II OSK 310/13

Uzasadnienie

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 22 marca 2010 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie oddalił skargę W. Ś. na decyzję Małopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Krakowie z dnia [...] września 2009 r. w przedmiocie nakazu rozbiórki.

W uzasadnieniu wyroku Sąd przytoczył następujące okoliczności faktyczne i prawne sprawy.

Małopolski Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w Krakowie decyzją z dnia [...] września 2009 r., po rozpatrzeniu odwołania skarżącej, utrzymał w mocy decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w W. z dnia [...] listopada 2008 r. nakazującą skarżącej rozbiórkę wiaty gospodarczej zlokalizowanej na działce nr [...] w miejscowości Z. i uporządkowanie terenu po dokonanej rozbiórce. W uzasadnieniu organ wskazał, że skarżąca wybudowała wiatę gospodarczą o wymiarach 4,80 x 3,10m na działce nr [...] w Z. bez wymaganego zgłoszenia. Jakkolwiek pozwolenia na budowę nie wymaga budowa parterowych budynków gospodarczych o powierzchni zabudowy do 35m2, przy rozpiętości konstrukcji nie większej niż 4,80m, to zgodnie z treścią art. 30 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 ze zm.) budowa wiaty gospodarczej wymagała zgłoszenia właściwemu organowi. Obiekt ten posiada konstrukcję szkieletową drewnianą, przylega bezpośrednio do budynku mieszkalnego, a od strony południowej ściana wiaty częściowo obłożona jest blachą falistą ocynkowaną i siatką ogrodzeniową. Wiata posiada dach jednospadowy o konstrukcji drewnianej o pokryciu z blachy falistej. Do wiaty zostało doprowadzono przyłącze elektryczne za pomocą kabla napowietrznego. Legalizacja obiektu wybudowanego bez wymaganego zgłoszenia jest możliwa wyłącznie wówczas, gdy budowa jest zgodna z zasadami planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz nie narusza przepisów, w tym techniczno-budowlanych. Postanowieniem z dnia [...] września 2008 r. Powiatowy Inspektora Nadzoru Budowlanego w W. nałożył na skarżącą obowiązek przedłożenia dokumentów niezbędnych do zalegalizowania samowoli budowlanej. W zakreślonym terminie skarżąca nie przedłożyła wymaganych dokumentów, które umożliwiłby doprowadzenie inwestycji do stanu zgodnego z prawem. Tym samym, skoro legalizacja wybudowanej bez wymaganego zezwolenia wiaty nie była możliwa, to należało nakazać jej rozbiórkę na podstawie art. 49b ust. 1 Prawa budowlanego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny, oddalając skargę, podzielił stanowisko organów administracji, że wybudowana przez skarżącą bez wymaganego zgłoszenia wiata gospodarcza podlega rozbiórce. W świetle art. 49b ust. 3 Prawa budowlanego, w przypadku niespełnienia obowiązku, o którym mowa w ust. 2, wybudowany bez wymaganego zgłoszenia obiekt budowlany podlega rozbiórce. Wybudowana przez skarżącą wiata gospodarcza o powierzchni zabudowy mniejszej niż 25m2 (art. 30 ust. 1 pkt 1 Prawa budowlanego) objęta była obowiązkiem zgłoszenia. Inwestor zgłoszenia takiego nie dokonał. Wybudowana wiata gospodarcza nie jest obiektem małej architektury. Zgodnie z art. 3 pkt 4 Prawa budowlanego przez obiekt małej architektury należy rozumieć niewielkie obiekty, a w szczególności: a) kultu religijnego, jak: kapliczki, krzyże przydrożne, figury, b) posągi, wodotryski i inne obiekty architektury ogrodowej, c) użytkowe służące rekreacji codziennej i utrzymaniu porządku, jak: piaskownice, huśtawki, drabinki, śmietniki. Jedną z okoliczności uzasadniających zaliczenie danego obiektu do obiektów małej architektury jest rozmiar obiektu. Niezależnie zatem od funkcji, jaką miała pełnić wiata, jej rozmiary (4,80 x 3,10m) wyłączały możliwość zaliczenia jej do kategorii "niewielkich obiektów". W ocenie Sądu pierwszej instancji brak było zatem podstaw do zakwalifikowania wiaty gospodarczej, służącej do magazynowania opału do obiektów użytkowych służących rekreacji codziennej i utrzymaniu porządku. W postanowieniu Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w W. z dnia [...] września 2008 r. nałożono na skarżącą obowiązki w trybie art. 49b ust. 2 Prawa budowlanego przedłożenia dokumentów wymaganych do zalegalizowania samowoli budowlanej. Skarżąca nie wykonała żadnego z nałożonych na nią obowiązków, w szczególności nie przedłożyła zaświadczenia Wójta Gminy S. o zgodności budowy z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, oświadczenia o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane wraz ze zgodą wszystkich współwłaścicieli, ani szkicu sytuacyjnego wiaty gospodarczej w terenie. Z tego względu organ był zobowiązany do nakazania rozbiórki przedmiotowego obiektu na podstawie art. 49b ust. 1 Prawa budowlanego.

W skardze kasacyjnej skarżąca zarzuciła naruszenie art. 3 pkt 4 lit. c Prawa budowlanego poprzez błędną wykładnie polegającą na przyjęciu, że obiekt małej architektury może odnosić się jedynie do obiektów małogabarytowych i uznanie, że inwestycja poczyniona przez skarżącą do tej kategorii obiektów się nie zalicza. Wybudowana wiata przeznaczona jest na składowanie węgla i drewna służącego jako opał do ogrzewania mieszkania. W celu utrzymania porządku, opał trzymany jest w jednym miejscu blisko domu, pod zadaszeniem, żeby nie zmókł. Dach, aby nie opierał się bezpośrednio na węglu czy drewnie wymaga podpór, którymi w tym przypadku są cztery słupy. Z punktu widzenia funkcjonalności inwestycja jest zatem obiektem służącym utrzymaniu porządku. Ocena każdego obiektu wymaga indywidualnego odwołania się do jego wymiarów, a także do jego usytuowania w przestrzeni oraz funkcji jakie powinien spełniać. Budowa zadaszenia na opał, przeznaczonego na całą zimę, z reguły musi być usytuowana na większej przestrzeni niż cokół na którym stoi figurka, czy ogrodowy wodotrysk, co nie wyklucza zakwalifikowania takiego obiektu do kategorii obiektów małej architektury, o których mowa w art. 3 ust. 4 Prawa budowlanego. Wyliczenie zawarte w art. 3 ust. 4 Prawa budowlanego jest przykładowe, zatem także inne obiekty mogą być zaliczone do tej kategorii. Wybudowany przez skarżącą obiekt nie jest związany trwale z gruntem, nie posiada fundamentów ani trwałych przegród budowlanych, zatem nie może zaliczać się do kategorii budynków, w szczególności nie jest wiatą.

Przytaczając takie podstawy kasacyjne skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku oraz uchylenie decyzji organów obu instancji, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Krakowie.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna nie zawiera usprawiedliwionych podstaw.

Z uwagi na podniesiony w skardze kasacyjnej zarzut naruszenia art. 3 pkt 4 lit. c Prawa budowlanego w rozpoznawanej sprawie istota sporu sprowadza się do tego, jaki charakter ma obiekt o wymiarach 4, 80 x 3,10 m (wiata), opierający się na słupach o konstrukcji drewnianej, pokryty dachem jednospadowym o konstrukcji drewnianej, o pokryciu z blach falistej, usytuowany na nieruchomości skarżącej, położonej w miejscowości Z. (działka nr [...]). Obiekt ten przeznaczony jest do składowania węgla i drewna przeznaczonego do ogrzewania mieszkania, a zatem, zdaniem skarżącej, służy utrzymaniu porządku i należy zaliczyć go do kategorii obiektów małej architektury. W konsekwencji w stosunku do tego obiektu, jako obiektu małej architektury, nie może być orzeczony nakaz rozbiórki na podstawie art. 49b ust. 1 Prawa budowlanego, gdyż nie wymaga on w ogóle zgłoszenia. Natomiast Sąd pierwszej instancji zakwalifikował obiekt jako wiatę gospodarczą o powierzchni zabudowy do 25 m2, której budowa wymaga zgłoszenia. Przyjęcie takiego stanowiska przez Sąd pierwszej instancji prowadziło do ustalenia, że skarżąca wybudowała wiatę bez wymaganego zgłoszenia, a skoro nie przedstawiła wymaganych prawem dokumentów, to nie możliwe jest zalegalizowanie tego obiektu i podlega on rozbiórce.

Zarzuty podnoszone w skardze kasacyjnej nie podważają trafności stanowiska Sądu pierwszej instancji. Rozpoczęcie i prowadzenie robót budowlanych, które wymagają zgłoszenia jest dopuszczalne wyłącznie po zgłoszeniu zamiaru rozpoczęcia robót budowlanych polegających na budowie takiej inwestycji. Zgodnie z art. 28 Prawa budowlanego wszystkie obiekty budowlane wymagają uzyskania pozwolenia na budowę, jedyne wyjątki od tej zasady są enumeratywne wyliczone w art. 29 Prawa budowlanego. Zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 30 ust. 1 pkt 1 Prawa budowlanego budowa wiat o powierzchni zabudowy do 25 m2 nie wymaga pozwolenia na budowę, lecz zgłoszenia. Z treści tych przepisów wynika wprost, że budowa wiaty o powierzchni zabudowy do 25 m2 wymaga zgłoszenia. Nie sposób zatem przyjąć, że wybudowany przez skarżącą obiekt o wymiarach 4,80 x 3,10m i wysokości od 2,30 do 1,80m, opierający się na słupach o konstrukcji drewnianej, pokryty dachem jednospadowym o konstrukcji drewnianej o pokryciu z blachy falistej, przylegający bezpośrednio do budynku mieszkalnego, którego ściana od strony południowej obłożona jest częściowo blachą falistą ocynkowaną i siatką ogrodzeniową nie stanowi obiektu, o którym mowa w art. 29 ust. 1 pkt 2 Prawa budowlanego (wiaty). Nie podważa tego stanowiska okoliczność, że wiata nie posiada fundamentów. Co do zasady konstrukcja tego rodzaju obiektu ogranicza się do pokrycia dachowego wspartego na słupach, bez fundamentów. Cechy spornego obiektu nie podważają oceny, że w świetle art. 29 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 30 ust. 1 pkt 1 Prawa budowlanego, obiekt ten jest wiatą o powierzchni zabudowy do 25 m2, której budowa wymaga zgłoszenia.

Nie można podzielić zarzutu skarżącej, że wybudowany przez nią obiekt należy zakwalifikować do kategorii obiektów małej architektury. Zgodnie z art. 3 pkt 4 Prawa budowlanego przez obiekt małej architektury należy rozumieć niewielki obiekt, a w szczególności: 1) kultu religijnego, jak: kapliczki, krzyże przydrożne, figury; 2) posągi, wodotryski i inne obiekty architektury ogrodowej; 3) użytkowe służące rekreacji codziennej i utrzymaniu porządku, jak: piaskownice, huśtawki, drabinki, śmietniki. O tym, że przedmiotowego obiektu, usytuowanego na działce skarżącej nie można zakwalifikować jako obiektu małej architektury świadczą już same wymiary wiaty (4,80 x 3,10 m), które wykluczają jego uznanie za niewielki obiekt, o jakim mowa w art. 3 pkt 4 Prawa budowlanego. Także przeznaczenie obiektu (magazynowanie różnego rodzaju opału) nie wskazuje na możliwość uznania wiaty za obiekt małej architektury. Nie można zatem podzielić argumentacji skarżącej, że budowa przedmiotowego obiektu (wiaty) nie wymagała uprzednio dokonania skutecznego zgłoszenia organowi administracji architektoniczno- budowlanej (art. 30 Prawa budowlanego), gdyż obiekt ten, jest obiektem małej architektury. Z tych też przyczyn bezzasadny jest zarzut naruszenia art. 3 ust. 4 lit. c Prawa budowlanego.

Mając powyższe względy na uwadze Sąd pierwszej instancji prawidłowo ocenił, że obiekt budowlany wzniesiony przez skarżącą nie spełnia przesłanek określonych w art. 3 pkt 4 Prawa budowlanego, a zatem jego budowa wymagała uprzedniego zgłoszenia. W konsekwencji Sąd pierwszej instancji słusznie podzielił stanowisko organów obu instancji, że skoro skarżąca nie wykonała nałożonego na nią, na podstawie art. 49b ust. 2 Prawa budowlanego, obowiązku przedłożenia określonych dokumentów, to nie była możliwa legalizacja wybudowanej bez zgłoszenia wiaty i podlega ona rozbiórce.

W tym stanie rzeczy Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 P.p.s.a., orzekł jak w sentencji wyroku.