II OSK 106/12

Uzasadnienie

Wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 26 października 2011r. sygn. akt II SA/Wa1244/11, po rozpoznaniu sprawy ze skargi P. O., uchylono decyzję Komendanta Głównego Policji z dnia [...] marca 2011 r. nr [...] w przedmiocie cofnięcia pozwolenia na posiadanie broni palnej bojowej i utrzymaną nią w mocy decyzję organu pierwszej instancji z dnia [...] lutego 2011 r. nr [...]. Określono nadto, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w całości.

Wyrok ten wydany na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit.c i art. 152 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153 poz. 1270 ze zm.) zwanej dalej p.p.s.a. zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym.

Komendant Stołeczny Policji uchyloną opisanym wyżej wyrokiem decyzją z dnia [...] lutego 2011r., działając na podstawie art. 18 ust.1 pkt 2 w zw. z art. 15 ust. 1 pkt 6 i art. 20 ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (t. j. z 2004 r. Dz. U. Nr 52, poz. 525 ze zm.), cofnął skarżącemu P. O. pozwolenie na posiadanie broni palnej bojowej. Uznał, iż zaliczyć go należy do kategorii osób wymienionych w art. 15 ust. 1 pkt 6 wymienionej ustawy. Powołał się przy tym na skazanie P. O. prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego Mińsku Mazowieckim z dnia [...] czerwca 2008r. sygn. akt [...] za nieumyślne naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym, co stanowi występek z art. 177 § 1 k.k. w zb. z art. 177 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. Przytoczył opis czynu wskazując, że kierujący samochodem nie zachował szczególnej ostrożności w czasie jazdy poprzez nienależyte obserwowanie drogi przed pojazdem przy zbliżaniu się do oznakowanego przejścia dla pieszych oraz nie ustąpił pierwszeństwa na przejściu dla pieszych, przez co potrącił prowadzonym pojazdem przechodzące przez oznakowane przejście dla pieszych z lewej na prawą stronę jezdni dwie piesze. Organ wskazał również na następstwa czynu opisując, że jedna piesza doznała stłuczenia twarzoczaszki z licznymi ranami ciętymi i otarciami naskórka, wieloodłamowego złamania podudzia lewego oraz stłuczenia podudzia i lewej stopy. Natomiast druga piesza, w następstwie poniesionych obrażeń zmarła. Strona zarzuciła zaskarżonej decyzji naruszenie prawa materialnego, tj. art. 18 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 15 ust. 1 pkt 6 ustawy o broni i amunicji poprzez błędne przyjęcie, iż skazanie go za czyn z art. 177 § 1 i 2 k.k. daje podstawę do zaliczenia go do osób, o których mowa w art. 15 ust. 1 pkt 6, gdyż czyn ten nie jest wymieniony w tym przepisie.

Komendant Główny Policji utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję, podzielił stanowisko organu I instancji, co do stanu faktycznego i prawnego sprawy. Odnosząc się do zarzutu odwołania przyznał, że czyn, za który odwołujący został skazany nie jest wprost wskazany w wyżej przywołanym przepisie ustawy o broni i amunicji, jako przesłanka do cofnięcia pozwolenia na broń, jednakże wymieniony w nim katalog okoliczności zobowiązujących organ do takiego rozstrzygnięcia nie ma charakteru zamkniętego, a jedynie przykładowy. Wywiódł, iż w zakresie ustalania przesłanek faktycznych i prawnych istotnych dla przyznania lub zachowania tak szczególnego uprawnienia, jakim jest prawo do posiadania broni, prawomocny wyrok sądu potwierdzający fakt popełnienia przestępstwa, a tak sytuacja właśnie zaistniała, wiąże organy Policji w postępowaniu administracyjnym. Popełniony przez skarżącego czyn charakteryzuje się – ze względu na skutki – wysokim stopniem społecznej szkodliwości. Celem przepisów prawa określających zasady ruchu lądowego, powietrznego czy wodnego jest także ochrona takich dóbr, jak życie czy zdrowie innych uczestników tego ruchu. Godząc w te zasady, choć nieumyślnie, strona stworzyła zagrożenie dla zdrowia i życia ludzkiego, czego dowodzi fakt, iż spowodowała wypadek drogowy o opisanych już wyżej skutkach. W tych okolicznościach skarżący – zdaniem organu – nie daje gwarancji przestrzegania przepisów ustawy o broni i amunicji, zwłaszcza dotyczących bezpiecznego posiadania i używania broni bojowej w rozumieniu art. 15 ust. 1 pkt 6 ustawy, jakkolwiek popełnione przez niego przestępstwo związku z bronią nie miało. Posługiwanie się bronią, podobnie jak i pojazdem mechanicznym, wymaga bezwzględnego przestrzegania przepisów określających zasady bezpiecznego korzystania z tych urządzeń, w szczególności zachowania stosownej ostrożności i przewidywania następstw podejmowanych przy ich użyciu działań, bowiem w sytuacji odwrotnej - broń, jak i pojazdy, stać się mogą narzędziem niebezpiecznym dla zdrowia, życia czy mienia. Skoro w wyniku naruszenia zasad bezpieczeństwa w ruchu lądowym skarżący doprowadził do wypadku drogowego o opisanych skutkach, to ze zdarzenia tego, usankcjonowanego wyrokiem skazującym, wynika uzasadniona obawa, że w podobny sposób może on skorzystać z broni palnej, tj. nie przestrzegając przepisów bezpieczeństwa w tym względzie, użyć jej z narażeniem życia lub zdrowia innych osób, a więc w celach sprzecznych z interesem bezpieczeństwa i porządku publicznego. Organ podkreślił, iż od osób posiadających pozwolenie na broń, biorąc pod uwagę reglamentacyjny charakter ustawy i związek między rodzajem dobra, którym mogą one dysponować na podstawie pozwolenia, a wymogiem ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego, organy właściwe do wydawania pozwoleń mają prawo wymagać nieskazitelnej postawy, przejawiającej się przede wszystkim poszanowaniem porządku prawnego. Stanowi to swoistą rękojmię przestrzegania także przepisów ustawy o broni i amunicji, w szczególności dotyczących bezpiecznego jej posiadania i używania w rozumieniu art. 15 ust. 16 ustawy. Popełnienie przez skarżącego przestępstwa, które bezpośrednio godziło także w życie i zdrowie innych uczestników ruchu drogowego, znosi jego wiarygodność w kontekście dyspozycji art. 15 ust. 1 pkt 6 ustawy, przyjętego za podstawę materialnoprawną rozstrzygnięcia sprawy. Przepis ten ma charakter obligatoryjny, co oznacza, że ustawodawca zobowiązał organy Policji do cofnięcia pozwolenia na broń osobie, o której w nim mowa, dając tym samym prymat interesowi społecznemu, a nie interesowi strony wyrażającemu się chęcią dalszego posiadania broni. W tej sytuacji pozytywna opinia z miejsca zamieszkania nie mogła przesądzić o odmiennym rozstrzygnięciu sprawy, bowiem w takich przypadkach interes strony postępowania, polegający na posiadaniu szczególnego prawa, jakim jest pozwolenie na broń, winien ustąpić na rzecz ochrony interesu publicznego, przejawiającego się tym, by osoby nieprzestrzegające porządku prawnego i swoim zachowaniem stwarzające obawy, o których mowa w art. 15 ust. 1 pkt 6 ustawy, pozwolenia na broń posiadać nie mogły. Przesądził o tym sam ustawodawca nadając tej normie charakter obligatoryjny.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonej i poprzedzającej ją decyzji w całości zarzucając jej naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez niewłaściwe zastosowanie art. 15 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji polegające na zastosowaniu powyższego przepisu w sytuacji, gdy stan faktyczny sprawy nie uzasadniał spełnienia żadnej z dyspozycji wskazanych w tym przepisie. Nadto zarzucił naruszenie przepisów prawa procesowego poprzez brak wskazania podstawy prawnej zaskarżonej decyzji w sytuacji orzekania na mocy art. 15 ust. 1 pkt 6 ustawy. Przepis art. 15 ust. pkt 6 zawiera dwa podpunkty lit. a) i lit. b), w których ustawodawca wskazał trzy rozłączne podstawy do nieudzielenia lub (w zw. z art. 18 ust. 1 pkt 2 ustawy) cofnięcia pozwolenia na broń, jak również niewłaściwe zastosowanie art. 18 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 15 ust. 1 pkt 6 ustawy poprzez pominięcie okoliczności faktycznej sprawy tj. skazania za przestępstwo nieumyślne, niepopełnione przeciwko zdrowiu i życiu, co miało istotny wpływ na wynik sprawy. Zaznaczył, iż czyn nie został popełniony w stanie nietrzeźwości. W odpowiedzi na skargę Komendant Główny Policji wniósł o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uwzględnił skargę. Przywołał treść art. 18 ust. 1 pkt 2 ustawy o broni i amunicji, po myśli którego właściwy organ Policji cofa pozwolenie na broń, jeżeli osoba której takie pozwolenie wydano mieści się w katalogu, o którym mowa w jej art. 15 ust. 1 pkt 2 – 6. Zauważył, że zgodnie z art. 15 ust. 1 pkt 6 ustawy w brzmieniu obowiązującym w dniu wydania decyzji przez organ pierwszej instancji, pozwolenia na broń nie wydaje się osobom, co do których istnieje uzasadniona obawa użycia broni w celu sprzecznym z interesem bezpieczeństwa lub porządku publicznego, w szczególności skazanym prawomocnym orzeczeniem sądu za przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu lub mieniu albo wobec których toczy się postępowanie karne o popełnienie takich przestępstw. Sąd I instancji uznał za bezsporne skazanie skarżącego prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Mińsku Mazowieckim z dnia [...] czerwca 2008r. sygn. akt [...] za opisane w zaskarżonej decyzji przestępstwo stanowiące występek z art. 177 § 1 k.k. w zb. z art. 177 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., za co wymierzono mu karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności warunkowo zawieszając jej wykonanie na okres 4 lat próby, 100 stawek dziennych grzywny po 20 zł oraz zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 3 lat. Powołując się na treść uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 listopada 2009 r., sygn. akt Il OPS 4/09, Sąd I instancji stwierdził, że przepisy ustawy o broni i amunicji nakazują uprawnionemu organowi cofnięcie pozwolenia na broń tylko wówczas, gdy istnieje uzasadniona obawa, że broń może być użyta w celu sprzecznym z interesem bezpieczeństwa lub porządku publicznego, jednak obawa ta musi być realna i wynikać z rzeczywistych przesłanek. Cofnięcia pozwolenia na broń nie uzasadnia więc sam fakt skazania za popełnienie jakiegokolwiek przestępstwa, a tylko sytuacja opisana w normie art. 15 ust. 1 pkt 6 ustawy o broni i amunicji. Jeżeli czyn nie został popełniony przeciwko zdrowiu, życiu lub mieniu, to muszą zaistnieć takie cechy osobowe posiadacza broni, które mogą wskazywać, iż istnieje obawa użycia broni w sposób sprzeczny z interesem bezpieczeństwa lub porządku publicznego. Obawę tę może uzasadniać dotychczasowe postępowanie tej osoby (nadużywanie alkoholu, popełnianie czynów nagannych) czy ujemne cechy charakteru, takie jak nieopanowanie, porywczość, niezrównoważenie i inne, jak wskazano w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 czerwca 2007 r., sygn. akt II OSK 863/06). Sąd I instancji zauważył, że podstawą cofnięcia skarżącemu pozwolenia na posiadanie broni było popełnienie przestępstwa z art. 177 § 1 i 2 k.k., które nie jest przestępstwem przeciwko życiu i zdrowiu ujętym w Rozdziale XIX Kodeksu karnego, czy przeciwko mieniu zawartym w katalogu przestępstw znajdującym się w jego Rozdziale XXV. Przestępstwo popełnione przez skarżącego zostało zakwalifikowane do przestępstw przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, które ujęto w Rozdziale XXI kodeksu karnego. Zatem zgodnie z wolą ustawodawcy wyrażoną w art. 15 ust. 1 pkt 6 w zw. z art. 18 ust. 1 pkt 2 tej ustawy jego popełnienie nie stwarza automatycznie istnienia uzasadnionej obawy, że podmiot, który je popełnił może użyć broni w celu sprzecznym z interesem bezpieczeństwa lub porządku publicznego. W takiej sytuacji fakt popełnienia przestępstwa spoza tej grupy nie jest przesłanką samą w sobie do cofnięcia pozwolenia na broń. Gdyby tak było, to ustawodawca dałby temu wyraz wskazując wprost, że każde popełnienie przestępstwa stanowi podstawę do cofnięcia pozwolenia na broń. Skoro tak nie jest, to organ, przed wydaniem decyzji o cofnięciu pozwolenia na broń, powinien przeprowadzić wszechstronne postępowanie, w którym za pomocą wszystkich możliwych środków dowodowych oceni, czy istnieje realna i wynikająca z rzeczywistych przesłanek uzasadniona obawa, że broń może być użyta w celu sprzecznym z interesem bezpieczeństwa i porządku publicznego. Zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie ocena przez organ pierwszej instancji tej przesłanki została przeprowadzona wybiórczo i opisana lakonicznie, wręcz ogólnikowo oraz odwołała się jedynie do samego faktu popełnienia przestępstwa z art. 177 k.k., którego popełnienie nie stwarza jeszcze uzasadnionej obawy, że broń może być użyta w celu sprzecznym z interesem bezpieczeństwa i porządkiem publicznym. Zdaniem Sądu I instancji czyn ten, oczywiście naganny, sam w sobie nie podważa wszelkiej wiarygodności uprawnionego. W takiej sytuacji niezbędne było wykazanie dokładniejszego związku przyczynowego między popełnieniem tego czynu, a cechami charakteru i postępowaniem uprawnionego, które stwarzałoby obawy podnoszone w art. 15 ust. 1 pkt 6 ustawy o broni i amunicji. Tym bardziej, że skarżący w sposób nieumyślny naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym. W ponownym postępowaniu Sąd nakazał organowi wziąć pod uwagę opinie środowiskowe, dane zawierające informacje dotyczące dotychczasowego trybu życia skarżącego, jego cechy charakteru w kontekście życia osobistego, rodzinnego i działalności zawodowej, a także sposób korzystania przez niego dotychczas z broni oraz rodzaj naruszenia prawa. Informacje te organ powinien dokładnie przeanalizować pod kątem dyspozycji art. 15 ust. 1 pkt 6 ustawy, a następnie wyciągnąć wnioski, co do ewentualnego cofnięcia pozwolenia na broń. Zdaniem Sądu organ powinien szczegółowo wykazać dlaczego uważa, że jednokrotne, na przestrzeni całego życia skarżącego popełnienie nieumyślnego występku przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, nawet przy tak tragicznym skutku, przyczynia się do całkowitej utraty gwarancji prawidłowego posługiwania się przez niego bronią. W powołaniu na wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego (z dnia 16 listopada 2010 r. sygn. akt II OSK 901/10 i z dnia 6 lipca 2010r. sygn. akt II OSK 330/10) za niedopuszczalne Sąd I instancji uznał zastosowanie zasady automatyzmu wyrażającą się w przekonaniu, że skoro skarżący został skazany prawomocnym wyrokiem sądu za popełnienie występku przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, to zachodzi podstawa do uznania go za osobę, o której mowa w art. 15 ust. 1 pkt 6 ustawy o broni i amunicji, a tym samym, że spełniona została dyspozycja jej art. 18 ust. 1 pkt 2 nakazująca określony sposób rozstrzygnięcia sprawy.

Od opisanego wyroku skargę kasacyjną wniósł Komendant Główny Policji reprezentowany przez uprawnionego pełnomocnika, zaskarżając wyrok Sądu I instancji w całości, wnosząc o jego uchylenie w tym samym zakresie i przekazanie sprawy do jej rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie.

Skargę kasacyjną oparto na obu podstawach określonych w art. 174 pkt 1 i pkt 2 p.p.s.a. Zarzucono naruszenie prawa materialnego, a to art. 18 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 15 ust.1 pkt 6 i ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (tekst jedn. z 2004 r. Dz. U. Nr 52, poz. 525 ze zm.) poprzez błędną wykładnię polegającą na uznaniu, że popełnienie przez P. O. przestępstwa z art. 177 § 1 i § 2 k.k. nie stwarza uzasadnionej obawy, o jakiej mowa w art. 15 ust. 1 pkt 6 ustawy, gdy tymczasem rodzaj popełnionego przestępstwa oraz okoliczności i skutki wskazują jednoznacznie na zaistnienie takiej obawy.

Jako naruszenie prawa procesowego wskazano naruszenie art. 145 § 1 pkt 1 lit c p.p.s.a, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy poprzez błędne przyjęcie, że organ nie dokonał oceny całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie i zastosował przy rozstrzyganiu zasadę automatyzmu prowadzącą do uwzględnienia skargi i uchylenia zaskarżonej decyzji. Tymczasem organ przeprowadził analizę całości materiału dowodowego i dokonał oceny istnienia przesłanki uzasadnionej obawy w oparciu nie tylko o sam fakt skazania lecz przy uwzględnieniu rodzaju naruszonych przestępstwem dóbr i jego następstw tj obrażenia ciała i śmierć człowieka.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej przyznano, że przestępstwo popełnione przez P. O. nie zostało wprost i bezpośrednio wymienione w art. 15 ust. 1 pkt 6 ustawy o broni i amunicji. Jednak na uwadze należy mieć fakt, że okolicznością decydującą o cofnięciu pozwolenia na broń w myśl art. 18 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 15 ust. 1 pkt 6 ustawy o broni i amunicji jest wystąpienie obawy, o której mowa w tym przepisie, przy czym jego końcowa część stanowi jedynie wytyczną interpretacyjną wskazującą, w jakich w szczególności sytuacjach przedmiotowa obawa zachodzi. Katalog okoliczności, w tym przestępstw uzasadniających tę obawę nie jest katalogiem zamkniętym. Powołując się na stanowisko prezentowane w wyroku WSA z dnia 23 listopada 2006r. sygn. akt VI SA/Wa1793/06, czy z dnia 5 marca 2008r. sygn. VI SA/Wa 4/08, skarżący kasacyjnie zauważył, iż oprócz przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu lub mieniu, które z woli ustawodawcy wprost świadczą o istnieniu przesłanki "obawy", także inne okoliczności mogą ją uzasadniać, w tym skazanie lub podejrzenie popełnienia innych rodzajów przestępstw lub negatywne cechy charakteru osoby zainteresowanej posiadaniem lub posiadającej pozwolenie na broń. Zauważono, że ustawodawca nie zastrzegł, aby popełnione przestępstwa powinny mieć jakikolwiek związek z użyciem broni, czy też zawierać w swej stronie przedmiotowej takie elementy, jak przemoc lub groźba jej użycia, czy też by przestępstwo popełnione zostało po raz kolejny. Powołując się na treść uzasadnienia wyroku WSA z dnia 16 lipca 2007r. sygn. akt VI SA/Wa 825/07 wskazano, iż zastosowanie w przepisie sformułowania "w szczególności" nie wyklucza możliwości oceny, co do tego, czy dopuszczenie się przez posiadacza broni innego przestępstwa niż wymienione w art. 15 ust. 1 pkt 6 ustawy o broni i amunicji stanowi spełnienie się przesłanki w postaci obawy użycia broni w celu sprzecznym z interesem bezpieczeństwa lub porządku publicznego. Autor skargi kasacyjnej wyraził pogląd, iż przedmiotem przestępstw przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji jest życie i zdrowie człowieka, których ochrona leży w interesie publicznym. Organy Policji słusznie zatem uznały, że do przesłanek wykluczających posiadanie broni należy zaliczyć także przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji ze względu na wagę tego rodzaju czynów dla stosunków społecznych. Stwierdził nadto, że tragiczne skutki niezachowania przez P. O. elementarnych zasad ostrożności w ruchu drogowym uzasadniają obawę niezachowania należytej ostrożności przy obchodzeniu się z bronią i użycia jej w sposób sprzeczny z bezpieczeństwem lub porządkiem publicznym. Na poparcie swoich twierdzeń przywołał stanowisko zaprezentowane w wyroku NSA z dnia 29 lutego 2008r. sygn. II OSK 83/07, w którym wskazano, iż należyta staranność działania i umiejętności przewidywania skutków własnych działań wymagane są nie tylko od prowadzących pojazdy mechaniczne na drogach publicznych ale i od osób posługujących się bronią, a brak należytej staranności działania i umiejętności przewidywania skutków własnych działań może w obu przypadkach stwarzać realne zagrożenie dla bezpieczeństwa publicznego. W sytuacji, gdy potwierdzone zostało, że strona powinna zostać zaliczona do osób wskazanych w art. 15 ust. 1 pkt 6 ustawy o broni i amunicji organ nie miał wyboru konsekwencji administracyjnoprawnych, bowiem przepis ten ma charakter obligatoryjny. Zaznaczono, że zastosowane w wydanych decyzjach przepisy nie wymagają udowodnienia związku pomiędzy popełnieniem przestępstwa i użyciem broni. Wystarczy domniemanie takiego zachowania, na co wskazuje określenie "może użyć". Oceniając okoliczności i skutki wypadku drogowego spowodowanego przez P. O. skarżący kasacyjnie uznał, że potwierdzają one brak przestrzegania przez stronę norm prawnych w zakresie ruchu drogowego, reguł ostrożności, a także brak przewidywania konsekwencji swego działania. Te właśnie cechy pozwoliły na ocenę osobowości P. O., jako osoby niedającej gwarancji przestrzegania ustalonego porządku prawnego, a w tym zasad wynikających z ustawy o broni i amunicji. Byłoby więc sprzeczne z interesem społecznym zachowanie stronie prawa do broni. Tym samym organy wnikliwie oceniły całość materiału dowodowego w świetle przesłanki uzasadnionej obawy użycia broni w sposób sprzeczny z interesem bezpieczeństwa i porządku publicznego, uwzględniając rodzaj popełnionego przestępstwa, okoliczności jego popełnienia oraz skutki wywołane jego popełnieniem.

Odnosząc się do wskazań zawartych dla organu w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku organ podniósł, że opinie środowiskowe o stronie nie mogłyby wpłynąć na odmienne rozstrzygnięcie sprawy.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną P. O. wniósł o jej oddalenie. Zakwestionował pogląd organu, co do tego, że do przesłanek nakazujących cofnąć uprawnienie do posiadania broni należy zaliczyć również przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, ze względu na wagę tych czynów dla stosunków społecznych i uznał, że w sprawie administracyjnej, jak też w treści skargi kasacyjnej, doszło do pozaustawowego rozszerzenia katalogu przesłanek uzasadniających cofnięcie pozwolenia na posiadanie broni. Odnosząc się do obecnie obowiązującego brzmienia art. 15 ust. 1 pkt 6 ustawy o broni i amunicji zauważył, że ustawodawca usankcjonował problem dotyczący przestępstw przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji wprost wskazując, że pozwolenia na broń nie wydaje się osobom skazanym za nieumyślne przestępstwo komunikacyjne popełnione w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego lub gdy sprawca zbiegł z miejsca wypadku. Podzielił pogląd wyrażony w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, co do tego, że organy nie przeprowadziły wszechstronnego postępowania mającego na celu uzyskanie dowodów z opinii służbowych czy wniosków personalnych z pracy w organach Policji na okoliczność, czy istnieje obawa użycia przez stronę broni w celu sprzecznym z interesem bezpieczeństwa lub porządku publicznego. Zdaniem odpowiadającego na skargę kasacyjną nie poczyniono także ustaleń dotyczących wskazania dokładniejszego związku przyczynowego między popełnieniem przestępstwa, a całokształtem zachowań uprawnionego oraz jego cechami charakteru w kontekście obawy, o której mowa w art. 15 ust. 1 pkt 6 ustawy o broni i amunicji.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje.

W postępowaniu przed Naczelnym Sądem Administracyjnym zainicjowanym skargą kasacyjną obowiązuje generalna zasada ograniczonej kognicji tego Sądu. Sąd ten upoważniony jest do działania z urzędu jedynie w przypadkach opisanych w art. 183 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity Dz. U. z 2012r. poz. 270 ) zwanej dalej p.p.s.a. Jeżeli przesłanki wymienione w tym przepisie nie zaistnieją, rozpoznaje sprawę tylko w granicach wyznaczonych w skardze kasacyjnej. Związanie granicami skargi powoduje, że Naczelny Sąd Administracyjny nie może sam wyprowadzać podstaw skargi kasacyjnej ani ich domniemywać.

W rozpoznawanej sprawie nie wystąpiła nieważność postępowania, co upoważniało do kontroli sprawy wyłącznie w aspekcie zarzutów kasacyjnych.

Zarzuty te postawione zostały w ramach obu podstaw kasacyjnych. Oceniając pod względem formalnym postawiony, jako pierwszy, zarzut naruszenia prawa materialnego zwrócić uwagę należy, iż jego opis odpowiada w istocie nie tylko zarzutowi błędnej wykładni prawa lecz przede wszystkim zarzutowi błędnego zastosowania prawa. Autor skargi kasacyjnej przypisuje Sądowi I instancji nie tylko mylne rozumienie art. 18 ust.1 pkt 2 w zw. z art. 15 ust.1 pkt 6 i ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni, amunicji i materiałach wybuchowych (zwanej dalej ustawą o broni) lecz także niezastosowanie tego przepisu w konkretnych okolicznościach faktycznych sprawy. To niedociągnięcie natury formalnoprawnej nie stoi jednak na przeszkodzie rozpoznania tego zarzutu, który Naczelny Sąd Administracyjny przyjmuje, jako zarzut wadliwego uznania przez Sąd I instancji, że popełnienie przez P. O., posiadającego broń palną bojową, nieumyślnego przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji opisanego w treści art. 177 § 1 i 2 Kodeksu karnego, przy uwzględnieniu okoliczności i skutków jego popełnienia, nie wskazuje jednoznacznie na zaistnienie uzasadnionej obawy, że osoba ta może użyć broni w celu sprzecznym z interesem bezpieczeństwa lub porządku publicznego. Podzielenie poglądu skarżącego kasacyjnie, co do błędu w subsumcji prawa materialnego, przemawiałoby jednocześnie za zasadnością zarzutu o charakterze procesowym, w którym kwestionuje się stanowisko Sądu I instancji, co do niekompletności ustaleń faktycznych sprawy. W takiej sytuacji Naczelny Sąd Administracyjny uznał za słuszne w pierwszej kolejności rozpoznać zarzut naruszenia prawa materialnego.

Przede wszystkim uznał za stosowne odnieść się do kwestii czy, co do zasady, prawomocne skazanie za popełnienie przez osobę posiadającą broń palną bojową nieumyślnego przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, opisanego w treści art. 177 § 1 i 2 Kodeksu karnego, wskazuje na zaistnienie uzasadnionej obawy, że osoba ta może użyć broni w celu sprzecznym z interesem bezpieczeństwa lub porządku publicznego. Ta właśnie, sporna na tle kontrolowanej obecnie sprawy kwestia, była przedmiotem rozważań w szeregu orzeczeń Naczelnego Sądu Administracyjnego. W szczególności starano się rozstrzygnąć, czy przy cofnięciu pozwolenia na broń można się powołać jedynie na fakt skazania wyrokiem skazującym, czy też w takich przypadkach niezbędne jest wykazanie bezpośredniego związku między popełnionym przez posiadacza pozwolenia na broń czynem, za który został skazany i cechami charakteru oraz jego dotychczasowym postępowaniem, które pozwalałoby na zaistnienie obawy, że użyje broni w celach sprzecznych z interesem bezpieczeństwa Państwa lub porządku publicznego. Pomocna w tym zakresie okazała się uchwała 7 sędziów NSA z dnia z dnia 18 listopada 2009 r., II OPS 4/09, ONSAiWSA 2010, nr 1, poz. 5, w której przesądzono, że osoba skazana prawomocnym orzeczeniem sądu za przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu lub mieniu z mocy prawa jest uznawana za osobę, co do której istnieje uzasadniona obawa, że może użyć broni w celach sprzecznych z interesem bezpieczeństwa lub porządku publicznego. Co do tych osób ustawodawca sam rozstrzygnął kwestię istnienia po ich stronie obawy sprzecznego z prawem użycia broni. Organ nie musi więc wobec tych osób przeprowadzać oceny, czy obawa rzeczywiście istnieje, gdyż oceny tej dokonał już ustawodawca w sposób wiążący. Pozwolenia na broń nie wydaje się zatem osobom wymienionym w treści art. 15 ust. 6 ustawy o broni po słowach "w szczególności", ale także innym osobom, które nie były wprawdzie skazane za wymienione przestępstwa. Co do tych innych osób organ musi szczegółowo analizować i uzasadnić istnienie takiej obawy. Odmienne rozumienie przepisu prowadziłoby do wniosku, że cała jego część zaczynająca się od słów "w szczególności" byłaby zupełnie niepotrzebna, skoro organ musiałby i tak zawsze w każdym przypadku oceniać, czy istnieje uzasadniona obawa sprzecznego z prawem użycia broni.

Przywołana uchwała 7 sędziów NSA nie rozwiązała jednak problemu związanego z typizacją poszczególnych przestępstw i możliwością zaliczania ich do kategorii wymienionych w treści art. 15 ust. 6 ustawy o broni przestępstw przeciwko życiu, zdrowiu lub mieniu.

O trudnościach interpretacyjnych przepisów regulujących problematykę pozbawienia prawa do posiadania broni świadczyć może przebieg procesu legislacyjnego dotyczący nowelizacji art. 15 ust. 6 ustawy o broni zakończony nowelą z dnia 1 maja 2011r. Ratio tej zmiany wywodziło się z poglądu, co do zbytnio restrykcyjnego charakteru tego przepisu, jaki został mu nadany w toku stosowania prawa. Jako zbyt rygorystyczne podnoszono cofnięcie pozwolenia na broni tym osobom, którym został postawiony zarzut bez związku z posiadaniem broni. Uznano za słuszne ograniczyć zbyt daleko idący luz decyzyjny przy podejmowaniu rozstrzygnięcia dotyczącej pozwolenia na broń poprzez bardziej jednoznaczne scharakteryzowanie wymaganych w tym celu przesłanek (vide Biuletyn nr 4322/VI Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych z dnia 27 października 2010r.).

Problem zaliczenia poszczególnego rodzaju przestępstw do katalogu przestępstw przeciwko życiu, zdrowiu i mieniu jawi się w szczególności w przypadku popełnienie przestępstw opisanych w treści art. 177 § 1 i 2, a także w art. 178a Kodeksu karnego, co zresztą występuje również na gruncie kontrolowanej sprawy.

Przyznać można, co prawda, że w piśmiennictwie dotyczącym prawa karnego pojawia się pogląd, iż przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, w tym przede wszystkim przestępstwo z art. 178a § 1 k.k., należą do przestępstw przeciwko życiu, zdrowiu i mieniu (vide Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Komentarz do art. 117-277 k.k., Zakamycze, 2006, wyd. II.), Jednakże przeciwko zaliczeniu przestępstw komunikacyjnych do tej kategorii przestępstw na gruncie ustawy o broni przemawia stabilny już w tym zakresie pogląd judykatury. Naczelny Sądu Administracyjnego podkreśla w swoich orzeczeniach, iż z uwagi na systematykę Kodeksu karnego przestępstwo komunikacyjne (art. 177 i art. 178a k.k.) nie może być zaliczone do przestępstw przeciwko życiu, zdrowiu lub mieniu (por. przykładowo wyroki NSA z dnia 29 kwietnia 2011r. sygn. akt II OSK 173/10, z dnia 4 września 2008 r. sygn. II OSK 994/07 z dnia 7 października 2008r sygn. II OSK1133/07 i przywołane tam orzecznictwo). Potwierdzeniem takiego stanowiska może być również obecnie obowiązująca regulacja zawarta w art. 15 ust. 6 ustawy o broni, gdzie wyróżnia się obok przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu, jako odrębne -przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji.

Tym samym, rozstrzygając na wstępie postawioną kwestię, należy zgodzić się z poglądem wyrażonym w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, że osoba prawomocnie skazana za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu komunikacji nie jest uznawana z mocy prawa za osobę, co do której istnieje uzasadniona obawa, że może użyć broni w celach sprzecznych z interesem bezpieczeństwa lub porządku publicznego. Organ policji ustalić powinien zatem każdorazowo okoliczności wskazujące na istnienie uzasadnionej obawy, że taka osoba użyje broni w sposób sprzeczny z interesem bezpieczeństwa lub porządku publicznego. Każda bowiem sprawa prowadzona w przedmiocie wydania pozwolenia na broń, względnie cofnięcia tego pozwolenia, powinna być rozpatrywana "ad casum". Cofnięcie pozwolenia na broń uzasadniać może fakt popełnienia takiego przestępstwa, które jednocześnie realnie wskazuje, że jego sprawca może użyć posiadanej broni w sposób sprzeczny z interesem porządku lub bezpieczeństwa publicznego (por. przykładowo tylko wymienione wyroki NSA z dnia 29 kwietnia 2011r. sygn. II OSK 173/1123, z dnia czerwca 2008r. sygn. akt II OSK 697/07, z dnia 20 marca 2007r. sygn. akt II OSK 955/06, czy z dnia 29 lutego 2008r. sygn. II OSK 84/07 publ. CBOS).

Jak już wcześnej zauważa się, bezpośrednim przedmiotem popełnionego przez P. O. przestępstwa jest bezpieczeństwo komunikacyjne, które jedynie pośrednio godzi w życie i zdrowie. Bezsprzecznie nie jest więc wystarczającym warunkiem cofnięcia pozwolenia na broń powołanie się na fakt popełnienia tego rodzaju przestępstwa. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego nie jest również wystarczające powołanie się na skutki wynikające z popełnionego przez P. O. przestępstwa komunikacyjnego, jako że wyczerpują one znamiona czynu zabronionego opisanego w art.177 § 2 k.k., zatem należąc do obligatoryjnych elementów czynu zabronionego opisanego w tej normie prawnej same w sobie nie mogą przesądzać o negatywnych predyspozycjach posiadacza broni. W przeciwnym bowiem wypadku ustawodawca zadecydowałby o umieszczeniu ich w katalogu przestępstw wymienionych wprost w treści art. 15 ust. 6 ustawy o broni. Podkreślić nadto trzeba, iż cofnięcie pozwolenia na broń nie stanowi represji wobec jej posiadacza z tytułu nagannego postępowania lecz jest to uzasadniony krok o charakterze prewencyjnym ze względu na realne zagrożenie dla porządku publicznego lub bezpieczeństwa.

Jednakże nie można przyznać racji wywodom zawartym w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, co do tego, by organ Policji wykazując przesłanki wymagane do cofnięcia pozwolenia na broń poprzestał wyłącznie na stwierdzeniu samego faktu popełnienia przestępstwa z art. 177 k.k., a ich ocena została przeprowadzona "wybiórczo i opisana lakonicznie, wręcz ogólnikowo". W uzasadnieniu kontrolowanej decyzji odwołano się do okoliczności popełnienia przestępstwa komunikacyjnego, których skutkiem była śmierć jednej z pieszych i ciężkie obrażenia ciała drugiej z tych osób. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego organ Policji opisał bardzo dokładnie okoliczności przestępstwa popełnionego przez P. O. i na ich podstawie wyciągnął właściwe wnioski. Okoliczności te stanowią wystarczająco przekonywujący argument, by usprawiedliwiać uzasadnioną obawę, iż może on użyć posiadanej broni w celu sprzecznym z interesem bezpieczeństwa lub porządku publicznego. Przypomnieć należy, iż do wypadku komunikacyjnego ze skutkiem śmiertelnym doszło dlatego, że kierujący samochodem nie zachował szczególnej ostrożności w czasie jazdy, co polegało na nienależytym obserwowaniu drogi przed pojazdem przy zbliżaniu się do oznakowanego przejścia dla pieszych oraz nie ustąpił pierwszeństwa na przejściu dla pieszych, przez co potrącił prowadzonym pojazdem przechodzące przez oznakowane przejście dla pieszych, z lewej na prawą stronę jezdni, dwie piesze. Tymczasem pieszy na przejściu nie może być czymś zaskakującym dla kierowcy, a przepis art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym nakazuje kierującemu pojazdem zachowanie szczególnej ostrożności przy zbliżaniu się do przejścia dla pieszych i ustąpienia pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na nim. Szczególna ostrożność – zdefiniowana w art. 4 Prawa o ruchu drogowym - oznacza sposób zachowania na drodze, polegający na zwiększeniu uwagi i dostosowaniu zachowania uczestnika ruchu do warunków i sytuacji zmieniających się na drodze, w stopniu umożliwiającym odpowiednio szybkie reagowanie. Zatem kierujący pojazdem, zbliżający się do przejścia, powinien obserwować je ze zwiększoną uwagą i dostosować się do warunków i sytuacji tam panującej w stopniu umożliwiającym odpowiednio szybkie reagowanie. Opis czynu zarzucanego P. O., a to potrącenie dwóch pieszych znajdujących się od lewej strony kierującego pojazdem, a więc od wewnętrznej części jezdni, na wyznaczonym przejściu, świadczyć może albo o daleko lekceważącym stosunku do porządku prawnego albo o braku rozwagi, wymaganej przezorności, braku umiejętności przewidywania właściwych skutków określonych zachowań, względnie nawet o zaburzeniach w percepcji, spowolnieniu w sposobie reagowania i odbierania bodźców zewnętrznych. Wszystkie te cechy osobowe, a nawet każda z nich z osobna nie pozwoliłyby na wydanie pozwolenia na broń w świetle art. 10 ust. 1 ustawy o broni. Posiadacz broni nie może bowiem stanowić zagrożenia dla samego siebie, porządku lub bezpieczeństwa, a za taką powinna zostać uznana osoba o lekceważącym stosunku do obowiązującego prawa, względnie osoba nierozważna, czy też osoba z trudnościami w percepcji, czy z obniżoną szybkością w reakcji na bodźce zewnętrzne. Nie ulega wątpliwości, iż organ wydający pozwolenie na broń ma obowiązek kontrolować, czy w trakcie posiadania broni jej posiadacz spełnia nadal warunki niezbędne do jej posiadania. Jest nadto zobowiązany działać prewencyjnie, uzyskując informację o prawomocnym skazaniu za przestępstwo popełnione przez posiadacza broni w okolicznościach świadczących o braku należytej rozwagi i umiejętności postrzegania po stronie sprawcy. Takie okoliczności popełnienia przestępstwa dają pełną podstawę do uzasadnionej obawy użycia tej broni w sposób sprzeczny z interesem porządku lub bezpieczeństwa publicznego. Jak słusznie zauważono w uzasadnieniu kontrolowanej przez Sąd I instancji decyzji, posługiwanie się bronią, podobnie jak i pojazdem mechanicznym, wymaga bezwzględnego przestrzegania przepisów określających zasady bezpiecznego korzystania z tych urządzeń, w szczególności zachowania stosownej ostrożności i przewidywania następstw podejmowanych przy ich użyciu działań, bowiem w sytuacji odwrotnej - broń, jak i pojazdy, stać się mogą narzędziem niebezpiecznym dla zdrowia, życia czy mienia. Restrykcyjność przepisów dotyczących zarówno wydania pozwolenia na broń, jak i przede wszystkim jego cofnięcia leży zatem w interesie społecznym.

Przypomnieć także wypada, a co podkreśla się w szeregu wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego, że posiadanie i używanie broni palnej stanowi w polskim systemie prawnym sferę daleko idącej reglamentacji administracyjnoprawnej. Prawa do posiadania broni nie można zaliczyć do kategorii wolności i praw osobistych obywatela w świetle Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Dostęp obywatela do broni poddany jest istotnym ograniczeniom, co wynika zarówno z monopolu państwa na stosowanie środków przymusu, jak i potrzeby zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego. Zasadnicze znaczenie ma to, że pozwolenie na broń może być wydane tylko wówczas, gdy istnieją okoliczności uzasadniające jego wydanie (por. wyrok NSA z dnia 13 października 2005 r., sygn. akt II OSK 97/05 CBOS).

Zbędnym było więc prowadzenie dalszego postępowania dowodowego, gdy wykazana została realna i wynikająca z rzeczywistych przesłanek uzasadniona obawa, że broń może być użyta w celu sprzecznym z interesem bezpieczeństwa i porządku publicznego. Nawet nienaganna opinia P. O. zarówno w środowisku zawodowym, czy prywatnym nie będzie mogła stanowić zaprzeczenia analizowanych wyżej okoliczności. Okoliczności te natomiast budzą uzasadnioną obawę braku po jego stronie cech wymaganych od posiadacza tak niebezpiecznego w skutkach urządzenia, w przypadku jego nierozważnego użycia, jakim jest broń palna (podobnie wyrok NSA z dnia 29 lutego 2008r. II OSK 83/07, CBOS).

Jako wadliwie uznać należy tym samym stanowisko Sądu I instancji, co do tego, że ustalony w sprawie stan faktyczny nie odpowiadał hipotezie art. 15 ust. 1 pkt 6 ustawy o broni, a tym samym nie zaistniały przesłanki do zastosowania przepisu art. 18 ust. 1 pkt 2 tego aktu.

Uwzględnienie zarzutów materialnoprawnych postawionych w skardze kasacyjnej czyni zasadnym również zarzut procesowy, gdyż Naczelny Sąd Administracyjny nie podzielił stanowiska Sądu I instancji, co do tego, że ocena niezbędnych dla sprawy faktów nie była pełna. Przedstawiony stan faktyczny sprawy pozwalał na wydanie decyzji o cofnięciu broni palnej P. O., a w konsekwencji tego nie wystąpiła sytuacja nakazująca zastosowanie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a.

Naczelny Sąd Administracyjny, w składzie orzekającym w niniejszej sprawie, podziela wyrażany w orzecznictwie sądowoadministracyjnym pogląd, że wyprowadzenie wadliwych wniosków ze stanu faktycznego sprawy przez Sąd pierwszej instancji, co miało miejsce w przedmiotowym postępowaniu, jest naruszeniem przepisów innym niż naruszenie przepisów postępowania, o którym mowa w art. 188 p.p.s.a. (por. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 marca 2004 r. sygn. akt OSK 81/04 z glosą aprobującą B. Adamiak, OSP 2004 r., z. 11, poz. 135 oraz z dnia 16 lutego 2009 r. sygn. akt II OSK 193/08, CBOS).

Z przedstawionych wyżej względów, na podstawie art. 188 p.p.s.a., w związku z art. 151 p.p.s.a. uchylono zaskarżony wyrok w całości i oddalono skargę.

O kosztach postępowania kasacyjnego orzeczono na podstawie art. 203 pkt 1, art. 205 § 1 w zw. z art. 188 p.p.s.a.