okres udzielania korepetycji, wynosił mniej niż połowa kwoty składek.

W odpowiedzi na skargę Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jej oddalenie w całości podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje:

Stosownie do art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 roku - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Z kolei z mocy art. 3 § 1 i 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( tj. Dz. U. z 2012 r. poz. 270) nazywaną dalej p.p.s.a., sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie; kontrola działalności administracji publicznej obejmuje orzekanie w sprawach skarg m.in. na decyzje administracyjne.

Aby wyeliminować z obrotu prawnego akt wydany przez organ administracyjny konieczne jest stwierdzenie, że doszło w nim do naruszenia bądź przepisu prawa materialnego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy, bądź przepisu postępowania w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na rozstrzygnięcie, albo też przepisu prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania art. 145 § 1 pkt 1 lit. a-c p.p.s.a. Uwzględnienie skargi następuje również w przypadku stwierdzenia, że zaskarżony akt jest dotknięty jedną z wad wymienionych w art. 156 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 roku - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 roku, nr 98, poz. 1071 ze zm.) nazywanej dalej k.p.a. lub w innych przepisach (art. 145 § 1 pkt 2 .p.,p.s.a.). Zgodnie natomiast z unormowaniem art. 134 p.p.s.a., sąd dokonując oceny zaskarżonego aktu rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Ma przy tym obowiązek zastosowania przewidzianych ustawą środków w celu usunięcia naruszenia prawa także w stosunku do wszelkich aktów wydanych we wszystkich postępowaniach prowadzonych w granicach sprawy, której dotyczy skarga, co oznacza możliwość uchylenia oprócz decyzji zaskarżonej także decyzji organu I instancji (art. 135 p.p.s.a. ).

Sąd, kierując się tymi przesłankami i badając zaskarżoną decyzję w granicach określonych przepisami powołanych wyżej ustaw pod względem jego zgodności z przepisami procedury administracyjnej, jak i normami prawa materialnego, doszedł do przekonania, że skarga nie mogła zostać uwzględniona, bowiem zaskarżona decyzja nie naruszała obowiązujących przepisów prawa materialnego, jak i procesowego. Ponadto organy obu instancji dokonały jednoznacznych i prawidłowych ustaleń faktycznych, wszechstronnej oceny zgromadzonych dowodów oraz w sposób obiektywny i logiczny umotywowały swoje rozstrzygnięcie w uzasadnieniach decyzji.

Przedmiotem postępowania sądowoadministracyjnego w kontrolowanej sprawie jest negatywne rozpoznanie przez organy rentowe wniosku o umorzenie należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, jako powstałej zaległości składkowej z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.

Materialnoprawną podstawę tych rozstrzygnięć stanowił przepis art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ze zm.) nazywanej dalej u.s.u.s., zgodnie z którym należności z tytułu składek, pod którym to pojęciem należy rozumieć składki, odsetki za zwłokę, koszty egzekucyjne, koszty upomnienia i dodatkową opłatę (art. 24 ust. 2 u.s.u.s.), mogą być umarzane w całości lub w części przez Zakład, z uwzględnieniem ust. 2-4, tylko w przypadku ich całkowitej nieściągalności, z zastrzeżeniem ust. 3a. Natomiast całkowita nieściągalność, o której mowa w ust. 2, powstaje gdy:

1. dłużnik zmarł nie pozostawiając żadnego majątku lub pozostawił ruchomości niepodlegające egzekucji na podstawie odrębnych przepisów albo pozostawił przedmioty codziennego użytku domowego, których łączna wartość nie przekracza kwoty stanowiącej trzykrotność przeciętnego wynagrodzenia i jednocześnie brak jest następców prawnych oraz nie ma możliwości przeniesienia odpowiedzialności na osoby trzecie;

2. sąd oddalił wniosek o ogłoszenie upadłości dłużnika lub umorzył postępowanie upadłościowe z przyczyn, o których mowa w art. 13 i art. 361 pkt 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 roku - Prawo upadłościowe i naprawcze;

3. nastąpiło zaprzestanie prowadzenia działalności przy jednoczesnym braku majątku, z którego można egzekwować należności, małżonka, następców prawnych, możliwości przeniesienia odpowiedzialności na osoby trzecie w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku - Ordynacja podatkowa;

4. nie nastąpiło zaspokojenie należności w zakończonym postępowaniu likwidacyjnym;

4a. wysokość nieopłaconej składki nie przekracza kwoty kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym;

5. naczelnik urzędu skarbowego lub komornik sądowy stwierdził brak majątku, z którego można prowadzić egzekucję;

6. jest oczywiste, że w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwot przekraczających wydatki egzekucyjne.

Wyliczenie zawarte w powołanym przepisie jest wyczerpujące, zatem stanowi zamknięty katalog sytuacji, w których można uznać, iż ma miejsce całkowita nieściągalność należności z tytułu składek. Dopiero zaistnienie którejkolwiek z przesłanek określonych w tym przepisie, daje możliwość i zaakcentować należy, że tylko możliwość, a nie prawny obowiązek, umorzenia powstałego zadłużenia z tytułu składek. Norma zawarta w art. 28 ust. 2 u.s.u.s. w żadnym razie nie nakłada na organ automatycznego obowiązku orzeczenia o umorzeniu przedmiotowych należności w przypadku ich całkowitej nieściągalności, na co bez wątpienia wskazuje zwrot "mogą" zastosowany przez prawodawcę w w/w przepisie. To oznacza, że ustawodawca pozostawił wyłącznie organom rentowym możliwość wyboru konsekwencji prawnej. Takie stanowisko znajduje swoje potwierdzenie w uchwale Sądu Najwyższego z 6 maja 2004 roku ( sygn. akt II UZP 6/04, OSNP 2004/16/285 ). Wskazać należy także na tezę wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 sierpnia 2007 roku w spr. II GSK 141/07 : "Decyzja, o której stanowi art. 28 ust. 1 ustawy (...) o systemie ubezpieczeń społecznych, ma charakter uznaniowy, a to oznacza, że nawet wówczas, gdy ponad wszelką wątpliwość ustalona zostanie całkowita nieściągalność należności, organ może odmówić ich umorzenia".

Zgodnie z art. 28 ust. 3a. ustawy o u.s.u.s. należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne ubezpieczonych będących równocześnie płatnikami składek na te ubezpieczenia mogą być w uzasadnionych przypadkach umarzane pomimo braku ich całkowitej nieściągalności.

W art. 28 ust. 3b. powołanego aktu ustawodawca zawarł delegację, na podstawie której minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady umarzania, o którym mowa w ust. 3a, z uwzględnieniem przesłanek uzasadniających umorzenie, biorąc pod uwagę ważny interes osoby zobowiązanej do opłacenia należności z tytułu składek oraz stan finansów ubezpieczeń społecznych.

Stosownie do treści art. 28 ust. 4 omawianej ustawy umorzenie składek powoduje także umorzenie odsetek za zwłokę, kosztów upomnienia i dodatkowej opłaty. Zgodnie z treścią art. 30 ustawy u.s.u.s., do składek finansowanych przez ubezpieczonych niebędących płatnikami składek nie stosuje się przepisy art. 28 i 29.

Minister Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej wykonując delegację wynikającą z art. 28 ust. 3b u.s.u.s., wydał w dniu 31 lipca 2003 roku rozporządzenie w sprawie szczególnych zasad umarzania należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne (Dz.U. z 2003 roku, nr 141, poz. 1365 ), zwane dalej rozporządzeniem. Stosownie do treści § 3 ust. 1 rozporządzenia, zakład może umorzyć należności z tytułu składek, jeżeli zobowiązany wykaże, że ze względu na stan majątkowy i sytuację rodzinną nie jest w stanie opłacić tych należności, ponieważ pociągnęłoby to zbyt ciężkie skutki dla zobowiązanego i jego rodziny, w szczególności w przypadku:

1) gdy opłacenie należności z tytułu składek pozbawiłoby zobowiązanego i jego rodzinę możliwości zaspokojenia niezbędnych potrzeb życiowych;

2) poniesienia strat materialnych w wyniku klęski żywiołowej lub innego nadzwyczajnego zdarzenia powodujących, że opłacenie należności z tytułu składek mogłoby pozbawić zobowiązanego możliwości dalszego prowadzenia działalności;

3) przewlekłej choroby zobowiązanego lub konieczności sprawowania opieki nad przewlekle chorym członkiem rodziny, pozbawiającej zobowiązanego możliwości uzyskiwania dochodu umożliwiającego opłacenie należności.

W myśl art. 28 ust. 2 u.s.u.s. za rodzinę, o której mowa w ust. 1 pkt 1, uważa się wspólnie zamieszkujące i gospodarujące z zobowiązanym osoby spokrewnione lub niespokrewnione pozostające z zobowiązanym w faktycznym związku

Jak powiedziano wyżej, decyzje o umorzeniu należności składek z tytułu ubezpieczeń społecznych mają charakter uznaniowy. Zestawiając treść powołanych wyżej przepisów stwierdzić należy, że w myśl art. 28 ust. 1 u.s.u.s. należności te mogą być umarzane w całości lub w części z uwzględnieniem ust. 2 - 4 ustawy. Z kolei stosownie do ust. 2 tego przepisu, wymienione należności wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych mogą być umarzane tylko w przypadku ich całkowitej nieściągalności z zastrzeżeniem ust. 3a ustawy. Zgodnie z dyspozycją art. 28 ust. 3a ustawy należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne osób będących równocześnie płatnikami tych składek mogą być w uzasadnionych przypadkach umarzane pomimo ich całkowitej nieściągalności.

Przesłanki umorzenia, o których mowa w art. 28 ust. 3a ustawy określa wspomniane rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej w przepisie § 3. Jak wyżej cytowano, organ może umorzyć należności z tytułu składek, jeżeli zobowiązany wykaże, że ze względu na stan majątkowy i sytuację rodzinną nie jest w stanie opłacić tych należności, ponieważ pociągnęłoby to zbyt ciężkie skutki dla zobowiązanego i jego rodziny, w szczególności w przypadku m.in. gdy opłacenie należności z tytułu składek pozbawiłoby zobowiązanego i jego rodzinę możliwości zaspokojenia niezbędnych potrzeb życiowych ( § 3 ust. 1).

Tak zatem przepis art. 28 ust. 3a ustawy wprowadza wyjątek od przyjętej przez ustawodawcę w art. 28 ust. 2 ustawy zasady umarzania składek na ubezpieczenia społeczne w przypadku ich całkowitej nieściągalności i dopuszcza umorzenie tych należności w sytuacji, gdy po stronie podmiotu zobowiązanego występuje chociażby częściowa nieściągalność składek. Kryteria oceny w tym zakresie ustanawia § 3 w ust. 1 - 3 Rozporządzenia. Organ może na wniosek podmiotu wydać więc decyzję o umorzeniu należnych składek, wówczas gdy ten przedstawi dowody potwierdzające jego trudną sytuację materialną i gdy wykaże, że zapłacenie wierzytelności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne byłoby uciążliwe do tego stopnia, że uniemożliwiłoby zaspokojenie niezbędnych potrzeb życiowych wnioskodawcy i jego rodziny. Organ przeto może uwzględnić wniosek o umorzenie jeżeli uzna, że okoliczności i dowody przedstawione przez wnioskodawcę są uzasadnione i wypełniają przesłanki umorzenia określone w § 3 Rozporządzenia. Oznacza to, że pomimo zaistnienia przesłanek do umorzenia składek organ ma tutaj swobodę co do rozstrzygnięcia, gdyż decyzja o umorzeniu składek na ubezpieczenia społeczne nie jest decyzją związaną.

W myśl art. 80 kpa organ administracji publicznej ocenia na podstawie całokształtu materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona. Z powołanego przepisu wynika zasada swobodnej oceny dowodów. Zasada ta polega na tym, aby organ nie był skrępowany żadnymi przepisami co do wartości poszczególnych rodzajów dowodów i mógł swobodnie, czyli zgodnie z własną oceną wyników postępowania dowodowego ustalić stan faktyczny ( por. M. Jaśkowska, A. Wróbel, Kodeks postępowania administracyjnego, Komentarz, Wyd. Zakamycze 2005, str. 508 ).

Warunkiem prawidłowości oceny jest zebranie kompletnego materiału dowodowego w konkretnej sprawie i przeprowadzenie dowodów zgodnie z normami proceduralnymi określonymi w kpa. Ocena oparta na materiale dowodowym niekompletnym lub nie w pełni rozpatrzonym będzie stanowiła naruszenie norm postępowania dowodowego. To czy ocena materiału dowodowego w konkretnej sprawie została przeprowadzona przez organ w sposób prawidłowy wynika z uzasadnienia decyzji, w której zgodnie z art. 107 § 3 k.p.a., organ wskazuje dowody, na których oparł rozstrzygnięcie oraz przyczyny, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej.

W tym miejscu wskazać należy, że sądowa kontrola legalności decyzji obejmuje jedynie samo postępowanie poprzedzające jej wydanie, a nie rozstrzygnięcie, w szczególności dokonane w granicach swobody uznania administracyjnego, ponieważ o tym czy składki powinny być umorzone przesądza organ administracji publicznej czyli organ rentowy. Sąd zatem nie może nakazać organowi podjęcia określonego rozstrzygnięcia, które jest wynikiem dokonania przewidzianego prawem wyboru będącego "uznaniem administracyjnym", specyficzną konstrukcją prawną pozwalającą organowi na wybór konsekwencji prawnych powstania sytuacji, do której odnosi się dyspozycja normy prawnej. Kontrola sądu obejmuje zbadanie, czy wydanie decyzji poprzedzone zostało prawidłowo przeprowadzonym postępowaniem tj. czy organ w sposób wyczerpujący zebrał materiał dowodowy, rozważył i ocenił wszystkie okoliczności mogące mieć wpływ na wybór rozstrzygnięcia o udzieleniu bądź odmowie udzielenia ulgi - w postaci umorzenia należności oraz czy w sposób prawidłowy uzasadnił swe rozstrzygnięcie.

Jeżeli zatem postępowanie dowodowo-wyjaśniające i dokonana na tej podstawie ocena stanu faktycznego sprawy są przeprowadzone poprawnie to samo wyprowadzenie z takiej oceny konkluzji, co do zasadności wniosku wobec braku dających się zobiektywizować kryteriów normatywnych, jest natury słusznościowej, która uchyla się spod kontroli sądu administracyjnego.

Odnosząc powyższe zasady do stanu rozpoznawanej sprawy należy stwierdzić, iż przyczyną odmowy umorzenia należności z tytułu składek było stwierdzenie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, iż nie wypełniła się po stronie skarżącej którakolwiek z przesłanek całkowitej nieściągalności tych należności spośród enumeratywnie wymienionych przez ustawodawcę w art. 28 ust. 2 u.s.u.s. Z oczywistych przyczyn nie wystąpiła przesłanka określona w pkt 1, wobec skarżącej nie było prowadzone postępowanie o ogłoszenie upadłości (pkt 2), jak również nie nastąpiło zaprzestanie prowadzenia działalności przy jednoczesnym braku majątku, z którego można egzekwować nalezności (pkt 3). Ponadto, wobec skarżącej nie było prowadzone postępowanie likwidacyjne (pkt 4), wysokość nieopłaconych składek znacznie przekracza koszty upomnienia (pkt 4a), jak również do chwili wydania zaskarżonej decyzji nie zostało zakończone postępowanie egzekucyjne wszczęte wnioskiem ZUS, a zatem nie stwierdzono bezskuteczności egzekucji (pkt 5 i 6).

Analiza przedstawionego powyżej stanu prawnego dowodzi, że przytoczone wcześniej przepisy ustawy u.s.u.s. dotyczą odrębnych stanów faktycznych, a elementem który różnicuje stany faktyczne jest rodzaj należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne. Z woli ustawodawcy przy stosowaniu dobrodziejstwa umorzenia należności z tytułu składek, inaczej traktowane są należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne ubezpieczonych niebędących jednocześnie płatnikami tychże składek, inaczej natomiast traktowane są należności z tytułu składek, których płatnikiem jest jednocześnie ubezpieczony. W stosunku do należności z tytułu składek na ubezpieczenie ubezpieczonych niebędących jednocześnie płatnikami składek, dla ich umorzenia ustawodawca wprowadził wymóg istnienia całkowitej nieściągalności, definiując jednocześnie w art. 28 ust. 3 sytuacje, które uzasadniają przyjęcie, iż całkowita nieściągalność ma miejsce. Katalog ten jest zamknięty. Natomiast w przypadku należności z tytułu składek, których płatnikiem jest jednocześnie ubezpieczony, ich umorzenie może nastąpić, pomimo braku całkowitej nieściągalności art. 28 ust. 3a u.s.u.s. Tym samym zasadnie można przyjąć, iż zasady zastosowania dobrodziejstwa umorzenia, w przypadku tych ostatnich z omawianych należności składkowych, są łagodniejsze.

Skoro w sprawie bezsporne jest, iż skarżąca zwróciła się o umorzenie należności z tytułu składek, których była ona jednocześnie płatnikiem, zatem rozstrzygnięć w sprawie powinno nastąpić na zasadach określonych w art. 28 ust 3a oraz cytowanym wyżej Rozporządzeniu .

Rozpatrując zatem sprawę organ winien mieć na uwadze, jak wyżej powiedziano, że przepis § 3 ust. 1 powołanego wyżej Rozporządzeni przewiduje możliwość umorzenia należności, jeżeli ze względu na stan majątkowy i sytuację rodzinną zobowiązany nie jest w stanie opłacić tych należności, ponieważ pociągnęłoby to zbyt ciężkie skutki dla zobowiązanego i jego rodziny. W § 3 ust. 1 pkt 1-3 przewidziane są przypadki, których istnienie daje podstawę do uznania zasadności wniosku o umorzenie zadłużenia. Użyty w tym przepisie zwrot "w szczególności" oznacza, że katalog takich sytuacji nie jest zamknięty. Istotne jest ustalenie czy stan majątkowy i sytuacja rodzinna pozwalają opłacić należności, bez pociągnięcia zbyt ciężkich skutków dla zobowiązanego i jego rodziny (§ 3 ust. 1). W tym zakresie, kierując się wyżej opisaną zasadą, skoro organ wydaje decyzję o wyżej opisanym charakterze uznania administracyjnego, winien przedstawić argumentację na poparcie swego stanowiska, zgodnie z którym spłata zaległości nie spowoduje zagrożenia dla zaspokojenia podstawowych potrzeb bytowych dłużnika (zobacz wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wlkp przykładowo :z dnia 28 kwietnia 2011 roku w spr. I SA/Go 256/11, z dnia 25 sierpnia 2011 roku w spr. II SA/Go 367/11, z dnia 23 marca 2012 roku w spr. II SA/Go 51/12,z dnia 25 kwietnia 2012 roku w spr. II SA/Go 247/12).

W prowadzonym postępowaniu organ poczynił ustalenia w zakresie sytuacji majątkowej skarżącej w szczególności, że liczy ona 66 lat, wypłacana jest jej emerytura w wysokości 2.142,61 zł brutto (1.775,51 zł netto). Skarżąca prowadzi gospodarstwo domowe z synem (ur. w 1979 roku), który od sierpnia 2011 roku jest zarejestrowany w Powiatowym Urzędzie Pracy jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku. Zobowiązana jest właścicielką mieszkania o powierzchni 80 m2 , na które wg przedłożonych dokumentów ponosi stałe miesięczne wydatki w wysokości 795 zł. Do powyższych wydatków nie zostały doliczone wydatki zmienne w postaci: zakupu środków czystości, naprawy sprzętu domowego, zwrotu pieniędzy rodzinie, zakupu odzieży, gromadzenia pieniędzy na przyłączenie posesji do kanalizacji i wykonanie odrodzenia oraz opłat za telefon komórkowy. Organ jako prawdziwe przyjął oświadczenie skarżącej, że na zakup leków wydaje miesięcznie ok. 140 zł, ponadto spłaca pożyczkę na remont mieszkania w wysokości 128 zł. W najbliższym czasie zmuszona będzie ponieść znaczne wydatki zawiązane z pracami remontowymi w budynku gospodarczym i mieszkalnym w związku z uszkodzeniami powstałymi w czasie ostatnich burz.

Przeprowadzone przez organ w kontrolowanej sprawie wyjaśnienie stanu faktycznego oraz jego analiza doprowadziło organ do słusznego przekonania, że żadna sytuacja określona w powołanych przepisach wobec K.M. nie zaistniała. Skarżąca posiada stałe źródło dochodu w postaci emerytury. Oznacza to, iż przy istniejącym stałym źródle dochodu oraz majątku w postaci nieruchomości, istnieje możliwość egzekwowania należności publicznoprawnej. Niezasadne są twierdzenia skarżącej, iż przystąpienie do egzekucji przedmiotowych należności pozbawi ją w większym rozmiarze środków niezbędnych do egzystencji. Zasady postępowania egzekucyjnego regulują bowiem granice np. zajęcia wynagrodzenia, które zapewniają zobowiązanemu otrzymywanie określonej kwoty wynagrodzenia niezależnie od prowadzonych egzekucji.

Wobec powyższego ZUS prawidłowo ustalił i ocenił, że w sprawie nie występuje żadna z przesłanek całkowitej nieściągalności. Z ustaleń organu, w zakresie stanu faktycznego sprawy, które Sąd podziela, uznając za niewadliwe wynika bowiem, że wobec K.M., w dacie orzekania przez ZUS, nie zachodziła żadna z okoliczności enumeratywnie wyliczonych w art. 28 ust. 3 pkt 1-6 u.s.u.s. W szczególności w aktach sprawy brak jest dokumentu, w którym naczelnik urzędu skarbowego lub komornik sądowy stwierdził brak majątku, z którego można prowadzić egzekucję.

Skarżąca zarzuca organowi, iż w jej przypadku wystąpił ważny interes osoby zobowiązanej, gdyż po uiszczeniu należności nie będzie dysponowała żadnymi środkami niezbędnymi dla zachowania podstawowych potrzeb życiowych. Strona zarzuca zatem wydanie decyzji o odmowie umorzenia składek na ubezpieczenie zdrowotne, mimo wystąpienia w sprawie - w jej ocenie - okoliczności wskazanych w § 3 ust. 1 pkt 1 powołanego wyżej rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 31 lipca 2003 roku w sprawie szczegółowych zasad umarzania należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne.

Należy zważyć, iż analiza akt sprawy, w szczególności uzasadnień zaskarżonej decyzji oraz decyzji ją poprzedzającej wskazuje, iż podnoszone przez skarżącą argumenty nie pozostały poza rozważaniami i oceną organu. Organ uwzględnił obecną sytuacją finansową skarżącej zarówno po stronie dochodów jak również wydatków i obciążeń. Organ wskazał, iż jako ważny interes osoby zobowiązanej w rozumieniu powyższego przepisu należy rozumieć ubóstwo osoby zobowiązanej do opłacenia należności zagrażające jej dalszej egzystencji poprzez nie zapewnienie minimum socjalnego w zakresie, który uniemożliwia spłatę zadłużenia w dłuższym okresie czasu. W ocenie organu strona nie wykazała aby jej sytuacja majątkowa i rodzinna była tego rodzaju, iżby spełniała okoliczności powyższego przepisu. Powyższą ocenę Sąd podziela.

Sąd zwrócił uwagę na fakt ustalenia przez Radę Ministrów RP wysokości minimalnego wynagrodzenia w wysokości 1500 zł (Dz.U. z 2011 roku, nr 192, poz. 1141 ). Skarżąca zatem otrzymuję emeryturę w wysokości 143 % najniższego wynagrodzenia. Ustalone najniższe wynagrodzenie nierzadko jest jedynym dochodem kilkuosobowej rodziny, przeznaczonym na zaspokojenie wszystkich potrzeb zatem zarówno wyżywienia, jak również odzieży, opłacenie mieszkania. Skarżąca prowadzi wspólnie ze synem gospodarstwo domowe. Syn jej liczy 33 lata i jest bezrobotnym od sierpnia 2011 roku. Jak można wnosić jest osobą samotną, zatem ma możliwość znalezienia pracy poza miejscem zamieszkania.

Wnioskodawczyni powołuje się na liczne poważne choroby. Zakład nie kwestionował faktu istnienia chorób. Słusznie ZUS odwołał się do treści § 3 ust. 1 pkt 3 Rozporządzenia, w myśl którego jako przesłankę umożliwiającą umorzenie należy rozumieć sytuację, w której choroba osoby zobowiązane] uniemożliwia pozyskanie środków pieniężnych na spłatę istniejącego zadłużenia. Analizując w tym zakresie materiał dowodowy Zakład zasadnie nie stwierdził powyższej okoliczności, ponieważ dłużniczka nie pracuje lecz pobiera świadczenie emerytalne, z którego może spłacać zaległość.

W kontekście przesłanek określonych w powołanym wyżej przepisie rozporządzenia szczególne znaczenie ma wnikliwe wyjaśnienie sytuacji majątkowej i rodzinnej wnioskodawcy. A zatem strona w treści wniosku o umorzenie należności, a następnie w toku postępowania, powinna wskazać takie konkretne okoliczności, które będą przemawiały za zastosowaniem wobec niej instytucji umorzenia. ZUS w toku postępowania, wnikliwie starał się ustalić istnienie (albo brak) takich okoliczności, podejmując w tym zakresie także działania z urzędu, niezależnie od informacji uzyskanych od wnioskodawcy, zgodnie z zasadą prawdy obiektywnej wyrażoną w art. 7 K.p.a. i zasadą zupełności postępowania dowodowego, o której stanowi art. 77 § 1 tej ustawy. Oczywistym jest jednak, że w toku takiego postępowania to głównie na stronie spoczywa ciężar udowodnienia zaistnienia przesłanek do umorzenia, świadczy bowiem o tym użyty przez ustawodawcę w § 3 ust. 1 rozporządzenia zwrot "jeżeli zobowiązany wykaże". Wszakże to wnioskodawca, a nie organ, ma pełną wiedzę o swojej sytuacji rodzinnej, majątkowej, osobistej i o przeszkodach w spłacie zadłużenia. Ponadto decyzja w przedmiocie zastosowania ulgi podejmowana jest na wniosek i w interesie ubezpieczonego, a więc naturalnym jest, że powinien on dołożyć maksymalnych starań w zakresie wykazania podstaw do uwzględnienia wniosku.

Uznaniowy charakter decyzji w sprawie umorzenia należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne na podstawie art. 28 ust. 3a w związku z § 3 ust. 1 powołanego wyżej rozporządzenia nie odnosi się do ustalania przesłanek warunkujących umorzenie należności. W tym zakresie Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie działa na podstawie uznania administracyjnego. Ustalając stan faktyczny sprawy w toku postępowania dowodowego i następnie porównując ten stan do hipotezy normy zezwalającej na umorzenie tych należności organ jest związany określonymi w k.p.a. zasadami, zwłaszcza wskazanymi wyżej, oraz regułami logiki. Postępowanie organu w tym zakresie podlega ocenie sądu administracyjnego, a więc sąd ocenia, czy został w sprawie zebrany kompletny materiał dowodowy, czy w procesie oceny dowodów nie naruszono reguł logiki i czy zastosowano właściwe przepisy do prawidłowo ustalonego stanu faktycznego. Uznanie administracyjne odnosi się natomiast do wyboru konsekwencji prawnych (umorzyć należności lub odmówić ich umorzenia) w razie prawidłowego ustalenia, że zastosowanie instytucji umorzenia jest możliwe, bowiem przemawiają za tym przesłanki wskazane w § 3 ust. 1 powołanego wyżej rozporządzenia. Wybór tej konsekwencji prawnej, to drugi etap postępowania organu w procesie wydawania decyzji w sprawie umorzenia należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne.

W aspekcie powyższych rozważań zasadne jest, zdaniem Sądu, stanowisko organu, że K.M. nie wykazała, aby jej sytuacja majątkowa i jej rodziny, w dacie wydawania zaskarżonej decyzji, była tak wyjątkowo trudna, że opłacanie należności pozbawiłoby jej rodzinę możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych.

Jako nietrafny Sad uznał zarzut podniesiony na rozprawie, że podtrzymanie zaskarżonej decyzji będzie złym sygnałem dla osób postępujących zgodnie z przepisami. Zważyć wszakże należy, że kontrolowane postępowanie administracyjne jest skutkiem nieprzestrzegania przez skarżącą przepisów w zakresie obowiązku ponoszenia stosownych opłat na rzecz ZUS. W odniesieniu zaś do innych osób skarżąca domaga się, w aspekcie tej jej argumentacji uprzywilejowanej pozycji wobec osób którzy płacili rzetelnie należne składki.

Organ rozważając wniosek skarżącej uwzględnił nadto publicznoprawny charakter należności z tytułu składek oraz cele, na które są przeznaczone (emerytury renty, różnego rodzaju zasiłki). Uwzględnił spoczywający na nim z tego tytułu obowiązek szczególnej staranności i ostrożności w dysponowaniu funduszami powstałymi z wpłacanych składek. Organ zwrócił uwagę, że umorzenie należności przypadających od skarżącej jest rezygnacją z możliwości ich wyegzekwowania. Organ wskazał, że podejmując decyzję konfrontował interes dłużnika z interesem ogólnospołecznym.

Zasadnie zatem organ uznał, że przeprowadzone postępowanie administracyjne nie ujawniło, iż spłata należności względem ZUS pozbawi zobowiązaną możliwości zaspokojenia niezbędnych potrzeb życiowych, jak również w sprawie nie zostały ujawnione okoliczności uzasadniające konieczność umorzenia należności ze względu na ważny interes zobowiązanej. Należy przyznać rację Zakładowi, który wskazał, że w sytuacji ujawnionej w sprawie, umorzenie należności składkowych mających charakter publicznoprawny byłoby nieuzasadnione z punktu widzenia ważnego interesu publicznego i w istocie zaspokojenie innych wierzycieli odbywałoby się kosztem Skarbu Państwa.

Zdaniem Sądu podkreślić również należy, iż umorzenie należności z tytułu składek na fundusze obsługiwane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, jako czynność zmierzająca z jednej strony do udzielenia pomocy płatnikowi, z drugiej pociągająca za sobą konieczność rezygnacji przez Zakład z należności uzyskiwanych w drodze przymusowego dochodzenia, ma wpływ na zdolność realizacji przez Zakład zadań, polegających w dużej mierze na finansowaniu z odnośnych funduszy świadczeń oraz innych wydatków przewidzianych w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, który to aspekt słusznie został przez organ uwzględniony w podjętej decyzji. Kierując się powyższymi rozważaniami należy stwierdzić, że zaskarżona decyzja nie narusza przepisów prawa. Zarówno argumentacja skargi, jak i analiza akt sprawy nie ujawniła bowiem wad tego rodzaju, które mogłyby mieć istotny wpływ na rozstrzygnięcie.

W prowadzonym postępowaniu administracyjnym nie nastąpiło naruszenie zasady ochrony słusznego interesu skarżącej oraz zasady zaufania obywateli do organów państwa. Wydając rozstrzygnięcie organ działał na podstawie przepisów prawa, prowadziły postępowanie w sposób budzący zaufanie do organów i podjęły wszelkie niezbędne działania w celu wyjaśnienie stanu faktycznego i załatwienia sprawy. W ocenie Sądu, w tym stanie rzeczy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych zasadnie stwierdził brak podstaw do uwzględnienia wniosku skarżącej o umorzenie przedmiotowych należności publicznoprawnych.

Mając na uwadze powyższe rozważania Sąd, z powołaniem się na przepis art. 151 p.p.s.a., oddalił skargę jako niemożliwą do uwzględnienia.